ৰাজনৈতিক সাক্ষৰতা

দেশ স্বাধীন হোৱাৰ পৰা ভাৰতত অনুষ্ঠিত সাধাৰণ নিৰ্বাচনবোৰত নাগৰিকে কৰা ভোটদানৰ  ফলত গঠিত হৈছিল সোতৰখন চৰকাৰ৷ ২০২৪ চনৰ লোকসভা নিৰ্বাচনৰ প্ৰথম পৰ্যায়ত অনুষ্ঠিত ভোটদানৰ প্ৰায় ৬২.৪ শতাংশ ভোটাৰে ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰি পালন কৰিছে সাংবিধানিক দায়িত্ব৷ বাকী থকা পাঁচটা পৰ্যায়ৰ নিৰ্বাচনত নিশ্চিতভাৱে ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিব ভাৰতীয় নাগৰিকে৷ দেশত এখন সুস্থিৰ চৰকাৰ গঠন কৰিবলৈ নাগৰিকৰ ভোটদান অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ যদিও অতীতৰ প্ৰতিটো নিৰ্বাচনত ভোটদানৰ হাৰ আছিল অতিকৈ নিম্নহাৰত৷

১৯৫১ চনত দেশত অনুষ্ঠিত প্ৰথমটো নিৰ্বাচনত দেশৰ ৪৪.৮৭ শতাংশ ভোটাৰে ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিছিল, অৰ্থাৎ মুঠ ভোটাৰৰ ৫৫.১৩ শতাংশ ভোটাৰে অংশগ্ৰহণ কৰা নাছিল ভোটদান প্ৰক্ৰিয়াত৷ ভোটদানৰ হাৰৰ ক্ষেত্ৰত পোৱা পৰিসংখ্যা মতে, দ্বিতীয় লোকসভা নিৰ্বাচনত [১৯৫৭ চনত] ৪৫.৪৪ শতাংশ, তৃতীয়ত [১৯৬২] ৫৫.৪২ শতাংশ, চতুৰ্থত [১৯৬৭] ৬১.০৪ শতাংশ, পঞ্চমত [১৯৭১] ৫৫.২৭ শতাংশ, ষষ্ঠত [১৯৭৭] ৬০.৪৯ শতাংশ, সপ্তমত [১৯৮০] ৫৬.৯২ শতাংশ, অষ্টমত [১৯৮৪] ৬৪.০১ শতাংশ, নৱমত [১৯৮৯] ৬১.৯৫ শতাংশ, দশমত [১৯৯১] ৫৬.৭৩ শতাংশ, একাদশত [১৯৯৬] ৫৭.৯৪ শতাংশ, দ্বাদশত [১৯৯৮] ৬১.৯৭ শতাংশ, ত্ৰয়োদশত [১৯৯৯] ৫৯.৯৯ শতাংশ, চতুৰ্দশত [২০০৪] ৫৪.১৭ শতাংশ, পঞ্চদশত [২০০৯] ৫৮.২১ শতাংশ, ষষ্ঠদশত [২০১৪] ৬৬.৪৪ শতাংশ আৰু সপ্তদশত [২০১৯] ৬৭.৪০ শতাংশ৷

ভোটদানৰ হাৰৰ ক্ষেত্ৰত পোৱা পৰিসংখ্যা মতে, ২০১৪ চনৰ পৰা ভাৰতত ভোটদানৰ হাৰ বৃদ্ধি পাই আহিছে যদিও আশা কৰাধৰণে বৃদ্ধি হোৱা নাই ভোটদান৷ নাগৰিকৰ ভোটদান প্ৰক্ৰিয়ালৈ থকা অনীহাসমূহৰ আঁৰত আছে অনেক কাৰণ৷ ভাৰতৰ নাগৰিকৰ ৰাজনৈতিক সাক্ষৰতা অতি কম বুলিও দাবী কৰে বিশেষ:সকলে৷ এটা ভোটৰ ক্ষমতা কিমান তাক অনুভৱ কৰাত কৃপণালি কৰে বহুতো নাগৰিকে৷ দেশৰ দৰিদ্ৰতাৰ বোকোচাত থাকি জীৱন নিৰ্বাহ কৰা নাগৰিকসকলৰ কাৰণে ভোটদান মানে কিছুমান নেতাৰ জীৱন গঢ়া কৰ্ম বুলি ভাবে৷ প্ৰকৃততে পাঁচ বছৰৰ পূৰ্বে নিৰ্বাচিত কৰি পঠিওৱা নেতাজনৰ সফলতা বা বিফলতাৰ পৰ্যালোচনাৰ পৰা বিৰত থাকে বহুতো ভোটাৰ৷ বহুতো ভোটাৰে ভোটদান কৰে ৰাজনৈতিক দলৰ চিহ্ন চাই অৰ্থাৎ প্ৰাৰ্থীজন কিমান যোগ্য তাৰ বিচাৰ নহয় নিৰ্বাচনৰ সময়ত৷ দেশৰ গ্ৰামাঞ্চলৰ ভোটাৰসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰবোৰৰ সক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিবলৈ যদিও নিৰ্বাচন আয়োগে বিভিন্ন সজাগতা সভাৰ আহ্বান কৰে, তেনেবোৰ সভাত নাগৰিকৰ উপস্থিতি অতিকৈ সীমিত৷

অসমত নাগৰিকৰ ভোটদানৰ হাৰ যদিও চকুত লগা, তথাপি সাধাৰণ নাগৰিকৰ ৰাজনৈতিক সাক্ষৰতা সীমিত বুলি ক’ব পাৰি৷ ৰাজ্যৰ আদিবাসী অধ্যুষিত অঞ্চল, পাহাৰীয়া অঞ্চল আদিত বাস কৰা ভোটাৰসকলৰ ৰাজনৈতিক সাক্ষৰতাৰ অভাৱৰ সুযোগ গ্ৰহণ কৰে ৰাজনৈতিক নেতাসকলে৷ ভোটদান মানে কোনোবা এজন নেতাৰ জীৱন সুন্দৰ কৰাটো কেতিয়াও ৰাজনৈতিক দৰ্শন হ’ব নোৱাৰে৷ প্ৰাৰ্থীৰ কাৰ্যদক্ষতা, শিক্ষা, অতীতৰ ভূমিকা ইত্যাদি বিবেচনা কৰিহে ভোটদান কৰা উচিত৷ অসমত থলুৱা নাগৰিকৰ মাজত অতীজৰে পৰা চলি অহা ‘ভোটদানৰ প্ৰতি অনীহা’ পৰম্পৰাৰ অৱসান হোৱাটো কামনা কৰোঁ৷ বতৰ চাই ভোটদান কৰা একাংশ থলুৱা অসমীয়াৰ বিপৰীতে সংখ্যালঘু অধ্যুষিত এলেকাৰ নাগৰিকে প্ৰদৰ্শন কৰা ভোটদানৰ তীব্ৰ হেঁপাহে বহুতো কথাৰেই ইংগিত দিয়ে৷ মুঠতে দেশত এখন সুস্থিৰ চৰকাৰ গঠন কৰিবলৈ জাতি, বৰ্ণ আৰু বৰ্গ নিৰ্বিশেষে প্ৰতিজন ভোটাৰে মুক্ত মনেৰে ভোটদান কৰা উচিত৷