চীনৰ কথা ভাৰতৰ সংবাদ মাধ্যমত আৰু অসমৰ সংবাদ মাধ্যমতো সঘনাই উল্লেখ হৈ থাকে৷ অসমৰ আয়ুসৰেখা ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উৎপত্তিস্থল চীনৰ তিব্বত৷ চীনে তিব্বতত বৃহৎ আকাৰৰ বান্ধ বান্ধি ব্ৰহ্মপুত্ৰখন উৎপত্তিস্থলতে ভেটি পেলাব ওলাইছে বুলি আমাৰ সংবাদ মাধ্যমত বিগত দিনবোৰত অনেক বাতৰি প্ৰকাশ হৈ আহিছে৷  ১৯৬২ চনত ভাৰত আক্ৰমণৰ বাবেই হওক বা তাৰ আগত বা পাছতো বিশেষ আদান-প্ৰদান নথকাৰ বাবেই হওক চীনে আমাৰ মনত সন্দেহৰ উদ্ৰেক কৰে৷ আমাৰ চুবুৰীয়া চীনখন আমাৰ বাবে অচিনাকী, ৰহস্যময়৷ অসমৰ নৈৰ পানী ঘোলা হ’লেও আমাৰ মনত সন্দেহ হয়– চীনে কিবা বদমাচি কৰা নাইতো!

চীন আৰু ভাৰতৰ মাজত বাধাৰ প্ৰাচীৰ হৈ থিয় হৈ আছে বিশাল হিমালয়৷ হিমালয়ৰ বাধাৰ বাবে ভাৰত আৰু চীনৰ মাজৰ যোগাযোগ সুচল নাছিল৷ দুয়োখন দেশতে দুটা সভ্যতা বিকশিত হৈছিল৷ বৌদ্ধধৰ্ম ভাৰতৰ পৰাই চীনলৈ গৈছিল আৰু চীনৰ সভ্যতা-সংস্কৃতিত প্ৰচুৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল৷ কিন্তু দুয়োটা সভ্যতাৰ মাজৰ যোগাযোগ ছেগাচোৰোকাধৰণৰ আছিল৷ চতুৰ্থ শতিকাত বৌদ্ধ ভিক্ষু তথা পৰিব্ৰাজক পণ্ডিত ফাহিয়ান চীনৰ পৰা ভাৰতলৈ আহিছিল৷ পুনৰ সপ্তম শতিকাত আন এজন পৰিব্ৰাজক পণ্ডিত হিউৱেন চাং ভাৰতলৈ আহিছিল৷ আমাৰ বাবে হিউৱেন চাং পৰিচিত নাম, কাৰণ তেওঁ কুমাৰ ভাস্কৰ বৰ্মাৰ দিনত কামৰূপলৈও আহিছিল৷ এইধৰণৰ ছেগাচোৰোকা যোগাযোগ স্থাপন হ’লেও চীন আৰু ভাৰতৰ ইতিহাসে বিশেষ আদান-প্ৰদান  অবিহনে নিজস্ব গতিৰে আগবাঢ়িছিল৷ হিমালয় দুয়োখন দেশ আৰু সভ্যতাৰ মাজত প্ৰাচীৰ হৈ থিয় দি আছিল৷ চীনে সমগ্ৰ পৃথিৱীৰে দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছিল যেতিয়া মাও চে তুঙৰ নেতৃত্বত চীনত সমাজতান্ত্ৰিক বিপ্লৱ সংঘটিত হৈছিল আৰু সামন্ত্ৰতান্ত্ৰিক শাসন ওফৰাই চীনত কমিউনিষ্ট দলৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল৷ সেই কমিউনিষ্ট বিপ্লৱৰ প্ৰতিধবনি হিমালয় পাৰ হৈ ভাৰতলৈ বৈ আহিছিল৷ আমাৰ গাঁৱৰ সীমাতেই অৰুণাচলৰ পাহাৰ আৰু তাৰ সিপাৰেই চীন৷ ভূপেন হাজৰিকাৰ অমৰ গান ‘প্ৰতিধবনি শুনো’ত চীনৰ জাগি উঠা মানুহৰ কথা কৈছে৷ 

‘মোৰ গাওঁৰে সীমাৰে পাহাৰৰ সিপাৰৰ

নিশাৰ চিঞৰটিৰ প্ৰতিধবনি শুনো৷’

