জলবায়ু সুৰক্ষাৰ কুচকাৱাজ

তিনিটা দশকৰো অধিক কাল ধৰি প্ৰতিবছৰে ১৬ ছেপ্টেম্বৰৰ দিনটো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত অ’জন স্তৰ সংৰক্ষণ দিৱস হিচাপে পালন কৰি অহা হৈছে৷ অসম চৰকাৰৰ বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন বিভাগ তথা পৰিৱেশ আৰু বন সংৰক্ষণ বিভাগে যুটীয়াভাৱে আন কেতবোৰ সংস্থাকো লগত লৈ ডিমৰীয়া মহাবিদ্যালয়ত উদ্‌যাপন কৰিলে এই অনুষ্ঠান৷ এই অনুষ্ঠান উদ্‌যাপনত ৰাজ্য চৰকাৰৰ সহযোগী হিচাপে থকা অনুষ্ঠান কেতবোৰ আছিল অসম বিজ্ঞান-প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু পৰিৱেশ পৰিষদ, অসম জলবায়ু পৰিৱৰ্তন পৰিচালনা সমিতি (এচিচিএমএছ), পৰিৱেশ শিক্ষামূলক আঁচনি (ইইপি) আৰু পৰিৱেশ, তথ্য, সজাগতা সক্ষমতা নিৰ্মাণ কাৰ্যসূচী, (ইআইএচিপিপিচি হাব) অসম ইত্যাদি৷ এই অনুষ্ঠানত ডিমৰীয়া মহাবিদ্যালয়ৰ উপৰি ৰাজ্যিক ভিত্তিত পতা প’ষ্টাৰ তথা বক্তৃতা প্ৰতিযোগিতাত অন্যান্য শিক্ষানুষ্ঠানৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে যোগদান কৰিছিল৷ এতিয়া কথা হ’ল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ‘মণ্ট্ৰিয়েল প্ৰট’কল’ অনুসৰি ধৰিত্ৰীৰ সুৰক্ষাৰ্থে জলবায়ুবিষয়ক কাৰ্যব্যৱস্থাক আগুৱাই নিয়াত ৰাজ্য চৰকাৰ আৰু সহযোগী এই চৰকাৰী শাখাবোৰে সন্মিলিতভাৱে যি কাম সেই দিৱস উদ্‌যাপনৰ যোগেদি কৰিলে, তাৰ অৱদান কিমানখিনি হ’ব, যিয়ে সুনিৰ্দিষ্ট লক্ষ্য পূৰণত সহায়ক হ’ব! এই অনুষ্ঠান যে উদ্‌যাপিত হ’ল, তাৰ হিচাপ বা তাৰ ফলাফল কোনে কাৰ ওচৰত দাখিল কৰিব? যি উদ্দেশ্যে অনুষ্ঠান পতা হ’ল তাৰ সফলতা-বিফলতাৰ খতিয়ান দিবলৈ কোন দায়বদ্ধ? ছেপ্টেম্বৰৰ মাজভাগত গ্ৰীষ্মই সমগ্ৰ ৰাজ্যখনক দহি-পুৰি মাৰিছিল৷ কিবা কাৰণত এই বিশ্ব অ’জন দিৱসৰ এই দেই-পুৰি দিয়া বতৰৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছিল নেকি, সেই প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰি তাৰ উত্তৰৰ সন্ধান কৰাৰ বাবে সমূহ ৰাইজকে আহ৩ান কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা উক্ত অনুষ্ঠানৰ আয়োজকসকলে অনুভৱ কৰিলেনে বাৰ ! মন্ত্ৰী-বিষয়াৰ উপস্থিতি, বক্তৃতা-পোষ্টাৰৰ প্ৰতিযোগিতা