সতী জয়মতীৰ ত্যাগ
চাওল্যুং চুকাফাই সৌমাৰলৈ আহি ১২৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দত চৰাইদেউত প্ৰথম আহোম ৰাজ্যৰ ৰাজধানীৰ লাইখুঁটা পুতি, সাত ৰাজক একৰাজ কৰি ৰাজপাটৰ এসময়ত কালৰ কৰাল গ্ৰাসত অযোগ্য আৰু অপদাৰ্থ, স্বাৰ্থলোভী পৰৱৰ্তী ৰজাৰ হাতত শাসনভাৰ পৰি ৰাজ্যত নানান বিপৰ্যয় ঘটে৷ অযোগ্য স্বাৰ্থলোভী ৰজাৰ কু-অভিপ্ৰায়ৰ বাবে বংশৰ ৰমনীয়ে নানা শাস্তি ভোগী লঘু লাঞ্চনাত প্ৰাণ বিসৰ্জন দিবলগা হয়৷ তাৰ নিদৰ্শন স্বদেশৰ বাবে স্বামীৰ প্ৰাণ ৰক্ষা কৰি নানা লঘু লাঞ্ছনাৰে মৃত্যু বৰণ কৰা আহোম ৰমণী গদাপানি কোঁৱৰৰ পত্নী জয়মতী কুঁৱৰী৷ যাৰ ত্যাগ আৰু আত্ম বলিদান, স্বামী ভক্তিৰ তুলনা ক’তো পাবলৈ নাই৷
আহোম শাসনত ভিতৰি ঘূণে ধৰাত গোপনে ৰজা ভঙা পতা কৰি প্ৰভাৱশালী লালুকসোলা বৰফুকনে এচাম বিষয়ববীয়াক হাত কৰি আহোম ৰাজ্যৰ শাসন নিজৰ হাতলৈ নি ল’ৰা ৰজাৰ নামত চলাই আছিল৷
১৬০১ শকত চুলিকফাৰ ১৪ বছৰ বয়সত লালুকসোলাই নিজৰ স্বাৰ্থসিদ্ধিৰ বাবে আহোম ৰাজপাটৰ যোগ্য ৰাজকোঁৱৰসকলক অযোগ্য কৰি চুলিকফাক আহোম ৰাজপাটৰ ৰজা পাতে৷ শিশু বা ল’ৰালি কালতে ৰজা হোৱাৰ বাবে ল’ৰা ৰজা বুলি কৈছিল৷ প্ৰধানমন্ত্ৰী লালুকসোলা বৰফুকনে নিজৰ কম বয়সীয়া জীয়েকক ল’ৰা ৰজা চুলিকফালৈ বিয়া দি জোঁৱাই পাতি ল’ৰা ৰজাৰ নামত ৰাজশাসন চলাইছিল৷ আহোম ৰজাৰ দিনত এক নিয়ম আছিল যে, শৰীৰৰ কোনো অংগত খুঁত থকা ৰাজকোঁৱৰসকলে ৰজা হ’ব নোৱাৰে৷ প্ৰধানমন্ত্ৰী লালুকসোলা বৰফুকনে জোঁৱায়েক ল’ৰা ৰজা চুলিকফাৰ সিংহাসন সুৰক্ষিত কৰিবলৈ ৰাজ্যৰ ৰজা হোৱাৰ উপযোগী ৰাজকোঁৱৰসকলক মনে মনে ধৰাই শৰীৰত অংগক্ষত কৰি আহোম ৰাজপাটত বহি ৰজা হৈ শাসন কৰাৰ অযোগ্য ঘোষণা কৰিছিল৷
গোবৰ ৰজা কোঁৱৰক মাত্ৰ ১৪ দিন ৰাজপাটত বহাৰ পিছতেই হত্যা কৰি ৰজা ভঙা পতা কৰিছিল আৰু ল’ৰা ৰজাক ৰাজপাটত বহুৱাই ৰাজ্য শাসন কৰিছিল প্ৰধানমন্ত্ৰী লালুকসোলাই৷ গোবৰ ৰজাৰ পুত্ৰ লাঙি গদাপাণি কোঁৱৰ অতি বাহুৱলী আৰু ৰজাৰ হোৱাৰ যোগ্যতা থকা বিচক্ষণ ৰাজকোঁৱৰ আছিল, সেয়ে গদাপাণি কোঁৱৰ যাতে ৰজা হ’ব নোৱাৰে তাৰ বাবে চলে বলে কৌশলে ধৰি