তেওঁক এজন ভাল মানুহ ‘যেনেই লাগে’৷ মই তেওঁক এজন ভাল মানুহ ‘বুলি ভাবোঁ’৷ তেওঁক এজন ভাল মানুহ যেনেই ‘বোধ হয়’৷ এই ‘যেনেই লাগে’, ‘বুলি ভাবোঁ, ‘বোধ হয়’বোৰ হ’ল সেই মানুহজন সন্দৰ্ভত আমাৰ ধাৰণা বা উপলব্ধি, বা অনুধাৱন বা বোধ, বা ভাব৷ বিভিন্ন কাৰণত আৰু এটা জটিল প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰে এজন মানুহ সন্দৰ্ভত আমাৰ এটা ধাৰণা গঢ় লয়৷ এই ধাৰণাই মানুহজন সন্দৰ্ভত প্ৰকৃত সত্য দাঙি ধৰিবও পাৰে আৰু নধৰিবও পাৰে৷ অৰ্থাৎ মানুহজন প্ৰকৃততে কি আৰু মানুহজন সন্দৰ্ভত আমাৰ ধাৰণা কি সেই দুটা সম্পূৰ্ণ সুকীয়া বিষয়৷

আপুনি সোঁহাতখন এটা পাত্ৰত গৰম পানীত আৰু বাঁওহাতখন এটা পাত্ৰত ঠাণ্ডা পানীত কিছুসময় জুবুৰিয়াই থওক৷ এতিয়া দুয়োখন হাত একেটা পাত্ৰৰ কুহুমীয়া পানীত জুবুৰিয়াই দিয়ক৷ আপোনাৰ গৰম পানীত জুবুৰিয়াই থোৱা হাতখন ঠাণ্ডা লাগিব আৰু ঠাণ্ডা পানীত জুবুৰিয়াই থোৱা হাতখন গৰম লাগিব৷ আপোনাৰ দুখন হাতত দুটা সুকীয়া অনুভৱ হ’ব৷ এখন হাতেও কিন্তু আপোনাক পানীখিনি কুহুমীয়া বুলি নকয়৷ অৰ্থাৎ গৰম বা ঠাণ্ডা লগাটো কোনো পৰম, চৰম বা চূড়ান্ত কাৰবাৰ নহয়, ই নিতান্তই এক আপেক্ষিক কাৰবাৰ৷ আপোনাৰ দেহাৰ উত্তাপ যিমান হৈ আছে, তাতকৈ গৰম ঠাইত আপোনাৰ গৰম লাগিব আৰু তাতকৈ ঠাণ্ডা ঠাইত আপোনাৰ ঠাণ্ডা লাগিব৷ গৰম পানীত জুবুৰিয়াই থোৱা হাতখনৰ কুহুমীয়া পানীখিনি ঠাণ্ডা যেন লাগিব আৰু ঠাণ্ডা পানীত জুবুৰিয়াই থোৱা হাতখনৰ কুহুমীয়া পানীখিনি গৰম যেন লাগিব৷ একেজন মানুহৰ দুখন হাতে একে সময়তে দুটা সুকীয়া অনুভৱ কৰিব৷ কুহুমীয়া পানীখিনিৰ উষ্ণতা আপোনাৰ হাত দুখন কিমান উষ্ণ বা শীতল হৈ আছে তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব৷ গতিকে অনুভৱ কৰাটো, ধাৰণা হোৱাটো এটা সম্পূৰ্ণ আপেিক্ষক কাৰবাৰ৷ সেয়েহে সেইবোৰক অলপ সন্দেহৰ দৃষ্টিৰে চোৱাটো আৰু অধিক গভীৰলৈ, আৰু অধিক বিতংকৈ বুজিবলৈ চেষ্টা কৰাটো জৰুৰী৷ নহ’লে ভুল সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱাৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনা থাকে৷ আচলতে বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে মানুহ ভুল সিদ্ধান্ত উপনীত হয়৷

ঔপন্যাসিক মিলান কুন্দেৰাৰ মতে, মানুহে কিবা এটা জনাৰ বা বুজাৰ আগতেই সিদ্ধান্তত উপনীত হয় বা ৰায়দান কৰে৷ জানিবলৈ বা বুজিবলৈ চেষ্টা কৰাটো কষ্টসাপেক্ষ কাম, মগজুক কষ্ট দিব লাগে, সময় খৰচ কৰিব লাগে, তাতকৈ পটককৈ সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱা আৰু ৰায়দান কৰা অতি সহজ৷ মগজুৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই আৰু সময়ো খৰচ নহয়৷ কিন্তু এনেদৰে জানিবলৈ বা বুজিবলৈ চেষ্টা নকৰি তৎক্ষণাৎ সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱাৰ বাবেই ব্যক্তিগত জীৱনত, সামাজিক জীৱনত, জাতীয় জীৱনত, ৰাষ্ট্ৰত আনকি পৃথিৱীত ভয়ংকৰ অনিষ্ট  হ’ব পাৰে৷ ইয়াৰ উদাহৰণ আমাৰ চাৰিওফালে অনবৰত দেখিয়েই আছোঁ৷ নাজীসকলে ইহুদীসকলক যত কুটৰ ঘাই বুলি ভাবিছিল আৰু ইহুদী নোহোৱা হ’লেই জাৰ্মান দেশ তথা জাতিৰ, আনকি সমগ্ৰপৃথিৱীৰ জয়জয় ময়ময় হ’ব বুলি ভাবিছিল৷ ইয়াৰ ফলত যি জঘন্য হত্যাযজ্ঞ হৈছিল তাৰ বাবে জাৰ্মান জাতি আজিও লজ্জানত হৈ থাকিবলগীয়া হৈছে৷ অকণমান চালিজাৰি চালেই, অকণমান মগজু খটালেই ইহুদীবিদ্বেষ কিমান ফোঁপোলা আৰু অৰ্থহীন সি ওলাই পৰে৷ কিন্তু তেনে কৰাতকৈ ইহুদীসকলেই যত কুটৰ ঘাই বুলি তাৎক্ষণিক সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱাটো অতি সহজ৷ তেনে কৰাৰ ফলত ৬০ লাখ নিৰীহ লোকে প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল৷ 

