হিন্দী-চীনি ভাই ভাই
একালৰ বৰ অসমৰ উত্তৰ সীমাত থকা তিব্বত আছিল এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ৷ তাত চলিছিল দালাই লামাৰ শাসন৷ কিন্তু দালাই লামা সমন্বিতে তিব্বতৰ জনসাধাৰণৰ প্ৰতিবাদ সত্ত্বেও চীনে তিব্বত দখল কৰি ল’লে৷ সোতৰ বছৰীয়া দালাই লামাই তেওঁৰ কিছু সংগীৰ সৈতে অৰুণাচলেদি সোমাই আহি অসম পালেহি৷ প্ৰসংগক্ৰমে উল্লেখযোগ্য, সেই সময়ৰ এজন ডেকা অসমীয়া সাংবাদিক, পৰৱৰ্তী কালৰ এগৰাকী অসমৰ সৰ্বজনবিদিত সাংবাদিক শ্ৰী[এতিয়া স্বগীৰ্য়] নৰেশ ৰাজখোৱাই দালাই লামাৰ পৰিচয় লৈ আমাৰ চৰকাৰী বিষয়াৰ লগত পৰিচয় কৰাই দিয়াৰ পাছত জৱাহৰলাল নেহৰুৱে তেওঁক ৰাজনৈতিক আশ্ৰয় দান কৰিলে, চীন ক্ষুব্ধ হ’ল৷ এয়াই আছিল ভাৰত-চীন সংঘাতৰ প্ৰথম কাৰণ৷
দ্বিতীয়তে, ব্ৰিটিছ বিষয়া মেক্মোহনে ভাৰতে স্বাধীনতা লাভৰ আগতে ভাৰত আৰু চীনৰ সীমা নিধাৰ্ৰণ কৰি মানচিত্ৰত আঁকি দিয়া ৰেখাডাল দুই দেশৰ সীমা বুলি মানিবলৈ চীন সন্মত নহ’ল, আজিও হোৱা নাই৷ সেই সময়ত চীনে উত্তৰ-পূব সীমান্ত অঞ্চল [এতিয়াৰ অৰুণাচল]ৰ মেক্মোহন লাইনৰ দাঁতিয়েদি পথ নিমাৰ্ণ কৰি নিজৰ অৱস্থিতি সুদৃঢ় কৰি তুলিছিল৷ কিন্তু নেহৰু চৰকাৰৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী ভি কে কৃষ্ণমেননে এই দিশটোত কিয় গুৰুত্ব নিদিলে বুজা নাযায়৷ সি যি কি হওক, চীনৰ লগত কূটনৈতিক বুজাবুজিৰ বাবে নেহৰু আগবাঢ়ি গৈছিল আৰু এই কূটনৈতিক মেলত পঞ্চশিল নীতিৰ ভিত্তিত যুদ্ধ-বিগ্ৰহৰ সামৰণি পৰিব বুলি আশা কৰিব পৰা হৈছিল৷ সেই সময়ত ‘হিন্দী চীনি ভাই ভাই’– এই ধবনি উঠিছিল৷
দেখা গ’ল এই ধবনি কেৱল মুখ ৰক্ষাৰ ধবনি আছিল৷ ১৯৬২ চনত আচম্বিতে চীনে ‘মেক্মোহন লাইন’ৰ সীমা ভংগ কৰি অৰুণাচলত সোমাল আৰু ভাৰতীয় সৈন্য বাহিনীক প্ৰতিহত কৰি অৰুণাচলেদি আহি তেজপুৰৰ দাঁতি পালেহি৷ নেহৰু বিমূঢ় হৈ পৰিল আৰু অত্যন্ত দুখেৰে চীনৰ এই জয় মানি লৈ ক’লে ত্তম্ভ heart goes with Assam, অথাৰ্ৎ অসমকে ধৰি উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চলক চীনৰ হাতত এৰি দিয়াৰ কথা ঘোষণা কৰিলে৷ ভাৰতৰ অনেক সৈন্য এই যুদ্ধত নিহত হ’ল৷ কিন্তু ৰাজনৈতিক-কূটনৈতিক কাৰণত চীন ঘূৰি গ’ল যদিও অসমৰ মানুহৰ প্ৰাণত এটা যুগমীয়া ভয়ৰ সঞ্চাৰ কৰি থৈ গ’ল৷ কাৰণ ভাৰত চৰকাৰে সঠিকভাৱে জৰীপ কৰাইছে নে নাই নাজানো৷ কিন্তু এই উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চলত কিমান খনিজাত আৰু বনজাত সম্পদ আছে চীনে নিশ্চয় জানে৷ তেল আৰু কয়লাৰ বাহিৰেও অৰুণাচলকে ধৰি দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পশ্চিম অসমৰ বিভিন্ন ঠাই এনে সম্পদেৰে ভৰি আছে৷
ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চলক দেশৰ ইঞ্জিন বুলি ক’লেও ইয়াত থকা সম্পদসমূহৰ কথা সঠিকভাৱে জনা হ’লে বোধকৰোঁ চীন আৰু ভাৰতবৰ্ষৰ সীমা ৰক্ষা কৰিবৰ বাবে অধিক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিলেহেঁতেন৷ উত্তৰ-পশ্চিম ভাৰতৰ লেহত লোৱা প্ৰতিৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা নিশ্চয় প্ৰশংসনীয়৷ কিন্তু ভাৰতৰ সেনাধ্যক্ষই অৰুণাচল ভ্ৰমণ কৰি যোৱাৰ পাছতো গম নাপালে যে ২০১৯ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰাই চীনে অৰুণাচলত চাৰে চাৰি কিলোমিটাৰ সোমাই আহি সোৱণশিৰিৰ এখন উপনৈৰ দাঁতিত ১৫০ ঘৰ মানুহ বহিব পৰা দুমহলীয়া পকী ঘৰকে ধৰি সকলো ব্যৱস্থাৰে এখন গাঁও প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে আৰু সেই ঠাইত চীনা মানুহে বসবাস কৰি আছে৷ এতিয়াৰ ভাৰতৰ প্ৰতিৰক্ষা দপ্তৰৰ মন্ত্ৰী শ্ৰীৰাজনাথ সিঙে এই অঞ্চল বোধকৰোঁ ভ্ৰমণ কৰাহি নাই৷ তেৱোঁ নেহৰুৰ দিনৰ মেননৰ দৰেই এই অঞ্চলৰ প্ৰতি দৃকপাত কৰা নাই বুলি ভাবিবৰ অৱকাশ ঘটিছে৷ দুখৰ কথা এয়ে যে দুবছৰৰ পাছতহে আমেৰিকাৰ ‘প্লেনেট লেবে’ উপগ্ৰহৰ যোগেদি তোলা ছবিৰে এই নতুন গাঁওখনৰ অৱস্থিতি দাঙি ধৰিছে৷ পাচিঘাটৰ বিধায়কগৰাকীয়েও এই কথা এতিয়া সদৰী কৰিছে৷ আমাৰ প্ৰতিৰক্ষা বিভাগে যদি উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চলৰ ক্ষেত্ৰত এনেকৈয়ে কাম কৰে, তেনেহ’লে অৰুণাচল চীনক এৰি দিয়াৰ দৰেই যেন হৈছে এই ভাব হয়৷ ভাৰতৰ সীমা ভেদ কৰি চাৰে চাৰি কিলোমিটাৰ সোমাই অহাই নহয়, স্থায়ী গাঁও পতা চীন যে ক্ৰমাৎ আগবাঢ়ি নাহিব তাৰ কি নিশ্চয়তা আছে? সঁচাকৈয়ে চিন্তাৰ আৰু পৰিতাপৰ কথা যে ভিন ভিন দেশৰ লগত কূটনৈতিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰি গৌৰৱ কৰা প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নাজানে