অনাৰ চেষ্টা কৰিছিল যদিও গদাপাণি কোঁৱৰৰ বিচক্ষণ বুদ্ধিমতী পত্নী জয়মতী কুঁৱৰীয়ে ল’ৰা ৰজা তথা প্ৰধানমন্ত্ৰী লালুকসোলা বৰফুকনৰ কু-অভিসন্ধি গম পাইছিল৷ সেয়ে স্বামী গদাপাণি কোঁৱৰক ভৱিষ্যতে আহোম ৰজাৰ ৰাজপাট সুৰক্ষাৰ বাবে নিজকে বচাই জীয়াই থাকি ল’ৰা ৰজা আৰু প্ৰধানমন্ত্ৰী লালুকসোলা বৰফুকনক এশিকনি দিয়াৰ বাবে নগা পাহাৰলৈ যাবলৈ বাৰে বাৰে অনুৰোধ কৰি পলুৱাই পঠাইছিল বুলি আহোম বুৰঞ্জীত পোৱা যায়৷
ল’ৰা ৰজাই গদাপাণিক ধৰি আনিবলৈ সেনা পঠোৱাৰ আগতেই জয়মতী কুঁৱৰীয়ে গদাপাণি কোঁৱৰক নগা পাহাৰলৈ পলুৱাই পঠালে৷ বহুবাৰ গদাপাণিৰ গৃহলৈ ল’ৰা ৰজাই সৈন্য পঠালে যদিও গদাপাণি কোঁৱৰক লগ নাপাই ঘূৰি আহিব লগা হোৱাত শেষত ৰজাই গদাপাণি কোঁৱৰৰ পত্নী জয়মতী কুঁৱৰীক স্বামী গদাপাণিৰ সন্ধান উলিয়াবলৈ ৰাজদৰবাৰলৈ মাতিছে বুলি আদেশ দি সৈন্য পঠালে আৰু সেইমতেই জয়মতী কুঁৱৰীক ৰাজ দৰবাৰলৈ মাতি আনি স্বামী গদাপাণি ক’ত আছে বুলি সোধাত জয়মতীয়ে মই ক’ব নোৱাৰো বুলি ক’লে৷ ৰজাই বাৰে বাৰে জয়মতীক সুধি একে উত্তৰ পোৱাত অতিষ্ঠ হৈ ৰজাই শাস্তি দি হ’লেও জয়মতীৰ পৰা গদাপাণি ক’ত আছে তাৰ সন্ধান উলিওৱাৰ চেষ্টা কৰি নানান শাস্তি দিবলৈ চাওদাঙক আদেশ দিলে৷ ৰজাৰ আদেশত চাওদাঙে জয়মতী কুঁৱৰীক জেৰেঙা পথাৰত গছত বান্ধি নানা শাস্তি দিবলৈ ধৰিলে৷ চুৰাট পাতে কোবাই গাত পানী ঢালি, জুইত লোহা গৰম কৰি গাত লগাই দি নানা শাস্তি দিলে যদিও জয়মতী কুঁৱৰীয়ে স্বামী গদাপানিৰ সন্ধান নিদিলে৷ জয়মতী কুঁৱৰীক শাস্তি দিয়া দেখি বাটৰ বাটৰুৱাইও চকুপানী টুকিলে৷ এগৰাকী ৰাজকুঁৱৰীক অবৰ্ণনীয় শাস্তি দিয়া দেখি ল’ৰা ৰজাৰ আহোম ৰাজ্য শাসন কাললৈ অপবাদেৰে, অশৃংখলাৰ কথা ৰৈ বৈ থাকিল৷ জয়মতী কুঁৱৰীক নগুৰ শাস্তি দিলেও দৃঢ়মনা স্বদেশপ্ৰেমী আহোম ৰমনীয়ে স্বদেশৰ হকে স্বামীক জীয়াই ৰাখি অনেক শাস্তি ভোগী ১৬৮০ চনৰ ১৩ চ’তৰ দিনা চিৰদিনৰ বাবে প্ৰাণত্যাগ কৰিলে৷ দুটি পুত্ৰ লাই-লেচাই স্বামী গদাপাণি কোঁৱৰৰ জীৱন বচাই ভৱিষ্যতে আহোম ৰাজ্যৰ সু-শাসনৰ ভাৰ দি গ’ল৷ এইগৰাকী স্বদেশপ্ৰেমী তথা স্বামী ভক্তিৰ নিদৰ্শন দেখুওৱা আহোম ৰমণী জয়মতী কুঁৱৰী বীৰঙ্গনা সতী প্ৰথম অসমৰ শ্বহীদ৷
