ৰায় নিদিব, ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আগুৱাই যাবলৈ দিয়ক
হাইস্কুল শিক্ষান্ত আৰু উচ্ছতৰ মাধ্যমিকৰ চূড়ান্ত পৰীক্ষা বাতিল কৰাৰ পাছত এতিয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ পৰীক্ষা অবিহনে কেনেকৈ ফলাফল নিৰ্ণয় কৰা যায় তাক লৈ অলেখ আঁহফলা বিশ্লেষণ হৈছে৷ সিদ্ধান্তটো শিক্ষাৰ স’তে জড়িত অভিজ্ঞ আৰু বিশেষজ্ঞসকলৰ হাতত এৰি দিয়াটোৱেই আছিল উত্তম উপায়৷ কিন্তু আজিৰ গণ-মাধ্যমৰ যুগত সকলো বিষয় গণ-মাধ্যমত আলোচনা হয়৷ কামৰূপৰ বিখ্যাত ফকৰা যোজনা এটাত ‘বাটত নাঙত চাঁচিব’ মানা কৰিছে৷ ‘বাটত নাঙল চাঁচি’ থকাজনক বাটেৰে পাৰ হৈ যোৱা প্ৰতিজনে নিজৰ নিজৰ বিশেষজ্ঞ মতামত দিব আৰু প্ৰতিজনৰ মতামতে নাঙল চাঁচি থকাজনৰ মনত অকণমান হ’লেও প্ৰভাৱ পেলাব৷ ফলত তেওঁৰ নাঙলখন কিম্ভুত-কিমাকাৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকিব৷ ইংৰাজীত উট জন্তুটোক ধেমালিতে এখন কমিটীৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত ঘোঁৰা বুলি কয়৷ অৰ্থাৎ কমিটীৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰিলে ঘোঁৰাৰ আকৃতি উটৰ দৰে হয়গৈ৷
আমি কৰ’না মহামাৰীয়ে জাপি দিয়া এটা অপ্ৰত্যাশিত, অকল্পনীয়, অনিশ্চিত পৰিস্থিতিৰ মাজেৰে গৈ আছোঁ৷ এই পৰিস্থিতিৰ কেতিয়া অন্ত পৰিব আৰু কেতিয়া তথাকথিত ‘স্বাভাৱিক’ অৱস্থা ঘূৰি আহিব কোনেও নাজানে৷ সকলোৱে পৰিস্থিতিৰ স’তে খাপ খাই ল’বলৈ চেষ্টা কৰিছে, কিন্তু কোনেও নাজানে কেনেকৈ পৰিস্থিতিটোৰ স’তে খাপ খাই ল’ব পাৰি৷
নোৱাহ হাৰাৰিয়ে কৈছে যে অহা দহ বা কুৰি বছৰৰ ভিতৰত নিয়োগৰ সুবিধাসমূহৰ আমূল পৰিৱৰ্তন ঘটিব৷ প্ৰযুক্তিয়ে কঢ়িয়াই অনা অভাৱনীয় পৰিৱৰ্তনৰ ফলত, এলগৰিদ্ম আৰু কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাৰ বিকাশৰ ফলত যিসমূহ কাম বুদ্ধিৰে কৰিব পাৰি, সেইসমূহ কম্পিউটাৰে বা মেচিনে মানুহতকৈ অধিক নিপুণতাৰে নিখুঁতভাৱে কৰিব পাৰিব৷ ডাক্তৰ, ইঞ্জিনিয়াৰ, উকীল, অধ্যাপক, কেৰাণী, বৰবাবু, বনুৱা, ড্ৰাইভাৰ আদি বুদ্ধিৰে কৰিব লগা কামবোৰ মেচিনে মানুহতকৈ অধিক দক্ষতাৰে, নিৰ্ভুলভাৱে কৰিব৷ অপাৰেচনৰ পাছত ডাক্তৰে পেটত কেচি পাহৰি অহাৰ দৰে ঘটনা নঘটে৷ সংগীত ৰচনাৰ দৰে সুকুমাৰ কলা, আনকি কবিতা ৰচনাও মেচিনে কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ নোৱাহ হাৰাৰিৰ মতে, পৃথিৱীৰ বেছিভাগ মানুহেই উৎপাদন আৰু সেৱা প্ৰক্ৰিয়াটোৰ বাবে, অৰ্থনীতিৰ বাবে অপ্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিব৷ হাৰাৰিয়ে এই শ্ৰেণীটোৰ নামকৰণ কৰিছে ‘ইউজলেছ ক্লাছ’ বুলি৷ মানুহে কৰা কামবোৰ মেচিনে কৰাৰ পাছত মানুহৰ বাবে সৃষ্টি হোৱা কামবোৰ কেনেকুৱা হ’ব সেয়া আমি কোনেও নাজানো৷ হাৰাৰিয়ে কৈছে, কোনোবাই যদি জানো বুলি কৈছে তেনেহ’লে তেওঁ মিছা কথা কৈছে৷ হাৰাৰি নিজেই এজন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শিক্ষক৷
