ভ্ৰাম্যমাণৰ কথা

সংবাদ মাধ্যমত প্ৰকাশিত খবৰ অনুসৰি, ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ দৰ্শক ফ’ৰাম[অসম]ৰ দ্বাৰা অসমৰ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা কণ্ঠশিল্পী ৰেণু দত্ত বৰফুকনৰ জীৱনৰ আধাৰত এখন তথ্যচিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে৷ ই প্ৰকৃততে এক তাৎপৰ্যপূৰ্ণ খবৰ৷ প্ৰাপ্ত তথ্য অনুসৰি, ৰেণু দত্ত বৰফুকন অসমৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা আৰক্ষী বিষয়া৷ অৰ্থাৎ ৰেণু দত্ত ফুকন অসমীয়া মহিলা হিচাপে দুটা ক্ষেত্ৰৰ বাটকটীয়া৷ যি সময়ত ৰেণু দত্ত বৰফুকনে এই দুই ক্ষেত্ৰত খোজ দিছিল, সেই সময়ত মহিলাৰ বাবে সেয়া একপ্ৰকাৰ দুঃসাহসৰ কাম আছিল৷ থিয়েটাৰ, নাচ-গান-চিনেমাৰ ক্ষেত্ৰলৈ আহিব খোজা ইচ্ছুক মহিলা বা ছোৱালীহঁতক নিজৰ ঘৰখনেও সমাজৰ ভয়ত উলিয়াই দিবলৈ সংকোচ কৰিছিল৷ সেয়েহে, কুৰি শতিকাৰ ষাঠিৰ দশকৰ প্ৰথমভাগতেই ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ জন্মদাতা অচ্যুত লহকৰে নাটকৰ বাবে মহিলা শিল্পী বিচাৰি ফুৰিবলগীয়া হৈছিল৷ অৱশ্যে, কুৰি শতিকাৰ প্ৰথমভাগতেই ব্ৰজ শৰ্মাই মৰসাহ কৰি ‘যাত্ৰা’ৰ বাবে মহিলা অভিনেত্ৰী আনিছিল৷ বাতৰিকাকতত সেই খবৰে কেৱল চাঞ্চল্যৰেই সৃষ্টি কৰা নাছিল, লগতে এনে কাম কৰাৰ বাবে ব্ৰজ শৰ্মাক ধিক্কাৰ দিয়া হৈছিল৷ লাহে লাহে সময় সলনি হৈছিল যদিও আৰক্ষী, সেনাবাহিনী আদিৰ ক্ষেত্ৰত আনকি এতিয়াও মহিলাৰ সংখ্যা চকুত লগাকৈ কম৷ গতিকে নাৰী সবলীকৰণৰ এক উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন ৰেণু দত্ত বৰফুকনৰ জীৱনৰ আধাৰত চিত্ৰনাট্য নিৰ্মাণ কৰি ভ্ৰাম্যমাণ দৰ্শক ফ’ৰামে এক লেখত ল’বলগীয়া কাম কৰিলে, যিটো কাৰণত ফ’ৰাম নিঃসন্দেহে প্ৰশংসাৰ পাত্ৰ বুলি বিবেচিত হ’ব৷ আচলতে, অসমৰ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ আধাৰত আৰু অধিক তথ্যচিত্ৰ তথা সাহিত্যকৰ্ম বা পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্যৰ বোলছবি  নিৰ্মাণৰো অৱকাশ আছে৷ সম্প্ৰতি, ভাৰতীয় চিনেমাজগতত ভিন্নক্ষেত্ৰৰ ব্যতিক্ৰমী লোকৰ জীৱন আধাৰিত চলচ্ছিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰা দেখা গৈছে৷ অসমৰ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ জনক অচ্যুত লহকৰৰ জীৱনভিত্তিক চিনেমা নিৰ্মাণৰ নি(য় আৱশ্যকতা আছে৷

