সমস্যাজৰ্জৰ শিক্ষা বিভাগ

অসমত বিজেপি মিত্ৰদলে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে চৰকাৰ গঠন কৰিছে৷ প্ৰথম কাৰ্যকালত বহু কাম কৰা বুলি দাবী কৰি অহা চৰকাৰখনে নিৰ্বাচনৰ সময়ত অলেখ প্ৰতিশ্ৰুতি দি থৈছে৷ মহাজোঁটক পৰাস্ত কৰি বিজেপি মিত্ৰজোঁটে চৰকাৰ গঠনৰ সময়ত কোন মুখ্যমন্ত্ৰী হ’ব তাক লৈ অনিশ্চয়তা বিৰাজ কৰিছিল যদিও অৱশেষত সৰ্বানন্দ সোণোৱালক আঁতৰাই ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাক মুখ্যমন্ত্ৰী পতা হয়৷ ড॰ শৰ্মাই অতি কম সময়ৰ ভিতৰতে মন্ত্ৰীসভা গঠন কৰি কাম আৰম্ভ কৰিছে৷ মন্ত্ৰীসভা গঠনৰ সময়ত শিক্ষা বিভাগটো কাৰ হাতত অৰ্পণ কৰিব তাক লৈ জল্পনা-কল্পনা আৰম্ভ হওঁতেই ডাঃ ৰণোজ পেগুক ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগৰ মন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়৷ আগতে মন্ত্ৰিত্বৰ অভিজ্ঞতা নথকা বিধায়ক এজনক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিভাগ এটাৰ কেবিনেট মন্ত্ৰী পাতোঁতে প্ৰথমাৱস্থাত ৰাইজৰ মাজত কিছু সন্দেহ উপজিছিল যদিও কম সময়ৰ ভিতৰতে নতুনকৈ নিযুক্ত শিক্ষামন্ত্ৰীজনে প্ৰমাণ কৰিছে যে মুখ্যমন্ত্ৰী ড॰ শৰ্মাই শিক্ষাৰ সমস্যা অনুধাৱন কৰিব পৰা আৰু সমস্যা সমাধানৰ বাবে আগ্ৰহ থকা এজন ব্যক্তিকে শিক্ষামন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্তি দিছে৷

এটা বিভাগ নিয়াৰিকৈ চলাবলৈ আৰু বিভাগটোৰ প্ৰধান সমস্যাসমূহ সমাধান কৰিবলৈ এজন দক্ষ ব্যক্তিক শিক্ষামন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব দিয়াটো প্ৰয়োজন৷ পিছে, এজন দক্ষ মন্ত্ৰীক শিক্ষামন্ত্ৰী পাতিলেই সকলো সমস্যা সমাধান হৈ যাব তেনে ধাৰণা গঢ়ি উঠাটো উচিত নহয়৷ ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগটো উঠি আছে সমস্যাৰ পাহাৰত৷ তদুপৰি সকলো বিভাগৰ ভিতৰতে আটাইতকৈ দুৰ্নীতিপৰায়ণ বিভাগ হিচাপে শিক্ষা বিভাগটোৰ আছে দীঘলীয়া বদনাম৷ যোৱা চাৰিটা দশকৰ ভিতৰত শিক্ষামন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব লোৱাসকলে বহু চেষ্টা কৰিও শিক্ষা বিভাগটো ঠিক কৰিব পৰা নাই, বিভাগটোত সমস্যা কমক চাৰি বাঢ়িছেহে৷ দক্ষ মন্ত্ৰী হিচাপে পৰিচিত স্বয়ং ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই এসময়ত শিক্ষা বিভাগটো এৰি দিবলগীয়া হৈছিল৷ সদ্যহতে ডাঃ ৰণোজ পেগুৰ ৰাজহুৱা মঞ্চৰ কথা-বাৰ্তা শুনি ৰাইজৰ মনত আশাৰ সঞ্চাৰ হৈছে– এইবাৰ কিছু সমস্যাৰ সমাধান হ’ব পাৰে! এক জটিল সময়ত শিক্ষামন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব লৈ, সমুখত কঠিন প্ৰত্যাহ্বান থকা বুলি জানিও ডাঃ ৰণোজ পেগুৱে শিক্ষা বিভাগটোক সঠিক গতি দিব বুলি ৰাইজক ভালেখিনি পতিয়ন নিয়াব পাৰিছে৷

