চাঞ্চল্যধৰ্মী বাতৰিৰ চৰিত্ৰ কেনে
বিদেশ ভ্ৰমণৰ প্ৰতিটো মুহূৰ্ত ফটোত দেখাৰ দৰে মসৃণ আৰু সুখপ্ৰদ নহয়৷ বিভিন্ন কাৰণত কেতিয়াবা বহু জটিলতা থাকে৷ সেয়া হৈছে সাধাৰণ পৰ্যটকৰ কথা৷ সাংবাদিক হিচাপে বিদেশ ভ্ৰমণ বেছ কঠিন৷ অপৰিচিত পৰিৱেশ, অচিন পৰিস্থিতি৷ কেতিয়াবা বাতৰি এটা বহি লিখিব পৰাৰ পৰিৱেশেই নাথাকে৷ এতিয়া ইণ্টাৰনেটৰ যুগত যথেষ্ট সহজসাধ্য হৈছে৷ কিন্তু এতিয়াৰ পৰা ২০-২৫ বছৰ পূৰ্বে, যেতিয়া ইণ্টাৰনেটৰ প্ৰচলন সৰ্বত্ৰ নাছিল, তেতিয়া লিখি সম্পূৰ্ণ কৰা বাতৰিটো কেনেকৈ পঠিয়াব সেইটোও সময়ে সময়ে একোটা ডাঙৰ সমস্যা হৈ পৰিছিল৷ তাৰ মাজত স্কুপ নিউজৰ সন্ধান, একেলগে থকা সতীৰ্থ সাংবাদিকৰ মাজতে অঘোষিত প্ৰতিযোগিতা, সেই বাতৰি যথাসময়ত ভিন্ন ‘টাইম জ’ন’ৰ নিজৰ দেশৰ নিজে কাম কৰা প্ৰতিষ্ঠানলৈ সময়মতে পঠিওৱা– সেয়া এক আসূৰিক প্ৰতিযোগিতা৷
বৰ্ণিত এই পৰিৱেশৰ মাজত সেই কঠিন পৰিস্থিতি অতিক্ৰম কৰি সাংবাদিক হিচাপে মনোজ কুমাৰ গোস্বামীয়ে বিগত ২০-২৫ বছৰত বিদেশৰ পৰা নিজৰ সংবাদ-পত্ৰলৈ যি বাতৰি পঠিয়াইছিল, তাৰে পূৰ্ণাংগ সংকলন হৈছে ‘দেশান্তৰৰ খবৰ’৷ লেখকৰ মতে, এয়া কোনো কাৰণতে ভ্ৰমণ কাহিনী নহয়, মাথোঁ সংবাদ-ৰিপ’ৰ্টাজ৷ ৰেখা প্ৰকাশনৰ দ্বাৰা সদ্যপ্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত আছে তেনে ৪৯টা বাতৰি, কিন্তু প্ৰত্যেকটোৱেই আকৰ্ষণীয় আৰু আছে এটা সাক্ষাৎকাৰ৷ কেতিয়াও দীঘলীয়া সাক্ষাৎকাৰ নিজে দি নোপোৱা অথচ বিভিন্ন ৰাষ্ট˜নেতা, নোবেলজয়ী অৰ্থনীতিবিদ, ৰাজনীতিকৰ সাক্ষাৎকাৰ লোৱা সাংবাদিক-সাহিত্যিক মনোজ কুমাৰ গোস্বামীৰ এইটোৱেই প্ৰথম আৰু এতিয়ালৈকে প্ৰকাশিত দীঘলীয়া সাক্ষাৎকাৰ৷ ‘দেশান্তৰৰ খবৰ’ যিহেতু কিছুমান বাতৰিৰ সমষ্টি আৰু প্ৰত্যেকটোৱেই বিদেশৰ ভূমিৰ পৰা লিখা, সেয়ে এই সাক্ষাৎকাৰো লেখকৰ বিদেশ ভ্ৰমণ সম্পৰ্কিত৷ ‘দেশান্তৰৰ খবৰ’ সম্পাদনা কৰা সাংবাদিক