২০২৩ ৰ মে’ত সম্পূৰ্ণ কৰিম ই-অফিচ প্ৰৱৰ্তন

২০২২ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীৰ দিনটো অসমৰ প্ৰশাসনীয় ইতিহাসৰ এটা স্মৰণীয় দিন৷ এই দিনটোতে অসমৰ সাধাৰণ প্ৰশাসন ব্যৱস্থাত এটা নতুন অধ্যায় যুক্ত কৰা হৈছে৷ সদ্ভাৱনা প্ৰকল্প নামৰ এই নতুন ব্যৱস্থাটো প্ৰণয়নৰ আঁৰত আছে আমাৰ সুদীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক আৰু প্ৰশাসনিক জীৱনৰ অভিজ্ঞতালব্ধ শিক্ষা আৰু উপলব্ধি৷ অসম সচিবালয়ৰ বিষয়া-কৰ্মচাৰীসকল তথা সচিবালয়ৰ জৰিয়তে চৰকাৰৰ সেৱা প্ৰত্যাশী জনতাৰ সৈতে মই বিভিন্ন বিভাগৰ মন্ত্ৰী হিচাপে ২০০২ চনৰ পৰা সচিবালয়ৰ কাম-কাজৰ সৈতে বিভিন্ন প্ৰকাৰে জড়িত হৈ আছোঁ৷ সুদীৰ্ঘ কুৰিটা বছৰ অসম সচিবালয়ত নিৰন্তৰভাৱে কাম কৰি থকাৰ পিছত মোৰ মনত কেইটামান প্ৰশ্নৰ উদয় হৈছিল আৰু   সেই প্ৰশ্নকেইটাৰ সমাধান বিচৰাৰ উদ্দেশ্যে আমি এই সদ্ভাৱনা প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰিছোঁ৷ 

২০০২ চনৰ পৰা বিভিন্ন বিভাগৰ দায়িত্বপ্ৰাপ্ত মন্ত্ৰী হিচাপে সচিবালয়ৰ কাম-কাজত জড়িত হোৱাৰ বহু পূৰ্বে কটন কলেজ ছাত্ৰ একতা সভাৰ সাধাৰণ সম্পাদক হৈ থকা দিনৰে পৰা কলেজখনৰ বিভিন্ন কাম-কাজ সন্দৰ্ভত মই অসম সচিবালয়লৈ আহিবলগীয়া হৈছিল৷ অসম সচিবালয়ৰ কৰ্ম-সংস্কৃতিটো এনেকুৱা যে কামৰ সংক্ৰান্তত ইয়ালৈ যিকোনো মানুহেই আহিব পাৰে৷ সৰ্বসাধাৰণ লোক এজন আহি সচিবালয়ৰ প্ৰশাসনিক সহায়ক একোজনক লগ ধৰি কামৰ অগ্ৰগতি সম্পৰ্কে বুজ লয়৷ কেতিয়াবা ফাইলত কি লিখা আছে তাকো ফাইলটো খুলি চায় অথবা কেতিয়াবা ফাইলৰ টোকাৰ প্ৰতিলিপি এটা লৈয়ো যায়৷ অসম সচিবালয়ৰ দৰে ভাৰত চৰকাৰৰো এটা সচিবালয় আছে৷ ভাৰত চৰকাৰৰ সচিবালয়ৰ কৰ্ম পদ্ধতিটো কিছু সুকীয়া৷ তালৈ কোনো দৰ্শনাৰ্থী সাধাৰণতে নাযায়৷ গ’লেও ভাৰত চৰকাৰৰ যুটীয়া সচিব বা তাৰ ওপৰৰ পৰ্যায়ৰ বিষয়াসকলকহে লগ পাব পাৰে৷ আন কৰ্মচাৰী বা বিষয়াক লগ পোৱাৰ প্ৰশ্নই নুঠে অথবা প্ৰয়োজনো নাই৷ কাৰণ তেওঁলোকে চৰকাৰী সিদ্ধান্ত দিব নোৱাৰে৷ ফাইলৰ টোকা আদি চোৱাটো আৰু সেইবোৰৰ প্ৰতিলিপি হাতত লৈ অহাটো বহু দূৰৈৰ কথা৷

সচিবালয়ৰ এইধৰণৰ কৰ্মসংস্কৃতিয়ে প্ৰশাসনিক কৰ্মপদ্ধতিতো প্ৰভাৱিত কৰে৷ এই কৰ্মসংস্কৃতিয়ে প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থাটোৰ উৎপাদনশীলতাক বহুলাংশে হ্ৰাস কৰে৷ দৰ্শনাৰ্থীসকলে সচিবালয়লৈ আহিয়েই লগ পায় বিভাগটোৰ প্ৰশাসনিক সহায়কসকলক৷ সন্মুখত বহি থকা দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ লগত কথা-বতৰা পাতি থাকোতে প্ৰশাসনিক সহায়কসকলৰ বহু কৰ্মঘণ্টা নষ্ট হয়৷ দ্বিতীয়তে দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ মাজত বিভিন্ন স্বভাৱ আৰু প্ৰকৃতিৰ মানুহ থকাৰ বাবে, তেওঁলোকৰ মাজৰে কোনো কোনো লোকৰ ব্যক্তিত্ব আৰু কথা-বতৰাই সহায়কসকলকো কেতিয়াবা কেতিয়াবা বিৰক্ত কৰি তোলে৷ মুঠতে প্ৰক্ৰিয়াটোৱে সচিবালয় প্ৰশাসনৰ উৎপাদনশীলতাৰ শ্ৰীবৃদ্ধিত অকণো সহায় নকৰে বৰং তাক অৱনমিত কৰি গৈ থাকে৷ অথচ বিগত দহ বছৰমানত সচিবালয় প্ৰশাসনৰ উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধিৰ দিশত আন্তৰিক প্ৰচেষ্টা কৰা হৈছে৷ মেধাভিত্তিক নিযুক্তিৰে অসমৰ উচ্ছ ডিগ্ৰীধাৰী যুৱক-যুৱতীসকলক সচিবালয় সেৱাত মকৰল কৰা হৈছে৷ নিযুক্তি প্ৰক্ৰিয়াত বহু পৰিমাণে স্বচ্ছতা ঘূৰাই অনা হৈছে৷ সহায়ক নিযুক্তিত ৰাজনৈতিক হস্তক্ষেপে ৯৯ শতাংশ অৱস্থাতে সুবিধা কৰিব পৰা নাই৷ অৰ্থাৎ মেধা ভিত্তিক নিযুক্তি অসম সচিবালয়ৰ ক্ষেত্ৰত এক উজ্জ্বল নিয়মত পৰিণত হৈছে৷ তৎসত্বেও যোৱা দিনকেইটাত আমি কেইটামান ঘটনা ঘটা দেখিবলৈ পাইছোঁ৷ উৎকোচ গ্ৰহণ কৰাৰ অভিযোগত এগৰাকী কণিষ্ঠ সহায়কক ভিজিলেন্সে আটক কৰাৰ ঘটনাও ঘটিছে৷ বহু ঘটনা হয়তো আমাৰ অলক্ষিতে ৰৈ গৈছে আৰু আন বহুতে হয়তো নিৰৱে সুন্দৰভাৱে কামবোৰ কৰি গৈছে৷ 