যি উদ্ভাৱনী শক্তিৰ তাড়নাত লহকৰে ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ দৰে এক পৰীক্ষামূলক, অভূতপূৰ্ব প্ৰকল্প বাস্তৱায়িত কৰি ইতিহাস ৰচনা কৰিলে, সি কেৱল ভাৰততেই নহয়, সমগ্ৰ বিশ্বতেই অনন্য আৰু একক৷ অচ্যুত লহকৰৰ সেই প্ৰকল্প পৰৱৰ্তী সময়ত একাংশ সমালোচকে সম্পূৰ্ণ ব্যৱসায়িক কাৰ্য বুলি উপেক্ষা কৰিলেও প্ৰথমৰ পৰাই অসমৰ সাংস্কৃতিক ভোটাতৰাসদৃশ ব্যক্তি যেনে বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ফণী শৰ্মা, ভূপেন হাজৰিকা, গজেন বৰুৱাকে ধৰি ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াৰ দৰে সাহিত্যিকো ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰত জড়িত হৈ পৰিছিল৷ পৰৱত¹ সময়ত অসমীয়া ছবিজগতৰো বৰেণ্য অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলে ভ্ৰাম্যমাণৰ মঞ্চ শুৱনি কৰিছিল৷ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ প্ৰকৃতাৰ্থত এক সাংস্কৃতিক আন্দোলনসদৃশ৷ অথচ, ভ্ৰাম্যমাণক যেন সাংস্কৃতিক ক্ষেত্ৰখনত সঠিক স্থান দিয়া হোৱা নাই৷ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰে কেৱল সাংস্কৃতিক চিন্তা-চৰ্চাৰ মঞ্চখনেই আগবঢ়োৱা নাই, তৃণমূল স্তৰত থকা অথচ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা-প্ৰশিক্ষণ নথকা হাজাৰ হাজাৰ শিল্পী, কলা-কুশলীক নিজৰ প্ৰতিভা প্ৰদৰ্শনৰ সুবিধা দিয়াৰ লগতে জীৱিকাৰো পথ মুকলি কৰি দিছে৷ বিগত সময়ত ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰলৈ বহুতো পৰিৱৰ্তন আহিছে, তথাপি নিজৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য ভ্ৰাম্যমাণে হেৰুওৱা নাই৷ অসম আন্দোলন, ক’ভিড কালৰ দৰে দুৰ্যোগৰ সময়ত ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰেও মুখথেকেচা খাইছে, তথাপি হাৰ মনা নাই, বৰঞ্চ সাহসেৰে মূৰ দাঙি উঠি পূৰ্বৰ দৰেই সক্ৰিয় হৈ পৰিছে৷ শেহতীয়াকৈ যিটো কথাই ভ্ৰাম্যমাণপ্ৰেমী তথা শুভাকাংক্ষীসকলক বিৰক্ত কৰি তুলিছে, সেইটো হৈছে ভ্ৰাম্যমাণৰ পৰিৱেশনশৈলীলৈ অহা ৰুচিহীন সস্তীয়া মুম্বাই-মাৰ্কা নাচ-গান আৰু চাৰ্কাছসদৃশ চমক সৃষ্টিকাৰী পৰিৱৰ্তন৷ ৰেণু দত্ত ফুকনৰ তথ্যচিত্ৰ মুকলি অনুষ্ঠানতো ভ্ৰাম্যমাণৰ দৰ্শক ফ’ৰামৰ সভাপতিয়ে এই কথাকেই দোহাৰিছে আৰু তেনে চমক সৃষ্টিৰ পৰা বিৰত থাকিবলৈ থিয়েটাৰৰ প্ৰযোজকসকলক অনুৰোধ জনাইছে৷ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সাম্প্ৰতিক নাটকসমূহক লৈও যথেষ্ট সমালোচনা হোৱা দেখা গৈছে৷ এতিয়া আগন্তুক বৰ্ষৰ বাবে সাজু হৈ ওলোৱাৰ সময় সমাগত৷ গতিকে থিয়েটাৰৰ প্ৰযোজকসকলে এই কথাবোৰলৈ মন কৰিব লাগে আৰু ভ্ৰাম্যমাণৰ প্ৰতিষ্ঠাপকৰ লগতে দেহে-কেহে খাটি সাংস্কৃতিক দায়ৱদ্ধতাৰে অসমৰ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ আন্দোলনটিক প্ৰাণ দিয়াসকলৰ অৱদানৰ গৰিমা যাতে ম্লান নহয় তাৰ বাবেও ব্যৱস্থা ল’ব লাগে৷ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ অসমৰ সংস্কৃতিৰ এক আপুৰুগীয়া শিল্প-সম্পদ৷ এই সম্পদৰ সুৰক্ষা অসমৰ প্ৰতিজন সাংস্কৃতিক কৰ্মী আৰু সংস্কৃতিপ্ৰেমীৰ নৈতিক দায়িত্ব৷