পৰীক্ষাৰ আঁৰৰ কোলাহল

সাম্প্ৰতিক সময়ত পৰীক্ষা বুলি ক’লে এছ আই পৰীক্ষা আৰু সেই পৰীক্ষাৰ কেলেংকাৰীৰ কথাই মনলৈ আহে৷ এই অভাগিনীয়েও সেই পৰীক্ষাত পৰীক্ষকৰ দায়িত্বত থকা হেতুকে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মানসিক দুৰৱস্থা প্ৰত্যক্ষ কৰিবলগীয়া হৈছিল৷ যি কি নহওঁ–পৰীক্ষা সদায় নিকা হোৱা উচিত৷ কাৰণ পৰীক্ষাই মানুহৰ জীৱনটোক গতি দিয়ে; প্ৰাণ দিয়ে৷ সেয়ে পৰীক্ষাৰ প্ৰতি প্ৰত্যেকৰে এক সুকীয়া হাবিয়াস থাকে৷ এই লেখাটোৰ শিৰোনামৰ অন্তৰালৰ কাহিনী কিন্তু এছ আই পৰীক্ষা বা সেই পৰীক্ষাৰ কেলেংকাৰী বিশেষণ একেবাৰেই নহয়৷

স্বাভাৱিকতে প্ৰতিজন লোকে সৰুৰে পৰাই পৰীক্ষা শব্দটোৰ লগত পৰিচিত হয়৷ এই শব্দৰ অন্তৰালৰ গূঢ়াৰ্থ অনুধাৱন সহজ নহয়৷ পৰীক্ষা শব্দৰ গভীৰতাই অন্তৰাত্মাক জাগ্ৰাত কৰিব নোৱৰালৈকে শব্দটো কেৱল দুটামান বৰ্ণৰ সমষ্টিহে হৈ থাকে৷ পৰীক্ষা ক’ত নাইক্ক আমাৰ সমগ্ৰতাক উপলব্ধি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলেই বুজিব পাৰি যে আমি জীৱনটো জীবৰ বাবে প্ৰতিমুহূৰ্তত অনেক পৰীক্ষাৰ সন্মুখীন হৈছোঁ৷ আৰু এই পৰীক্ষাবোৰৰ সফলতা-বিফলতাই গঢ় দিছে সমাজত ভিন্ন মানসিকতাৰ৷ 

এটা সময়লৈকে পৰীক্ষা বুলিলে কেৱল বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ পাঠ্যপুথি অধ্যয়ন কৰি লাভ কৰা সফলতাকহে বুজা গৈছিল৷ কিন্তু ইয়াৰ বাহিৰেও পৰীক্ষাই মানুহৰ গোটেই জীৱন চক্ৰকে আগুৰি থাকে৷ সেয়ে কেৱল পৰীক্ষাৰ্থীজন বুলিয়েই নহয়–পৰীক্ষক আৰু অন্যান্য কাৰকবোৰেও পৰীক্ষাত গভীৰ প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে৷ এতিয়া আহোঁ পাঠ্যপুথিৰ পৰীক্ষাৰ মাজলৈ৷ স্কুলত নামভৰ্তি কৰাৰ পৰাই কণ কণ শিশুসকলেও জানে যে পৰীক্ষা মানে পঢ়া আৰু পঢ়িলেহে পৰীক্ষাত পাছ কৰিব পাৰি৷ এই ধাৰণাটিৰ বীজ শিশুসকলৰ মনত ৰোপণ কৰাৰ পাছত তেওঁলোকে নিজাকৈ প্ৰতিটো শ্ৰেণীৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়৷ পৰীক্ষাভীতি এটিয়ে যদি সৰুতে ল’ৰা-ছোৱালীৰ মনত বাহ লয়, তেতিয়া জীৱনৰ পৰীক্ষাৰ বাবেই আচলতে এক চৰম দুৰ্যোগৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়৷

পৰীক্ষা কেৱল কেইটামান নম্বৰৰ জৰিয়তে লাভ কৰা স্বীকৃতি নহয়৷ পৰীক্ষাৰ পাছত লভা আত্মসন্তুষ্টিহে প্ৰধান কথা৷ একো একোটা পৰীক্ষাৰ বাবে প্ৰতিজন ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কিমান শাৰীৰিক আৰু মানসিকভাৱে সষ্টম হ’বলগীয়া হয়, সেয়া সকলোৰে জ্ঞাত৷ পাঠ্যপুথিৰ জ্ঞান আহৰণত ব্যৰ্থ হোৱা, অন্যান্য মানসিক হেঁচাৰ বাবে পৰীক্ষাত অনুত্তীৰ্ণ হোৱা, পৰীক্ষাভীতিয়ে পৰীক্ষাৰ সময়খিনিত ব্যাঘাত জন্মোৱা–এনে কাৰণবিলাকে একোজন পৰীক্ষাৰ্থীক মানসিকভাৱে হতাশ কৰি তোলে৷ নিৰ্দিষ্ট একোটা পৰীক্ষাৰ বাবে নিৰ্ধাৰণ কৰা সময়সূচীৰ বাহিৰেও পৰীক্ষা আৰম্ভ হোৱা বা শেষ হোৱাৰ পাছতো পৰীক্ষাৰ্থীৰ মনত থকা চাপসমূহ অলপ হ’লেও দৃষ্টিগোচৰ হয়৷ প্ৰচুৰ ধৈৰ্য, অধ্যয়নশীলতা, অধ্যৱসায়ী আৰু নিয়মানুৱৰ্তিতা অবিহনে কোনো পৰীক্ষাতেই সফল হ’ব পৰা নাযায়৷ এয়া লাগে পাঠ্যপুথিকেন্দ্ৰিক পৰীক্ষাই হওক বা জীৱনৰ পৰীক্ষাই হওক৷ জীৱনটো যাপন কৰিবৰ বাবেই আমাৰ অনেক পৰীক্ষা৷ জীৱনটোত সফল হ’বলৈ বিচৰা, নিজৰ লগতে পৰিয়ালৰ, সমাজৰ হিতৰ অৰ্থে কিছু অৰিহণা আগবঢ়াবলৈ প্ৰয়াস কৰা প্ৰতিজন লোকে নিশ্চয় পৰীক্ষা বুলি ক’লে অনামী ভয়ৰ পৰিৱৰ্তে বিশ্বাসেৰে আৰু সাহসেৰে প্ৰতিটো খোজ অগবঢ়ায়৷ 