অথবা কেইডালমান গছপুলি ৰোপণৰ ফটোতে যদি এতিয়াও এনে দিৱসৰ তাৎপৰ্য সীমিত থাকিবলৈ হয়, তেন্তে বিগত বছৰবোৰত জলবায়ু সুৰক্ষাৰ বাবে কৰা হ’ল কি! বিগত বৰ্ষত ৰূপায়ণ কৰা ‘অমৃত বৃক্ষৰোপণ’ কাৰ্যসূচীৰ কৃতকাৰ্যতাৰ খতিয়ান দাঙি ধৰাৰো উপযুক্ত সময় নাছিলনে সিদিনা? তাৰ হিচাপ ল’লেনে কোনোবাই? সৌ সিদিনা বাতৰিকাকতত খবৰ ওলাল যে প্ৰায় ৩.৪ লাখ ‘অমৃত-বৃক্ষ’ৰ পুলি হেনো অকল তিনিচুকীয়া জিলাৰ মাৰ্ঘেৰিটা ৰাজহ চক্ৰৰ এলেকাভুক্ত ভূমিত ৰোপণ কৰা হৈছিল আৰু তাৰ ৮০ শতাংশই মৰি থাকিল৷ এই খবৰ এঠাইৰ পৰাহে ওলাল৷ দায়বদ্ধ বিভাগে আনুষ্ঠানিকভাৱে বাকী জিলাবোৰৰো খতিয়ান দাখিল কৰিব নালাগিছিলনে? প্ৰকৃততে, অ’জন স্তৰ সংৰক্ষণ, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, ধৰিত্ৰীৰ সুৰক্ষা আদি কথা কেৱল সংখ্যাগতভাৱে হিচাপ-নিকাচ কৰা বিষয় নহয়৷ এইবোৰ এশ শতাংশই গুণগত বিষয়৷ ইয়াক নুবুজাকৈ প্ৰদৰ্শনীমূলকভাৱে আয়োজন কৰা কাৰ্যসূচীৰে মূল উদ্দেশ্যত সফলতা লাভ কৰিব নোৱাৰি৷ ৰাজ্যখনত কেতিয়াবা বিকাশৰ নামত, কেতিয়াবা ব্যৱসায়ৰ নামত আৰু কেতিয়াবা বাসস্থানৰ অজুহাতত বন ধবংস হৈছে, জধে-মধে গছ কটা হৈছে, পাহাৰ নিশ্চিহ্ন কৰা হৈছে৷ এইক্ষেত্ৰত চৰকাৰেই হওক, সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজেই হওক অথবা ধনলোভী ব্যৱসায়ীয়েই হওক, কোনো পিছপৰি থকা নাই৷ ৰাজ্যখনৰ চাৰি কোটি মানুহৰ কিমান শতাংশই এজোপা গছপুলি ৰোপণৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুভৱ কৰে? কিমান শতাংশই বুজাৰ প্ৰয়াস কৰে কি অ’জন স্তৰ, কি জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু কিয়েইবা এইবোৰৰ সম্পৰ্ক আমাৰ জীৱনৰ সৈতে/ চৰকাৰেইবা কিমান সজাগতা সৃষ্টিৰ আন্তৰিক-আয়োজন কৰে? ই ই পি, ই আই এ চি পি পি চি হাব– এইবোৰৰ নাম কেতিয়াবা ক’ৰবাত ওলোৱা মন কৰিছেনে কোনোবাই? কেৱল যেন কাগজ-পত্ৰ, চৰকাৰী নথি-পত্ৰত থকা নাম এইবোৰ/ আৰু কাৰ্যসূচীবোৰ, আঁচনিবোৰ যেন ধন আবণ্টনৰ তালিকা আৰু দিৱস উদ্‌যাপনৰ ফটো-প্ৰুফসম্বলিত প্ৰতিবেদন একোখন৷ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত ‘আপলোড’ কৰিলেই কাম শেষ৷ এনেদৰে ধৰণী ৰক্ষা পৰিবনে? আমিয়েইবা বাচি থাকিম কিদৰে?