কিংবদন্তীৰ মতে জেৰেঙা পথাৰত জয়মতী কুঁৱৰীয়ে শাস্তি ভোগী থাকোতে গদাপাণি কোঁৱৰে বাটৰুৱাৰ মুখেৰে খবৰ পাই থাকিব নোৱাৰি নগাৰ বেশেৰে চাবলৈ আহি, কথাৰ আকাৰে ইংগিতেৰে গিৰীয়েকৰ কথা কৈ নিদিয় কিয় বুলি বা কৈ দে বুলি কয় আৰু জয়মতীয়ে গদাপাণিক চিনি পাই ধৰা পৰাৰ ভয়ত য’ৰে মানুহ ত’লৈকে গুচি নাযায় কিয়? মই মোৰ স্বামীৰ কথা নকওঁ বুলি কয়৷
নানান নগুৰ শাস্তি ভোগী জয়মতী কুঁৱৰীৰ মৃত্যু হ’ল৷ লালুকসোলা বৰফুকনৰ তথা ল’ৰা ৰজা চুলিকফাৰ চেষ্টা ফন্দি সকলো অথলে গ’ল৷ ৰাজ্যত অপশাসনৰ ফলত প্ৰজাৰ মাজতে অশান্তিৰ পৰিৱেশ হ’ল৷ ৰজা প্ৰধানমন্ত্ৰী বিবুধিত পৰিল৷ ডা-ডাঙৰীয়া বাকী মন্ত্ৰীসকলে গোপনে নানান আলোচনাত বহিল৷
জয়মতীৰ মৃত্যুৰ খবৰ পাই গদাপাণি কোঁৱৰে নগা পাহাৰে-পৰ্বতে অনাই-বনাই ফুৰিবলৈ ধৰিলে৷ গদাপানি কোঁৱৰক সলাল বৰগোহাঁইয়ে গদাপাণিক লগ পাই আনি ভিনিহিয়েক বন্দৰ বৰফুকনৰ গোপনে লগ কৰাই ৰাখি কেইবাজনো ডা-ডাঙৰীয়াই গোপনে আলোচনা কৰি ১৬০৩ শকত, পাৰিষদক নিজৰ হতীয়া কৰি ল’ৰা ৰজাক ৰজা ভাঙি গদাপাণি কোঁৱৰক ৰাজপাটত বহুৱাই শাসনভাৰ অৰ্পণ কৰিলে৷ গদাপাণি কোঁৱৰ ৰাজপাটত বহাৰ লগে লগে স্বেচ্চাচাৰী ল’ৰা ৰজাৰ শাসন আৰু লালুকসোলা প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ কুটনীতিৰ ওৰ পৰিল৷
ৰাজপাটত বহি গদাপাণি কোঁৱৰ শান্তিৰে সুস্থিৰে ৰাজ্য শাসন কৰি দুটি পুত্ৰক শিক্ষা দীক্ষাৰে ভৱিষ্যতে ৰাজ শাসনৰ যোগ্য হোৱাৰ বাবে চেষ্টা কৰি ডাঙৰ কৰিলে৷
গদাপাণি জয়মতীৰ সুযোগ্য পুত্ৰ ৰুদ্ৰসিংহই মাতৃ জয়মতীৰ নাম চিৰযুগমীয়া কৰাৰ চেষ্টা কৰি সাগৰসদৃশ ১১৭ মাটি কালিত জয়সাগৰ নাম দি মাতৃ জয়মতীৰ মৃত্যু স্থানত এটি পুখুৰী খন্দাই তাৰ পাৰত জয়দৌল নিৰ্মাণ কৰি মাতৃৰ স্মৃতি কাললৈ জিলিকাই ৰাখিলে৷ স্বদেশৰ হকে, স্বামীৰ হকে মহান ত্যাগৰ প্ৰতীক আহোম তথা অসমীয়া ৰমণী জয়মতী কুঁৱৰী সকলো নাৰীৰে আদৰ্শ, সমগ্ৰ বিশ্বৰে আদৰ্শ, চিৰপূজ্য, প্ৰথম শ্বহীদ বীৰঙ্গনা নাৰী আৰু স্বামীৰ বাবে প্ৰাণ দিয়া সতী জয়মতী৷