অসম সচিবালয়লৈ আগমণ ঘটা দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ আতিগুৰি আৰু তেওঁলোকৰ আগমণৰ বিভিন্ন কাৰণ সম্পৰ্কীয় এটা অধ্যয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা আমি অনুভৱ কৰিছিলো৷ তাৰ বাবে কেপিএমজি নামৰ সংস্থাটোক আমি এটা দায়িত্ব দিছিলোঁ যে সচিবালয়লৈ অহা দৰ্শনাৰ্থী বিষয়ক এটা গৱেষণাধৰ্মী প্ৰতিবেদন আমাক যাতে দিয়া হয়৷ সচিবালয়ত বিভিন্ন চৰকাৰী বিভাগৰ সৰ্বোচ্ছ কাৰ্যালয়বোৰ থাকে৷ ইয়াতেই চৰকাৰৰ নীতি নিৰূপণ হয়৷ তেতিয়াহ’লে ব্যক্তিগত কাম-কাজ কৰোৱাবলৈ দূৰ-দূৰণিৰ পৰা জনতা সচিবালয়লৈ আহে কিয়? উদাহৰণস্বৰূপে কোনো কোনো লোকৰ অনুকম্পামূলক নিযুক্তিৰ কাম থাকে, তাৰবাবে তেওঁলোক সচিবালয়লৈ আহি থাকে৷ কিন্তু সেই ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ নিৰ্দিষ্ট নীতি আছে৷ মুখ্যসচিবৰ অধ্যক্ষতাত নিযুক্তি সমিতিৰ বৈঠক বহে আৰু সেই বৈঠকতে অনুকম্পামূলক নিযুক্তিৰ কামবোৰ শেষ কৰিব লাগে৷ বহু অৱসৰপ্ৰাপ্ত কৰ্মচাৰী সচিবালয়লৈ আহে জিপিএফৰ ধন মোকলোৱাৰ কামত৷ অৱসৰপ্ৰাপ্ত কৰ্মচাৰীয়ে কেনেকৈ জিপিএফৰ ধন মোকলাব লাগে তাৰ বাবেও নীতি নিৰূপিত হৈয়ে আছে, সেয়াও আমাৰ অৱগত৷ কিন্তু তথাপি মানুহ তেনে কামত সচিবালয়লৈ আহে৷ ঠিকাদাৰে কৰা কামৰ বিপৰীতে বিত্তীয় অনুমোদন হয়৷ সেয়াও যে নিৰ্দিষ্ট নীতিৰ ভিত্তিতে হয়, তাকো আমি জানো৷ কিন্তু ঠিকাদাৰসকলো সচিবালয়লৈ আহি থাকে৷ সি যি কি নহওক, কেপিএমজিয়ে যেতিয়া কামটো হাতত লৈছিল, তেতিয়া কভিডৰ পৰিবেশ এটা বৰ্তি আছিল৷ সেইবাবে তেওঁলোকৰ তথ্যৰ বিশ্লেষণটোৱে আমাক শতাংশ হিচাপৰ ধাৰণা এটা দিব পাৰে, কিন্তু সচিবালয়ত দৰ্শনাৰ্থী প্ৰৱেশৰ প্ৰকৃত সংখ্যাটো দাঙি ধৰিব নোৱাৰে৷ কিন্তু মোৰ হিচাপমতে স্বাভাৱিক অৱস্থা চলি থাকিলে সচিবালয়ত দৈনিক প্ৰায় ২০০০ লোকে প্ৰৱেশ কৰে৷ সেই তথ্যৰ বিশ্লেষণ কৰি আমি দেখো যে ২৭ শতাংশ দৰ্শনাৰ্থী আহে শিক্ষা বিভাগলৈ৷ বিদ্যালয় প্ৰাদেশীকৰণৰ বাবে বিভিন্ন শিক্ষক-কৰ্মচাৰীসকল শিক্ষা বিভাগলৈ আহে৷ বিভিন্ন শিক্ষক সংস্থাবোৰো বিভিন্ন দাবী আদিৰ ৰূপায়ণৰ বাবে আহে৷ কিছু লোক নিজে আহে আৰু কিছু লোকক আমি আহিবলৈ বাধ্য কৰোঁ৷ কোনো কোনো ক্ষেত্ৰত ইতিমধ্যে নিষ্পত্তি হৈ যোৱা ফাইল পুনৰীক্ষণ কৰোৱাৰ বাবেও কিছু কিছু লোকে বিধায়ক বা কাৰোবাৰ দ্বাৰা লিখোৱাই আনে৷ আমাৰ সাংবিধানিক ব্যৱস্থাত এনেকৈ ফাইল পুণৰীক্ষণ কৰাটো একেজন বিষয়াৰ এক্তিয়াৰত নপৰে৷ সেই কাম কৰিব পাৰে এপিলেট বিষয়ববীয়াইহে৷ তাৰ বাবেও নিদ্ধাৰ্ৰিত নীতি আৰু বিধি আছে৷ শিক্ষা বিভাগৰ পিছতেই লোকনিৰ্মাণ বিভাগলৈ আহে ১৯ শতাংশ দৰ্শনাৰ্থী৷ এই বিভাগলৈ ঠিকাদাৰসকলে বিলৰ কামত আহে৷ বিলৰ কামত কিয় আহিব লাগে এই কথা মোৰ বোধগম্য নহয়৷ কিন্তু চৰকাৰ অহাৰ পিছত আমি এটা সিদ্ধান্ত লৈছোঁ যে বিলৰ কামত সচিবালয়ৰ বিভাগীয় কাৰ্যালয়ৰ কোনো ভূমিকা নাথাকিব৷ বিলৰ কাম মুখ্য অভিযন্তাৰ কাৰ্যালয়ে পোনে বিত্ত বিভাগৰ পৰা কৰাই ল’ব৷ সচিবালয়ৰ দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ মাজত জ্জ্ব শতাংশ লোক আহে পেঞ্চন বিভাগলৈ৷ জলসিঞ্চন বিভাগলৈ প্ত শতাংশ লোক আহে, একেদৰে সমাজসেৱা বিভাগলৈ আহে ৪ শতাংশ লোক৷ 