সৌৰভ কুমাৰ বৰাই লোৱা সাক্ষাৎকাৰত লেখকে দেশ আৰু বিদেশৰ বাতৰিৰ পাৰ্থক্য নিজ অভিজ্ঞতাৰে বৰ্ণনা কৰিছে৷ বিদেশৰ পাপ্পাৰাজি, মেইনষ্ট্ৰীম মিডিয়া আৰু আমাৰ দেশত দুয়োটাৰে মিশ্ৰণত সৃষ্টি হোৱা চাঞ্চল্যধৰ্মী বাতৰিৰ প্ৰৱণতাৰ চৰিত্ৰ কেনে সেয়া দীৰ্ঘদিনৰ অভিজ্ঞ সাংবাদিকৰ দৃষ্টিৰে জনাইছে লেখকে৷
‘টেক অফ’ৰ পূৰ্বে শিৰোনামৰ পাতনিত লেখকে আশংকা প্ৰকাশ কৰিছে– ‘মোৰ এইবোৰ লেখাত হয়তো আজি সেই দেশ আৰু সময়ৰ প্ৰাসংগিকতা বুজা নাযাব৷ এইবোৰ একান্তভাৱেই হয়তো মোৰ ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতাত পৰিণত হৈছে; ইয়াত পাঠকৰ ৰসাস্বাদনৰ বাবে খুব বেছি একো নাই৷’ সেয়া হয়তো লেখকৰ আপাত বিনয়৷ প্ৰকৃত সত্যটো হৈছে, ‘দেশান্তৰৰ খবৰ’ৰ প্ৰতিটো লেখাই অভাৱনীয়ভাৱে আকৰ্ষণীয় আৰু যিকোনো সময়-পৰিস্থিতিত পঢ়িব পৰা৷ সময়ৰ ব্যৱধান যিমানেই নহওক, প্ৰতিটো লেখাতে গল্পকাৰ মনোজ কুমাৰ গোস্বামীৰ লেখাৰ ছায়া আছে আৰু সেই বাবে ৪৯টা বাতৰিয়েই ঠিক বাতৰি নহয়, একোটা গল্পৰ দৰে৷ পাঠকে তেনে একোটা লেখাত তেতিয়াৰ পৰিস্থিতিও বিচাৰিব পাৰে, আকৌ কোনো গুণমুগ্ধ পাঠকে সেয়া অৰ্বাচীন কাহিনী হিচাপে পঢ়িও ৰস ল’ব পাৰে৷ সেয়া পাঠকৰ ব্যক্তিগত দৃষ্টিভংগী, কিন্তু প্ৰতিটো বাতৰিয়েই গল্পৰ দৰে, সি অনস্বীকাৰ্য৷ দুটাকৈ আমেৰিকাৰ নিৰ্বাচন, মুছাৰফৰ খেয়ালি কাৰ্যকলাপ, বাজপেয়ীৰ বৈদেশিক কূটনীতি, চীনৰ অলিম্পিক আয়োজন কৰি বিশ্বক্ৰীড়া- অৰ্থনীতিত উত্তৰণ, জাপানত পৰমাণু বোমা বিস্ফোৰণত ৮০ বছৰ পূৰ্বে ক্ষতিগ্ৰস্তৰ এতিয়াৰ মৰ্মবেদনা, নেলছন মেণ্ডেলাৰ সাক্ষাৎ, মহাত্মা গান্ধীক সহযাত্ৰীয়ে ৰে’লৰ পৰা গঁতিয়াই দিয়া দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পিটাৰমাৰিট্বাৰ্গ ষ্টেচন দৰ্শন, আক্ষৰিত অৰ্থতে একো একোটা গল্পৰ দৰে কাহিনী, যি পঢ়ি উপকৃত হ’ব পাৰে নতুন প্ৰজন্মৰ অনুসন্ধিৎসু সাংবাদিকো৷