এই চিঞৰ আছিল চীনৰ সমাজতান্ত্ৰিক বিপ্লৱ সফল কৰা জনতাৰ চিঞৰ

‘জাগি উঠা মানুহে হেজাৰ চিঞৰ মাৰে, তাতে ঠেকা লাগি হাজাৰ পাহাৰ ভাঙি পৰে৷’

প্ৰথমতে গানটোত ‘জাগি উঠা মহাচীনে হেজাৰ চিঞৰ মাৰে’ বুলি লিখিছিল, কিন্তু চীন-ভাৰতৰ যুদ্ধৰ সময়ত দুয়োখন দেশৰ সম্পৰ্কৰ অৱনতি ঘটাত চেঞ্চৰৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ ‘মহাচীন’ৰ ঠাইত ‘মানুহ’ কৰা হ’ল৷ সমাজবাদী সমাজ গঢ়াৰ সপোন দেখা ভাৰতৰ মানুহৰ মাজতো চীনৰ বিপ্লৱে আশাৰ বাতৰি কঢ়িয়াই আনিছিল৷ নতুন সমাজতান্ত্ৰিক চীন আৰু নতুনকৈ স্বাধীন হোৱা গণতান্ত্ৰিক ভাৰতৰ মাজত বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠিছিল৷ কিন্তু ১৯৬২ চনৰ যুদ্ধৰ পাছৰ পৰা ভাৰত আৰু চীনৰ সম্পৰ্কৰ অৱনতি ঘটি শত্ৰুতাত পৰিণত হয়৷ আমাৰ বিষ্ণু ৰাভাক চীনৰ সমৰ্থক বুলি ভাৰত চৰকাৰে জে’লত ভৰাই থৈছিল৷ ভাৰতৰ চৰমপন্থী নক্সালবৰী বিপ্লৱীসকলে ‘চিয়াৰমেন মাও আমৰ চিয়াৰমেন’ বুলি ঘোষণা কৰিছিল৷ ভাৰত চৰকাৰে চীনে ভাৰতৰ চৰমপন্থী কমিউনিষ্টসকলক সহায় কৰা বুলি সন্দেহ কৰিছিল৷ চীনে উত্তৰ-পূবৰ বিদ্ৰোহী সংগঠনবোৰকো সহায় কৰা বুলি অভিযোগ আছে৷  ইয়াৰ উপৰি চীনৰ স’তে ভাৰতৰ জটিল সীমাবিবাদ আছে৷ অৰুণাচলখন চীনে নিজৰ বুলি দাবী কৰি আহিছে৷ ছিকিমখন ১৯৭৫ চনত ভাৰতৰ অন্তৰ্ভুক্ত হওঁতেও চীনে বৰ এটা ভাল পোৱা নাছিল৷ চীন আৰু ভাৰতৰ সীমা দুৰ্গম হিমালয় পৰ্বতৰ মাজত৷ সেই সীমা ব্ৰিটিছ চাহাবে মেজৰ ওপৰত মেপত অঁকা ৰেখা মাত্ৰ৷ প্ৰকৃততে সেই ৰেখাৰ অৱস্থান ক’ত কোনেও নাজানে৷ গতিকে উভয়পক্ষই সীমাটো নিজৰ সুবিধা হোৱাকৈ বান্ধি লয়৷ এটা অনিৰ্ণিত সীমাৰ বাবে দুয়োখন দেশৰ মাজত খকাখুন্দা লাগি থাকে৷

চীন ভাৰতৰ মাজৰ উত্তেজনা বৃদ্ধি কৰা আন এটা উপাদান হ’ল চীন আৰু পাকিস্তানৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক৷ চীনে পাকিস্তানক সহায় কৰি থকাৰ বাবে পাকিস্তানৰ শক্তি বাঢ়িছে আৰু এই বৰ্ধিত শক্তি ভাৰতৰ বাবে আহুকালত পৰিণত হৈছে৷

