‘ৰোমিঅ’ পঢ়িছোঁ, জুলিয়েট পঢ়া নাই’

কটন কলেজৰ ইংৰাজী বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নৱকান্ত বৰুৱা ছাৰে ডিগ্ৰী ক্লাছত আমাক এবাৰ এটা বেছ মজাৰ কথা কৈছিল৷ ছাত্ৰ এজনক হেনো তেওঁ সুধিলে– ‘ৰোমিঅ’-জুলিয়েট’খন পঢ়িছানে?’ ছাত্ৰজনে হেনো গহীন-গম্ভীৰভাৱে ক’লে, ‘ছাৰ! ৰোমিঅ’খন পঢ়িছোঁ, জুলিয়েটখনহে পৰা হোৱা নাই৷’ মিচিকিয়া হাঁহিৰে ছাৰে হেনো ক’লে– ‘ফাঁকি দিবলৈও জানিব লাগে৷’ এইজন নৱকান্ত বৰুৱা ছাৰৰে আজি জন্মদিন৷ ১৯২৬ চনৰ ২৯ ডিচেম্বৰত গুৱাহাটীত জন্ম হৈছিল যদিও নৱকান্ত বৰুৱাৰ শৈশৱ, কৈশোৰ আৰু যৌৱনৰ প্ৰথমছোৱা নগাঁৱতে পাৰ হৈছিল৷ পিতৃ নীলকান্ত বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনৰ খৰঙি বৰুৱাৰ বংশধৰ৷ ১৯৪১ চনত নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা মেট্ৰিক, পৰৱৰ্তী সময়ত কলিকতাৰ শান্তি নিকেতনৰ পৰা ইংৰাজী বিষয়ত অনাৰ্চসহ বি এ আৰু আলিগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা নৱকান্ত বৰুৱাই ইংৰাজী বিষয়ত এম এ পাছ কৰে৷ আলিগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ তদানীন্তন উপাচাৰ্য, পাছলৈ ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জাকিৰ হুছেইনৰ প্ৰত্যক্ষ সান্নিধ্যই নৱকান্তক বাৰুকৈয়ে উপকৃত কৰিছিল৷ কিছুদিন পাছতে ১৯৫৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত তেওঁ যোৰহাটৰ জে বি কলেজৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে৷ মাত্ৰ এবছৰ যোৰহাটত শিক্ষকতা কৰাৰ পাছতেই নৱকান্ত বৰুৱাই ঐতিহ্যমণ্ডিত কটন কলেজত আহি যোগদান কৰে৷ ১৯৫৪ চনৰ পৰা ১৯৬৪ চনলৈ দহ বছৰ কটন কলেজত শিক্ষকতা কৰাৰ পাছতে তেওঁ অসম মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ ইংৰাজী শিক্ষাৰ বিষয়া হিচাপে যোগদান কৰিছিল৷ ১৯৬৭ চনত তেওঁ কটন কলেজলৈ পুনৰ ঘূৰি আহে আৰু ১৯৮৪ চনলৈ শিক্ষাদানত ব্ৰতী হৈ থাকি বিভাগটোৰ মুৰব্বী আৰু মহাবিদ্যালয়খনৰ উপাধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে৷

নৱকান্ত বৰুৱাই ড॰ বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য সম্পাদিত ‘ৰামধেনু’ত কবিতা লিখি সুনাম আৰু জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিছিল৷ এক নতুন কবিতাৰ সৃষ্টিৰে নৱকান্তই অসমীয়া কাব্যজগতত আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰিছিল৷ প্ৰথম অৱস্থাত বহুতে কবিতাৰ এই ধাৰাটো সহজভাৱে ল’ব পৰা নাছিল৷ ১৯৬৫ চনত নলবাৰীত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ কবি সন্মিলনৰ সভাপতি দৈৱচন্দ্ৰ তালুকদাৰে অভিভাষণত– ‘গদ্যও নোহোৱা, পদ্যও নোহোৱা এটা অবুজ বীভৎস মূৰ্তিৰ মায়াবাদ সৃষ্টি’ কৰা বুলি নৱকান্ত বৰুৱা আৰু দুজমানক কঠোৰ সমালোচনা কৰিছিল৷ 

বিষয়বস্তুৰ নতুনত্ব, আংগিকৰ নতুন কলা-কৌশল, ৰমন্যাসিক শব্দসম্ভাৰ, আধুনিক জীৱন দৃষ্টি আদিয়ে নৱকান্তক এজন সফল কবি হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে৷ তেওঁৰ অধ্যয়নৰ ব্যাপ্তি আছিল প্ৰচুৰ৷ পশ্চিমৰ কবিসকলৰ কবিতা, প্ৰতীকবাদ, চিত্ৰকল্প আদিৰ লগতে বিভিন্ন ধৰ্মৰ দৰ্শন আৰু ভাৰতীয় দৰ্শন, আধ্যাত্মিকতাবাদ আছিল তেওঁৰ কবিতাৰ উপজীব্য৷ বৌদ্ধ দৰ্শন আছিল তেওঁৰ প্ৰাণ৷ কাব্যগ্ৰন্থ ‘মোৰ আৰু পৃথিৱীৰ’ বাবে তেওঁ ১৯৭৪ চনত লাভ কৰে অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা৷