সচিবালয়ৰ দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ মাজত থাকে ২৯ শতাংশ কৰ্মচাৰী৷ তেওঁলোক নিজৰ চাকৰি সংক্ৰান্তীয় কাম-কাজ – পদোন্নতি, বিভাগীয় তদন্ত, নিলম্বন, বদলি আদিৰ বাবে আহে৷ ঠিকাদাৰ আহে ২৪ শতাংশ৷ শ্ৰেণী-কোঠাৰ কাম-কাজ বাদ দি শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰী আহে ১২ শতাংশ৷ সৰ্বসাধাৰণ জনতা সচিবালয়লৈ অতি কম আহে, কেৱল ৭ শতাংশ৷ অৱসৰী কৰ্মচাৰীসকল তেখেতসকলৰ পেঞ্চনৰ কামত আহি থাকে৷ এই হিচাপটো ৬ শতাংশ৷ 

অসম সচিবালয় সম্পৰ্কে ইমানখিনি অৱগত হোৱাৰ পিছত এইবাৰ আমি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সচিবালয়তো এভূমুকি মাৰি নি(য় চাব পাৰোঁ৷ এই সম্পৰ্কীয় এটা উদাহৰণ আপোনালোকৰ সন্মুখত মই তুলি ধৰিব খোজোঁ৷ অলপতে আমি অসম বিধানসভাত এখন বিল উত্থাপন কৰিছিলোঁ যে অসমত ফ্লেট কিনা-বেচা কৰাৰ বাবে উপায়ুক্তৰ অনুমতি লোৱাৰ প্ৰয়োজন নাই৷ এই বিলখন আইনত পৰিণত হ’বলৈ মহামহিম ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুমোদনৰ প্ৰয়োজন৷ তাৰ বাবে ফাইলটো কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হ’ল৷ কামটোৰ বাবে এদিন নে দুদিন মই কেন্দ্ৰীয় সচিবালয়লৈ ফোন কৰিছিলোঁ৷ মোক কোৱা হ’ল যে বিভিন্ন বিভাগৰ মতামত লৈ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুমোদনৰ বাবে ফাইলটো প্ৰেৰণ কৰা হ’ব আৰু তাৰ বাবে ৯০ দিনৰ প্ৰয়োজন৷ এই ৯০ দিনকে ধৰি কামটো সম্পূৰ্ণকৈ হৈ উঠিবলৈ সাধাৰণতে পাঁচৰ পৰা ছমাহ সময়ৰ প্ৰয়োজন৷ কিন্তু তাৰ পূৰ্বে যদি কৰিব লাগে তেন্তে মোক কোৱা হ’ল যে মই গৃহমন্ত্ৰীৰ সৈতে কথা পাতিব লাগিব৷ ইয়াৰ অৰ্থ এয়ে যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ প্ৰতিটো কাম একোটা প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰক্ৰিয়াৰে আগবাঢ়ে৷ কোনো নিৰ্দিষ্ট বিষয়ত বিভিন্ন বিভাগৰ পৰা মতামত গ্ৰহণৰ বাবেও কায়িক ফাইল পঠিওৱাৰ নিয়ম কেন্দ্ৰীয় সচিবালয়ত নাই৷ কেৱল বিষয়টো পৰ্টেলত আপল’ড কৰি দিয়াৰ লগে লগে সেই জাননী বিভিন্ন বিভাগে পায় আৰু নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত সংশ্লষ্ট বিভাগসমূহৰ মতামতো পৰ্টেলযোগে আপল’ড কৰি দিয়া হয়৷ ইয়াৰ বাবে কোনোবাই লাগি থকাৰ নিয়ম নাই৷ আমাৰ পূৰ্বজসকলে কোৱা অনুসৰি অসম সচিবালয়তো পূৰ্বে দৰ্শনাৰ্থী অহাৰ নিয়ম নাছিল৷ সুন্দৰকৈ ফাইলৰ কাম আগবাঢ়িছিল৷ কামটোৰ উত্তৰটো পত্ৰত লিখি ডাকযোগে আবেদনকাৰীৰ ঘৰলৈ পঠিয়াই দিয়া হৈছিল৷ ১৯৮৫ চন মানৰ পৰা সচিবালয়ত কাম কৰোৱাবলৈ দৰ্শনাৰ্থী অহাৰ এটা প্ৰৱণতা আৰম্ভ হ’ল৷ তাৰ আগেয়ে সচিবালয়লৈ দৰ্শনাৰ্থী কম আহিছিল, বেছিকৈ আহিছিল কাগজ-পত্ৰ৷

সচিবালয়লৈ দৰ্শনাৰ্থী অহাত আমাৰ আপত্তিৰ কাৰণ কি? জনতাৰ সচিবালয়লৈ জনতা আহিলে আমি আচলতে ভালেই পাব লাগে৷ কিন্তু বাস্তৱ ক্ষেত্ৰত কথাটো কিছু সুকীয়া৷ প্ৰথমতে, অসমৰ ৰাজধানী চহৰ গুৱাহাটী অসমৰ কিছুমান অঞ্চলৰ পৰা হাজাৰ যোজন দূৰৈত অৱস্থিত৷ এই দূৰত্ব ভৌগলিক আৰু লগতে মানসিকো৷ অসমৰ সীমামূৰীয়া অঞ্চলৰ পৰা কোনো এজন লোক সচিবালয়ৰ কামত গুৱাহাটীলৈ আহিব লগা হ’লে বহুখিনি টকা-পইচা খৰচ হয়৷ তেওঁলোক আহি হোটেলত থাকিব লাগে, হোটেলৰ আহাৰ খাব লাগে৷ চিটিবাছ-অটোত যাতায়াত কৰিব লাগে৷ এই আটাইবোৰ কথাই এজন দৰ্শনাৰ্থীক সচিবালয়লৈ আহিবলৈ অকণো উৎসাহিত নকৰে৷ দ্বিতীয়তে, কেতিয়াবা এনেকুৱাও হয় কোনো কোনো লোক সচিবালয়লৈ আহোতে তেওঁলোকৰ অঞ্চলৰ বহুলোকৰ কামৰ দায়িত্ব লৈ আহে৷ তেওঁলোকৰ পৰা কিছুমানে টকা-পইচা তোলে, সেই টকাৰ এটা অংশ সচিবালয়ৰ কৰ্মচাৰীৰ নামতো খৰচ কৰিব লাগিব বুলি কোৱা হয়৷ ইয়াৰ ফলত চৰকাৰৰ প্ৰচুৰ বদনাম হয়৷ তৃতীয়তে, কোনো কোনো দুখীয়া মানুহে কামৰ বাবে মাটি-বাৰী বিক্ৰী কৰি আহে৷ তেওঁলোকে এই বুলি ভাবে যে সেই নিৰ্দিষ্ট কামটো যদি হৈ যায় তেতিয়া আৰু তেওঁলোকৰ সকলো সমস্যাৰ সমাধান হৈ যাব৷ কিন্তু সচিবালয়তটো একে দিনাই কাম নহয়৷ গতিকে তেওঁলোক কেইদিন মান ঘূৰা-পকা কৰি উকা হাতেৰে ঘূৰি যায় আৰু শোক-বেদনাৰ এটা ক’লা ছায়াই তেওঁলোকৰ পৰিয়ালটোক বহুদিন আগুৰি ৰাখে৷

