সংকটত বন্যপ্ৰাণী
প্ৰতিবছৰৰ অক্টোবৰৰ প্ৰথম সপ্তাহটোত উদ্যাপন কৰা হয় ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী সপ্তাহ৷ ১৯৫৪ চনৰ পৰা উদ্যাপন কৰি অহা ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী সপ্তাহৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে দেশত থকা বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণৰ বাবে জনসজাগতা বৃদ্ধি কৰা৷ কিন্তু দুৰ্ভাগ্যৰ কথাটো হৈছে যে ভাৰতত শেহতীয়াভাৱে দ্ৰুতহাৰত বন্যপ্ৰাণীৰ সংখ্যা হ্ৰাস পাবলৈ ধৰিছে৷ চৰকাৰৰ বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ আইন এখন থাকিলেও এই আইনখন বন্যপ্ৰাণীক সুৰক্ষা দিয়াত সফল হোৱা বুলি ক’ব নোৱাৰি৷ উদ্যোগীকৰণ আৰু দ্ৰুত নগৰীকৰণৰ ফলত বনাঞ্চলবোৰ সংকুচিত হৈ অহাটো বন্যপ্ৰাণীৰ বাবে ডাঙৰ ভাবুকি হৈ পৰিছে৷ শেহতীয়াভাৱে এটা সমীক্ষাত প্ৰকাশ পাইছিল যে ২০১৪ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ ভাৰতত ২০০০তকৈ অধিক নাহৰফুটুকীৰ মৃত্যু হৈছে৷ এটা সময়ত ভাৰতত প্ৰচুৰ পৰিমাণে নাহৰফুটুকী পোৱা গৈছিল৷ কিন্তু প্ৰকৃতি বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে, বিগত এটা শতিকাত ভাৰতত নাহৰফুটুকীৰ সংখ্যা ৫০ শতাংশতকৈও অধিক হ্ৰাস পাইছে৷ গুজৰাটৰ গিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত শেহতীয়াভাৱে কেইবাটাও এছীয় সিংহৰ মৃত্যুৰ বিষয়টো ৰাজ্যসভাত উত্থাপন কৰা হৈছিল৷ কেৱল নাহৰফুটুকী কিম্বা এছীয় সিংহৰ কথাই নহয়, ‘ষ্টেট অৱ ইণ্ডিয়াজ বাৰ্ডছ’ৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি বিগত কেইটামান দশকত ভাৰতত চৰাইৰ বহুকেইটা প্ৰজাতি নোহোৱা হৈছে আৰু আন কেইবাটাও প্ৰজাতিৰ অস্তিত্ব বিপন্ন হৈ পৰিছে৷ ভাৰতত বন্যপ্ৰাণীৰ সংখ্যা হ্ৰাস পাই অহাৰ মূল কাৰণকেইটা হৈছে– আৱাসস্থলৰ অভাৱ, চোৰাং চিকাৰ, প্ৰদূষণ আৰু মানুহৰ সৈতে সংঘাত৷ ভাৰতত এশতকৈ অধিক ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ লগতে পাঁচ শতাধিক অভয়াৰণ্য আছে৷ এই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্যবোৰ পৰিচালনাৰ দায়িত্বত থকা কতৃৰ্পক্ষৰ লগতে আইন প্ৰণয়নকাৰী সংস্থাৰ ব্যৰ্থতা আৰু দুৰ্বল ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে প্ৰায়েই বন্যপ্ৰাণীৰ জীৱনলৈ সংকট আহি পৰে৷ বাসস্থানৰ অভাৱৰ বাবে ভাৰতত মানুহ আৰু বন্যহস্তীৰ মাজত সংঘাতো বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিছে৷
এটা সময় আছিল যেতিয়া মানুহে প্ৰকৃতিৰ পৰা শিক্ষা লৈছিল৷ শিক্ষা-দীক্ষাৰ অগ্ৰগতিয়ে মানুহক এনে এটা পৰ্যায়লৈ লৈ গৈছে যে মানুহ এতিয়া প্ৰকৃতিক জয় কৰিবলৈ অগ্ৰসৰ হৈছে৷ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত চলিছে ধবংসযজ্ঞ৷ জনসংখ্যা বৃদ্ধি, বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ চমকপ্ৰদ অগ্ৰগতিৰ ফলত মানুহৰ বৰ্ধিত চাহিদা প্ৰকৃতিয়ে পূৰণ কৰিব নোৱৰা হ’ল আৰু তাৰ ফলতেই দেখা গৈছে পৃথিৱীৰ জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন৷ ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিছে বন্যপ্ৰাণীৰ ওপৰত৷ এয়া কেৱল ভাৰতৰ ক্ষেত্ৰতে হোৱা নাই৷ বিগত অৰ্ধশতিকাত পৃথিৱীৰ পৰা ৬৮ শতাংশ বন্যপ্ৰাণী নোহোৱা হোৱা বুলিও এটা প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছিল৷ বন্যপ্ৰাণীক বিলুপ্ত হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ উপায় কি? প্ৰতিবছৰে নিৰ্দিষ্ট এটা সময়ত বন্যপ্ৰাণী সপ্তাহ পালন কৰিয়েই দায়িত্ব সামৰিলে নহ’ব৷ প্ৰকৃতি আৰু বন্যপ্ৰাণীক সুৰক্ষা দিয়াটো দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকৰে কৰ্তব্য৷ সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ ৫১ এ [জি]ত স্পষ্টভাৱে উল্লেখ কৰা আছে যে বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ প্ৰতিজন ভাৰতীয়ৰ প্ৰাথমিক কৰ্তব্য৷ সৰ্বসাধাৰণৰ সহযোগিতা অবিহনে চৰকাৰ অথবা বন্যপ্ৰাণীপ্ৰেমী সংগঠনে একো কৰিব নোৱোৰে৷ পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্য বজাই ৰাখিব পাৰিলেহে মানুহৰ লগতে আন জীৱকুল বৰ্তি থকাটো সম্ভৱ হ’ব৷ এই কথাটো সকলোৱে উপলব্ধি কৰিব পাৰিলেহে বন্যপ্ৰাণী সপ্তাহ উদ্যাপন কৰাৰ উদ্দেশ্য সফল হোৱা বুলি ক’ব পৰা যাব৷