বাংলা ভাষাৰ বিস্তাৰ সাত সাগৰ তেৰ নদীৰ পাৰলৈ

ভাষাই বিলাতত স্বীকৃতি পোৱাৰ আনন্দত গ্ৰাম বাংলাৰ বাসিন্দাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পশ্চিম বংগৰ মুখ্যমন্ত্ৰী মমতা বেনাৰ্জীয়ে জঁপিয়াই আছে৷ বাঙালীৰ এই উন্মাদনা দেখি অসমীয়া ভাষাৰ ৰক্ষা আৰু বিস্তাৰৰ বাবে অহৰ্নিশে চেষ্টা চলাই থকা অসমীয়া হতোদ্যম হৈছে৷ অৱশ্যে অসমীয়া হতোদ্যম হোৱাৰ প্ৰত্যক্ষ কাৰণ বাঙালীৰ এই সাম্প্ৰতিকতম সফলতা নহয়, বৰং নিজৰ ৰাজ্যতে ৰজাঘৰ আৰু অঞ্চলবিশেষে বাঙালীয়ে অসমীয়া ভাষাৰ ওপৰত কৰা অত্যাচাৰহে৷ বাঙালীৰ তেনে কাৰ্যত পৰোক্ষ পৃষ্ঠপোষকতা আছে স্বয়ং অসম চৰকাৰৰো৷ কিয়নো অসমৰ ভিতৰতে থকা বৰাক উপত্যকাত কিছুমান উন্নাসিক বাঙালীয়ে অসমীয়াত লিখা চৰকাৰী কাৰ্যালয়ৰ হ’ৰ্ডিং নমাই নৰ্দমাত পেলাই দি বাংলা ভাষাৰ হ’ৰ্ডিং ওলোমাই দিয়াৰ সাম্প্ৰতিকতম ঘটনা অসমীয়াই পাহৰা নাই৷ বিষয়টো লৈ তীব্ৰ বাদানুবাদৰো সৃষ্টি হৈছিল৷ কিন্তু অসম চৰকাৰে এই ক্ষেত্ৰত নীৰৱ দৰ্শকৰ ভূমিকা পালন কৰি উন্মাদ বাঙালীৰ সেই কাৰ্যক আওপকীয়াকৈ সমৰ্থনহে কৰিলে৷ অসম চৰকাৰে ইতিমধ্যে অসম লোকসেৱা আয়োগৰ সংযুক্ত পৰীক্ষাৰ পৰা অসমীয়া ভাষা প্ৰত্যাহাৰ কৰিছে৷ চৰকাৰী কাৰ্যালয়ত অসমীয়া ভাষা নচলে৷ ৰাজ্যৰ আগশাৰীৰ বিষয়া-আমোলাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ঘটিৰাম-বাটিৰামৰ সন্তানেও ইংৰাজী মিডিয়ামত পঢ়ে আৰু তেওঁলোকে ঐশ্বৰ্যক ‘অইশ্বৰিয়া’ আৰু বকাসুৰক ‘বাকাসুৰা’ বুলি উচ্ছাৰণ কৰে৷ এনে বিভিন্ন প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি আৰু পাৰিপাশ্বিৰ্ক কাৰণত এতিয়া অসমীয়া ভাষা তেনেই শ’লঠেকত বা একোণত সোমাই মৃত্যুযন্ত্ৰণাত অস্থিৰ৷ অসমীয়াৰ স্বাভিমান অসমীয়াৰ ভাষা আৰু ইয়াৰ অস্তিত্ব এতিয়া অসমৰ জনগণ আৰু চৰকাৰে উমৈহতীয়াভাৱে শেষ কৰাৰ বাবে আগবাঢ়িছে৷

এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত অসমীয়া ভাষাতকৈ পাছত জন্ম পোৱা বাংলা ভাষাই বিলাতৰ চাহাবৰ দেশত স্বীকৃতি পোৱাত পশ্চিম বংগৰ মুখ্যমন্ত্ৰী মমতা বেনাৰ্জী উল্লসিত হৈ জঁপিয়াই উঠা স্বাভাৱিক৷ ভাৰতীয় সংবিধান স্বীকৃত এটা ভাষাই বিদেশত এনেদৰে হৰ্ডিঙত স্থান লাভ কৰাৰ বিষয়টোত যিকোনো ভাৰতীয়ই গৌৰৱবোধ কৰিব৷ পশ্চিম বংগৰ মুখ্যমন্ত্ৰী মমতা বেনাৰ্জীয়ে এই বিষয়ত টুইট কৰি লিখিছে– ‘এয়া অত্যন্ত গৰ্বৰ বিষয় যে লণ্ডন টিউবৰেল কতৃৰ্পক্ষই হোৱাইটচেপেল ষ্টেচনৰ নাম লিখাৰ বাবে বাংলা ভাষাক নিৰ্বাচিত কৰিছে৷ এহাজাৰ বছৰ পুৰণি বাংলা ভাষাৰ বিশ্বব্যাপী যে গুৰুত্ব বাঢ়িছে, এয়া অত্যন্ত তাৎপৰ্যপূৰ্ণ৷’ উল্লেখ্য, এবছৰৰো বেছিসময় ধৰি পূব লণ্ডনৰ হোৱাইটচেপেল ষ্টেচনৰ সংস্কাৰৰ কাম চলি আছিল৷ এই অঞ্চলত বাঙালীৰ সংখ্যা প্ৰচুৰ৷ দীৰ্ঘদিন ধৰি তেওঁলোকে এই ষ্টেচনৰ নাম বাংলাভাষাত লিখিবলৈ দাবী জনাই আহিছিল৷ এই অঞ্চলটোৰ মুঠ বাসিন্দাৰ ৪০ শতাংশই বাংলাভাষী৷ সেয়ে তেওঁলোকৰ দাবী মানি হোৱাইটচেপেল ষ্টেচনৰ নাম ইংৰাজীৰ সমান্তৰালভাৱে বাংলা লিপিতো লিখা হৈছে৷ ইংলেণ্ডৰ যিকোনো ষ্টেচনৰ নাম এইবাৰেই প্ৰথমবাৰৰ বাবে বাংলাভাষাত লিখা হ’ল৷ প্ৰসংগতঃ উল্লেখযোগ্য ভাৰতৰ ৰাজ্য পশ্চিমবংগৰ চৰকাৰী ভাষা বাংলা৷ ইয়াৰ উপৰি বিশ্বৰ দুখনকৈ দেশৰ ৰাষ্ট্ৰভাষা হৈছে বাংলা৷ ভাৰতৰ প্ৰতিবেশী বাংলাদেশৰ উপৰি আফ্ৰিকাৰ চিয়েৰা লিয়নৰ দ্বিতীয় চৰকাৰী ভাষা হৈছে বাংলা৷ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগৰ উপৰি ত্ৰিপুৰা, অসমৰ বৰাক উপত্যকাৰ মূল ভাষা হৈছে বাংলা৷ ফলত সমগ্ৰ বিশ্বত প্ৰথম ভাষা হিচাপে ৩০ কোটি বাঙালীয়ে বাংলাভাষা ব্যৱহাৰ কৰে৷ আনহাতে দ্বিতীয় ভাষা হিচাপে বাংলা ব্যৱহাৰ কৰে  ৩৭ কোটি লোকে৷ ফলত বিশ্বৰ প্ৰায় ৬৭ কোটি লোকে বাংলাভাষা ব্যৱহাৰ কৰে৷ সেয়ে বাংলাৰ বিলাতলৈকে হোৱা বিস্তাৰত একো আশ্বৰ্য নাই৷ 

তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে অসমীয়া ভাষা বাংলা ভাষাতকৈ প্ৰাচীন৷ দুয়োটা ভাষাৰে মূল ভাষা হৈছে কামৰূপী প্ৰাকৃত৷ আৰু আগলৈ গৈ শিপা বিচাৰিলে দেখা যাব অশোকৰ যুগৰ ব্ৰাহ্মী লিপিৰ পৰা অসমীয়া আৰু বাংলা দুয়োটা ভাষাই আহিছে৷ মূল সংস্কৃত হ’লেও ইতিহাসে ঢুকি পোৱা সময়ৰ ভিতৰত অসমীয়া আৰু বাংলা কামৰূপী প্ৰাকৃতৰ পৰা সৃষ্টি হোৱা