সচিবালয়ৰ বহু বিষয়া কৰ্মচাৰীয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ কাম-কাজৰ বাবেও অৱসৰৰ পিছত সচিবালয়লৈ আহি থাকিবলগীয়া হ’লে কষ্ট পায়৷ অৱসৰৰ পাছত তেওঁলোকে কাম কৰি যোৱা কাৰ্যালয়টোৰ নবীন কৰ্মচাৰীসকলে তেওঁলোকক পূৰ্বৰ মৰ্যাদা প্ৰদান নকৰে বুলি বহুতেই আক্ষেপ কৰে৷ কিন্তু নবীন কৰ্মচাৰীসকলে সেয়া কিয় কৰে মই বুজি নাপাওঁ৷ কাৰণ প্ৰত্যেকেই এদিন নহয় এদিন অৱসৰ পাব৷ নবীনসকলৰ বৰ্তমানৰ ব্যস্ত জীৱনে তেওঁলোকক তেওঁলোকৰ নিশ্চিত ভৱিষ্যতৰ বিষয়ে পাহৰাই ৰাখে৷ কিন্তু জীৱনৰ চিৰন্তন সত্যটোৱেই এইটো যে পদবীৰ পিছত এদিন প্ৰাক্তন শব্দটোৰ সংযোজন অৱধাৰিত৷ সেইবাবে কেতিয়াবা আৰক্ষীৰ ফালৰ পৰা মোৰ সুৰক্ষাৰ নামত বেছিকৈ শক্তি আৰু সাধন ব্যয় কৰিলে মোৰ সুধিবলৈ মন যায় যে মই প্ৰাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰী হ’লেও একেখিনি সুৰক্ষা আৰু সুবিধা পাম জানো? যদি নাপাওঁ তেতিয়া হ’লে এতিয়া অতিৰিক্ত বাগড়ম্বৰ কৰি জ্বলাকলা খুওৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা ক’ত৷ এয়াই জীৱনৰ ৰূঢ় বাস্তৱ যে আমি নবীনসকলেও বৰ্তমানটো দ্ৰুতগতিত মহাকালৰ হাতত সমৰ্পণ কৰিব লাগিব আৰু এবাৰ সমৰ্পণ কৰি দিয়াৰ পিছত আজিৰ সময়খিনি কেতিয়াও আৰু ঘূৰি নাহে৷ সময় যিহেতু ক্ষন্তেকতে মহাকালৰ গৰ্ভত লীন হৈ অতীত হৈ যাব, তেতিয়াহলে এই সময়খিনিৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ব্যৱহাৰ কৰি তাক আমি চিৰশ্বাস্বত কৰি নোতোলোঁ কিয়? মানুহে যি পৰিবৰ্তনৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে আমি সেই পৰিবৰ্তনৰ একোটা অংশীদাৰ হৈ নপৰো কিয়? আমি সেই পৰিবৰ্তনৰ অনুঘটক হৈ নপৰো কিয়? স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰৰ পিছত, আমাৰ ৰাজ্য অসমে, যি অসম উত্তৰপূৱৰ আন ৰাজ্যৰ আদৰ্শ, সেই অসমে এটা পৰিৱৰ্তন সাধন কৰিব লাগিব – সেয়া সময়ৰ আহ৩ান৷

পূৰ্বতে চৰকাৰ সৰু আছিল, লাহে লাহে চৰকাৰ ডাঙৰ হ’ল৷ এটা সময়ত আমাৰ চৰকাৰৰ কৰ্মচাৰীৰ সংখ্যা আছিল ৰ লাখ, বাজেট আছিল প্ৰায় ২০ হাজাৰ কোটি টকাৰ৷ কৰ্মচাৰীৰ সংখ্যাই এতিয়া ৩-৪ লাখৰ সংখ্যা চুলে, নতুন নতুন বিভাগ সৃষ্টি কৰা হ’ল, বিভিন্ন চৰকাৰী ছ’চাইটিসমূহ সৃষ্টি কৰা হ’ল, চৰকাৰ বহুগুণে সম্প্ৰসাৰিত হ’ল৷ আগতে চৰকাৰে নিয়ামক সংস্থা হিচাপে কাম কৰিছিল৷ লাহে লাহে চৰকাৰৰ বিকাশমুখী কাম-কাজবোৰ বাঢ়িবলৈ ধৰিলে৷ দায়বদ্ধতা আৰু ক্ষমতা এক বিন্দুত কেন্দ্ৰীভূত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে৷ ফলস্বৰূপে বহু কাম অসম সচিবালয়লৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে৷ বিভিন্ন ধৰণৰ ধ্বজাবাহী আঁচনিবোৰ গ্ৰহণ কৰাৰ ফলস্বৰূপে চৰকাৰ নিয়ামক সংস্থাৰ পৰা লাহে লাহে বিকাশশীল সংস্থালৈ ৰূপান্তৰ হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিলে৷ আমি Realtime Development ট্ৰেক কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা বহুগুণে বাঢ়িল৷ কামো বাঢ়িল আৰু সচিবালয়ত কাগজ-পত্ৰ জমা হোৱাৰ হাৰ বৃদ্ধি হ’ল৷ যিবোৰ কাগজ-পত্ৰেৰে আমাৰ সচিবালয়ৰ টেবুল আৰু আলমাৰিবোৰ ভৰি আছে, সেইবোৰৰ কিছুমান কাগজ-পত্ৰৰ কথা মনত পেলালে আমি দেখিম যে কিছুমান কাগজৰ আবেদনকাৰীসকল আজি-কালি নহা হৈছে৷ তেওঁলোকৰ বহুতেই ইহলীলা সম্বৰণ কৰি নেদেখা জগতলৈ ইতিমধ্যে গুচি গৈছে৷ ন্যায়ালয়ত মই যেতিয়া কাম কৰিছিলো, তেতিয়া আমি কেতিয়াবা কেতিয়াবা ন্যায়াধীশক কৈছিলোঁ যে Lordship, this matter has become infructuous. কিয়? কাৰণ পলম হৈ গ’ল, কথাটোৰ প্ৰাসঙ্গিকতাও বিলুপ্ত হৈ গ’ল৷ 