যে তেওঁৰ দেশৰ এটা অংশ ইতিমধ্যে চীনে নিজৰ দখললৈ নিছে৷ ভাৰত চৰকাৰক নামনি সোৱণশিৰিত বান্ধ বান্ধি ২,২০০ মেগাৱট জলবিদুৎ উৎপাদন কৰিবলৈ লাগে, কিন্তু উজনি সোৱণশিৰিৰ মাটি আৰু মানুহক নালাগে৷ কেৱল সেয়ে নহয়, চীন যদি ১৯৬২ চনৰ দৰেই আগবাঢ়ি আহে, তেনেহ’লে অৰুণাচলৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ উত্তৰ পাৰৰ অসম আৰু নগা পাহাৰকে ধৰি দক্ষিণ পাৰৰ অসম দখল কৰিবলৈ বেছি সময় নালাগিব৷ ভাৰত চৰকাৰে চীনৰ আগ্ৰাসনৰ সম্ভাৱনাত নুমলীগড়ৰ পৰা বিশ্বনাথলৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ তলেদি উত্তৰ পাৰলৈ এটা সুৰংগ পথ কৰাৰ পৰিকল্পনা পৰিকল্পনাতেই থাকোঁতে চীনে সমান্তৰালভাৱে যদি ভাৰতৰ উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চল আৰু উত্তৰ-পশ্চিম অঞ্চল আক্ৰমণ কৰে, কোন ক্ষেত্ৰত দেশে অধিক গুৰুত্ব দিব সেয়া আমাৰ বাবে চিন্তনীয় বিষয় হৈ পৰিছে৷
আমাৰ ৰাজ্যখনৰ মন্ত্ৰী-বিধায়কসকলৰ এতিয়া হ’বলগীয়া নিবাৰ্চনৰ বাবে জনসাধাৰণক টোপ খুৱাই থাকোঁতে এইবোৰ কথা শুনিবলৈ, ভাবিবলৈ, চিন্তা কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ অৱসৰেই নাই৷ এই চৰকাৰৰ জ্ঞান হ’ব ক’ৰ পৰা? বৰং বাতৰি ওলাই আছে যে উজনি অসমৰ কয়লা দেখদেখকৈ চোৰাং কাৰবাৰীৰ হাতত তুলি দিয়া হৈছে, বহুমূল্যৱান কাঠ তুলি দিয়া হৈছে৷ এই ৰাজনীতিকসকলক নিজৰ বাবে সংস্থান লাগে, ৰাজ্যখনৰ বাবে তেওঁলোকক একো নালাগে৷ এয়ে যদি ৰাজনীতিকৰ মনোভাব হ’ব পাৰে, দেশ ৰ’ব কেনেকৈ, মানুহ থাকিব কেনেকৈ? উগ্ৰবাদীক টুপী পিন্ধাই ভৰণ-পোষণ দিয়া চৰকাৰে গমেই নাপাব চীনে কেনেকৈ উগ্ৰবাদীক সংস্থাপন দি তুমুল ঘটনা ঘটাব পাৰে৷ এই সন্দেহবোৰ ভাবি চোৱাৰ অৱকাশ অসমৰ চৰকাৰৰ কথা মই নকৱেঁই, দেশৰ চৰকাৰৰো হৈছে নে নাই মই নাজানো৷ অতি দুখ আৰু পৰিতাপৰ কথা যে আমাৰ দেশৰ সীমাত ঘটা চীনৰ আগ্ৰাসনৰ ঘটনাবোৰ আমাক আমেৰিকাৰ উপগ্ৰহে দেখুৱাবলগীয়া হৈছে৷ আমাৰ ৰাজ্যৰ বিধায়ক-মন্ত্ৰীয়ে এই সময়ত ভোটৰ লোভত ঠায়ে ঠায়ে বিহু নাচি ফুৰিছে৷ সচাকৈয়ে অসম ‘অসম’ হৈয়ে থাকিবনে? হিন্দী-চীনি ভাই ভাই কৰি থাকোঁতে যিদৰে চীনা আহি তেজপুৰ পাইছিলহি, এইবাৰো হঠাৎ কেতিয়াবা তেনে ঘটনা নঘটিব বুলি কোনে নিশ্চয়তা দিব?