বিচ্ছিন্নতাবাদৰ পৰা বিচ্ছিন্ন আদিলৰ কথাৰে

বছৰ বছৰ ধৰি চলি আছিল সশস্ত্ৰ তৎপৰতা৷ বিদ্ৰোহ-সশস্ত্ৰ প্ৰতিবাদ কেৱল অস্ত্ৰ নামৰ যন্ত্ৰটোতেই সীমাবদ্ধ হৈ নাথাকে৷ ই পুলিয়ে-পোখাই গভীৰলৈকে শিপাই যায়৷ ইমান গভীৰলৈকে শিপায় যে এটা প্ৰজন্মৰ পিছৰ আন এটা প্ৰজন্মৰ শিশুৱেও একেই ঘৃণাৰে হাতত তুলি ল’ব পাৰে একো একোটা শিলগুটি৷ যেন DNট্টতেই আহিছে৷ এই কাণ্ডৰ আঁতি-গুৰি আজিৰ বহুতেই হয়তো নাজানে৷ বুজিও নাপায়৷ মাত্ৰ বিশ্বাস কৰি চলে যে ‘বিদ্ৰোহ’ কৰিব লাগে৷ ঘৃণা কৰিব  লাগে৷ কাশ্মীৰত চলা ভাৰতবিৰোধী উগ্ৰবাদৰ উত্থানৰ ইতিহাস সূক্ষ্মভাৱে খুঁচৰিলেই এই কথাৰ প্ৰমাণ পোৱা যায়৷ মই লগ পোৱা মানুহ এজনৰ কথা– শ্ৰীনগৰৰ উকীল কলনীৰ এখন ধুনীয়া ৰিজ’ৰ্টৰ মালিক তেওঁ৷ ধনী মানুহ৷ আমি দ্বিতীয়বাৰলৈ তেওঁৰ হোটেলত থকাকৈ যোৱাৰ বাবে ধৰাবন্ধা বিশেষ হিচাপো লোৱা নাছিল মানুহজনে৷ খোৱা-বোৱা, ফুৰা-চকাৰ ক্ষেত্ৰতো ঘৰুৱা ব্যৱহাৰেৰে আমাৰ হৃদয় জিনিছিল৷ তেওঁ নিজেই ড্ৰাইভ কৰি শ্ৰীনগৰ চহৰৰ মাজমজিয়াত থকা city square লাল চ’ক এৰিয়া ভালকৈ দেখুৱাইহে আমাক ড্ৰপ কৰিছিলহি শ্ৰীনগৰ এয়াৰপ’ৰ্টত৷ বাটতে তেওঁ আমাক দেখুৱাই গৈছিল– বহু বিধবস্ত পুৰণি ৰঙচুৱা বিল্ডিং, কেতিয়াও ৰিপেয়াৰ নোহোৱা ভগা-ছিগা কাঁচ ওলমি থকা খিৰিকীবোৰ৷ সঘনে বাটতে দেখিবলৈ পোৱা ভাৰতীয় সেনাৰ জলফাইৰঙী নেট থকা গাড়ীবোৰলৈ আঙুলিয়াই দি তেওঁ আমোদভৰা সুৰত কৈছিল– তেওঁলোকে আমাৰ ভয়ত এনেকৈ নেট তৰি থাকে৷ ‘আপোনালোকৰ ভয়ত?’  হয়৷ তেওঁ নিজেও হেনো অন্যতম এজন আছিল৷ তেওঁৰ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে ইমানেই মূৰত হেনো ‘জুনুন চাৱাৰ’ হৈ যায়, যি সময়তেই নামাতক কিয়, হাড় কঁপোৱা জাৰেই নহওক লাগে– ওলাই যাবই৷ শিলগুটি ভৰাবলৈ ক’লা মোনা এটা হাতত ল’বই৷ মই বোলোঁ, ‘ক’ত পাইছিল ইমান শিলগুটি?’ এই শিলগুটি ট্ৰাকে ট্ৰাকে যোগান ধৰোঁতাকেইজন তেওঁলোক নহয়৷ ইয়াৰ দায়িত্ব হেনো আকৌ বেলেগৰহে আছিল৷ মুঠতে যোগান ধৰোঁতাই শিলগুটি ট্ৰাকত যোগান ধৰে আৰু দলিওৱাৰ দায়িত্ব লোৱা পুৰুষ-মহিলা-শিশু নিৰ্বিশেষে পত্থৰবাজ [চাংবাজ]সকলে শিল দলিয়ায়৷ উদ্দেশ্যে– ভাৰতীয় সেনা৷ ভাৰত৷ তেওঁৰ ভাষাত– ‘কচম চে মেদাম– কমিনৌ কে ওপৰ বাৰিছ কি তৰহ বৰছাতে থে পত্থৰ৷ য়াহা বাচ্ছা বাচ্ছা ক’ আতা হ্যেই পত্থৰবাজী৷’  সেয়া তেওঁ ২০১৯১ আগৰ সন্ত্ৰাসজৰ্জৰ কাশ্মীৰৰ কথা কৈ আছিল মোক৷  মই সুধিছিলোঁ– ‘এতিয়াতো ২০২১৷ ২০১৯ত Article ৩৭০ উঠাই দিয়াৰ পাছত এতিয়া পৰিস্থিতি কেনে?’ তেওঁ খোলাকৈ কৈছিল– এতিয়া গুণ্ডাগৰ্দিবোৰ হেনো বাদ দিছে৷ বুজি গৈছে যে সেইবোৰ কৰি একো লাভ নাই৷ সময় নষ্ট৷ সম্পদ নষ্ট৷

