প্ৰশংসা, তোষামোদ, মূল্যায়ন

মহাপুৰুষ শংকৰদেৱে লিখি থৈ গৈছে– ‘অধমে কেৱল দোষ লৱয় মধ্যমে গুণ যদোষ লৱয় কৰিয়া বিচাৰ৷/ উত্তমে কেৱল গুণ লৱয় উত্তমোত্তমে / অল্প গুণ কৰয় বিস্তাৰ৷’

অধমে কেৱল দোষখিনিহে লয়, মধ্যমে দোষ আৰু গুণ দুয়োটা বিচাৰ কৰি লয়৷ উত্তমে কেৱল গুণখিনিহে লয় আৰু উত্তমোত্তমজনে অকণমান গুণকে বঢ়াই গ্ৰহণ কৰে৷ এজন লোকৰ পৰা আন এজন লোকে বা সমাজে কি গ্ৰহণ কৰিব, তাৰ ইয়াতকৈ উত্তম ফৰ্মূলা থাকিব নোৱাৰে৷ কোৱা হয় যে সকলো লোকৰে কিবা এটা গুণ থাকে, সকলো লোকৰ পৰা কিবা এটা শিকিবলগীয়া, গ্ৰহণ কৰিবলগীয়া থাকে৷ আনৰ পৰা আমি কি শিকিম সেই ক্ষেত্ৰত এয়া অতি উত্তম উপায়৷ কিন্তু এজন লোকৰ মূল্যায়ন কৰোঁতে তেওঁৰ কেৱল গুণানুকীৰ্তন হোৱা উচিতনে?

বস্তু এটা সম্পূৰ্ণকৈ দেখিবলৈ বস্তুটোৰ পৰা এটা দূৰত্বত থিয় হ’ব লাগিব৷ বস্তুটো যিমানেই ডাঙৰ হয়, সেই বস্তুটো সম্পূৰ্ণকৈ দেখিবলৈ সিমানেই বেছি দূৰত থিয় হ’ব লাগিব৷ ঠিক তেনেদৰে এজন লোক তেওঁৰ কৰ্ম, কৃতিত্ব আৰু প্ৰাপ্তিৰে যিমানেই ডাঙৰ হয়, তেওঁৰ মূল্যায়ন কৰিবলৈ তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত সিমানেই অধিক সময় অতিবাহিত হ’ব লাগিব৷ মহাত্মা গান্ধীৰ দৰে বিশাল ব্যক্তিত্বৰ লোক,  যিজনে জীৱিতকালতেই মহামানৱৰ খিতাপ পাইছিল, কোটি কোটি মানুহৰ অন্তৰত যিজনে ভগৱানসদৃশ ভক্তিৰ উদ্ৰেক কৰিছিল, সেইজন লোকৰ মূল্যায়ন তেওঁৰ মৃত্যুৰ আধা শতিকা অতিবাহিত হোৱাৰ পাছত এতিয়াহে আৰম্ভ হৈছে বুলিব পাৰি৷ এতিয়াহে তেওঁৰ বিশাল ব্যক্তিত্বৰ মোহিনীৰ পৰা মুক্ত হৈ তেওঁক এজন মানুহৰূপে বস্তুনিষ্ঠভাৱে পৰ্যবেক্ষণ কৰা সম্ভৱ হৈছে৷ 