নিয়োগৰ সুবিধাসমূহ অৰ্থাৎ ‘জব মাৰ্কেট’খন কেনেকুৱা হ’ব, সেই বিষয়ে যিহেতু কোনেও নাজানে, গতিকে সেইখন ‘জব মাৰ্কেট’ৰ বাবে কোনেও প্ৰয়োজনীয় মানৱ সম্পদ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে৷ বৃহৎ কৰ্প’ৰেটবোৰে আজিকালি যি বৃহৎ পৰিমাণৰ বিনিয়োগ কৰে, তাৰ সৰহসংখ্যকে খৰচ কৰে ‘অট’মেচন’ৰ বাবে৷ ইয়াৰ ফলত মানুহৰ বাবে কোনোধৰণৰ নিয়োগৰ সুবিধা সৃষ্টি নহয়৷ হাৰাৰিয়ে এনে এটা সাম্ভাব্য ভৱিষ্যতৰ কথা কৈছিল কৰ’না মহামাৰীৰ আগতে৷ কৰ’নাৰ ফলত ‘অট’মেচন’ৰ পৰিমাণ আৰু বাঢ়িছে৷ এতিয়া মানুহৰ সংস্পৰ্শলৈ নহাকৈ মানুহ অবিহনে উৎপাদন আৰু সেৱা কাৰ্য চলাব পৰাটোত সকলোৱে আগতকৈ অধিক জোৰ দিছে৷
এনে পৰিস্থিতিত স্কুলৰ শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত প্ৰথম ২০টা স্থান পোৱা, প্ৰথম, দ্বিতীয়, তৃতীয় বিভাগ পোৱা, অনুত্তীৰ্ণ হোৱা আদি ব্যৱস্থা ক্ৰমান্বয়ে অৰ্থহীন হৈ পৰিছে৷ ইতিমধ্যে নতুন শিক্ষানীতি মতে দশম শ্ৰেণীৰ স্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষা বিলোপ কৰা হৈছে, কাৰণ শিক্ষাৰ স’তে জড়িত সকলো বিশেষজ্ঞৰ মতে এই পৰীক্ষা যে অপ্ৰয়োজনীয় সেই সন্দৰ্ভত কোনো সন্দেহ নাই৷ উচ্ছতৰ মাধ্যমিকৰ নম্বৰকেইটাৰ প্ৰয়োজন স্নাতক পৰ্যায়ত ‘ভাল’ মহাবিদ্যালয়ত নামভৰ্তি কৰিবলৈ৷ ইতিমধ্যে নতুন শিক্ষানীতিৰ মতে, স্নাতক পৰ্যায়ৰ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো নানা পৰিৱৰ্তন হ’বলৈ গৈ আছে৷
কৰ’না মহামাৰীৰ পৰস্থিতিত স্নাতক পৰ্যায়ত আৰু উচ্ছতৰ মাধ্যমিক পৰ্যায়ত নামভৰ্তিৰ ক্ষেত্ৰত কেৱল ‘অনুষ্ঠিত নোহোৱা পৰীক্ষা’ৰ নম্বৰকেইটাকেই একমাত্ৰ মাপকাঠী বুলি গণ্য নকৰি নামভৰ্তিৰ ক্ষেত্ৰত আন এক বস্তুনিষ্ঠ মাপকাঠী নিৰ্মাণ কৰি তাৰ আধাৰত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক নামভৰ্তি কৰাব লাগে৷
ক’তো নামভৰ্তিৰ সুযোগ নোপোৱাসকলৰ কি হ’ব? ‘গাধা’বোৰৰ, অনুত্তীৰ্ণসকলৰ কি হ’ব সেই কথা চিন্তা কৰাও শিক্ষা বিশেষজ্ঞ, চৰকাৰ আৰু সমাজৰ দায়িত্ব নহয়নে?
আমি এখন অনিশ্চিত পৃথিৱীত বাস কৰিছোঁ৷ কৰ’না মহামাৰীয়ে সেই অনিশ্চয়তা আৰু অধিক প্ৰকট কৰিছে৷ এনে এখন পৃথিৱীত ১৬ বা ১৮ বছৰ বয়সতে কিশোৰ-কিশোৰীক চোকা বা গাধা বুলি, প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় বিভাগৰ বুলি, উত্তীৰ্ণ আৰু অনুত্তীৰ্ণ বুলি জীৱনলৈ ছাপ মাৰি দিয়াটো অত্যন্ত ৰুচি বিগৰ্হিত আৰু অবিবেচক কাৰ্য৷ সেই অধিকাৰ কোনো মানুহৰে, কোনো অনুষ্ঠানৰেই থকাটো উচিত নহয়৷ বিশেষকৈ যি সময়ত আমি নাজানো যে যিসকলে সিদ্ধান্ত লয়, নিৰ্ণয় কৰে তেওঁলোকৰ তেনে সিদ্ধান্ত লোৱাৰ, নিৰ্ণয় কৰাৰ যোগ্যতা আছেনে নাই? তেওঁলোকৰ যোগ্যতা কোনে নিৰ্ণয় কৰে?
বিচাৰকৰ আসনত বহি তেওঁলোকৰ সক্ষমতাৰ ওপৰত ৰায় দিয়াতকৈ এই অনিশ্চিত পৃথিৱীখনত এই কোমল বয়সীয়া কিশোৰ-কিশোৰীহঁতক সাহসী হ’বলৈ, সাৰথি হ’বলৈ যত্ন কৰাহে সমাজ, চৰকাৰ আৰু শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ বাবে উচিত কাম হ’ব৷ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আগুৱাই যাবলৈ দিয়ক৷