বয়সো ঢেৰ গ’ল৷ এতিয়া হোটেল, ৰিজ’ৰ্ট খুলি লৈছে৷ কেইবাখনো গাড়ী লৈছে ট্যুৰিষ্টৰ বাবে৷ বছৰৰ বাৰ মাহেই এতিয়া বহুত পৰ্যটক৷ উপাৰ্জন বহুত ভাল৷ আগৰ দৰে যেতিয়াই তেতিয়াই বাট-পথ, দোকান-পোহাৰ বন্ধ হৈ নাযায় কাৰণে মানুহৰ জীৱন মোটামুটি আগতকৈ বহু সহজ৷ ধনীতো ধনীয়েই, সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ কাশ্মীৰীসকলৰ বাবেও কাশ্মীৰ এতিয়া অতীততকৈ বহু বেছি নিৰাপদ৷ আগৰ দৰে এতিয়া পত্থৰবাজী? নাই নাই৷ মুকলিকৈ এতিয়া ভাৰতবিৰোধী কাৰ্যকলাপ দেখিবলৈ পোৱা নাযায়৷ ভাৰতীয় সেনাৰ গাড়ীলৈ শিল দলিওৱা নাযায়৷ হৰতাল, যেতিয়াই তেতিয়াই দোকান-পোহাৰ বন্ধ কৰি দিয়া আদি নাই [অৱশ্যে, সম্পূৰ্ণ নোহোৱা হ’ল বুলিবও নোৱাৰি]৷ এয়া ২০১৯ৰ পাছৰ কাশ্মীৰ৷ পলমকৈ হ’লেও যেন এয়া কাশ্মীৰৰ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক উন্নয়নৰ এখন ছবি৷ সন্ত্ৰাসপ্ৰৱণ ঠাই হ’লেও ২০১৯ৰ পাছৰ পৰাই বছৰি পৰ্যটকৰ সংখ্যা কাশ্মীৰত বৃদ্ধি পাইছে৷ যাতায়াতো বেছ উন্নত৷ মানুহৰ কৰ্মসংস্থাপনো বাঢ়িছে৷ ব্যৱসায়-বাণিজ্য লাভদায়ক হৈছে৷ এই উন্নয়ন নামানো বুলিলেও মানিবলৈ বাধ্য হৈছে বহুজনে৷ মুকলিকৈ শলাগ নল’লেও সুফলবোৰ দেখি ভাল পাইছে৷ ফুৰিবলৈও কাশ্মীৰ যথেষ্ট ব্যয়বহুল ঠাই৷ ঠগবাজীৰো অভাৱ নাই৷ সন্ত্ৰাসৰ আশংকাও নুই কৰিব নোৱাৰি৷ তথাপি পৰ্যটকৰ অভাৱ নাই৷ কাৰণটো কি? [১] দৃঢ় পদক্ষেপ ল’ব পৰা ভাৰত চৰকাৰৰ নীতিৰ ওপৰত থকা বিশ্বাস৷ [২] ‘জান জৌখিম’ত পেলাই হ’লেও নিৰাপত্তাৰ দায়িত্ব কান্ধত লোৱা ভাৰতীয় সেনাৰ ওপৰত থকা বিশ্বাস৷ [৩] ‘আহক, কাশ্মীৰলৈ আহক’– পৰ্যটকক আমি ভগৱান বুলি ভাবোঁ বোলা কাশ্মীৰীসকলৰ অতিথিপৰায়ণতাত বিশ্বাস৷ বিচ্ছিন্নতাবাদৰ মানসিকতাৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ পৰা মানুহৰ সংখ্যাও কম নহয় জম্মু-কাশ্মীৰত৷ ইয়াৰ শেহতীয়া উদাহৰণ পেহেলগামত সন্ত্ৰাসবাদীক প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ গৈ মৃত্যুবৰণ কৰা আদিল হুছেইন শ্বাহ৷ আদিলৰ এই সাহস আৰু আত্মত্যাগে জম্মু-কাশ্মীৰ আৰু জম্মু-কাশ্মীৰৰ মানুহ সম্পৰ্কে বহুতকে বহু কথা নতুনকৈ ভাবিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা যোগাব৷ তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে এইবাৰ সন্ত্ৰাসবাদ আৰু সন্ত্ৰাসবাদীৰ বিৰুদ্ধে মুকলিকৈ ৰাজপথলৈ ওলাই আহিছে হিন্দু-মুছলমান সমন্বিতে জম্মু-কাশ্মীৰৰ সাধাৰণ জনতা৷