জীৱনৰ বিভিন্ন স্তৰত কেতিয়াবা কেতিয়াবা বিফলতায়ো সফল হোৱাত বিশেষ অৰিহণা আগবঢ়ায়৷ প্ৰাপ্তফল লাভ নকৰা, আশানুৰূপ সঁহাৰিৰ পৰা বঞ্চিত হোৱা, উচ্ছকাংক্ষাৰ জৰিয়তে মানসিক ভাৰসাম্য হেৰোৱা, প্ৰকৃতপথৰ পৰা বিচলিত হোৱা– এনে ভিন্ন কাৰণবশতঃ কোনো লোক বিফল হোৱাৰ পাছতো কিন্তু সফলতাৰ চূড়ান্ত শিখৰত অৱতৰণ কৰা লোক আমাৰ মাজত আছে৷ বহু দূৰলৈ নগৈ আমাৰ পৰিচিত আৰু অতি ঘনিষ্ঠ লোকসকলৰ যদি কিছু কথা জানিব বিচাৰোঁ তেতিয়াও আমি জানিব পাৰোঁ যে সফলতাৰ আঁৰত বিফলতাৰ এক কৰুণ বিষাদ থাকে, যিয়ে মানুহক সাহসী কৰে, ধৈৰ্যশীল কৰে, আত্মবিশ্বাসী কৰে৷ 

জীৱনটোক পৰীক্ষাৰ মাজেৰে আগবঢ়াই নিবলগীয়া হয়৷ সেয়ে জীৱনটোৰ কিছু উদ্দেশ্য থাকিলে অতিবাহিত কৰি থকা আৰু আহিবলগীয়া সময়বোৰক উপভোগ্য কৰিবলৈকে পৰীক্ষাবোৰৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়৷ ‘ভয়ে’  আমাক পদে পদে মৃত্যুতুল্য কৰি তোলে৷ জীৱিত অৱস্থাত আমাৰ যে কিমানবাৰ মৃত্যু হয়ক্ক জীৱনকালত বিভিন্নজনে বিভিন্ন দিশত নিজস্ব ৰীতিৰে যিবোৰ পৰীক্ষাৰ মাজেৰে সফলতাৰ সন্ধান কৰে, আৰু তেনে সফলতা যেতিয়া ক্ষণিক আনন্দৰহে কাৰণ হয়, তেতিয়াই মৃত্যু হয় যশ আৰু খ্যাতিৰ৷ আপোনজনৰ বিচ্ছেদে অনুভৱী লোকসকলৰ মৃত্যু ঘটাব পাৰে হাঁহিৰ, বাকৰুদ্ধ কৰি তুলিব পাৰে অনেক অস্বাভাৱিক সামাজিক ঘটনাই৷ 

বৰ্তমান ক’ভিড-১৯ৰ পৰিপ্ৰেক্ষিততো বিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয়, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰীক্ষাসমূহ আৰম্ভ হ’বলৈ গৈ আছে৷ পৰীক্ষা বুলি ক’লেই যি এক নুবুজা-নজনা তাড়নাই মনটোক গধুৰ কৰে, তাৰ মাজতে অনলাইন বা অফলাইনত পৰীক্ষা সংক্ৰন্তীয় বিভিন্ন নিৰ্দেশনা! এনে সময়ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে বিশেষ ভীতিগ্ৰস্ত নহৈ নিৰ্দিষ্ট পাঠ্যসূচীৰ অন্তৰ্গত গোটসমূহৰ খৰচি মাৰি কৰা অধ্যয়নে এক সুন্দৰ ফলাফল লাভ কৰাত সহায় কৰিব৷ বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ লগত কৰা সহাৱস্থানৰ সঠিক ব্যৱহাৰ এয়াই সুন্দৰ সুযোগ৷ নিজৰ প্ৰতি থকা গভীৰ আস্থাই কোনোধৰণৰ ভীতিকেই গাঢ় কৰিব নোৱাৰে৷ প্ৰচুৰ আত্মবিশ্বাসৰ জৰিয়তে জীৱনৰ যিকোনো পৰীক্ষাতেই সফল হ’ব পাৰি৷