সংকটৰ মাজলৈ যাত্ৰা
Till death no one can live free from struggle
–proverb
যি কথা এজন মানুহৰ ক্ষেত্ৰত সত্য তেনে কথা এটা জাতি বা এখন দেশৰ ক্ষেত্ৰতো সমানেই সত্য৷ অৱশ্যে সংঘাত বা সংঘৰ্ষৰ মাত্ৰাৰ পৃথকতা থাকিব পাৰে, থাকে৷ আমাৰ ৰাজ্যখনৰ ক্ষেত্ৰতো, আমাৰ দেশখনৰ ক্ষেত্ৰতো এই সত্যটো একেদৰেই খাটে৷ আহোম ৰাজত্বৰ শেষলৈকে অসম এখন সাৰ্বভৌম স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ আছিল৷ এই ৰাষ্ট্ৰখন কোনোদিন আৰ্যবৰ্তৰ ভিতৰত সোমোৱা নাছিল যদিও, পশ্চিমে কৰতোৱা [এতিয়া তিস্তা]লৈকে ইয়াৰ সীমা বিয়পি আছিল৷ আহোম ৰাজত্বকালত অন্য ৰাজ্যৰ পৰা কোনো মানুহ সোমাই আহিলে বা ৰজাই কোনো কামৰ বাবে অনালে তেওঁবিলাকক ঘূৰি যাবলৈ দিয়া নহৈছিল৷ ইয়াতেই স্বৰ্গদেউসকলে মানুহৰ গুণ আৰু দক্ষতা চাই পাইকৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বৰুৱালৈকে বিভিন্ন পদত মকৰল কৰিছিল আৰু থলুৱা কন্যাৰ পাণি গ্ৰহণ কৰি তেওঁবিলাক অসমৰ স্থায়ী বাসিন্দা আৰু অসমীয়া হৈ পৰিছিল৷ ব্ৰিটিছ অহাৰ আগলৈকে অসমৰ অসমীয়াসকলেই যিদৰে ৰজাৰ প্ৰজা আছিল তেনেদৰে আছিল ৰণুৱাও-বনুৱাও৷
দিল্লীৰ বাদ্শ্বাহে আৰু বংগৰ নবাবে বহুবাৰ অসম আক্ৰমণ কৰি দখল কৰিবলৈ যত্ন কৰিছিল যদিও জাতি, বৰ্ণ, ধৰ্ম, সম্প্ৰদায় নিৰ্বিশেষে অসমীয়াসকলে এনে আক্ৰমণ নিজৰ শক্তি আৰু দক্ষতাৰে প্ৰতিৰোধ কৰিছিল৷ আহোম ৰাজত্বৰ শেষৰ স্তৰত ৰজাঘৰীয়া আত্মকন্দলে মাতি অনা মানক আঁতৰাবলৈ অসমে বংগৰ ইংৰাজ শাসনকতাৰ্ৰ সহায় বিচৰাৰ বাবে তেওঁবিলাকে আহি কেৱল মানকে নাতৰালে, এই দেশখনো অধিকাৰ কৰি বংগ দেশৰ লগত চামিল কৰি ল’লে৷ ইংৰাজে তেওঁলোকৰ চৰকাৰী অফিচ-কাচাৰীত নিযুক্তি দিলে ইংৰাজৰ প্ৰশাসনীয় কামৰ লগত পৰিচিত বংগদেশৰ মানুহ আৰু চাহ-বাগিচা, তেল আৰু কয়লা খনিত কাম কৰিবলৈ বিভিন্ন অঞ্চলৰ দৰিদ্ৰ ভোকাতুৰ মানুহ৷ এই মানুহখিনিক স্থানীয় মানুহৰ পৰা আঁতৰাই ৰখাৰ ফলত স্বাধীনতা আন্দোলনৰ আগলৈকে তেওঁবিলাকৰ কোনো অংশ আহি অসমৰ মূল সুঁতিত