এইধৰণে যেতিয়া প্ৰশাসন চলি চলি গৈ থাকে তেতিয়া খুব লাহে লাহে এটা সময়ত জনতাৰ মনত এটা অসন্তুষ্টিৰ পৰিবেশ সৃষ্টি হয়৷ সেই কথা আমাৰ পৰা গোপন হৈ থাকে৷ কাৰণ আমাৰ নিজৰ ভাগৰ, নিজৰ সামৰ্থৰ সমানুপাতিক কামখিনি আমি কৰিয়েই থাকোঁ৷ আমি ভাবো আমি আমাৰ শ্ৰেষ্ঠতাখিনি উজাৰি দিছোঁ যেতিয়া সমস্যা নাই৷ কিন্তু সমস্যাটো হ’ল আমি আমাৰ নিজৰ যি মূল্যায়ণ কৰোঁ সেয়া সম্পূৰ্ণ নহয়৷ আমাৰ জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলেও কণিষ্ঠসকলৰ যি মূল্যায়ণ কৰে সেয়াও শুদ্ধ নহয়৷ কাৰণ আমি সদায় ইজনে সিজনক লগ পাই থাকোঁ৷ আমাৰ যি সৰ্বাত্মক মূল্যায়ণ হ’ব লাগে আমাৰ সেই মূল্যায়ণ কোনে কৰে? সেই মূল্যায়ণ কৰে জনতাই৷ গণতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থা এটাই যেতিয়া আশা কৰা ধৰণে বা জনতাৰ মনঃপুতঃ হোৱাকৈ সেৱা আগবঢ়াব নোৱৰা হৈ পৰে তেতিয়া গণতন্ত্ৰৰ ঠাইত নৈৰাজ্যবাদে গা কৰি উঠিবলৈ আৰম্ভ কৰে৷ লাহে লাহে নৈৰাজ্যবাদী সত্বাবোৰ সমাজত জন্মিবলৈ আৰম্ভ কৰে৷ আইন-শৃঙ্খলাৰ পৰিবেশ সৃষ্টি হয়, মানুহৰ ক্ষোভ প্ৰশমনৰ বাবে ব্যৱস্থা হাতত লবলগীয়া হয়, কথাই কথাই মানুহ ৰাজপথলৈ ওলাই আহিবলৈ ধৰে৷ জনপ্ৰিয় চৰকাৰ এখনৰ প্ৰথম বছৰটোত জনতাই বৰ বেছি আন্দোলন আদি নকৰে৷ সেই সময়ত উপায়ুক্ত, আৰক্ষী অধীক্ষকসকলে শান্তিপূৰ্ণ পৰিবেশৰ মাজত কাম কৰিবলৈ পায়৷ লাহে লাহে যেতিয়া চৰকাৰখন অলপ পুৰণি হবলৈ ধৰে, তেতিয়া আন্দোলন আৰম্ভ হয়, সচিবালয়ত ধৰ্ণা বেছি হ’বলৈ ধৰে৷ অকণমান কিবা এটা ঘটনা হলেই মানুহৰ পুঞ্জীভুত হতাশাই বিধ্বংসী ৰূপ লৈ অফিচ ঘেৰাও, থানা ঘেৰাও আদি নানা ঘটনাৰ সৃষ্টি কৰে৷ এয়া হৈছে পাঁচ বছৰৰ কথা৷ কিন্তু পঁচিশ বছৰ বা ত্ৰিশ বছৰ একেৰাহে যদি এই ব্যৱস্থা চলি থাকে, চৰকাৰে যদি ন্যায় দিয়াত ব্যৰ্থ হয়, সেৱা প্ৰদান কৰিবলৈ অসমৰ্থ হয়, তেন্তে প্ৰথমে ৰাজনৈতিক নেতৃত্বৰ প্ৰতি ক্ষোভ আৰম্ভ হৈ পিছলৈ সি ব্যৱস্থাটোৰ বিৰুদ্ধে এটা প্ৰাতিষ্ঠানিক ৰূপ পৰিগ্ৰহ কৰে৷ তেনেকৈয়ে নক্সালবাদৰ জন্ম হয়৷ কৰবাত কমিউনিজমৰ জন্ম হয়, কৰবাত নৈৰাজ্যবাদৰ জন্ম হয় আৰু কৰবাত বিচ্ছিন্নতাবাদৰ জন্ম হয় আৰু ফলস্বৰূপে ৰাষ্ট্ৰব্যৱস্থাটো দুৰ্বল হৈ পৰে৷ এয়া হৈছে ব্যৱস্থা একোটাত দীৰ্ঘসময়জুৰি দেখা দিয়া সৰ্বাত্মক বিফলতাৰ ফচল৷ অসমত আমি অসম আন্দোলন দেখিবলৈ পালোঁ৷ সন্ত্ৰাসবাদ, বিচ্ছিন্নতাবাদ, জনজাতীয় আন্দোলন আদি নানানটা ৰূপত জনতাৰ ক্ষোভ দেখিবলৈ পালোঁ৷ 

আজি বহু দিনৰ মূৰত আমাৰ মাজলৈ এনে এটা ক্ষণ আহিছে যে স্বাধীনতা দিৱসেই হওক বা গণৰাজ্য দিৱসেই হওক, আমি আইন-শৃঙ্খলা পৰিস্থিতিক লৈ বিশেষ কোনো চিন্তিত হোৱাৰ প্ৰয়োজন হোৱা নাই৷ যিকোনো কাৰণতেই নহওক কিয় এনে এটা আত্মবিশ্বাস আজি সকলোৰে মনত জাগি উঠিছে যে অসমে সেই ঘন অন্ধকাৰ যুগটো কোনো প্ৰকাৰে অতিক্ৰম কৰি তাৰ ঠাইত আলোকৰ নতুন পথৰ সন্ধান কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে৷ যোৱা পাঁচ বছৰ মানৰ পৰা আমি এটা ইঙ্গিত পাই আছিলোঁ যে আইন-শৃঙ্খলাজনিত পৰিবেশৰ দুঃচিন্তা এতিয়া আৰু বৰ বেছিকৈ নাথাকিব৷ তাৰ ঠাই ল’ব প্ৰগতি আৰু শান্তিয়ে৷ আজি বহুদিনৰ মূৰত অসম এটা নতুন পথেৰে যাত্ৰা কৰাৰ মুহূৰ্তত চৰকাৰখন জনতাৰ আশা-আকাংক্ষাৰ প্ৰতি অধিক সংবেদনশীল হোৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে৷ আমি এই অৱস্থাত যদি জনতাক এটা অৰ্থবহ পৰিবৰ্তন দিবলৈ সক্ষম নহওঁ, এতিয়া যদি আমি মানুহৰ আশা-আকাংক্ষাৰ কাৰণে কাম কৰিব নোৱাৰোঁ তেন্তে অহা ১০-১৫-২০ বছৰত অসমে অন্য ধৰণৰ প্ৰতিবন্ধকতা দেখিবলৈ পাব৷ মানুহে দিয়া সুযোগ আমাৰ হাতৰ পৰা ওলাই গুচি যাব৷

