Logo
image

নাৰীয়ে অধিকাৰ পালেনে

আজি আঠ মাৰ্চ, আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱস৷ সমগ্ৰ বিশ্বতে নাৰীৰ স্বাধীনতা, সমতা আৰু সবলীকৰণৰ মন্ত্ৰেৰে আজিৰ দিনটো উদ্‌যাপিত হ’ব৷ এই উদ্‌যাপন এহাতে যদিও নাৰীৰ বিজয়ৰ ধবজাবাহক, আনহাতে ই অদ্যাপি অসমাপ্ত সংগ্ৰামৰ অনিৰ্বাপিত বহ্নিশিখাৰ ফিৰিঙতি৷ কুৰি শতিকাৰ দোকমোকালিতেই এই সংগ্ৰামৰ পুলি-পোখাই ভৌগোলিক সীমা চেৰাই সম্প্ৰসাৰিত হৈছিল৷ গৰ্ভত ধাৰণ কৰি সন্তান জন্ম দি সৃষ্টিৰ ধাৰাবাহিকতা কঢ়িয়াই ফুৰা নাৰী যুগে যুগে যেন আছিল বঞ্চিত, অৱহেলিত৷ পিছে এই বঞ্চনা-অৱহেলা বিনা প্ৰতিবাদে চলিব পৰা নাছিল৷ ঘৰুৱা অন্যায়-অনীতিৰ কথাবোৰ চাৰিবেৰৰ মাজত সোমাই থাকিলেও কৰ্মক্ষেত্ৰৰ অন্যায়-অবিচাৰবোৰ ৰাজহুৱা হৈ পৰে৷ বঞ্চিত-উপেক্ষিতসকল একগোট হোৱাৰ সুবিধা পায় আৰু সমূহীয়াকৈ প্ৰতিবাদ জনাব পাৰে৷ কৰ্মক্ষেত্ৰৰ এই সুবিধাকণৰ বাবেই মহিলাসকলে সৰ্বদা ভুগি অহা অন্যায়-অৱহেলাৰ প্ৰতিবাদ জনাইছিল৷ দেশে দেশে বিশেষকৈ পাশ্চাত্যৰ দেশবোৰত প্ৰতিবাদৰ জোৱাৰ উঠিছিল৷ কামৰ সময় হ্ৰাস কৰা, উন্নত দৰমহা আৰু ভোটদানৰ অধিকাৰ বিচাৰি ১৯০৮ চনত নিউয়ৰ্কত হাজাৰ হাজাৰ মহিলাই ৰাজপথত প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰিছিল৷ ১৯১০ চনত কোপেনহেগেনত কৰ্মৰত মহিলাসকলৰ বৃহৎ সমাৱেশ অনুষ্ঠিত হৈছিল৷ য’ত ক্লাৰা জেট্‌কিনৰ নেতৃত্বত মহিলাসকলে ন্যায় বিচাৰি বিভিন্ন দাবী উত্থাপন কৰিছিল আৰু প্ৰতিবছৰে এনে সমাৱেশ পতাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল৷ মহিলাসকলে কাৰখানাত কাম কৰিছিল যদিও তেওঁলোকৰ কাম নিৰাপত্তাহীন আছিল, পুৰুষৰ সমান মজুৰি নাছিল, কামৰ সময় আছিল দীঘলীয়া আৰু বিৰতিৰ সময় কম, আনকি, ছুটী আদিৰ ক্ষেত্ৰতো অন্যায়-অবিচাৰ চলিছিল৷ সেয়েহে, প্ৰতিবাদী সমাৱেশবোৰ তাৎপৰ্যপূৰ্ণ হৈ উঠিছিল আৰু এঠাইত হোৱা প্ৰতিবাদে আন কেইবাখনো ঠাইৰ মহিলাক জাগ্ৰত কৰি তুলিছিল৷ এই সমাৱেশবোৰ অথলে যোৱা নাছিল৷ সকলো নহ’লেও কোনো কোনো দাবী পূৰণ হৈছিল৷ বিশেষকৈ, মহিলাসকলে ভোটাধিকাৰ পাবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ সময় আগবঢ়াৰ লগে লগে এই জাগৰণ স্বীকৃত হৈছিল ৰাষ্ট˜সংঘৰ দ্বাৰাও৷ ১৯৪৫ চনত ৰাষ্ট্ৰসংঘই পুৰুষ-মহিলাৰ সমঅধিকাৰৰ কথাও ‘চনদ’ত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল৷ একেদৰে, পূৰ্বৰে পৰাই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত নাৰী দিৱস পালন কৰা হৈছিল যদিও ১৯৭৫ চনৰ পৰা ৰাষ্ট˜সংঘৰ উদ্যোগতেই আঠ মাৰ্চৰ এই দিৱস উদ্‌যাপনৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়৷ ১৯৯৬ চনৰ পৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নাৰী দিৱসৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰসংঘই একোটা বিশেষ ‘বিষয়’ নিৰ্দিষ্ট কৰি দিয়ে, যিটো নাৰী বিকাশৰ সৈতে ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত৷ ২০২৪ বৰ্ষৰ বাবে মনোনীত বিষয় হৈছে ‘ইন্‌স্পায়াৰ ইন্‌ক্লুজন,– অন্তৰ্ভুক্তিকৰণক অনুপ্ৰাণিত কৰা৷ বছৰজোৰা পৰিকল্পিত কাৰ্যসূচীৰে ‘ইউ এন ৱ’মেন’কে আদি কৰি ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অন্যান্য শাখা-অংগ, মহিলা স্বেচ্ছাসেৱী সংস্থা, সদস্য ৰাষ্ট˜ আদিয়ে নতুন নতুন ক্ষেত্ৰত মহিলাসকলৰ প্ৰৱেশ সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবে ব্যৱস্থা ল’ব৷ ইতিমধ্যে সামগ্ৰিক তথা বহনক্ষমতাযুক্ত বিকাশৰ গতি ত্বৰান্বিত কৰাৰ বাবে ‘ইউ এন ৱ’মেন’ৰ দ্বাৰা এক আহ্বান শ্লোগান ৰূপত আগবঢ়োৱা হৈছে, য’ত কোৱা হৈছে ‘ইনভেষ্ট ইন ৱ’মেনঃ এক্‌ছেলাৰেট প্ৰগ্ৰেছ’৷ মন কৰিবলগীয়া, লিংগ অসমতা দূৰ কৰি মহিলা সবলীকৰণৰ বাবে ‘মিলেনিয়াম ডেভেলপমেণ্ট গ’ল’ আৰু ‘ছাছটেইনেব্‌ল ডেভেলপমেণ্ট গ’ল’ৰ অধীনত ৰাষ্ট্ৰসংঘই অনেক কৰ্ম-আঁচনি লৈছিল৷ ২০৩০ চনত শেষ হ’বলগীয়া ‘এছডিজি-১৭’ৰ লিংগসমতাবিষয়ক আঁচনিবোৰ ৰূপায়ণৰ বাবে বিনিয়োগৰ অতিকে প্ৰয়োজন৷ সেয়েহে, বিনিয়োগৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰি মানৱ অধিকাৰৰ সমগ্ৰ প্ৰক্ৰিয়াটোকেই সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিশ্বজোৰা এই আহ্বান প্ৰতিধবনিত কৰোৱা হৈছে৷ লিংগ সমতা প্ৰতিষ্ঠাৰ এই যুঁজখন সমগ্ৰ বিশ্বৰ লগতে আমাৰ দেশতো চলিছে৷ মহিলা সবলীকৰণৰ নামত বহুতো কিবাকিবি কৰি থকা হৈছে যদিও লিংগ সমতাৰ স্থিতি মুঠেও সবল নহয়৷ দেশৰ ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰখনত, ন্যায়পালিকাৰ ক্ষেত্ৰখনত– য’ত দেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্তবোৰ লোৱা হয়, তাত মহিলাৰ অধিক অন্তৰ্ভুক্তিকৰণৰ প্ৰয়োজন আছে৷ অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰতো অসংগঠিত স্তৰতহে মহিলাৰ সংখ্যাধিক্য আছে৷ ওপৰ মহলত মহিলাৰ স্থিতি দুৰ্বল৷ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা এয়ে যে মহিলাৰ বিকাশ বা সবলীকৰণৰ দিশটোক মহিলাৰ সমস্যা বা বিষয় হিচাপে চোৱা হৈছে৷ ইয়াক এটা ‘মানৱীয় বিষয়’ হিচাপে গ্ৰহণ কৰাৰ মানসিকতা আমাৰ ঘৰ বা বাহিৰৰ সমাজ, কৰ্মক্ষেত্ৰ ক’তোৱেই গঢ় লৈ উঠা নাই৷ এনে মানসিকতা অবিহনে ‘নাৰী দিৱস’ উদ্‌যাপন হয়গৈ তাৎপৰ্যহীন৷