লগ লাগিবহি পৰা নাছিল৷ আনহাতে যিসকল শিক্ষিত লোক বংগদেশৰ পৰা আহি শাসনত বহাই নহয় ৰে’ল, তেল, কয়লা, কাঠ, স্কুল, ডাকঘৰ হস্পিটেল এই আটাইবোৰত সোমালহি তেওঁবিলাক ব্ৰিটিছৰ পিছতে দ্বিতীয় স্তৰৰ বিষয়াৰ নিচিনা হৈ পৰিল৷ অসমত ব্ৰিটিছ অহাৰ পিছতহে পশ্চিমীয়া আধুনিকতা সোমলহি৷ কিন্তু বংগদেশত ইয়াৰ সত্তৰ বছৰৰ আগতেই ব্ৰিটিছসকলে আহি খোপনি পোতাৰ ফলত বংগদেশ ইংৰাজী ভাষা আৰু আধুনিক পাশ্চাত্য সভ্যতা আৰু সংস্কৃতিৰ লগত পৰিচিত হৈ অসমীয়াসকলতকৈ অনেক আগবাঢ়ি গ’ল৷ কিন্তু ইংৰাজে আমাৰ পশ্চিমৰ বেৰাখন আঁতৰাই বাৰীখন মুকলি কৰি দিলে৷
ঊনবিংশ শতিকাৰ শেহলৈহে শিক্ষিত অসমীয়া সেইসময়ৰ ডেকাসকলে সমূহীয়াভাৱে জাতিটোৰ ভাষিক-সাংস্কৃতিক পৰিচয় ৰক্ষা কৰাৰ দায়িত্ব কান্ধ পাতি ল’লেহি৷ সেয়ে হ’লেও অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতি সমন্বিতে অসমীয়া জাতিৰ পৰিচয় ৰক্ষাৰ যুদ্ধখনৰ আজিও সামৰণি পৰা নাই৷ আৰু আমাৰো এনে দুভাৰ্গ্য যে জোঁৰ পুৰি হাতত নলগালৈকে আমি গ’মেই নাপাওঁ কি হ’বলৈ গৈছে৷ যোৱা প্ৰায় চাৰিটা দশকৰ ভিতৰত বিশেষকৈ অসম আন্দোলনৰ পিছৰ পৰা গৰিষ্ঠসংখ্যক বিশেষকৈ নগৰাঞ্চলৰ শিক্ষিত অসমীয়া মানুহে নিজৰ ল’ৰা-ছোৱালীক যিকোনো স্তৰৰ ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়লৈ পঠাবলৈ ধৰাৰ ফলস্বৰূপে এইচাম ল’ৰা-ছোৱালীক অসমীয়া ঐতিহ্যৰ পৰা মানসিকভাৱে বিচ্ছিন্ন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে৷ এই অভিভাৱকসকলে শিক্ষা-দীক্ষা গ্ৰহণ কৰিও এই কথা বুজিবলৈ সমৰ্থ নহ’ল যে তেওঁবিলাকে নিজৰ ল’ৰা-ছোৱালীক ইংৰাজী ভাষা এটা বিষয় হিচাপে গুৰুত্বসহকাৰে শিকোৱাৰ সলনি ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ত ল’ৰা-ছোৱালী দি সিহঁতক নিজৰ শিপাৰ পৰা উভালি পেলাইছে৷ ফলস্বৰূপে সিহঁত ধন ঘটা যন্ত্ৰত পৰিণত হ’ব পাৰিব, কিন্তু যথাৰ্থ মানুহ হৈ উঠা টান হ’ব৷ মানুহৰ জীৱনৰ ঘাই চালিকাশক্তি হ’ল প্ৰেম আৰু মূল্যবোধ৷ এই প্ৰেম মানুহৰ প্ৰতি, দেশৰ প্ৰতি, সমাজৰ প্ৰতি নাথাকিলে আৰু মানুহে মূল্যবোধৰ গুৰুত্ব নুবুজিলে নিজৰ অভিলাস পূৰাবলৈ যিকোনো পন্থা গ্ৰহণ কৰিব পাৰে৷ কেৱল অসমতে নহয়, সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষতে এই ৰোগটো বাঢ়ি আহিছে৷ ইংৰাজী ভাষাৰ পৰা অনেক কথা যে শিকিবলগীয়া আছে সেই বিষয়ে সন্দেহ নাই৷ কিন্তু আমাৰ মূল্যবোধৰ যিটো চৰিত্ৰ সি সম্পূৰ্ণৰূপে যিদৰে সমাজমুখী তেনেদৰে অন্তৰ্মুখীও৷ ভাৰতীয় ধৰ্ম ব্যৱস্থাই বিভিন্ন দেৱ-দেৱীৰ সৃষ্টি কৰি সাধাৰণ মানুহৰ মনত এই দেৱ-দেৱীৰ বিশ্বাসৰ যোগেদিয়েই তত্ত্বৰ পৰিৱৰ্তে গল্পৰ যোগেদি এই শিক্ষা দি আহিছিল৷ কিন্তু আধুনিক যুগত বিশেষকৈ ইংৰাজী ভাষাৰ মাজেদি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ লগত পৰিচিত হোৱাত ধৰ্মৰ শিকনি দিবলৈ ভাৰতীয় ঐতিহ্যই সৃষ্টি কৰা কাহিনীবিলাক কাল্পনিক তথা অসত্য বুলি ভবাৰ বাট মুকলি হ’ল৷ কাহিনী বিশ্বাস নকৰাসকলে যদি ভাৰতীয় জীৱনবোধৰ তত্ত্ব জানিলেহেঁতেন তেতিয়াও তেওঁবিলাক ভাৰতীয় মূল্যবোধৰ পৰা বিচ্ছিন্ন নহ’লহেঁতেন৷ এতিয়া মূল্যবোধ-বিচ্ছিন্ন মানুহৰ সংখ্যা বাঢ়ি অহাৰ ফলত আমাৰ দেশখনৰ চাৰিওফালে হিংসা, ঘৃণা, হত্যা, বলাৎকাৰ আদিৰ ঘটনা সাধাৰণ ঘটনাৰ স্তৰলৈ যেন নামি আহিল৷ ই আমাৰ সমগ্ৰ দেশখনৰ বাবে এটা ডাঙৰ চিন্তাৰ বিষয়৷ দেখা গৈছে বৰ্তমানৰ বিজেপি চৰকাৰে ধৰ্মৰ তত্ত্ব শিকোৱাত নাই, কাহিনীভাগত বিশ্বাস কৰোৱাৰ চেষ্টা কৰিবলৈহে ধৰিছে৷ আনকি নতুন শিক্ষা নীতিতো বিজ্ঞানসন্মত মূল্যবোধৰ ওপৰত বিশেষভাৱে গুৰুত্ব দিয়া চকুত পৰা নাই৷ এতেকে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ সাধাৰণ জ্ঞান লোৱাসকলে এতিয়া দুইকূল হেৰুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ তেওঁবিলাক স্বাভাৱিকভাৱেই ধৰ্মৰ দেৱ-দেৱতা আৰু বহিৰংগৰত অবিশ্বাসী৷ আনহাতেদি জীৱনবোধ আৰু মূল্যবোধতো তেওঁলোকৰ বিশ্বাস নাই৷ এতেকে সৰহখিনিয়েই জীৱনক জৈৱিক বাসনাৰ আধাৰ বুলিয়েই ভাবি লয়৷ মানুহকে ধৰি যিকোনো বিষয়ৰ বাহিৰৰ সৌন্দৰ্যই সৌন্দৰ্য বুলি জ্ঞান কৰাৰ ফলত মতিভ্ৰম হোৱাৰ সম্ভাৱনা বাঢ়ি আহে৷ সন্দেহ নাই মৃত্যুৰ সময়লৈকে জীয়াই থকাৰ সংগ্ৰামৰ পৰা কোনো বিযুক্ত নহয়৷ কিন্তু জীৱন সংগ্ৰাম মৃত্যু পৰ্যন্ত সক্ৰিয় কৰি ৰাখিবলৈ যদি জীৱন আৰু জগত সম্পৰ্কে এটা স্বচ্ছ দৃষ্টিভংগী গঢ় লৈ নুঠে জীৱনটো উপভোগ কৰিব কেনেকৈ? সেইবাবে এইটোৱেই আমাৰ সমাজখনৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু সংকটৰ সময় বুলি অনুভূত হ’বলৈ ধৰিছে৷ আমি যদি ল’ৰা-ছোৱালীক নিজৰ নিজৰ মাতৃভাষাৰ যোগেদি মানুহ আৰু সকলো প্ৰাণীকে ধৰি জগতখনক ভালপাবলৈ হৃদয়পৰশা শব্দৰে শিকাব নোৱাৰোঁ তেনেহ’লে আমি এটা অন্ধকাৰ ভৱিষ্যৎ নিজেই সৃষ্টি কৰি ল’ম৷
বৰ্তমানৰ ৰাজনীতিয়ে মানুহৰ মনুষ্যত্বৰ মহত্ব ভৰিৰে গছকি পেলাবলৈ ধৰিছে৷ নিবাৰ্চনৰ যুঁজ আদৰ্শৰ যুঁজ নহৈ হৈ উঠিছে সভ্যতা আৰু শালীনতা ধবংসৰ যুঁজ৷ এতিয়া নিবাৰ্চনত কোনে কাক কিমান অশ্ৰাব্য শব্দৰে গালি পাৰিব পাৰে, তুচ্ছ-তাচ্ছিল্য কৰিব পাৰে তাৰ প্ৰতিযোগিতাৰ ক্ষেত্ৰ হৈ উঠিছে৷ এনে কথা-কাণ্ড দেখিলে তেনে মানুহক ‘মানুহ’ বুলি ক’বলৈ মন যাবনে? এওঁবিলাকৰ মুখ-চকুত ফুটি উঠা হিংস্ৰতাই হিংস্ৰ জন্তুকো চেৰ পেলাব৷ সচাকৈয়ে ব্যথিত হ’ব লাগে আমি শিক্ষা-দীক্ষা লাভ কৰি শিক্ষিত হৈছোঁনে? কাপোৰে-কানিয়ে, ঘৰে-দুৱাৰে, উপচি পৰা ধন-সম্পদেৰে চহকী হৈয়ো আমি বোধকৰোঁ আদিম বন্য মানুহৰ স্তৰৰ পৰা ওপৰলৈউঠিবই পৰা নাই৷ আমি যেন অন্ধকাৰ জগতলৈ ক্ৰমাৎ নামি গৈ আছোঁ৷ মানুহ হ’বলৈ সংগ্ৰাম নকৰি আমি অমানুহ হ’বলৈ গৈ আছোঁ, আমাৰ জাতীয় জীৱনক আমাৰ ৰাজ্যখনকো তললৈ নমাইছোঁ৷ এনে এটা অৱস্থাত নতুন প্ৰজন্মৰ মাজৰ পৰাই ‘মানুহ’ ওলাই নাহিলে দেশ নৰয়, জাতিও নৰয়৷ ‘‘আমি সৰ্বশক্তিৰে যুঁজিব লাগিব আন্ধাৰৰ বিপক্ষে’’৷ আজি আশাৰে বাট চাইছোঁ অসমৰ প্ৰকৃত মানৱপ্ৰেমিক, দেশপ্ৰেমিক, জাতীয়প্ৰেমিক ডেকা শক্তিয়ে নতুন চিন্তা আৰু কৰ্মৰ ঢৌ তুলি এই অৱস্থা সলনি কৰাৰ শক্তি আহৰণ কৰিব৷