দৰিদ্ৰ শিশু

চলিত মাহত অৰ্থাৎ ২০২৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত ৱ’ল্ডৰ্ বেংক আৰু ইউনিচেফৰ যুটীয়া প্ৰচেষ্টাত প্ৰকাশ হৈ ওলাইছে বিশ্বৰ শিশু-দাৰিদ্ৰ্যৰ ছবি৷ যি সময়ত ইউনাইটেড নেচনছ অৰ্থাৎ ৰাষ্ট্ৰসংঘই ‘শূন্য-দৰিদ্ৰতা’ক সোতৰটা বহনক্ষম উন্নয়ন লক্ষ্যৰ অন্যতম বুলি বান্ধি লৈছে, সেই সময়তে উক্ত প্ৰতিবেদনে কঢ়িয়াই আনিছে ৩৩৩ নিযুত শিশু চৰম দৰিদ্ৰতাত পোত খাই থকাৰ কথা৷ ২০৩০ চনৰ ভিতৰত পূৰণ হ’বলগীয়া এই লক্ষ্য সফল হোৱাত সদ্য-প্ৰকাশিত শিশু-দৰিদ্ৰতাৰ পৰিসংখ্যাই যে প্ৰত্যাহ৩ানৰ সৃষ্টি কৰিব, ই ধুৰুপ৷ মন কৰিবলগীয়া যে এই সংখ্যাই চৰম দৰিদ্ৰতাৰ কবলত থকা শিশুৰহে হিচাপ দিছে৷ ইয়াৰ বাহিৰেও আৰু দুটা শ্ৰেণীৰ দৰিদ্ৰতা থকাৰ কথা উক্ত প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে৷ ২০২২ চনত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দাৰিদ্ৰ্য সীমাৰেখাৰ সংজ্ঞা সাল-সলনি কৰা হৈছে৷ সেইমতে তিনি ভিন্ন দাৰিদ্ৰ্য সীমাৰেখা নিৰ্ধাৰিত কৰা হৈছে৷ যিসকলৰ দৈনিক জীৱন নিৰ্বাহ ২.১৫ ডলাৰতকৈ কমত হয়, তেওঁলোক চৰম দৰিদ্ৰতাৰ চিকাৰ, ৩.৬৫ ডলাৰ বা কম দিনটোৰ বাবে পোৱাজন মধ্যমীয়া স্তৰৰ দৰিদ্ৰ আৰু দিনটোৰ বাবে ৬.৮৫ ডলাৰতকৈ কম পোৱাজনৰ দৰিদ্ৰতাৰ স্থিতি মধ্যমীয়া স্তৰৰজনতকৈ কিছু উচ্ছ৷ যি নহওক, প্ৰতিবেদনখনৰ মতে, বাকী দুটা শ্ৰেণীৰ দাৰিদ্ৰ্য সীমাৰেখাৰ তলত আছে ক্ৰমে ৮২৯ নিযুত আৰু ১.৪৩ বিলিয়ন শিশু৷ এইসকলে শিক্ষা, স্বাস্থ্য, পুষ্টি, খাদ্য সুৰক্ষা, সামাজিক সুৰক্ষা আদিৰ ক্ষেত্ৰত বঞ্চিত হৈ আছে৷ বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশত এই শিশুসকল আছে৷ ভাৰতৰ কথা ক’বই নালাগে৷ যোৱা বছৰ, অৰ্থাৎ ২০২২ চনৰ অক্টোবৰত ইউ এন ডি পিয়ে অক্সফ’ৰ্ড গৱেষণা কেন্দ্ৰ এটাৰ সৈতে যৌথভাৱে কৰা সমীক্ষা প্ৰতিবেদন এখনত এই তথ্য প্ৰকাশ কৰিছিল যে ভাৰতত বিশ্বৰ সৰ্বাধিকসংখ্যক [৯৭ নিযুত] দৰিদ্ৰ-শিশু আছে৷ অৱশ্যে, দেশৰ জনসংখ্যাই যিহেতু বেছি, দৰিদ্ৰৰ সংখ্যা বেছি নহৈনো হ’ব কি! দেশখনত যে অভিলেখসংখ্যক দৰিদ্ৰ শিশু আছে, তাৰ প্ৰমাণ বিচাৰি অৱশ্যেই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থাৰ সমীক্ষা-প্ৰতিবেদনৰ পাত লুটিওৱাৰ প্ৰয়োজন নাই৷ গাঁওবোৰ বা ভিতৰুৱা ঠাইবোৰৰ কথা বাদেই, তথাকথিত মহানগৰ কেইখনৰ ফ্লাইঅভাৰ, ট্ৰেফিক পইণ্ট, হাট-বজাৰ, বাছ-ৰে’ল ষ্টেচন অথবা মঠ-মন্দিৰৰ আশে-পাশে চকু ফুৰালেই যথেষ্ট৷ গুৱাহাটী মহানগৰীতো ঠায়ে ঠায়ে এনে শিশুৰ উপস্থিতি সুলভ৷ সৰ্বশিক্ষা অভিযান অথবা মধ্যাহ্ন ভোজনৰ দৰে আঁচনিসমূহেও এইসকলৰ জীৱন-যাত্ৰালৈ পৰিৱৰ্তন আনিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই৷ এওঁলোক যে কেৱল শিক্ষা, স্বাস্থ্য, পুষ্টি, সুৰক্ষা আদিৰ পৰাই বঞ্চিত এনে নহয়, বৰঞ্চ সবাতোকৈ পৰিতাপৰ কথাটো হৈছে, এওঁলোক নিচাগ্ৰস্ত৷ এওঁলোকেই চৰম দৰিদ্ৰতাৰ বলি অতি দুৰ্ভগীয়া জীৱ৷ সমাজসেৱী সংগঠন অথবা প্ৰশাসন কোনোৱেই যেন এইসকলৰ জীৱনক লৈ আগ্ৰহী নহয়৷ এওঁলোকৰ বাদেও দেশত শিশু-শ্ৰমিকবিৰোধী আইন আছে যদিও আজিকোপতি দেশখন শিশু-শ্ৰমিকমুক্ত নহ’ল৷ তদুপৰি, সামাজিক, ৰাজনৈতিক, তথা প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ দ্বাৰা অঘৰী হৈ তথাকথিত আশ্ৰয় শিবিৰ আদিত থকা শিশুৰ পুনৰ সংস্থাপনৰ বাবেও দেশখনত যথোপযুক্ত ব্যৱস্থা আছে বুলিব নোৱাৰি৷ মুঠৰ ওপৰত কেৱল আৰ্থিক দৰিদ্ৰতাই নহয়, দেশৰ এক বৃহৎসংখ্যক শিশু তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজনীয় সা-সুবিধাৰ লগতে সাৰ্বজনীন কেতবোৰ অধিকাৰৰ পৰাও বঞ্চিত৷ দেশৰ প্ৰধান প্ৰধান ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ এজেণ্ডাবোৰলৈ লক্ষ্য কৰিলেও দেখা যায় যে বঞ্চিত, অৱহেলিত শিশুৰ বাবে কোনো বিশেষ আঁচনি, কৰ্মসূচী নাই৷ যি সময়ত বিশ্বৰ দেশসমূহে ব্যৱহূত সম্পদসমূহৰো পুনৰ ব্যৱহাৰ বা ৰিচাইক্লিঙৰ বাবে বাস্তৱসন্মত আঁচনি ৰূপায়ণ কৰি আছে, সেই সময়ত ভাৰতৰ দৰে দেশবোৰে মানৱ-সম্পদ বিনা সংকোচেৰে অপব্যয় হ’বলৈ এৰি দি আছে৷ চিন্তা-দূৰদৃষ্টিৰ দৰিদ্ৰতাই গ্ৰাস কৰিছে আমাৰ নীতি-নিৰ্ধাৰকসকলকো৷ ভোটাধিকাৰৰ বয়স নহ’ল বুলিয়েই সকলো ৰাজনৈতিক দলৰ দ্বাৰা অৱহেলিত হৈ আছে এই শিশুসকল৷ এনে প্ৰেক্ষাপটত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সমীক্ষা-প্ৰতিবেদনত দাৰিদ্ৰ্যপীড়িত শিশুৰ তালিকাত ভাৰতৰ স্থান প্ৰথমতে নাথাকি কাৰনো থাকিব!