ভাৰতে চীনৰ পৰা কৰা আমদানিৰ পৰিমাণ এতিয়া ১০০ বিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক৷ ১৫ানিৰ পৰিমাণ ইয়াৰ আধাতকৈও কম৷ ভাৰতে চীনলৈ মূলতঃ কেঁচামাল ৰপ্তানি কৰে আৰু চীনৰ পৰা ইলেক্ট্ৰনিক আৰু চীনৰ কাৰখানাত নিৰ্মিত আন সামগ্ৰী আমদানি  কৰে৷ এই সামগ্ৰীবোৰৰ ভাৰতৰ বজাৰত প্ৰচুৰ চাহিদা আছে৷ বিজেপিৰ দুৰ্গস্বৰূপ গুজৰাটৰ চুৰাট কাপোৰ বোৱা উদ্যোগৰ বাবে বিখ্যাত৷ চুৰাটত ব্যৱহাৰ হোৱা কাপোৰ বোৱা যন্ত্ৰপাতিৰ সৰহভাগেই চীনত নিৰ্মিত৷ একেদৰে ভাৰতৰ ঔষধ উৎপাদন চীনৰ যন্ত্ৰপাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷ ভাৰতত উপলব্ধ হোৱা ইলেক্ট্ৰনিক নামী ব্ৰেণ্ডবোৰৰ প্ৰায় আটাইখিনিয়েই চীনত নিৰ্মিত৷ জনপ্ৰিয় স্মাৰ্টফোনবোৰৰ সৰহভাগেই চীনৰ৷ এনে আৰু অলেখ উদাহৰণ দি দেখুৱাব পাৰি যে চীনৰ পৰা আমদানি কৰা সামগ্ৰী বৰ্জন কৰিলে ভাৰতৰ অৰ্থনীতিত তাৰ ব্যাপক বিৰূপ প্ৰভাৱ পৰিব৷ চীনতকৈ ভাৰতহে বেছিকৈ ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব৷ চীনে ভাৰতলৈ কৰা ৰপ্তানিৰ পৰিমাণ ইয়াৰ মুঠ ৰপ্তানিৰ ২ শতাংশহে মাত্ৰ৷ এই ২ শতাংশ ৰপ্তানি কমি গ’লেও  চীনৰ অৱস্থা ভাৰতৰ ভৰিত দীঘল দি পৰিবলগীয়াকৈ শোচনীয় নহয়৷ কিন্তু চীনৰ পৰা আমদানি বন্ধ কৰিলে ভাৰতৰ অৰ্থনীতিৰ ব্যাপক ক্ষতি হ’ব৷ 

চীন আজি পৃথিৱীৰ প্ৰধান বেপাৰী দেশ৷ চীনে সমাজবাদৰ পথৰ পৰা আঁতৰি অহা বহুদিন হ’ল৷ চীন অৰ্থনৈতিক দিশত ভাৰততকৈ বহু শক্তিশালী৷ চীনৰ অৰ্থনীতিৰ বৰ্তমান আকাৰ হ’ল ১৮ ত্ৰিলিয়ন ডলাৰ (একৰ পিঠিত ১২টা শূন্য মানে এক ত্ৰিলিয়ন, এক ডলাৰ মানে প্ৰায় ৮০ টকা), তাৰ তুলনাত ভাৰতৰ অৰ্থনীতিৰ আকাৰ হ’ল ৩ ত্ৰিলিয়ন ডলাৰ৷ চীনৰ অৰ্থনীতি ভাৰততকৈ ৬গুণ বেছি৷ চীনৰ জাতীয় আয়ৰ বিকাশৰ হাৰ ভাৰততকৈ অধিক৷ গতিকে চীনৰ সম্পদ আৰু ভাৰতৰ সম্পদৰ মাজৰ ব্যৱধান বছৰি বাঢ়ি গৈ থাকিব৷ 

চীনত সমাজবাদ বা সাম্যবাদ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা নাই, ধনী-দুখীয়াৰ ব্যৱধানো বছৰি বাঢ়ি গৈ আছে৷ চীনত ব্যক্তি অধিকাৰ বা স্বাধীনতা বুলিবলৈ একো নাই৷ চীনত এটা দলৰ স্বেচ্ছাচাৰী শাসন চলে৷ চীনত সমাজবাদো নাই, গণতন্ত্ৰও নাই৷ কিন্তু চীন এক প্ৰকাণ্ড অৰ্থনৈতিক আৰু সামৰিক শক্তি৷ ভাৰতৰ আৰু চীনৰ পথ সুকীয়া, ১৯৬২ চনৰ যুদ্ধ আৰু ছেগাচোৰোকা সীমাবিবাদৰ বাহিৰে চীন আৰু ভাৰতে নলে-গলে লগা বন্ধুত্ব বা ভয়ংকৰ শত্ৰুতা অবিহনেই অতীজৰে পৰা সহৱস্থান কৰি আছে৷ ভাৰতে চীনৰ আৰ্হি অনুসৰণ বা অনুকৰণ কৰা সম্ভৱো নহয়, আৰু চীন ভাৰতৰ আৰ্হি হোৱাৰ কোনো প্ৰয়োজনো নাই৷