কুসংস্কাৰমুক্ত সমাজৰ সন্ধানত

... অন্ধবিশ্বাসে মানুহৰ মানসিক উদ্বিগ্নতা বঢ়োৱাৰ ক্ষেত্ৰতো বিশেষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি আহিছে৷ অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰে সদায়ে নেতিবাচক দিশৰ সন্ধান কৰে৷ মানসিক শক্তিৰ ওপৰত থকা বিশ্বাসক দুৰ্বল কৰি তোলে৷ মানুহৰ জীৱনলৈ অহা বিপৰ্যয় এটা স্বাভাৱিক প্ৰক্ৰিয়া৷ সমস্যা সমাধানৰ বাবে সুস্থ মন আৰু সঠিক কাৰ্যৰ প্ৰয়োজন৷ ইয়াৰ বাবে বিজ্ঞানমনস্ক চিন্তা-ধাৰাৰ প্ৰসাৰ সাধনত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিব লাগিব৷

আনহাতে আধ্যাত্মিক বহু কাৰকেও 

এইক্ষেত্ৰত অৰিহণা যোগায় ... 

একবিংশ শতিকাৰ এখন আধুনিক বিশ্ব৷ বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰে মানুহৰ ঊধবৰ্তম গতিপ্ৰৱাহ৷ সকলো ক্ষেত্ৰতে ব্যাপক পৰিৱৰ্তন৷ কিন্তু এখন বিজ্ঞানমনস্ক বিশ্বৰ পৰা আমি এতিয়াও যেন বহু দূৰত৷ জ্ঞান আৰু বিবেকৰ পৰা বিচ্চিন্ন হৈ একাংশ মানুহে আধুনিক জীৱনবোধৰ প্ৰতি নমাই অনা প্ৰত্যাহ্বান সঁচাকৈয়ে চিন্তনীয়৷ প্ৰশ্ন হয়– আধুনিক জীৱনবোধে আমাৰ মানৱীয় গুণসমূহ বিকশাই তোলাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰতিবন্ধকতাৰ সৃষ্টি কৰিছে নেকি? নহ’লে হিংসা-প্ৰতিহিংসা, বৰ্বৰতাক আশ্ৰয় লৈ নিজকে শ্ৰেষ্ঠত্বৰ আসনত অধিষ্ঠিত কৰাৰ বাবে লিপ্ত হৈছোঁ কিয়? একবিংশ শতিকাৰ আজিৰ প্ৰতিযোগিতামুখী বিশ্বত আমাৰ শ্ৰেষ্ঠত্ব প্ৰতিপন্ন কৰাৰ বাবে যিবোৰ কাৰ্যত লিপ্ত হোৱাৰ প্ৰয়োজন আছিল, তাৰ পৰা আঁতৰি আহি আমি আদিমতাক আশ্ৰয় লোৱাৰ জৰিয়তে প্ৰমাণিত হয়, আধুনিক জ্ঞান আৰু মাৰ্গ দৰ্শনে সমাজৰ এক বৃহৎসংখ্যক লোকক সামান্যভাৱেও আলোড়িত কৰিব পৰা নাই৷ যুক্তি, বিবেক, জ্ঞানৰ বীজ অংকুৰিত কৰাৰ বাবে শিক্ষাৰ প্ৰয়োজন৷ কিন্তু শিক্ষিত মানুহৰ হাতত মানৱতা যেতিয়া ভূলুণ্ঠিত হয়, তেতিয়া স্বাভাৱিকতে সমাজখনৰ বিকাশ বাধাপ্ৰাপ্ত হয়৷

কাৰ্বি আংলং জিলাৰ ডকমকাৰ ঘটনাপ্ৰৱাহে চিন্তাশীল ব্যক্তি মাত্ৰকে বিব্ৰত কৰাটো নিতান্তই স্বাভাৱিক৷ ডাইনী সন্দেহত দুজন ব্যক্তিক হত্যা কৰা হ’ল৷ অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰৰ বলি হৈ দুজন লোকে প্ৰাণ দিবলগীয়া হোৱা ঘটনা নিতান্তই বেদনাদায়ক আৰু চিন্তনীয়৷ অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ হৈছে জ্ঞানবিহীনতাৰ পূৰ্ণ প্ৰকাশ৷ মানৱীয় চিন্তা-ধাৰাৰ পৰিপন্থী৷ এনেকুৱা ঘটনা বিক্ষিপ্ত চিন্তা-ধাৰাৰ ফচল হিচাপে অভিহিত কৰিব নোৱাৰি৷ আমাৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাই সংস্কাৰধৰ্মী মানসিকতাৰ উন্মেষ সাধন কৰিব নোৱৰা বাবে ভ্ৰান্ত ধাৰণা আৰু তেনে দিশত উদ্ভাসিত চিন্তা-ধাৰাৰে কাৰ্য ৰূপায়ণ কৰাৰ ফলত সামাজিক ব্যাধিসমূহে মূৰ দাঙি উঠিছে৷ অন্ধবিশ্বাস আৰু সুকংস্কাৰৰ দৰে অপসংস্কৃতিয়ে সমাজৰ সাৱলীল বিকাশ বাধাপ্ৰাপ্ত কৰে৷ আমাৰ পৰম্পৰা আৰু মূল্যবোধে উচ্ছ আদৰ্শৰ দ্বাৰা জীৱন পৰিচালিত কৰাৰ বাবে নৈতিক শিক্ষা প্ৰদান কৰি আহিছে যদিও নীতিজ্ঞানৰ অভাৱে আজি ভয়ংকৰ ৰূপ গ্ৰহণ কৰিছে৷ সুদীৰ্ঘ সময় ধৰি বীৰুৱালা ৰাভাই ডাইনী হত্যাৰ বিৰুদ্ধে জনজাগৰণৰ সূচনা কৰি আহিছে৷ এগৰাকী মহিলাৰ সমাজ সংস্কাৰৰ সাহসী পদক্ষেপে এদিন হ’লেও সমাজখনক পোহৰাই তুলিব৷ কিন্তু ডকমকাত অন্ধবিশ্বাসৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ গৈ যিজন লোকে মৃত্যুক সাবটি ল’বলগীয়া হ’ল, সেয়া অন্য এক চিন্তা কৰিবলগীয়া বিষয়৷ ৰাজ্য চৰকাৰ, বহু সামাজিক সংগঠনে ডাইনী হত্যা তথা কুসংস্কাৰৰ বিৰুদ্ধে জনসচেতনতা সৃষ্টিৰ বাবে পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে৷ কিন্তু এতিয়াও সমাজৰ বহুসংখ্যক ব্যক্তিৰ মানসিক সংস্কাৰ সাধন কৰাটো সম্ভৱ নোহোৱাৰ বাবেই পুনৰ এনে ঘটনা সংঘটিত হৈ আহিছে৷ অৱশ্যে সামাজিক সংস্কাৰ কঠোৰ আইন প্ৰয়োগ অথবা নাতিদীৰ্ঘ সময়ত কৰা কাম নহয়৷ ইয়াৰ বাবে ধাৰাবাহিক প্ৰয়াসৰ প্ৰয়োজন৷ ডাইনী হত্যাৰ দৰে ঘটনা সংঘটিত হোৱাৰ সময়ত সমাজখন যিভাবে সৰৱ হয়, তাৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত সমগ্ৰ ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়া হ্ৰাস পায়৷ এটা ঘটনাক আৰম্ভণি হিচাপে লৈ তৃণমূল পৰ্যায়ত চেতনাৰ উন্মেষ সাধন কৰিব নোৱাৰিলে, আধুনিক মানুহে এনে অমানৱীয় কাৰ্য ৰোধ কৰাটো কোনোপধ্যে সম্ভৱ নহয়৷ যিসকল লোকে কুসংস্কাৰৰ আশ্ৰয় লৈ অপকাৰ্য সংঘটিত কৰি আহিছে, সেইসকল লোকক বাদ দি সমাজ এখন নিৰ্মাণ কৰাটো কোনোপধ্যে সম্ভৱ নহয়৷ আধুনিক শিক্ষাৰ পৰা বঞ্চিত এইসকল লোকে পৌৰাণিক নীতি, আচাৰ আৰু বিশ্বাসেৰে জীৱনক পৰিচালিত কৰিব বিচাৰে৷

কুসংস্কাৰ হৈছে এটা বিশ্বাস আৰু অনুশীলন৷ অতিপ্ৰাকৃতিক বিষয় আৰু ই আধুনিক বিজ্ঞানৰ পৰিপন্থী৷ সাংস্কৃতিক জীৱনবোধ, ধৰ্মীয় আচাৰ, ভৌগোলিক স্থিতি, শিক্ষা আৰু উন্নয়নৰ ৰূপৰেখা ইত্যাদি কাৰকসমূহে অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰক প্ৰভাৱিত কৰে৷ সেইবাবে ঠাইভেদে ইয়াৰ বিশ্বাস আৰু প্ৰয়োগৰ দিশবোৰ সুকীয়া হয়৷ ডাইনী হত্যাই যে কুসংস্কাৰ তেনে নহয়৷ বহু শিক্ষিত মানুহে ঘৰুৱা আৰু ৰাজহুৱা জীৱনত অন্ধবিশ্বাসৰ বলি হৈ আহিছে৷ ভাৰতীয় প্ৰেক্ষাপটত এনে জনবিশ্বাস অধিক৷ এইবোৰ আঁতৰ কৰিব নোৱাৰিলে সামাজিক সংস্কাৰৰ পৰা মুক্ত হোৱাটো কোনোপধ্যে সম্ভৱ নহয়৷ অকল আমাৰ দেশতে নহয়, মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ দৰে দেশত ২৫ শতাংশ লোকে অন্ধবিশ্বাসৰ আশ্ৰয় লয়৷ অলৌকিক, আধিভৌতিক, অতিপ্ৰাকৃত শক্তিৰ প্ৰতি মানুহৰ থকা বিশ্বাসে মানুহৰ মনন জগতক যেতিয়া প্ৰভাৱিত কৰে, তেতিয়া ঘটনাৰ বিশ্লেষণ কৰাৰ ক্ষমতা হেৰুৱাই পেলায়৷ অপ্ৰত্যাশিত কেতবোৰ কাৰকে মানুহজনৰ চিন্তাক বিপথে পৰিচালিত কৰে৷ সন্মুখৰ বিশাল অনি(য়তাৰ পৰা নিজকে অপ্ৰাকৃতিকভাৱে মুক্তিৰ পথ বিচাৰে৷ এনে বিশ্বাস সদায়ে ভাইৰাছসদৃশ৷ ব্যক্তি জীৱনৰ পৰা সামাজিক জীৱনলৈ গতি কৰে৷ বিজ্ঞানসন্মত জিজ্ঞাসাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ ফলত সংকট ভয়াৱহ হৈ পৰিছে৷ কুসংস্কাৰ আৰু অন্ধবিশ্বাস এক মনস্তাত্ত্বিক বিষয়৷ কেতবোৰ অদ্ভুত পৰিস্থিতিৰ সৈতে তেওঁলোকে এটা ধাৰণাৰ সৈতে সংযুক্ত হয়৷ আনহাতে একে সময়তে ঘটনাৰ লগত অপ্ৰাসংগিক বিষয়ৰ সৈতে মনোসংযোগ হয়৷ তেৰ নম্বৰ কিয় বেয়া, মেকুৰী গাড়ীৰ সন্মুখেৰে পাৰ হৈ গ’লে কি হয়, কাউৰীয়ে মাতিলে কিয় অমংগল হয়, এনেবোৰ বিষয়ত বিজ্ঞানসন্মত কোনো বিশ্লেষণ নথকাকৈয়ে শিক্ষিত মানুহেও তাক মানি আহিছে৷ অন্ধবিশ্বাসে মানুহৰ মানসিক উদ্বিগ্নতা বঢ়োৱাৰ ক্ষেত্ৰতো বিশেষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি আহিছে৷ অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰে সদায়ে নেতিবাচক দিশৰ সন্ধান কৰে৷ মানসিক শক্তিৰ ওপৰত থকা বিশ্বাসক দুৰ্বল কৰি তোলে৷ মানুহৰ জীৱনলৈ অহা বিপৰ্যয় এটা স্বাভাৱিক প্ৰক্ৰিয়া৷ সমস্যা সমাধানৰ বাবে সুস্থ মন আৰু সঠিক কাৰ্যৰ প্ৰয়োজন৷ ইয়াৰ বাবে বিজ্ঞানমনস্ক চিন্তা-ধাৰাৰ প্ৰসাৰ সাধনত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিব লাগিব৷ আনহাতে আধ্যাত্মিক বহু কাৰকেও এইক্ষেত্ৰত অৰিহণা যোগায়৷ আমাৰ আধ্যাত্মিকতাই সদায়ে মানৱীয় ধৰ্ম পালনৰ কথা কৈ আহিছে৷ কিন্তু বহু ক্ষেত্ৰত ধৰ্মৰ সঠিক বিশ্লেষণৰ অভাৱে বহু লোকক প্ৰকৃত সত্যৰ সন্ধানৰ পৰা বিৰত কৰি আহিছে৷ এখন বিজ্ঞানমনস্ক বিশ্বক কেৱল প্ৰযুক্তিগতভাবে গঢ় দিব পৰা নাযায়৷ উপযুক্ত শিক্ষাৰে মানৱীয় ধৰ্ম পালনৰ বাবে প্ৰমূল্যবোধভিত্তিক জীৱন দৰ্শনৰ দ্বাৰা নতুন প্ৰজন্মক আগুৱাই নিয়াৰ সৰ্বাত্মক প্ৰয়াস কৰিলেহে এদিন অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰমুক্ত বিশ্ব গঢ়িব পৰা যাব৷