Logo
image

খাদ্য ভেজালকৰণ গুৰুত্বহীন বিষয় নেকি

নিৰ্বাচনৰ বতৰত সাধাৰণতে জনস্বাস্থ্য, শিক্ষা, খোৱাপানী, ৰাস্তা-পদূলি, বিজুলী আদি সৰ্বসাধাৰণৰ প্ৰাথমিক প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে জড়িত বিষয়বোৰ ‘ইছ্যু’ হৈ পৰে আৰু সেইবোৰকে লৈ তৰ্ক-বিতৰ্ক হয়৷ এনে বহুতো প্ৰয়োজনীয় বিষয় থাকে, যিবোৰ কাহানিও কোনো ৰাজনৈতিক দলৰ নিৰ্বাচনী ইস্তাহাৰ বা প্ৰচাৰৰ ইছ্যু হোৱা নাই৷ তেনে এটি বিষয় হৈছে ‘ভেজাল খাদ্য’৷ সমগ্ৰ দেশৰ বাবে এতিয়া খাদ্যৰ ভেজালকৰণ এক গুৰুতৰ সমস্যা হৈ দেখা দিছে৷ পূৰ্বতে চাউল-দাইল-তেল আদিত বিভিন্ন অখাদ্য মিহলোৱাৰ কথা মানুহে অহুকাণে-পহুকাণে শুনিছিল৷ এতিয়া প্ৰযুক্তিৰ কৃপাত হাতত থকা ম’বাইলতেই গ্ৰাহকে স্বচক্ষে প্ৰত্যক্ষ কৰে সেইবোৰ ভিডিঅ’, য’ত ছিৰিঞ্জেৰে তৰমুজ, বিলাহী, ডালিম আদি ফল-মূল আৰু পাচলিত ৰাসায়নিক ৰং ভৰাই দিয়া হয়, অথবা তেনে ৰঙৰ মিশ্ৰণত ডুবাই থৈ পাচলিবোৰ তাজা কৰা হয়, অথবা মুহূৰ্ততে কৃত্ৰিম-বৰ্ধক ব্যৱহাৰ কৰি ফুলকবি বা অন্য পাচলি তথা মাছৰো আকাৰ বঢ়োৱা দেখিবলৈ পোৱা যায়৷ গেছ প্ৰয়োগেৰে কৃত্ৰিমভাৱে কল, অমিতা আদি ৰাতিটোৰ ভিতৰতে পকোৱা কথাও এতিয়া সকলোৰে মুখে মুখে৷ তদুপৰি, ফৰ্মেলিনযুক্ত মাছ, ইউৰিয়া মিহলোৱা গাখীৰ আদিৰ কথাও উপভোক্তা ৰাইজে বুজি পোৱা হ’ল৷  আকৌ, অজ্ঞতাৰ ফলতেই হওক বা উৎপাদনৰ পৰিমাণ বঢ়াবলৈকেই হওক ৰাসায়নিক সাৰ, হাইব্ৰীড বীজ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা শস্য-পাচলিৰ খেতি কৰি কৃষকসকলেও জনস্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰিছে৷ দেশ তথা ৰাজ্যত বিয়াগোম কৃষি বিভাগ আছে, য’ত গৱেষক অথবা ক্ষেত্ৰ বিষয়াৰ অভাৱ নাই৷ তৎসত্ত্বেও মানৱ দেহত বিভিন্ন ৰোগ সৃষ্টিকাৰী সাৰ, বৰ্ধক-উপাদান তথা কীটনাশক দ্ৰব্যৰ ব্যৱহাৰ কিয় প্ৰতিৰোধ কৰা হোৱা নাই বা কিয় এনে খাদ্যৰ ভয়ংকৰ পৰিণাম সম্পৰ্কে কৃষকক সজাগ কৰি তোলা হোৱা নাই, তাক জনা নাযায়৷ গ্ৰাহক-উপভোক্তাই এনেবোৰ কথা জ্ঞাত বা অজ্ঞাতভাৱে উপেক্ষা কৰি বজাৰৰ সেউজ-সতেজ ফল-মূল বা পাচলি বুলি খাইছে আৰু নিজৰ নিজৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধকাৰী ক্ষমতা হেৰুওৱাৰ লগতে ভিন্নপ্ৰকাৰৰ ৰোগৰ বলি হৈছে৷ কেৱল কেঁচা ফল-পাচলিয়েই নহয়, ঔদ্যোগিক-পৰিশোধিত খাদ্যতো ভেজালকৰণ ধৰা পৰিছে আৰু ক্ৰমশঃ এইধৰণৰ কুকাৰ্যবোৰৰ পৰিসৰ বাঢ়ি গৈ আছে৷ এনে কথাও নহয় যে দেশত উৎপাদিত তথা বিক্ৰীযোগ্য খাদ্যৰ মান নিৰ্ধাৰণ অথবা গুণাগুণ পৰীক্ষা কৰাৰ বাবে কোনো আইন-কানুন বা নিয়ন্ত্ৰণকাৰী সংস্থা নাই৷ বৰঞ্চ, তেনে নিৰীক্ষণকাৰী সংস্থাৰ তথ্যতেই প্ৰকাশ পাইছে খাদ্য ভেজালকৰণৰ বৰ্ধিত হাৰৰ কথা৷ ‘ফুড ছেফ্‌টী এণ্ড ষ্টেণ্ডাৰ্ড অথৰিটী অৱ ইণ্ডিয়া’ নামৰ সংস্থাটিয়ে বছৰি দেশৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা খাদ্যৰ নমুনা সংগ্ৰহ কৰি পৰীক্ষা কৰে আৰু নিৰ্ধাৰিত মানতকৈ নিম্নস্তৰৰ খাদ্য উৎপাদক তথা ভেজালকাৰীসকলক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ কিন্তু, পৰিতাপৰ কথা এয়ে যে এনেদৰে আইনৰ চকুত দোষী হিচাপে শাস্তি পাবলগীয়াসকলৰ বিচাৰ দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে অমীমাংসিত হৈ ওলমি ৰয়৷ অনেকে জৰিমনা ভৰিবলগীয়াও হয়৷ এই নিৰীক্ষণকাৰী সংস্থাটিৰ সৈতে ভাৰতৰ কোনো কোনো ৰাজ্যৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা খাদ্য-নমুনাৰ ৫০ শতাংশতকৈও অধিক ভেজাল অথবা নিম্নমানৰ বুলি প্ৰমাণ হৈছে৷ এনে তথ্য প্ৰকৃতাৰ্থতেই ভয়াৱহ, কিয়নো ভেজাল খাদ্যই মানুহৰ দেহত নানাপ্ৰকাৰৰ ৰোগৰ সৃষ্টি কৰে৷ এক তথ্য অনুসৰি সমগ্ৰ বিশ্বতেই প্ৰায় ৫৭ শতাংশ লোক ভেজাল খাদ্য খাই ৰুগীয়া হ’বলগীয়া হৈছে৷ বিশ্বৰ ভেজাল খাদ্যৰে ভৰপূৰ দেশসমূহৰ তালিকাৰ শীৰ্ষত আছে ভাৰত আৰু চীনদেশৰ নাম৷ বাংলাদেশ, পাকিস্তান, ভিয়েটনাম, ইণ্ডোনেছিয়া আদিও তালিকাৰ শীৰ্ষত থকা দেশৰ নাম৷ বিশ্বৰ দেশবোৰৰ খাদ্য-সুৰক্ষা সূচক তালিকাত ভাৰত ৬৮সংখ্যক স্থানত আছে৷ স্বাস্থ্য-সুৰক্ষাৰ অৰ্থে ভিন্ন বয়সৰ লোকে মূল্যৱান খাদ্য হিচাপে খোৱা গাখীৰ, ঘিউ, হালধিগুড়ি, জালুককে ধৰি বিভিন্ন খাদ্য-দ্ৰব্য আৰু আম, আপেল, তৰমুজকে ধৰি কেঁচা ফল-মূলসমূহতেই সাধাৰণতে ভেজাল কৰা হয় বুলিও ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য নিৰীক্ষণ সংস্থাটো নিশ্চিত হৈছে৷ এতিয়া কথা হ’ল, কিহৰ বাবে এই ভেজালকৰণ কৰা হয়? উত্তৰ তেনেই উজু৷ আৰ্থিক লাভেই হৈছে ইয়াৰ মূল কাৰণ, য’ত ব্যৱসায়িক নৈতিকতাক লেশমানো গুৰুত্ব দিয়া নহয়৷ ব্যৱসায়ত প্ৰতিযোগিতাক চেৰ পেলাবলৈও কোনো কোনোৱে এনে দুষ্কাৰ্য কৰে৷ কাৰণ যিয়েই নহওক, ইয়াৰ ফলাফল হৈছে অতি ভয়াৱহ৷ সাধাৰণ ফুড-পয়জনিঙৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বিভিন্নধৰণৰ পেটৰ ৰোগ, মধুমেহ, হৃদযন্ত্ৰৰ ৰোগ বা কেঞ্চাৰপৰ্যন্তও হ’ব পাৰে৷ আচৰিত ধৰণে খাদ্য ভেজালকৰণৰ এই বিষয়টোৱে যথাস্থানত চৰ্চা লাভ কৰা নাই৷ এইটো এটা অতি জঘন্য প্ৰক্ৰিয়া আৰু ইয়াক প্ৰতিৰোধ কৰাৰ বাবে দীৰ্ঘকালীন পৰিকল্পনাৰ প্ৰয়োজন৷ কেৱল নমুনা সংগ্ৰহ আৰু জৰিমনাৰে ইয়াক শেষ কৰিব নোৱাৰি৷ উৎপাদক, বিক্ৰেতা ব্যৱসায়ী, উপভোক্তা গ্ৰাহকৰ সজাগতা আৰু সক্ৰিয়তাই হৈছে এই সমস্যা সমাধানৰ পূৰ্বচৰ্ত৷