ফাগুন, তোমালৈ নিমন্ত্ৰণ
ফাগুনে কেৱল ৰঙা ৰঙৰ উৎসৱৰ বতৰাকে কঢ়িয়াই নানে, ই অন্তিৰ্নিহিত মন-মগজু আৰু হৃদয়ৰ আৱেগকো উদ্বাউল কৰি থৈ যায়৷ ফাগুন মানেইতো আকাশ ৰঙা, শিমলু, পলাশ আৰু মদাৰৰ ৰঙা ৰঙা ফুল, যেন থপিয়াই মেলি সানি লৈছে ৰঙা বেলিৰ ৰঙা ৰঙা ৰং৷ কৃষ্ণচূড়াই কৌতূহলী মনেৰে সোধে– ক’তনো আছে বেলিৰ ইমান ৰং/ চতিয়নাই জেদ ভাঙি কয়– সেয়া যে কেৱল বেলিৰ ৰং নহয়– আছে তাত ফাগুনৰো ৰং৷ ধূলিৰে ধূসৰিত আমাৰ পদূলি, পুৱা-আবেলি পছোৱাৰ তালে তালে উৰিছে মন৷ লয়ে লয়ে নৃত্যমগ্ন গাভৰুৰ চুলিটাৰি৷ চৌপাশৰ পৰিৱেশে চঞ্চলা কৰিছে আমাৰ মন৷ ফাগুনে কাণে কাণে কৈ যায় ব’হাগ অহাৰ বতৰা৷ এতিয়া ফুল ফুলাৰ বতৰ ঐ চেনাই, ফুল ফুলাৰ বতৰ৷ পদূলি ভৰি ফুলি আছে খৰিকাজাঁই, ইন্দ্ৰমালতী, গুলঞ্চ, কাঞ্চন৷ পাপৰি সৰি পৰি থকা মোৰ আংগন ফাগুনৰ ৰঙেৰে সাজিছে বননি, ফুলি থকা নানাৰঙী ফুল যদি এবাৰলৈ চাইছে কোনোবা বাটৰুৱাই, তেন্তে দ্বিতীয়বাৰলৈ চোৱাৰ হেঁপাহ নপলাব চাগৈ৷ ফুলেৰে কিন্তু চুপতি নকৰে ফাগুনে৷ তথাপি দুষ্ট চৰাইবোৰে দল এৰি মদাৰৰে কাষ চাপে৷ ঠোটত ঠোট গুঁজি চুমা যাচে৷ কাঁইটীয়া মদাৰৰ জোংলটিয়ে বিন্ধে চকু৷ মদাৰৰ ইমান অনাদৰ/ সেয়ে নেকি মদাৰৰ আঁৰে আঁৰে থাকে মানুহ, চৰাই-চিৰিকতিও৷ সংগীত সূৰ্য ভূপেনদায়ো গীতৰ মাজেদিয়েই প্ৰকাশ কৰিছিল, ‘মদাৰৰে ফুল হেনো কামে-কাজে নালাগে, লাগে মাথোঁ ব’হাগতে ৰং সানিবলৈ৷’ আকৌ পলাশ ফুল হেনো বসন্তৰ কুলিৰো অপ্ৰিয়৷ সেয়ে ফাগুনত ৰিঙা ৰিঙা পলাশ৷ আকৌ ফাগুনতে ফাগুনৰ দুখ৷ কামিনী কাঞ্চনৰ বাবে এয়া দুখৰ সময়৷ কজলা ফুলৰ বাবে এবুকু যেন বোজা লৈ আহে ফাগুনে৷ ফাগুনে প্ৰেমত পৰে বৰষুণৰ৷ প্ৰেম, ভালপোৱাই মনৰ সাগৰত সাঁতোৰে৷ নোপোৱাক বিচাৰি মন থৌকি-বাথৌ৷ ফাগুনে যৌৱনৰ মাদকতা কঢ়িয়াই আনে, অনুৰূপ সৰা শিমলুৰ ৰঙে, কমোৱা তুলাই ডেকা-গাভৰুৰ মন এই ফাগুনত সাতখন-আঠখন কৰে৷ দিখৌ নৈৰ পাৰত মিচিং গাঁও৷ মিচিং জনগোষ্ঠীৰ কৃষিভিত্তিক উৎসৱ আলি-আই-লৃগাঙেও ফাগুনক আদৰি পদূলিমুখলৈ আনে৷ লগে লগে গুমৰাগ নৃত্যই প্ৰাণ পাই উঠে৷ মিচিং যুৱক-যুৱতী, কিশোৰ, বৃদ্ধ-বৃদ্ধাৰ গাত এইকেইদিন তৰণিয়ে নাই৷ ফাগুনৰ স’তে ৰাতি ৰাতি গুমৰাগ, ঐঃনিতমৰ চেৱত ডেকা-গাভৰুৱে নাচে এবুকু আশা আৰু পাৰ ভঙা উছাহ লৈ৷ ঐঃনিতম শুনি ৰিণিকি ৰিণিকি বেলি লহিয়ালে সুৰবোৰ নৈৰ গঢ়াত ঠেকি বাজি উঠে৷ ফাগুনৰ নাই কোনো স্বজনপ্ৰীতি, নাই কোনো ভেদ-ভাব৷ হিয়া উজাৰি কেৱল দুহাত মেলি দি যায়৷ ফাগুন আহিলে নৰমনিচ বাদেই বন-বননিৰ শিয়াল, হৰিণা, পশু-পক্ষীৰ মাজতো উছাহৰ বন্যা৷ কেৱল নিশা নামিলে ফাগুনে বাট হেৰুৱায়৷ ক’ৰবাত ঠেকেচী ভাঙে নিশাৰ নিৰ্জনতা৷ এন্ধাৰে-মুন্ধাৰে বতাহেও বাট হেৰুৱাই আউলি-বাউলি হয়৷ বালি উৰাই মসৃণ কৰে নিজান নদীৰ পানীভৰা ঘাট৷ য’ত মুদৈয়ে বেপাৰ কৰে৷ মাজে মাজে ফাগুনে ৰূপ সলায়৷ অশান্ত ফাগুনে গছ-বিৰিখ ভাঙি তচনচ কৰে৷ হোঁ হেঁা বতাহৰ হেঁাৱনিত ঘুমটি ভাঙে৷ পুৱা দেখোঁ বিৰিণা বন হাউলি পৰিছে৷ ঘৰৰ মূধচৰ টিংকেইছটা এৰুৱাই পদূলিমুখ পোৱাইছে৷ বেৰতে ওলোমাই ৰখা কৃষ্ণ গোসাঁইৰ ফটোখন ভাঙি চূৰ্ণ-বিচূৰ্ণ হৈ থাপনাতে পৰি আছে৷ আঃ, ফাগুনৰ কি ইমান ভেম/ পুনঃ ফেওৰাৰ মাতত পূবত ৰঙা হৈ ওলায় ফাগুনৰ বেলি৷ সমান্তৰালকৈ উতলা ফাগুনে খেতিয়কৰ মনবোৰো উতলা কৰি তোলে৷ খেতিয়কৰ মুখৰ পৰা স্বতঃস্ফুৰ্তভাৱে ওলাই আহে বিহুগীত বা ঐঃনিতম৷ লোকবিশ্বাস অনুসৰি এই নৃত্য-গীতত বৰুণ দেৱতা সন্তুষ্ট হৈ গাজনি-ঢেৰেকনিৰে ধৰিত্ৰীলৈ বৰষুণ নমাই শস্যসম্ভৱা কৰি তোলে পথাৰ৷ এই ফাগুনতে আহে হাঁহি-ধেমালি, খিকিন্দালি, আধ্যাত্মিক সুৰ আৰু ৰঙৰ উৎসৱ ফাঁকুৱা৷ ফাগুনৰে এই পৱিত্ৰ পূৰ্ণিমা তিথিত প্ৰতিবছৰে আধ্যাত্মিকতাৰ বীজ সিঁচি বৰপেটা দৌল উৎসৱ উদ্যাপন কৰা হয়৷ ঢোল, গগনা, শংখ বৰকাঁহেৰে নিনাদিত বৰপেটাৰ দৌল উৎসৱ প্ৰাংগণ উদুলি-মুদুলি৷ আয়তীসকলে সমস্বৰে গায়—- ‘...যাওঁ বৃন্দাৱনে, যমুনাৰ তীৰে ফাঁকু খেলিম কৃষ্ণ সংগে...’৷ এই উৎসৱে বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠীৰ লোকৰ মাজতো ৰং, স্ফূৰ্তি, আধ্যাত্মিকতা আৰু ক্ষন্তেক ধেমালিৰ আমেজ দিয়ে৷ বিশেষকৈ চাহ জনগোষ্ঠীৰ লোকসকলে ঘৰে ঘৰে সিদিনা কৃষ্ণ বন্দনাৰে বাঁহীৰ মুখত ফঁু দি কাঠীনৃত্য প্ৰদৰ্শনেৰে গৃহস্থৰ মংগল কামনা কৰে৷
ফাগুন মানেই ৰূপান্তৰৰ কথা৷ তাতে আকৌ এইবাৰ নিৰ্বাচনৰ বতৰ৷ জনতা-জনাৰ্দনৰ বহু আশা-আকাংক্ষাৰ পুনঃ নৱীকৰণ৷ এইবাৰ ব্যতিক্ৰমী ফাগুন৷ কৰ’না, কৰ’না, লকডাউন সকলো আজিৰ পৰা উটি-ভাহি গ’ল৷ আকৌবা আহে কেতিয়া? কাৰণ আজিৰ পৰা পলাশ, শিমলুৰ ৰঙৰ লগতে স্বপ্নৰ আখৰ ছপোৱা ফেষ্টুন, বেনাৰ-কাগজেৰে বৰ্ণিল আকাশ৷ আপোনাৰবা ইয়াৰ কোনটো ৰং প্ৰিয়? গৰিষ্ঠসংখ্যকেবা কোনটো ৰং পছন্দ কৰে৷ গীতিকাৰৰ সুৰতে আমিও কওঁ—– ‘ভাল লাগে মোৰ কিয়নো চাই পছোৱা বতাহৰ ধেমালি, ভাল লাগে মোৰ ধূলিৰে উমলি পলাশৰ ৰঙতে ৰাঙলী৷’ ‘নাজানো মন দোলে, ফাগুনৰ বা ফুলে ফুলে অ’ পলাশ-শিমলু, কি ৰং ৰঙে উতলা৷ সেয়ে ফাগুন জনালোঁ তোমাক নিমন্ত্ৰণ তুমি আহিবা, অলেখ তোমাৰ ৰং, তাৰে ৰঙাবা মোৰ মন, তোমাক জনালোঁ পুনৰ নিমন্ত্ৰণ৷