অকল কবিতা লিখিয়েই নৱকান্ত বৰুৱাই অমৰত্ব লাভ কৰিলেহেঁতেন৷ কিন্তু সাহিত্যৰ অন্য দিশৰ প্ৰতিও আছিল কবিৰ দুৰ্বাৰ আকৰ্ষণ৷ কেইবাখনো উপন্যাস আৰু শিশু সাহিত্য ৰচনা কৰি তেওঁ অক্ষয় কীৰ্তি ৰাখি থৈ গৈছে৷ তেওঁৰ¸ ‘কপিলীপৰীয়া সাধু’ উপন্যাসখন ভাৰতৰ চৈধ্যটা ভাষালৈ অনূদিত হৈছে৷ ‘ককা দেউতাৰ হাড়’ৰ বাবে তেওঁ ১৯৭৫ চনত ‘সাহিত্য অকাদেমি বঁটা’ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়৷ অসমীয়া শিশু সাহিত্যতো নৱকান্ত বৰুৱাৰ স্থান বহুত ওপৰত৷ তেওঁ ভালেকেইখন শিশুপুথি ৰচনা কৰে৷

গীতিকাৰ নৱকান্ত গীতি সাহিত্যৰ এক উজ্বল নক্ষত্ৰ৷ ড॰ বীৰেন্দ্ৰনাথ দত্তৰ কণ্ঠই নৱকান্তৰ গীতত যেন সোণত সুৱগা চৰাইছিল৷ আজিও শ্ৰোতাৰ কাণত সুষমা ঢালি দিয়ে গীতৰ কলিয়ে– ‘জিলিৰ মাতে গভীৰ কৰে নিৰ্জনতা, আকাশ আমাক অকণি আকাশ দিয়া, বগলী বগা ফোঁট দি যা, অ’ ধুন ধুনীয়া আদিয়ে৷ ড॰ ভূপেন হাজৰিকাৰ কণ্ঠতো নৱকান্তৰ গীতে মানুহৰ হৃদয়ত ঝংকাৰ তুলি থাকিব পাৰিব, সি ধুৰুপ৷

নৱকান্ত বৰুৱাই ছবিও আঁকিছিল৷ ভালেকেইখন কিতাপৰ বেঁটুপাত অংকন কৰিছিল৷ নিজৰ প্ৰথমখন কাব্যগ্ৰন্থ ‘হে অৰণ্য হে মহানগৰ’, প্ৰথম উপন্যাস ‘কপিলীপৰীয়া সাধু’, ড॰ বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্যৰ উপন্যাস ‘ৰাজপথে ৰিঙিয়ায়’, ড॰ প্ৰফুল্ল দত্ত গোস্বামীৰ উপন্যাস ‘শেষ ক’ত’, হোমেন বৰগোহাঞিৰ ‘বিভিন্ন কোৰাচ’ আদি গ্ৰন্থৰ বেটুপাত নৱকান্তই নিজে অংকন কৰিছিল৷ মুগা কাপোৰত তেওঁ ছবিও আঁকিছিল৷ আনকি ড॰ বীৰেন্দ্ৰ নাথ দত্তৰ বিয়াত মুগাৰ কাপোৰত ‘বগলীয়ে বগা ফোঁট দি যা’ গীতটো লিখি লগত ছবি আঁকি বিয়াৰ উপহাৰ হিচাপে প্ৰদান কৰিছিল৷ নিজৰ ঘৰৰ বেডক’ভাৰ, ছোফাছেট আদিত এম্ব্ৰইডাৰী আদিৰো তেওঁ নক্সা আঁকি দিছিল৷

‘দেশে দেশে মোৰ দেশ’ তেওঁৰ ৰসাল ভ্ৰমণ কাহিনী৷

নৱকান্ত বৰুৱাই বিভিন্ন বঁটা-বাহন লাভ কৰিছিল৷ তাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য– ১৯৭৩ চনত সাহিত্য অকাদেমি বঁটা, ১৯৭৬ চনত পদ্মভূষণ, ১৯৮০ চনত ছোভিয়েট দেশ নেহৰু বঁটা, ১৯৮৩ চনত বিশ্ব হিন্দী পৰিষদৰ ‘কৃতিত্বপূৰ্ণ লেখক’ বঁটা৷

ইয়াৰ উপৰি তেওঁ আছিল তিনিবাৰকৈ সাহিত্য অকাদেমিৰ সদস্য, নেশ্বনেল বুক ট্ৰাষ্টৰ উপদেষ্টা, ভাৰতীয় শান্তি আৰু সংহতি পৰিষদৰ সদস্য৷ ৰাষ্ট্ৰীয় কেইবাখনো কবি সন্মিলনতো আছিল তেওঁৰ অংশ গ্ৰহণ, কলিকতাৰ ‘মিট দ্য এনোদাৰ’ অনুষ্ঠানতো নৱকান্ত বৰুৱা আছিল মুখ্য অতিথি৷ প্ৰগতিশীল শিল্পী-সাহিত্যিক সংঘৰো তেওঁ আছিল সুদীৰ্ঘ কালৰ সভাপতি৷

১৯৮৯-৯০ চনত বিশ্বনাথ চাৰিআলিত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ অধিৱেশনৰ সভাপতিৰ আসন অলংকৃত কৰিছিল নৱকান্ত বৰুৱাই৷ ১৯৭০ চনত নগাঁৱৰ ধিঙত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ অধিৱেশনৰ কবি সন্মিলনৰ সভাপতিৰ পদো তেওঁ শুৱনি কৰিছিল৷

২০০২ চনৰ ১৪ জুলাইৰ দিনা শিলপুখুৰীৰ বাসভৱনত আমাৰ পৰম শ্ৰদ্ধাৰ শিক্ষাগুৰুজনৰ নিঠৰ দেহটোৰ ওপৰত অশ্ৰুসিক্ত নয়নেৰে ফুলকেইপাহ সিঁচি দি স্মৰণ কৰিছিলোঁ এৰি অহা বহু কথা৷