নিজে চিন্তা নকৰাকৈ ৰায় দিয়া বা সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱাতকৈও অধিক ভয়ংকৰ হ’ল চিন্তা কৰাৰ দায়িত্বটো আনক দিয়া বা আনৰ চিন্তা নকল কৰা, ধাৰ কৰা৷ আধুনিক ভাষাত ক’বলৈ হ’লে চিন্তা কৰাৰ কষ্টকৰ কামটো ‘আউটছ’ৰ্চ’ কৰা, আনক চিন্তা কৰাৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰা আৰু আনে চিন্তা কৰি লোৱা সিদ্ধান্তটো নিজৰ সিদ্ধান্ত বা ৰায় বুলি গ্ৰহণ কৰা৷ চিন্তা কৰাৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰাজনে যদি হাতখন গৰম পানীত জুবুৰিয়াই থৈছিল, তেওঁ কুহুমীয়া পানীখিনিক ঠাণ্ডা পানী বুলি ৰায় দিব আৰু আপুনি যদি চিন্তা কৰাৰ দায়িত্বটো তেওঁক দি থৈছে আৰু তেওঁৰ ৰায় বা সিদ্ধান্তকে আপোনাৰ সিদ্ধান্ত বুলি গ্ৰহণ কৰি আহিছে, তেনেহ’লে আপুনিও কুহুমীয়া পানীক ঠাণ্ডা পানী বুলি ৰায় দিব৷ 

আমি বেছিভাগেই জানিবলৈ-বুজিবলৈ চেষ্টা কৰাৰ কষ্টকৰ কামটোৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ নিজৰ মগজুটো বন্ধ কৰি থৈ চিন্তা কৰাৰ দায়িত্বটো আন কাৰোবাক দি থৈছোঁ৷ তিনি মিনিটৰ ৱাটছএপ ভিডিঅ’ চাই জীৱনৰ গভীৰ দৰ্শন বুজি পাইছোঁ, কাৰোবাৰ উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিত, বিদ্বেষেৰে ভৰা সিদ্ধান্তক নিজৰ সিদ্ধান্ত বুলি গ্ৰহণ কৰিছোঁ৷ আৰু এনেদৰে আমি একোজন ভুৱা মানুহত পৰিণত হৈছোঁ৷ আমি হৈ পৰিছোঁ আনৰ চিন্তা, আনৰ অনুভৱ, আনৰ বিদ্বেষ, আনৰ হতাশা, আনৰ উদ্দেশ্য, আনৰ বিকৃতিয়ে সম্পূৰ্ণৰূপে অধিকাৰ কৰি লোৱা একোজন নকল মানুহ৷

চিলনীয়ে কাণখন নিলে বুলি আপোনাৰ কাণখন উদ্ধাৰৰ বাবে দৌৰি যোৱাজনৰ পিছে পিছে দৌৰাৰ আগতে কাণখন আছেনে নাই এবাৰ হাতেৰে চুই চাব পাৰোঁ আৰু ভাবিব পাৰে তেওঁ কিয় চিলনীয়ে কাণখন নিয়াৰ ভীতি বিয়পাই আপোনাকো পিছে পিছে দৌৰাব বিচাৰিছে৷ 

আমাৰ নিজৰ অনুভৱবোৰেই আমাক প্ৰতাৰণা কৰিব পাৰে৷ আমাক নানা নাটক, নানা খেল দেখুৱাই থাকিব পাৰে৷ আমাৰ নিজৰ অনুভৱকেই আমি সম্পূৰ্ণ বিশ্বাসত ল’ব নোৱাৰোঁ, গতিকে আনৰ অনুভৱৰ ওপৰত ভৰসা কৰাটো সাংঘাতিক বিপজ্জনক হ’ব পাৰে৷ আমি সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ বা ৰায়দানৰ বাবে কেৱল তাৎক্ষণিক অনুভৱৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰি চিন্তা, বোধ, জ্ঞান বা প্ৰজ্ঞাৰো অনুশীলন কৰাৰ চেষ্টা কৰিব পাৰোঁ৷ তেতিয়া আমি দুয়োখন হাতত অনুভূত দুটা অনুভূতি বুজিব পাৰিম৷ নহ’লে আমি সামাজিক মাধ্যমত আনৰ সিদ্ধান্ত, আনৰ ৰায় ফৰৱাৰ্ড কৰাগৰাকীৰ ডম্বৰুৰ চেৱত নাচি থকা বান্দৰ হৈ থাকিম৷