এইখিনি প্ৰেক্ষাপটৰ মাজতেই সদ্ভাৱনা প্ৰকল্পৰ জন্ম৷ সমগ্ৰ প্ৰকল্পটোৰ তিনিটা অঙ্গ আছে৷ সদ্ভাৱনা প্ৰকল্পৰ মাজেৰে গৈ আমি সচিবালয়ৰ স্বচ্ছতা অভিযানত অংশ ল’ম আৰু তাৰ পৰা গৈ আমি চৰকাৰী কাম-কাজত ই-ফাইলিং ব্যৱস্থা সূচনা কৰি তাক এটা বছৰৰ ভিতৰত সম্পূৰ্ণ কৰি তুলিম৷ প্ৰকল্পটোৰ ধাৰণাটো অতি সৰল৷ আমাৰ সচিবালয়ত বহুতো ফাইল জমা হৈ আছে৷ দশক দশক জুৰি এই ফাইলবোৰ নিস্পত্তি নোহোৱাকৈ সচিবালয়ত অনাদৃত হৈ পৰি আছে৷ এই ফাইলবোৰ আমি নিষ্পত্তি কৰিব লাগিব সমূহীয়া সিদ্ধান্তৰ ভিত্তিত৷ প্ৰতিটো ফাইলেই যে যোগাত্মকভাবে নিস্পত্তি হ’ব তেনে কথা নহয়৷ কিন্তু যিটো কামৰ বাবে সেই ফাইলটো গঠিত হৈছিল চৰকাৰী নীতি অনুসৰি তাক নিস্পত্তি কৰাটো আৰু তাৰ চৰকাৰী আদেশ আবেদনকাৰীৰ হাতত তুলি দিয়াটো এখন চৰকাৰৰ দায়িত্ব৷ সচিবালয়লৈ কাগজ-পত্ৰ আহিয়েই থাকে৷ আমাৰ বাবে সেয়া একোখন কাগজ৷ মই বহুদিন ধৰি স্বাস্থ্য বিভাগটোৰ কাম-কাজ ওচৰৰ পৰা চোৱাৰ সুযোগ পাইছোঁ৷ মেটাৰনিটি ৱাৰ্ডৰ নাৰ্চসকলে নিজৰ ভিতৰত কথা-বতৰা পাতোতে যি ধৰণৰ শব্দ আৰু ভাষা প্ৰয়োগ কৰে মই তাক উদাহৰণ হিচাপে ইয়াত উল্লেখ কৰিব খোজোঁ৷ ৱাৰ্ডৰ অপাৰেচন থিয়েটাৰৰ ভিতৰত শিশুবোৰৰ যেতিয়া জন্ম হয় তেতিয়া নাৰ্চসকলে কয় এক নম্বৰটো বিচনাত দে, দুই নম্বৰটো আইচিইউত দে, তিনি নম্বৰটো মৰিলে ইত্যাদি৷ নাৰ্চসকলে তেওঁলোকেৰ দৈনন্দিন এই কামটো কৰোতে শিশুকেইটাক যেতিয়া তেওঁলোকে নিৰ্দেশ কৰে, তেতিয়া সিহঁতৰ বিচনাৰ নম্বৰটোৰ সৈতে নিৰ্দেশ কৰে৷ দীৰ্ঘকাল এই ব্যৱস্থাৰ মাজত কাম কৰোতে কৰোতে ই এক যন্ত্ৰবৎ প্ৰক্ৰিয়া হৈ পৰে আৰু তেওঁলোকৰ মাত কথাৰ পৰা মানবীয় অনুভূতিবোৰ কিছু সময়ৰ বাবে উধাও হৈ যায়৷ বহুতো পিতৃ-মাতৃয়ে কথাটোত দুখ পায় আৰু তেওঁলোকৰ শিশুবোৰক নাৰ্চগৰাকীয়ে প্ৰয়োজনীয় মমত্ববোধৰ পৰা বঞ্ছিত কৰাৰ বাবে আপত্তি কৰে৷ সচিবালয়তো আমি ৰাইজৰ যিবোৰ পত্ৰ লাভ কৰো, সেইবোৰ আমাৰ কাৰণে কাগজ৷ কিন্তু এই কাগজৰ পিছফালে মানুহৰ বেদনা লুকাই থাকে৷ কাৰোবাৰ অধিকাৰ লুকাই থাকে আৰু কাৰবাৰ আশা-আকাংক্ষা লুকাই থাকে৷ আমাৰ বাবে কাগজ এটা সাধাৰণ কথা৷ আমি অফিচলৈ যাওঁ, টেবুলৰ ওপৰত যিকোনো সময়তে আমি পঞ্চাশ-এশখন কাগজ দেখিবলৈ পাওঁৱেই৷ কিন্তু যিসকলে এই কাগজবোৰ আমালৈ লিখে, তেওঁলোকেৰ বাবে হয়তো জীৱনৰ সৰ্বস্বটো তাতেই লুকাই আছে৷ এনেকুৱা পত্ৰও কেতিয়াবা আহে যে তাৰ ওপৰত আমি দিয়া সিদ্ধান্তই আবেদনকাৰীৰ পৰিয়ালটো ৰক্ষা কৰিব পাৰে, বা পৰিয়ালটোক ধ্বংসৰ গৰাহলৈ ঠেলি দিব পাৰে৷ এনেকুৱা কাগজো আহে যাৰ সু- সিদ্ধান্তত হয়তো এটা পৰিয়াল, এখন সমাজ, এখন গাঁও বা এখন চহৰৰ ভৱিষ্যৎ নিৰ্ভৰ কৰে৷ ইমানবোৰ কাগজ চোৱাৰ বাবে আমাৰ সময় নাথাকে৷ চাকৰিত যোগ দিয়াৰ প্ৰথম কেইটামান মাহ বা বছৰ আমি এই কাগজবোৰ ধৈৰ্যসহকাৰে পঢ়িবলৈ লওঁ৷ কিন্তু লাহে লাগে সেইবোৰ আমাৰ বাবে সচৰাচৰ দৈনন্দিন ঘটনাত পৰিণত হয়৷ অসম সচিবালয়তে যদি আমি চাওঁ পুৰণি কাগজৰ ৰেফাৰেন্স বিচাৰিলে ১৯৮৫ চনমানলৈকেতো পোৱা যাবই৷ সেইবাবে মানুহে কাগজ এখনৰ উত্তৰৰ বাবে মাহৰ পিছত মাহ, বছৰৰ পিছত বছৰ অপেক্ষা কৰি আছে৷ তাৰ মাজতে অৱশ্যে আমি বহু কাগজ নিষ্পত্তি কৰিছোঁ৷ কিন্তু আমি কেতবোৰ কাগজ এতিয়াও নিষ্পত্তি কৰা নাই৷ কোনবোৰ কাগজ আমি নিষ্পত্তি কৰা নাই? যিবোৰ কাগজৰ সমস্যা জটিল অথবা যিবোৰ কাগজ আমাৰ দৃষ্টিগোচৰ কৰা হোৱা নাই৷ এতিয়া সদ্ভাৱনা প্ৰকল্পৰ জৰিয়তে আমি তেনে কাগজ-পত্ৰবোৰ নিস্পত্তি কৰিব খোজোঁ৷ কিন্তু লক্ষাধিক এনে ফাইল, দশক দশক জোৰা পুৰণি সমস্যাযুক্ত এনে ফাইলবোৰ এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত নিষ্পত্তি কৰাৰ ধাৰণা একোটাক আমি কেনেকৈ বাস্তৱায়িত কৰিম? তাৰ বাবে আমাৰ লাগিব উদ্ভাৱনীমূলক চিন্তা-চৰ্চা৷