লক্ষণীয় কথাটো হ’ল, ৰাইজৰ মনত আশাৰ সঞ্চাৰ কৰাৰ সময়তে শিক্ষামন্ত্ৰীজনে বৰ কৌশলেৰে কৈ আছে– শিক্ষাৰ সমস্যা সমাধানৰ ক্ষেত্ৰত সংশ্লিষ্ট সমাজৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ হয়, কেৱল শিক্ষামন্ত্ৰী সলনি হ’লেই নহ’ব, সলনি হ’ব লাগিব ছাত্ৰ-ছাত্ৰী, অভিভাৱক, শিক্ষানুষ্ঠানৰ মুৰব্বী আৰু শিক্ষকৰ মানসিকতা৷ শিক্ষানুষ্ঠানসমূহক পৰীক্ষা পতা আৰু নিবনুৱা উৎপাদন কৰা কেন্দ্ৰ হিচাপে ৰাখিব নুখুজিলে বহু কাম কৰিব লাগিব আৰু সৰহখিনি কৰাৰ দায়িত্ব শৈক্ষিক সমাজৰ৷ শিক্ষামন্ত্ৰীজনে নেতৃত্ব দিব যদিও শিক্ষাৰ লগত জড়িত সকলোৱে সদিচ্ছা প্ৰকাশ কৰি নিজ নিজ দায়িত্ব পালন কৰিব লাগিব৷ মঞ্চৰ ভাষণতে শিক্ষাৰ সমস্যা সমাধান নহয়৷ 

বিগত কালত ৰাজ্যৰ শিক্ষাক্ষেত্ৰৰ ৰূপ আৰু চৰিত্ৰ সলনি হৈছে৷ গগৈ চৰকাৰৰ দিনত আৰম্ভ কৰা শৈক্ষিক সম্প্ৰসাৰণৰ কাৰ্যসূচী সোণোৱাল চৰকাৰৰ দিনতো সমান উদ্যমেৰে চলাই নিয়া হৈছে৷ বিগত কেইবছৰমানৰ ভিতৰত ভালেমান ভেঞ্চাৰ শিক্ষানুষ্ঠান প্ৰাদেশিকীকৰণৰ উপৰি কেইবাখনো আদৰ্শ বিদ্যালয়, মেডিকেল কলেজ, ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজ, চৰকাৰী কলেজ আৰু বিশ্ববিদ্যালয় নতুনকৈ গঢ়ি তোলা হৈছে৷ এয়া সৰু ৰাজ্যখনৰ বাবে নি(য়কৈ ডাঙৰ খবৰ৷ শেহতীয়াকৈ চৰকাৰে নতুন শিক্ষানীতি [২০২০] ৰূপায়ণৰ বাবেও সাজু হৈছে৷ 

পৰিতাপৰ বিষয় যে তুলনামূলকভাৱে সৰু ৰাজ্যখনত শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানৰ সংখ্যা যথেষ্ট বাঢ়িছে যদিও সেই অনুপাতে শিক্ষাৰ গুণগত মান বৃদ্ধি পোৱা নাই৷ বৰঞ্চ সংখ্যা বৃদ্ধিয়ে গুণগত মান হ্ৰাসহে কৰিছে৷ আনফালে ৰাজনৈতিক অংকত লোৱা কিছু সিদ্ধান্তই ঋণাত্মক ফলহে দিছে৷ বিনামূলীয়া শিক্ষা-ব্যৱস্থাই আশা কৰামতে সুফল দিব পৰা নাই৷ আনন্দৰাম বৰুৱা বঁটা, ছাত্ৰীক চাইকেল আৰু স্কুটী প্ৰদান আদি কাৰ্যসূচীত ৰাজনৈতিক উদ্দেশ্যে নিহিত হোৱাত ফলাফল আশাব্যঞ্জক হোৱা নাই৷ 

বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়-বিশ্ববিদ্যালয় আৰু আন শিক্ষানুষ্ঠানৰ সংখ্যা বঢ়োৱাৰ লগতে তেনে প্ৰতিষ্ঠানত গুণগত মান ৰক্ষা কৰা প্ৰয়োজন৷ নতুন শিক্ষানুষ্ঠান পাতিলেই নহয়, পুৰণিবোৰ কেনেকৈ চলিছে তাতো নজৰ দিয়াটো দৰকাৰ৷ আজি পতা মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ে কাইলৈ কেনেকৈ চলিব সেই কথা সঠিকভাৱে চিন্তা কৰি পৰিকল্পনা যুগুত কৰিব লাগিব৷ কেৱল ৰাজনৈতিক বিচাৰেৰে প্ৰস্তুত কৰা নীতিৰে শৈক্ষিক উন্নতি প্ৰকৃতাৰ্থত সম্ভৱ নহয়৷ মন্ত্ৰীৰ লগতে শিক্ষা বিভাগৰ বিয়াগোম বিষয়া আৰু শৈক্ষিক পৰিকল্পনাৰ দায়িত্বত থকাসকলে সমস্যাসমূহৰ জটিলতা উপলব্ধি কৰি আন্তৰিকতাৰে সমাধান বিচাৰিব লাগিব৷ এনে উপলব্ধি আৰু প্ৰচেষ্টাৰ অভাৱত শিক্ষা এতিয়া হৈ পৰিছে গতানুগতিকতাত ডুবি থকা এক গুৰুত্বহীন ক্ষেত্ৰ৷ সংশ্লিষ্টসকলৰ বেছিভাগকে গভীৰ সুখনিদ্ৰাত থকা যেন লাগে৷ বেছিভাগকে ব্যক্তিগত সুখৰ সন্ধানত মত্ত থকা যেন লাগে৷ ধাৰণা গঢ়ি উঠিছে ৰাজহুৱা শিক্ষা মানেই এতিয়া বিনামূলীয়া শিক্ষা৷ শিক্ষানুষ্ঠানসমূহত  শ্ৰেণীৰ উপস্থিতি বাধ্যতামূলক নহয়৷ পৰীক্ষাবোৰ সময়মতে অনুষ্ঠিত নহয় বা হ’লেও সময়মতে ফলাফল নোলায়৷      

ক’ভিড কালত আটাইতকৈ ক্ষতি হোৱা বিভাগটো হ’ল শিক্ষা৷ আগৰ গতি স্তব্ধ৷ অনি(য়তাৰে ভৰি পৰিছে শৈক্ষিক মনোজগত৷ অনলাইন শিক্ষাৰ নামত চলিছে একপ্ৰকাৰ ভেঁকো-ভাওনা৷ অনলাইন পৰীক্ষা মানে এতিয়া হৈ পৰিছে ঘৰত বহি কিতাপ মেলি লিখা পৰীক্ষা৷ ফলাফল হ’ব লিখিলেই সোপাসপি নম্বৰ আৰু একমখা নম্বৰ লৈ নিবনুৱাৰ শাৰীত  ভৰ্তি৷ এনে অৱস্থাত কেৱল ভাষণ আৰু ঘোষণাৰে শিক্ষিত মানুহৰ চৰিত্ৰ সলাব নোৱাৰি যদিহে ব্যৱস্থাৰ কিবা সাংঘাতিক পৰিৱৰ্তন নহয়৷ সমাজ নিৰ্মাণৰ দায়িত্বত থকা শিক্ষক আৰু শিক্ষানুষ্ঠানৰ মুৰব্বীৰ জ্ঞানোদয় নহ’লে, সেইসকলৰ চৰিত্ৰৰ বিশেষ সলনি নহ’লে সঁচা অৰ্থত শৈক্ষিক উন্নয়ন সম্ভৱ নহয়৷ শিক্ষক সমাজৰ মাজত ত্যাগৰ মনোভাব আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতা বৃদ্ধি নাপালে শিক্ষা সম্প্ৰসাৰণৰ বৃহৎ লক্ষ্য পূৰণ কৰিব পৰা নাযায়৷ তাকে কৰিব নোৱাৰিলে কেৱল ডিগ্ৰী দিবলৈ আৰু নিবনুৱা উৎপাদন কৰিবলৈ নতুন মহাবিদ্যালয়-বিশ্ববিদ্যালয় পতাৰ প্ৰয়োজন নাই৷ শিক্ষাক বিনামূলীয়া কৰিবলৈ গৈ লাভ কিমান হ’ল, লোকচান কিমান হ’ল হিচাপ কৰি চোৱা উচিত আৰু সেই হিচাপৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ভৱিষ্যতৰ বাবে আগবাঢ়িব লাগিব৷