কৰ’নাকালত অসম সাহিত্য সভাৰ কৰণীয়

১৯১৭ চনত যি লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্যৰে অসম সাহিত্য সভা প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আজি শতাধিক বছৰ পাছতো সেয়া প্ৰাসংগিক হৈ আছে৷ সময়ৰ পৰিৱৰ্তন আৰু সামাজিক বিৱৰ্তনৰ লগে লগে সভাৰ দায়িত্বও গুণাত্মকভাৱে বাঢ়ি আহিছে৷ সাম্প্ৰতিক বৃহত্তৰ অসমীয়া সমাজখন এক সংকটময় সময়ৰ মাজেদি আগবাঢ়িছে৷ পূৰ্বে অসমীয়া বুলি গৰ্ববোধ কৰা বহু সৰু-বৰ জনগোষ্ঠীয়ে মূলৰ সন্ধানত এক পশ্চাদমুখী যাত্ৰা কৰাৰ প্ৰৱণতা দেখা গৈছে, ৰাজনৈতিক উচ্ছাকাংক্ষা থকা জনগোষ্ঠীয় মধ্যবিত্তীয় নেতৃত্বই সাধাৰণ জনসাধাৰণক সপোন দেখুওৱাৰ প্ৰতিযোগিতাত নামিছে আৰু এনে বিশৃংখলময় পৰিস্থিতিত সাধাৰণ জনতা দিকভ্ৰান্ত হোৱাৰ উপক্ৰম হৈছে৷ অসম সাহিত্য সভাৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ পঁইত্ৰিছ বছৰ পাছত বড়ো সাহিত্য সভা প্ৰতিষ্ঠা হয়; এতিয়া অসমৰ প্ৰায় সকলো জনগোষ্ঠীয়েই ভাষাৰ বিকাশ আৰু প্ৰসাৰৰ বাবে নিজাকৈ ‘সাহিত্য সভা’ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে৷ মাজে-সময়ে এনে ভাব হয় যে অসম সাহিত্য সভাৰ মাজত নিজকে স্পষ্ট ৰূপত বিচাৰি নোপোৱাৰ বাবে বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ মনলৈ বিভাজনমুখী প্ৰৱণতাটো আহিবলৈ পালে৷ আৰু এই ভাষিক বিদ্বেষত সাৰ-পানী যোগাইছে বৰ্তমানৰ নেতৃত্বত থকা মুষ্টিমেয় জনজাতীয় যুৱনেতাই৷ উৎকল সাহিত্য সমাজৰ দৰে অনুষ্ঠানতকৈও পুৰণা ঐতিহ্যপূৰ্ণ অসম সাহিত্য সভাৰ পূৰ্বৰ নেতৃত্বক অৱশ্যে দোষ জাপি দিলে অতি সৰলীকৰণৰ দোষে চুব, কাৰণ এই বিভাজনমুখিতাৰ হেতু একক আৰু সৰল নহয়৷ অতি সমৃদ্ধ বাবেই ইংৰাজী ভাষাক সগোত্ৰভক্ষী ভাষা [cannibal-language] অভিধাটি দিয়া হৈছে, কাৰণ ইংৰাজী ভাষাৰ গ্ৰাসত পৰি ইতিমধ্যে পৃথিৱীৰ পৰা বহু ভাষাৰ অৱলুপ্তি ঘটিছে৷ পৃথিৱীৰ পৰা এটা ভাষা চিৰদিনৰ বাবে হেৰাই যোৱাটো অতি দুখৰ কথা৷ আমিও অন্তঃকৰণেৰে আশা কৰোঁ অসমৰ চুকে-কোণে সিঁচৰতি হৈ থকা যিবোৰ ভাষা আৰু দোৱানে অসমৰ বৃহত্তৰ ভাষা-সংস্কৃতিক ঋদ্ধ কৰিছে, সেইসমূহ ভাষা আৰু দোৱানৰ বিকাশ হওক, প্ৰসাৰ হওক, চৰকাৰ আৰু অসম সাহিত্য সভাই এইক্ষেত্ৰত পৃষ্ঠপোষকতা কৰক৷ এক একক সৰ্বগ্ৰাসী অস্তিত্বতকৈ ‘বহুত্বৰ মাজত ঐক্য’ মন্ত্ৰৰে আমি আগবঢ়াটো এই মুহূৰ্তত অতি বিচক্ষণতাৰ পৰিচায়ক হ’ব৷আমাৰ মতে সাহিত্য সভাক গতিশীল আৰু সৰ্বজন