সচিবালয়ত যিবোৰ কাম থাকে সেইবোৰ বৰ ডাঙৰ কামো নহয়৷ সাধাৰণ ইচ্ছাশক্তি আৰু প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰৰ জৰিয়তে তাক সহজেই সমাধান কৰিব পাৰি৷ উদাহৰণস্বৰূপে ৰাজহ বিভাগলৈ চালে আমি দেখোঁ যে বহু ফাইল আছে মাটি আবণ্টন সম্পৰ্কীয়৷ ইয়াত প্ৰতিটো ফাইল এটা এটাকৈ নিষ্পত্তি কৰাৰ প্ৰয়োজন নাই৷ তাৰ পৰিৱৰ্তে এখন মাত্ৰ তালিকাত আটাইবোৰ আবণ্টনৰ প্ৰস্তাৱ লিখি উলিয়াব লাগে৷ সেইখন তালিকাতে একোটা একোটাকৈ প্ৰস্তাৱ নিষ্পত্তি কৰি গ’লে একেদিনাই দুহেজাৰ আবণ্টন প্ৰস্তাৱ কেবিনেটত উত্থাপনৰ বাবে সাজু হৈ উঠিব৷ কেবিনেটত আমি একেদিনাই দুহেজাৰ প্ৰস্তাৱ নিষ্পত্তি কৰি পেলাম৷ অনুকম্পামূলক নিযুক্তিৰ বাকী থকা প্ৰস্তাৱবোৰো তেনেকৈয়ে একেদিনাই মুখ্যসচিবে নিষ্পত্তি কৰি পেলাব৷ এই দিশত মুখ্যসচিবে অতিৰিক্ত মুখ্যসচিবসকলকো কিছু কাম অৰ্পন কৰিব পাৰিব৷ শিক্ষা বিভাগতো কিছুমান ফাইল আছে, তাকো একেধৰণে একেসময়তে নিষ্পত্তি কৰি পেলাব পাৰি৷ মুঠতে সচিবালয়ৰ কোনো এটা ফাইলতে এনেকুৱা জটিলতা নাই যে তাক নিষ্পত্তি কৰিব নোৱাৰি৷ অন্ততঃ ৯০ শতাংশ ফাইলেই আমি অতি সহজে আৰু সামগ্ৰিক সিদ্ধান্তৰে নিষ্পত্তি কৰি পেলাব পাৰোঁ৷

১ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা এই সংক্ৰান্তীয় এটা পৰ্টেল ৰাইজৰ বাবে মুকলি হব৷ এই পৰ্টেলত ৰাইজে ফাইলৰ নম্বৰ দিব৷ ফাইলৰ নম্বৰ নাজানিলেও সেই সংক্ৰান্তীয় যিকোনো চিঠি এখনৰ নম্বৰ দিলেও তাৰ ভিত্তিত বিভাগবোৰে ফাইলবোৰ বিচাৰি উলিয়াব৷ প্ৰতিটো বিভাগৰ প্ৰধান সচিবে পৰ্টেলৰ তথ্যৰ পৰা নিষ্পত্তি কৰিবলগীয়া নিজৰ নিজৰ ফাইলবোৰৰ তালিকা কৰি, তাক কামৰ প্ৰকাৰ অনুসাৰে ভাগ কৰি ল’ব৷ এনেদৰে একেটা বিষয়ৰ আটাইবোৰ ফাইল একেবাৰতে নিষ্পত্তি কৰিব আৰু নিষ্পত্তি নোহোৱা বিষয়বোৰ কেবিনেটলৈ প্ৰেৰণ কৰিব৷ জনতাই উল্লেখ নকৰা ফাইলো বহুত থাকিব৷ সেইবোৰো নিষ্পত্তি কৰি প্ৰতিটো কামৰে স্বাক্ষৰিত আদেশ বিভাগবোৰে উপায়ুক্তসকললৈ পঠিয়াই দিব যাতে সেই আদেশৰ প্ৰতিলিপি নিৰ্দিষ্ট ঠিকনাত উপায়ুক্তসকলে প্ৰেৰণ কৰিব পাৰে৷ 

ইয়াৰ লগত প্ৰকল্পটোৰ আন দুটা অঙ্গ থাকিব৷ তাৰে এটা হল স্বচ্ছতা৷ অৰ্থাৎ আমাৰ সচিবালয়ৰ পাৰিপাশ্বিৰ্ক অৱস্থাৰ উৎকৰ্ষ সাধন৷ মোৰ দীৰ্ঘ অভিজ্ঞতাৰ পৰা দেখিছোঁ যে সচিবালয়ত কাম কৰি অৱসৰ লোৱা কোনো মানুহেই অৱসৰ পিছত সুষ্ঠ-সবল অৱস্থাত নাথাকে৷ প্ৰত্যেকেই কিবা নহয় কিবা অসুখত ভোগে৷ অথচ আজি-কালি সেই বয়সত বিশ্বৰ আন আন প্ৰান্তৰ মানুহে নিজকে নতুনকৈ প্ৰবীণৰ শাৰীত ঠাই দি নানা বিধ ক্ৰীড়া আৰু সৃষ্টিশীলতাৰ মাজত ব্যস্ত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰিছে৷ সচিবালয়ৰ ফাইল আৰু পুৰণি কাগজ-পত্ৰবোৰ হৈছে বেমাৰৰ একো একোটা স্তুপ৷ কিমান পুৰণি ফাইল কেনেকৈ ৰাখিব লাগে সেই সম্পৰ্কত ভাৰত চৰকাৰৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়মাৱলী আছে৷ আমিও এই সম্পৰ্কত এটা প্ৰণালী নিৰ্মাণ কৰিম যাৰ দ্বাৰা পুৰণি কাগজ-পত্ৰবোৰৰ এটা সুব্যৱস্থা কৰিব পৰা যায়৷ স্পৰ্শকাতৰ ফাইলবোৰ অক্ষত ৰাখি আমি মহালেখাগাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰিম৷ যিবোৰ ফাইল চৰকাৰী নিয়মানুসাৰে এক নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ বাবে ৰাখিব লাগে, তাৰ বাবে আমি একোটা ভড়াল তৈয়াৰ কৰিম৷ কিন্তু আমাৰ চৌপাশটো, সচিবালয়ৰ পাৰিপাশ্বিৰ্ক পৰিবেশটো পৰিষ্কাৰ হৈ থাকিব লাগে৷ সচিবালয়ৰ বিভাগবোৰত থকা ভগা চকী-মেজবোৰৰ ঠাইত নতুন চকী-মেজ স্থাপন কৰা হব৷ কোনোবাখন পৰ্দা লেতেৰা, সেইখন গুচাব লাগিব৷ কৰবাত চুণতেল দিব লাগে, তাত চুণতেল দি পৰিস্কাৰ কৰিব লাগিব৷ মোক প্ৰধানমন্ত্ৰী মহোদয়ে কৈছিল যে তেখেতে গুজৰাটত প্ৰতিবছৰে সাতদিন কেৱল সচিবালয়ৰ পুৰণি কাগজ-পত্ৰ চাফ কৰা কাম অনুষ্ঠিত কৰিছিল৷ তেখেতে মোক এইটোও কৈছিল যে পাঁচ বছৰত তেখেতে গুজৰাটৰ সচিবালয়খন একেবাৰে পাতল কৰি দিছিল৷ এইবাৰ তেখেতে ভাৰত চৰকাৰৰ সচিবালয়তো এই কাম আৰম্ভ কৰিছে৷ 