বুলি গৱেষকে প্ৰকাশ কৰিছে৷ ‘পালিঅ’গ্ৰাফী’ অধ্যয়নৰ পৰা জানিব পৰা গৈছে, অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম সপ্তম শতিকাত৷  সপ্তদশ শতিকাৰ পৰা অসমীয়া ভাষা ব্যৱহাৰৰ প্ৰমাণ আছে৷ আহোম ৰজাৰ শাসন কালত অসমীয়া ভাষা ব্যৱহূত হৈছিল বুলি পালিঅ’গ্ৰাফী অধ্যয়নত প্ৰমাণ পোৱা গৈছে৷ অৱশ্যে প্ৰাচীন লিপি অধ্যয়নৰ জৰিয়তে বয়স নিৰ্ধাৰণ কৰা পালিঅ’গ্ৰাফী নামৰ যি পদ্ধতি সেই পদ্ধতিৰ গৱেষণাৰ জৰিয়তে অসমীয়া ভাষা সপ্তম শতিকাতে জন্ম হোৱাটো নিশ্চিত৷ ইয়াৰ বিপৰীতে কামৰূপী প্ৰাকৃতৰ পৰা সৃষ্টি হৈ স্বাধীন ভাষা হিচাপে জন্ম লোৱা বাংলাভাষাৰ ইতিহাস অসমীয়া ভাষাৰ তুলনাত নতুন৷ অসমীয়া ভাষাৰ জন্মৰ কেইবাশ বছৰৰ পাছতহে অংগিকা, বাংলা, বিষ্ণুপ্ৰিয়া মণিপুৰী, চিলেটী, হাজং, ৰাজবংশী, মৈথিলী, ৰহিংগ্যা ইত্যাদি ভাষাৰ জন্ম হৈছিল৷ তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে সেই ভাষাত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল অসমীয়া লিপি৷ পালিঅ’গ্ৰাফী অধ্যয়নত ধৰা পৰা মতে বাংলাভাষাত এসময়ত এতিয়া অসমীয়া লিপিত ব্যৱহাৰ কৰা ‘ৰ’ আৰু ‘ৱ’ আখৰ দুটা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল৷ আনকি ১৭৮৬ চনৰ বেংগল গেজেটত বাংলাভাষা ব্যৱহাৰ কৰোতে অসমীয়া লিপিৰ  ‘ৰ’ আৰু ‘ৱ’ ব্যৱহাৰৰ প্ৰমাণ এতিয়াও আছে৷ পৰৱৰ্তী সময়তহে বাংলাভাষাৰ পৰা অসমীয়া লিপিৰ এই আখৰ দুটা আঁতৰি পৰিল৷ ঘাইকৈ অসমীয়া ভাষাৰ ব্যৱহাৰকাৰী কম হোৱাৰ বাবে আজি অসমীয়াৰ মাতৃভাষাৰ এই দুৰাৱস্থা৷ প্ৰথম ভাষা হিচাপে অসমীয়া ভাষা ব্যৱহাৰ কৰে ১৫,৩১১,৩৫১ জনে আৰু অসমীয়াক দ্বিতীয় ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে ৭,৪৮৮,১৫৩ জনে৷ অৰ্থাৎ অসমীয়া ভাষাত কথা পতা বা অসমীয়া ভাষা লিখা লোকৰ সংখ্যা যেনেতেনে ২ কোটি ৩৫ লাখ৷ ইয়াৰ বিপৰীতে বিশ্বজুৰি বাংলাভাষীৰ সংখ্যা ৬৭ কোটি৷ অসমীয়াই নিজে মাতৃভাষাক ঘিনোৱা আৰু অসমতে থাকি অনাঅসমীয়াই অসমীয়া ভাষাক গুৰুত্ব নিদিয়াৰ ফলত এতিয়া অসমীয়া ভাষাৰ অৱস্থা– ‘ধোবী কা কুত্তা, না ঘৰ কা, না ঘাট কা’৷