গ্ৰহণযোগ্য কৰাৰ স্বাৰ্থত সভাই বিভিন্ন কাৰ্যসূচী হাতত লোৱা উচিত৷[১] সাহিত্য সৃষ্টিৰ পৰিৱেশ সৃষ্টিঃ সাহিত্য সভাই সাহিত্যিক সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে, কিন্তু সাহিত্য সৃষ্টিৰ এক অনুকূল পৰিৱেশ নিশ্চয় সৃষ্টি কৰিব পাৰে৷ ৰাজ্যখনৰ সাহিত্য সভাৰ এহাজাৰটাতকৈও অধিক শাখাৰ প্ৰত্যেককে একোটিকৈ বৌদ্ধিক উৎকৰ্ষ আৰু ভাষাশিক্ষা কেন্দ্ৰৰ ৰূপত গঢ়ি তুলিব লাগে, যাতে এক বৌদ্ধিক আন্দোলন গঢ় লৈ উঠিব পাৰে৷ জিলা পুথিভঁৰাল আৰু গ্ৰাম্য পুথিভঁৰাল আঁচনিয়ে নাসামৰা অঞ্চলসমূহতো এনেকৈয়ে পঠন অভ্যাস আৰু ভাষাকেন্দ্ৰিক বৌদ্ধিক চিন্তা-চৰ্চাৰ সমল কেন্দ্ৰ গঢ়ি তুলিব পৰা যায়৷[২] সাহিত্য সভাৰ মেদ নিৰ্মূলঃ প্ৰকাণ্ড বপু হ’লেই যেনেকৈ এজন ব্যক্তিক স্বাস্থ্যৱান বুলিব নোৱাৰি, এক বিশালাকাৰ ৰূপেই সাহিত্য সভাক মহিমামণ্ডিত নকৰে৷ সাহিত্য সভাক নিৰ্মেদ কৰিবলৈ হ’লে অশুভ নিয়ন্ত্ৰকৰ ৰূপত সাহিত্য সভালৈ অনুপ্ৰৱেশ ঘটা স্বাৰ্থান্বেষী অসাহিত্যিক বা যশপ্ৰাৰ্থী সাহিত্যিকসকলক নিষ্ক্ৰিয় কৰিব লাগিব৷ যিহেতু সাহিত্যিকৰ সংজ্ঞাটোৱেই এক ‘এমৰফাছ’ বা অস্ফটিকীয় ধাৰণা, এইসকল ক্ষমতাপ্ৰিয় ব্যক্তিক নিৰস্ত্ৰ কৰাৰ সমাধানসূত্ৰ সদ্যহতে আমাৰ হাতত নাই৷ অৱশ্যে সাহিত্য সভা যিহেতু সাহিত্যিকসকলৰে নহয় বৰং সাহিত্যপ্ৰেমীসকলৰো সংগঠন, আমাৰ ডি-ভোটাৰসকলৰ দৰে এইসকল লোকক ক্ষমতাহীন কৰি ৰাখি সাহিত্য সভাৰ বিস্তৃত কাৰ্যসূচীত প্ৰকৃত সাহিত্যিকসকলৰ সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ নিশ্চিত কৰিব লাগে৷[৩] প্ৰকাশনঃ যদিও এতিয়ালৈকে সভাই আঠশৰো অধিক পুথি প্ৰকাশ কৰিছে, সভাৰ প্ৰকাশনৰ দিশটিয়ে বিশেষ মনোযোগ নোপোৱা যেন লাগে৷ আৰ্থিকভাৱে দুৰ্বল কিন্তু গুণোত্তীৰ্ণ লেখকৰ ব্যৱসায়িক সম্ভাৱনা নথকা অথচ উৎকৃষ্ট ৰচনাসমূহ সভাই গ্ৰন্থাকাৰে প্ৰকাশ কৰা উচিত৷ বছৰত অন্ততঃ পঞ্চাছখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ লক্ষ্য সভাই থিৰ কৰা উচিত৷ প্ৰকাশযোগ্য গ্ৰন্থসমূহ বাছনি কৰিবলৈ এক উচ্ছক্ষমতাসম্পন্ন বাছনি সমিতিক দায়িত্ব অৰ্পণ কৰা উচিত৷ সৎ উদ্দেশ্যৰ বাবে অৰ্থাভাৱ হ’ব নালাগে৷ বছৰটোৰ গল্প, বছৰটোৰ কবিতা বা বছৰটোৰ প্ৰবন্ধ শীৰ্ষক গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰি তুলনামূলকভাৱে কম মূল্যত পৰিৱেশন কৰিলে পাঠকসকল নিশ্চয় উপকৃত হ’ব৷[৪] দেশীয় আৰু বিশ্বসাহিত্যৰ উৎকৃষ্ট সৃষ্টি আৰু নতুন পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাসমূহ অনুবাদৰ যোগেদি আমাৰ পাঠকৰ বাবে সহজলভ্য কৰা উচিত৷অসমীয়া আৰু আন জনগোষ্ঠীয় সাহিত্যৰো উৎকৃষ্ট সৃষ্টিসমূহ বিভিন্ন ভাৰতীয় আৰু ইংৰাজী ভাষালৈ তৰ্জমা কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা উচিত৷[৫] ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়া জনাৰ নিকায়ঃ সময়ে সময়ে সাহিত্য সভাই সাহিত্যিক, সাহিত্যপ্ৰেমী আৰু সভাৰ শুভাকাংক্ষীসকলৰ পৰা বিশেষ আঁচনিকেন্দ্ৰিক দিহা-পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰা উচিত৷ এই দিহা-পৰামৰ্শসমূহ একত্ৰিত কৰি এখন উচ্ছস্তৰৰ কমিটীয়ে বিচাৰ কৰাৰ পাছত কাৰ্যকৰণৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷ এক শুভংকৰ আৰু কল্যাণকামী সংগঠনৰ এটা গণতান্ত্ৰিক চৰিত্ৰ থকা দৰকাৰ৷[৬] প্ৰৱাসী ভাৰতীয়ক দ্বি-নাগৰিকত্ব প্ৰদান কৰাৰ দৰে সভাৰ আজীৱন সদস্য নহ’লেও নিৰ্বাচিত উচ্ছস্তৰৰ সাহিত্যিক আৰু উদীয়মান সাহিত্যিকক সন্মানীয় সদস্য পদ প্ৰদান কৰি সাহিত্য সভাৰ উচ্ছ নীতি-নিৰ্ধাৰণ সভাত তেওঁলোকৰ সেৱা উপলব্ধ কৰাব লাগে৷[৭] সভাৰ বিষয়ববীয়া নিৰ্বাচনত কেৱল গণতান্ত্ৰিক পদ্ধতিকে প্ৰয়োগ কৰিলে জনপ্ৰিয়তাৰ তালিকাত তলৰফালে থকা অথচ উপযুক্ত প্ৰাৰ্থী সদায়েই নিৰ্বাচনৰ বাহিৰত ৰৈ যোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে৷ লখিমপুৰ অধিৱেশনৰ আগৰছোৱাৰ নিয়ম কিছু সংশোধিত ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰি এখন দহজনীয়া পেনেলৰ পৰা সাহিত্য সভাৰ কেৱল সদস্যই নহয়, সদৌ অসমবাসীয়ে ইলেক্ট্ৰ’নিক মাধ্যমযোগে বা আন উপায়েৰে সভাপতিজনক পোনপতীয়া ভোটদানেৰে নিৰ্বাচিত কৰাটো উচিত৷[৮] সাহিত্য সভাৰ দ্বিবাৰ্ষিক অধিৱেশনৰ সময়ত সভালৈ অনুদানৰ সোঁত বয়৷ সেই অৰ্থ কেৱল অধিৱেশনতে খৰচ নকৰি গৱেষণা আদি শিক্ষাসদী কৰ্ম, দুষ্প্ৰাপ্য গ্ৰন্থৰ পুনপ্ৰৰ্কাশ আদি গঠনমূলক কামত ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ এটি পুঁজিৰ বাবে উৎসতে কাটি ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হওক৷[৯] অধিৱেশনৰ দিনকেইটাত পাঁচ লাখতকৈও অধিক অংশগ্ৰহণকাৰীক আকৰ্ষিত কৰা সাহিত্য সভাই কোনো ৰাজনৈতিক দলৰ [বিশেষকৈ শাসক দলৰ] হাথিয়াৰ হোৱাৰ পৰা নিজকে ৰক্ষা কৰি চলক৷ দৰকাৰ হ’লে ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ পৰা অৰ্থ-সাহায্য লোৱাটো বন্ধ কৰি অনুষ্টুুপীয়াকৈ হ’লেও অধিৱেশন অনুষ্ঠিত কৰক৷[১০] সভাই সামাজিক সমস্যাসমূহ সমাধানৰ বাবে নিজকে সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰোৱাৰ পৰা বিৰত থাকক আৰু সাহিত্যৰ বিকাশ আৰু উত্তৰণৰ দিশটোত অধিক গুৰুত্ব দিয়ক৷[১১] সাহিত্য সভাই সংশ্লেষণধৰ্মী  জাতীয়তাবাদত বিশ্বাস ৰাখক আৰু ভাষাভিত্তিক উগ্ৰ জাতীয়তাবাদৰ পৰা সাহিত্যক নিলগাই ৰাখক৷ বিভিন্ন বাদ-বৈচিত্ৰ্যৰ পৰা সমদূৰত অৱস্থান কৰি বাদ-নিৰপেক্ষ এক মহত্ত্বৰ সাহিত্যিক বাতাৱৰণৰ সৃষ্টি কৰক৷বৰ্তমান কৰ’না অতিমাৰীয়ে সংহাৰী ৰূপ লোৱাৰ সময়ত সাহিত্য সভাৰ শতাধিক কাৰ্যবাহী সদস্য একেলগে বহি দিকদৰ্শন কৰাৰ পৰিৱেশ নাই৷ সাধাৰণ সভাৰতো প্ৰশ্নই নুঠে৷ তথাপি সীমিত পৰিসৰত কিছু সাহিত্য সম্পৰ্কীয় ৱেবিনাৰ চকুত পৰিছে৷ গদ্যানুষ্ঠানৰ ভিতৰত গল্প পাঠৰ অনুষ্ঠানত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ ‘ভদৰী’ আৰু শীলভদ্ৰৰ ‘চিঠি’ শীৰ্ষক গল্প পাঠ কৰা হৈছে৷ পাঁচজন উদীয়মান অণুগল্পকাৰৰ গল্পপাঠৰ লাইভ অনুষ্ঠানে বহু দৰ্শক-পাঠকৰ সমাদৰ লাভ কৰা দেখা গৈছে৷ শিশুসকলৰ বাবে আয়োজন কৰা সাধুকথাৰ অনুষ্ঠান আৰু কবি মনজিৎ সিং জড়িত হোৱা কবিতাৰ অনুষ্ঠানসমূহো ভালেই হৈছে৷ জিলা সাহিত্য সভাসমূহৰ ভিতৰত শিৱসাগৰ সাহিত্য সভাৰ বৰেণ্যজনৰ স্মৃতিত আয়োজিত শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য অনুষ্ঠান আৰু ‘কুঁহিৰ কাকলি’ৰ দৰে শিশু-সাহিত্যৰ অনুষ্ঠান চকুত পৰিছে৷ তথাপি এয়া পৰ্যাপ্ত নহয়৷ আশা কৰোঁ আগত দিনবোৰত সাহিত্য সভাই কৰ’নাৰ ভয়াৱহতা থকালৈকে ইণ্টাৰনেটৰ মাধ্যমেৰে ন ন অনুষ্ঠানৰ পৰিকল্পনা কৰিব আৰু সামাজিক দূৰত্ব ৰক্ষা কৰি কৰিব পৰা কামবোৰ কৰি যাব৷সামৰণিত সাহিত্য সভাৰ নতুন সভাপতি ড॰ কুল শইকীয়াৰ উদ্যোগত শেহতীয়াকৈ অনুষ্ঠিত দুটামান সৰ্বাংগসুন্দৰ অনুষ্ঠানৰ কথা নক’লে লেখাটি অসম্পূৰ্ণ হ’ব৷ ‘জনগোষ্ঠীয় কবিতা পাঠ’, মাতৃভাষা মাধ্যমৰ শিক্ষক আৰু শিক্ষাবিদৰ বিশেষ ৱেবিনাৰ, ‘কবিতাৰ লহৰ’ শীৰ্ষক অনুষ্ঠান, অসমীয়া সাহিত্যৰ শুভচিন্তক ৰাজ্যখনৰ বাহিৰৰ ৰাইজৰ সৈতে ৰাষ্ট্ৰীয় ৱেবিনাৰ, ‘আবৃত্তি কৰোঁ আহা’ অনুষ্ঠান, নৱকান্ত বৰুৱা, ফণী শৰ্মা, লীলা গগৈৰ দৰে প্ৰবাদপুৰুষসকলৰ স্মাৰক অনুষ্ঠান, যুৱ সংসদৰ অনুষ্ঠান, ‘আকাশ’ উপ-সমিতিৰ ৱেবিনাৰ আদি অসংখ্য অনুষ্ঠান চকুত পৰিছে৷কৰ’নাৰ বাধা অতিক্ৰমি অনুষ্ঠানবোৰ চলি থাকক, অসমীয়া সাহিত্যৰ গতি কৰ’নাকালতো অব্যাহত থাকক, তাকেই কামনা কৰোঁ৷