তৰুণ গগৈৰ মৃত্যুৰ পাছত স্বাভাৱিকভাৱে মানুহে তেওঁৰ গুণাৱলী স্মৰণ কৰিছে৷ এজন ৰাজনীতিক আৰু মুখ্যমন্ত্ৰীৰূপে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে এজন মানুহৰূপে তেওঁৰ মূল্যায়ন হ’বলৈ হ’লে আমি কিছু সময় অতিবাহিত হ’বলৈ দিব লাগিব৷ সময়ে এটা ব্যৱধান, এটা দূৰত্ব সৃষ্টি কৰাৰ পাছতহে আমি তেওঁক সম্পূৰ্ণকৈ দেখা পাম৷ ‘সৰ্বকালৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ’ আদি বিভূষণবোৰ মৃত্যুৰ পাছৰ শোকসন্তপ্ত গুণমুগ্ধসকলে আৱেগৰ উৎসাহত দিয়াটো স্বাভাৱিক যদিও সেইবোৰে এজন লোকৰ প্ৰকৃত মূল্যায়নত সহায় কৰাৰ সলনি হেঙাৰহে দিয়ে৷ গণশত্ৰুৰূপে অভিহিত কংগ্ৰেছক পুনৰ মূলসুঁতিৰ অসমীয়াৰ গ্ৰহণযোগ্য কৰি তোলা, আনকি কংগ্ৰেছক অসমীয়া জাতীয়তাবাদী কৰি তোলা, অৰ্থনীতিক গতি দিয়া, তিনিটাকৈ নিৰ্বাচনত জয়ী হোৱা আদি তেওঁৰ বৃহৎ সাফল্য৷ একেদৰে পৰ্বতপ্ৰমাণ দুৰ্নীতিৰ অভিযোগ, লোকসেৱা আয়োগক ৰাকেশ পালৰ দৰে মানুহৰ হাতত গতাই দিয়া, আৰু নিজ হাতে গঢ়া কনিষ্ঠ অনুগামীক নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখিব নোৱৰাটো তেওঁৰ বৃহৎ ব্যৰ্থতা৷ এই সকলোখিনিক লৈয়েই তৰুণ গগৈৰ লিগেচী বা ঐতিহ্য নিৰ্ধাৰিত হ’ব৷ এই লিগেচীটোৰ সকলো কৃতিত্ব যেনেদৰে তৰুণ গগৈৰ প্ৰাপ্য, তেনেদৰে সকলো ব্যৰ্থতাৰ বাবেও তেওঁ দায়িত্ব ল’বলৈ বাধ্য৷ সমৰ্থক আৰু বিৰোধী, গুণমুগ্ধ আৰু নিন্দুক সকলোৰে মতামতে এজন লোকৰ খণ্ডিত ছবি এখন দাঙি ধৰে৷ বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে এজন লোকৰ তেনে খণ্ডিত ছবিয়েই বিভিন্ন মহলত তেওঁৰ প্ৰকৃত ছবিৰূপে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰে৷ কিন্তু তৰুণ গগৈৰ এনে অলেখ খণ্ডিত ছবিৰ মাজৰ পৰা এখন পূৰ্ণাংগ ছবি আঁকিবলৈ চেষ্টা কৰা জৰুৰী, কাৰণ তেওঁৰ এই ছবিখনৰ স’তে সাঙোৰ খাই থাকিব অসমৰ এছোৱা সময়ৰ বুৰঞ্জী৷ তৰুণ গগৈয়ে এটা সময়ত তেওঁৰ ব্যক্তিৰ গণ্ডী পাৰ হৈ এক সামাজিক বিস্তৃতি লাভ কৰিছে৷ সেই সামাজিক বিস্তৃতি লাভ কৰাখিনি তেওঁৰ ব্যক্তিগত পৰিসীমাৰ বাহিৰত৷ সেইখিনি ৰাজহুৱা বিশ্লেষণৰ বিষয় হ’ব লাগে৷

একে সময়তে আঁতৰি গ’ল প্ৰবাদপ্ৰতীম ফুটবল খেলুৱৈ মাৰাডোনা৷ আৰ্জেণ্টিনাৰ এখন বস্তিৰ দৰিদ্ৰ ঘৰৰ সন্তান মাৰাডোনাই ফুটবলেৰে পৃথিৱী জয় কৰিছিল৷ তেওঁ কিউবাৰ কমিউনিষ্ট নেতা ফিডেল কাষ্ট˜’ আৰু ভেনিজুৱেলাৰ কমিউনিষ্ট নেতা চাবেজৰ বন্ধু আছিল৷ আমেৰিকা যুক্তৰাজ্যৰ প্ৰতি মাৰাডোনাৰ বিদ্বেষ সকলোৱে জানে৷ মাৰাডোনা সেয়েহে বামপন্থীসকলৰ প্ৰিয়৷ কিন্তু মাৰাডোনা আছিল অত্যন্ত খেয়ালী মনৰ, যাপন কৰিছিল এক বিশৃংখল জীৱন৷ ইংৰাজ ফুটবলপ্ৰেমীসকলেও  মাৰাডোনাৰ মৃত্যুত শোক প্ৰকাশ কৰিছে, কিন্তু বিশ্বকাপ ফুটবলত মাৰাডোনাই ইংলেণ্ডৰ বিৰুদ্ধে হাতেৰে দিয়া বুলি অভিযোগ উঠা গ’লটোৰ কথা ইংৰাজসকলে তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছতো ক’বলৈ পাহৰা নাই৷ মাৰাডোনাই সেই গ’লটো হাতেৰে দিয়া বুলি স্বীকাৰো কৰা নাছিল, অস্বীকাৰো কৰা নাছিল৷ তেওঁ কৈছিল– সেইখন ভগৱানৰ হাত আছিল৷ কিন্তু হাতখন ভগৱানৰ হ’লেও ফুটবলত হাতেৰে গ’ল দিব নোৱাৰি৷ মাৰাডোনাৰ সোণালী লিগেচীত এই হাতেৰে দিয়া গ’লটোৰ কথা এটা ক’লা অধ্যায় হৈ ৰৈ যাব৷ কিন্তু সেই অধ্যায়টো বাদ দি মাৰাডোনাৰ লিগেচী সম্পূৰ্ণ নহয়৷ 

হাতেৰে দিয়া গ’লবোৰ গ’ল বুলি স্বীকৃত হ’লেও, সেই গ’লেৰে জয়ী হ’লেও, সেই গ’লবোৰ যে নিয়ম ভাঙি হাতেৰে দিয়া হৈছিল, তাক মনত ৰখাও প্ৰয়োজনীয় নহয়নে?