দ্বিতীয়তে আমি ই-অফিচ ব্যৱস্থাৱলীৰ প্ৰতি লাহে লাহে আগুৱান হ’ব লাগে৷ তেলেঙ্গানা, মহাৰাষ্ট্ৰ – এই ৰাজ্যবোৰে ইতিমধ্যে ই-অফিচ ব্যৱস্থাত বহুদূৰ আগুৱাই গ’ল৷ ই-অফিচ হৈছে স্বাস্থ্যসন্মত৷ কায়িক ফাইল আৰু কাগজ পত্ৰবোৰ নথকাৰ ফলত ব্যৱস্থাটো পৰিষ্কাৰ হৈ থকাৰ উপৰি চৰকাৰী ফাইল দ্ৰুতভাবে নিষ্পত্তি কৰাৰ ই এটা উত্তম উপায়৷ ই-অফিচ ব্যৱস্থালৈ ধাবমান হ’বৰ বাবে আমি সময় নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্য নিদ্ধৰ্াৰণ কৰিছোঁ৷ সেই অনুসৰি অহা ১১ মে’ৰ পৰা আমি লাহে লাহে ই-অফিচ ব্যৱস্থাটো আৰম্ভ কৰি ২০২৩ চনৰ ১০ মে’ৰ ভিতৰত ই-অফিচ প্ৰবৰ্তনৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সম্পূৰ্ণ কৰিম৷ তাৰ বাবে প্ৰতিটো বিভাগৰ বাবে লাগতিয়াল কম্পিউটাৰ আদি প্ৰতিষ্ঠা কৰা কামবোৰ কৰিবৰ বাবে নিৰ্দেশ দিয়া হৈছে৷ 

সচিবালয়ৰ অদ্যাপি অমীমাংসিত ফাইলবোৰ নিষ্পত্তি হৈ যোৱাৰ পিছত সদ্ভাৱনা প্ৰকল্পটো চৰকাৰৰ আন আন কাৰ্যালয়লৈ বিকেন্দ্ৰীকৰণ কৰি দিব লাগিব৷ তাকে নকৰিলে অদূৰ ভৱিষ্যতে সচিবালয়ত পুনৰাই অমীমাংসিত ফাইলে দম বান্ধিব৷ চৰকাৰৰ কৰ্ম পদ্ধতিৰ এটা প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হৈছে দায়িত্বৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণ৷ মহাত্মা গান্ধীয়ে যিখন ৰামৰাজ্যৰ কল্পনা কৰিছিল, সেইখন ৰামৰাজ্যৰ কল্পনাৰ আধাৰ আছিল পঞ্চায়তীৰাজ আৰু ক্ষমতাৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণ৷ সেয়া বাৰু এখন আদৰ্শ জগতৰ কথা৷ কিন্তু বহু কাম আমি সচিবালয়ৰ পৰা সঞ্চালকালয়লৈ বিকেন্দ্ৰীকৃত কৰিব পাৰোঁ৷ তেওঁলোকেও তেওঁলোকৰ কামবোৰ সহকাৰী সঞ্চালকলৈ বিকেন্দ্ৰীকৃত কৰি দিব পাৰে৷ এসময়ত কামবোৰ কেন্দ্ৰীভূত কৰা হৈছিল বিত্তীয় কেলেঙ্কাৰীৰ আশংকাত৷ কিন্তু এতিয়া তেনে ধাৰণাক আমি অমূলক আখ্যা দিব খোজো৷ আমি ইজনে সিজনক ওপৰত বিশ্বাস আৰু আস্থা স্থাপন কৰিয়েই বিকাশৰ কামত অগ্ৰসৰ হ’ব লাগিব৷ প্ৰতিটো বিভাগৰ অভিজ্ঞতাসম্পন্ন বিষয়াসকলে এই বিষয়ে চিন্তা-চৰ্চা কৰি ক্ষমতা বিকেন্দ্ৰীকৰণৰ এটা প্ৰণালীবদ্ধ মডেল তৈয়াৰ কৰি উলিয়াব লাগিব৷

ঋকবেদত উল্লিখিত হিন্দুসকলৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কৰা এটা নীতি হৈছে বহুজন সুখায়, বহুজন হিতায়৷ ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে বহুলোকৰ সুখৰ বাবে বহুজনৰ উপকাৰৰ বাবে আমি কাম কৰিব লাগে৷ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব পঞ্চম শতিকাত গৌতম বুদ্ধই তেওঁৰ শিষ্যসকলক ঋকবেদৰ এই একেটা নীতিকেই সাৰোগত কৰি জনতাৰ কল্যাণ আৰু সুখৰ বাবে কাম কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল৷ এই নীতিৰ বহুল ব্যৱহাৰৰ বাবে পৰৱৰ্তী কালত ভাৰত আত্মা বিবেকানন্দ আৰু জ্ঞানগুৰু ঋষি অৰবিন্দইয়ো আহ৩ান জনাইছিল৷ আজি অসম চৰকাৰৰ মূলমন্ত্ৰ হৈছে ঋকবেদৰ এই প্ৰাচীন শিক্ষাৰে দীক্ষিত হৈ কাম কৰা৷ বহুজনৰ সুখ আৰু কল্যাণৰ বাবে অসম প্ৰশাসনৰ হৃৎপিণ্ড – সচিবালয়ত আমি ইয়াৰ প্ৰথমটো খোজ দিবলৈ আগবাঢ়িছোঁ৷ এই সদ্ভাৱনা যাতে সঁচাকৈয়ে সকলোৰে বাবে সদ্ভাৱনা হয় তাকেই কামনা কৰিছোঁ৷ এই নীতিৰ বাটত আগবাঢ়োতে আমাৰ বিষয়া-কৰ্মচাৰীসকলে তিনিটা বিষয়ত প্ৰাধান্য দিবলৈ মই আহ৩ান জনাইছোঁ৷ সেই কেইটা হৈছে Empathy, Sympathy আৰু Public Interest অৰ্থাৎ সহানুভূতি, কাৰুণ্য আৰু জনস্বাৰ্থ৷ 

[লেখক অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী]