দীৰ্ঘদিনৰ মূৰত কাজিৰঙাত দেখা গ’ল ঘঁৰিয়াল
‘আমাৰ অসম’ৰ কাজিৰঙাৰ প্ৰতিবেদক, ২৩ ফেব্ৰুৱাৰীঃ সুদীৰ্ঘ ৭৫ বছৰৰ পাছত কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান তথা ব্যাঘ্ৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ অধীনত থকা ব্ৰহ্মপুত্ৰত নিয়মীয়াকৈ গেভিয়েলিছ গেংগেটিকাছ বা ভাৰতীয় ঘঁৰিয়াল দেখা পোৱা গৈছে৷ কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান তথা ব্যাঘ্ৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ ক্ষেত্ৰ সঞ্চালক সোণালী ঘোষে জানিবলৈ দিয়া মতে– চলিত বৰ্ষৰ ১৬-২৫ জানুৱাৰীত কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান তথা ব্যাঘ্ৰ সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ অধীনত বিশ্বনাথ বন্যপ্ৰাণী বিভাগ আৰু টি এছ এ ফাউণ্ডেচন, ইণ্ডিয়াৰ দ্বাৰা মুঠ ১৬০ কিলোমিটাৰ দীঘল ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী জৰীপ কৰা হৈছিল৷ মাজুলীৰ পৰা কলিয়াভোমোৰা দলং, তেজপুৰলৈকে বিস্তাৰিত জৰীপটো মুঠ ৩২০ কিলোমিটাৰ উপকূল আৱৰি থকা নদীখনৰ বিশাল প্ৰস্থ বিবেচনা কৰি দুটা ট্ৰেন্সেক্সত (ওপৰৰ আৰু তলৰ ফালে) জৰীপ কৰা হৈছিল৷ দলটোৱে নদীৰ গভীৰতা, প্ৰস্থ, পানীৰ প্ৰবাহ, উদ্ভিদৰ আৱৰণ আদিৰ মাপকাঠি ব্যৱহাৰ কৰি জলজ সৰীসৃপৰ বাবে বাসস্থানৰ উপযুক্ততা মূল্যায়ন কৰিছিল৷ এই জৰীপৰ সময়ত দলটোৱে কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ অধীনত থকা ব্ৰহ্মপুত্ৰত এজনী মাইকী ঘঁৰিয়াল দেখা পাইছিল৷ উল্লেখ্য, বিশেষকৈ মাইকী ঘঁৰিয়াল বাৰে বাৰে দেখা পোৱাটোৱে প্ৰকৃতিপ্ৰেমীক আনন্দিত কৰিছে, কিয়নো ই উপযুক্ত সুৰক্ষাৰ সৈতে প্ৰজাতিবোৰ পুনৰুদ্ধাৰ কৰাৰ আধাৰ নিশ্চিত কৰিছে৷ জৰীপৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ ঘঁৰিয়ালৰ জনসংখ্যা চম্বল অভয়াৰণ্যত বাস কৰে, য’ত বিশ্বব্যাপী প্ৰাপ্তবয়স্ক ঘঁৰিয়ালৰ সংখ্যাৰ প্ৰায় ৭৭ শতাংশ উপলব্ধ৷ ভাৰতৰ বাকী থকা ঘঁৰিয়াল জনগোষ্ঠীবোৰ বিভিন্ন স্থানত পোৱা যায়, যাৰ ভিতৰত আছে– উত্তৰ প্ৰদেশৰ কাটাৰ্নিয়াঘাট বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, ভাৰত-নেপাল সীমান্তৰ গান্দক নদী, কৰ্বেট ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, পুত্ৰ নদী, মহানদী নদী আৰু হস্তিনাপুৰ অভয়াৰণ্য৷ ইয়াৰ উপৰিও কেন নদী, যমুনা নদী, ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী, ঘাঘাৰা নদী আৰু ভাগীৰথী-হুগলী নদীত সম্ভৱত কিছু সংখ্যক ঘঁৰিয়াল দেখা যায়৷ ১৯৫০ৰ দশকত এন ই ইণ্ডিয়াৰ ১৬খন নদীৰ ঘঁৰিয়ালৰ ঐতিহাসিক অভিলেখসমূহে কেৱল গৌণ বাসস্থানৰ তথ্য প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰিছিল আৰু ইয়াক স্থানীয়ভাৱে বিলুপ্ত বুলি ভবা হৈছিল৷ জানিব পৰা মতে, গেভিয়েলিছ গেংগেটিকাছ বা ভাৰতীয় ঘঁৰিয়াল হৈছে পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহৎ নদীত বাস কৰা কুঁৱৰী প্ৰজাতিবোৰৰ ভিতৰত এটা যি মুঠ দৈৰ্ঘ্যত ৮ মিটাৰলৈকে আৰু ওজন প্ৰায় ১৬০ কিলোগ্ৰামলৈকে বৃদ্ধি হয়৷ বিগত শতিকাত ইয়াৰ সংখ্যা ব্যাপকভাৱে হ্ৰাস হোৱাৰ বাবে ভাৰতীয় ঘঁৰিয়ালক আইইউচিএনৰ ৰঙা তথ্য তালিকাৰ অধীনত গুৰুতৰভাৱে বিপদাপন্ন হিচাপে ৰখা হৈছে আৰু বন্যপ্ৰাণী সুৰক্ষা আইন ১৯৭২ৰ অনুসূচী ১১ অধীনত তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে৷ বহুতো নদীপ্ৰণালীত ই বিলুপ্তিৰ পথত আছিল বুলি জনা গৈছিল আৰু অতি কম সংখ্যক প্ৰজনন ক্ষমতাসম্পন্ন প্ৰাপ্তবয়স্ক বাকী আছিল৷ প্ৰাপ্তবয়স্ক ঘঁৰিয়ালবোৰে নদী প্ৰণালীৰ সৈতে এক শক্তিশালী সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰে, প্ৰায়ে ঋতুগত পৰিভ্ৰমী আৰ্হি প্ৰদৰ্শন কৰে৷ পুৰুষ ঘঁৰিয়ালৰ এটা বিশেষত্ব হ’ল নাকৰ মুৰত এটা বাল্বসদৃশ গাঁথনিৰ উপস্থিতি, যি হিন্দীত ‘মাটিৰ পাত্ৰ’ বা ‘ঘোঁৰা’ৰ দৰে দেখা যায়, যি প্ৰজাতিটোক ইয়াৰ নাম ঘঁৰিয়াল প্ৰদান কৰে৷ সেইবোৰ হৈছে বিশেষ মাছ ভক্ষণকাৰী আৰু সিহঁতৰ নাকৰ আকৃতিৰ বাবে আন বস্তু খাব নোৱাৰে৷ তদুপৰি, ই মাটিত কম চলাচল আৰু পানীত তিয়াই থাকিবলৈ পছন্দ কৰে৷ সুস্মিতা কৰ আৰু মনালিছা বৈশিষ্ট্যৰ নেতৃত্বত পাঁচজনীয়া দলে চলোৱা জৰীপত পাঁচটা প্ৰজাতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা ৯০০ তকৈও অধিক মিঠাপানীৰ কাছ নথিভুক্ত কৰা হৈছে, লগতে এটা মাইকী ঘঁৰিয়াল৷ অন্যান্য জলজ বন্যপ্ৰাণী যেনে– গাংগেয় নদী ডলফিন আৰু উদ আদিৰ দৃশ্যবোৰো ইয়াৰ ওপৰত শেহতীয়া জৰীপৰ সৈতে নথিভুক্ত কৰা হৈছিল৷ এই জৰীপৰ ফলস্বৰূপে শীৰ্ষ দহটা বাসস্থান চিহ্নিত কৰা হৈছে বুলি উল্লেখ কৰিছে৷ উল্লেখ্য মুখ্যমন্ত্ৰী ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই বুধবাৰে এই প্ৰচেষ্টাক প্ৰশংসা কৰে আৰু জনায় যে শেহতীয়াভাৱে বৃহত্তৰ কাজিৰঙাত ঘঁৰিয়াল, সৰু নখযুক্ত উদ আৰু বিণ্টুৰঙৰ দৃশ্যই বন বিভাগৰ ব্যাপক সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টাৰ বাবেই হৈছে৷ কাজিৰঙাত ৪২ টাতকৈও অধিক প্ৰজাতিৰ মিঠাপানীৰ মাছ সংৰক্ষিত হৈ আছে আৰু সেয়েহে দীৰ্ঘম্যাদী সময়ত ঘঁৰিয়ালবোৰৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বাসস্থান বুলিও মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে উল্লেখ কৰে৷ উল্লেখ্য, ইয়াৰ পূৰ্বেও বিশ্ব প্ৰকৃতি নিধি চমুকৈ ডব্লিউ ডব্লিউ এফৰ বিষয়া ত্ৰিদীপ শৰ্মাই প্ৰায় দুবছৰ পূৰ্বে কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ অধীনত ব্ৰহ্মপুত্ৰত এজনী মাইকী ঘঁৰিয়াল দেখা পোৱাৰ লগতে ফটো সংগ্ৰহ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল আৰু ইয়াৰ এক প্ৰতিবেদন উদ্যান কতৃৰ্পক্ষক জমা দিছিল৷