গছ-গছনিৰ ধবংসই পৰিৱেশত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাইছে
প্ৰতিবছৰৰ জুলাইৰ প্ৰথম সপ্তাহটোত ভাৰতত উদ্যাপন কৰাহয় বন মহোৎসৱ৷ এই মহোৎসৱ প্ৰথমবাৰ উদ্যাপিত হৈছিল ১৯৫০ চনত৷বৃক্ষই আমাৰ জীৱন৷ গছ-গছনি নাথাকিলে প্ৰকৃতিৰ ভাৰসমতা ৰক্ষা কৰা সম্ভৱ নহয়৷ সেয়েহে গছপুলি ৰোপণৰ প্ৰয়োজনীয়তা সম্পৰ্কে সৰ্বসাধাৰণৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰাটোৱেই হৈছে বন মহোৎসৱ উদ্যাপনৰ উদ্দেশ্য৷ দেশৰ আন ৰাজ্যৰ লগতে অসমতো বিস্তৃত কাৰ্যসূচীৰে উদ্যাপন কৰা হৈছে বন মহোৎসৱ৷ চৰকাৰৰ ফালৰ পৰা প্ৰচাৰ কৰা বিজ্ঞাপনত কোৱা হৈছে– ‘আহক, আমি সকলোৱে গছপুলি ৰোপণেৰে বন মহোৎসৱ উদ্যাপন কৰোঁ৷’ গছপুলি ৰোপণৰ বাবে বন বিভাগৰ ফালৰ পৰা পুলিও যোগান ধৰা হৈছে৷ কিন্তু এনেধৰণে গছপুলি ৰোপণ কৰাৰ পৰৱৰ্তী সময়তো বহু কাম বাকী থাকে আৰু সেই বিষয়ত বহু সময়ত সংশি¡ষ্ট ব্যক্তি, সংগঠন আদিয়ে বিশেষ গুৰুত্ব দিয়া দেখা নাযায়৷ গছপুলি ৰোপণ কৰাৰ পৰৱৰ্তী সময়ত সেই পুলিবোৰৰ প্ৰতিপালন কৰাৰ দায়িত্ব কোনে ল’ব? কেৱল বন মহোৎসৱেই নহয়, পৰিৱেশ দিৱস, ধৰিত্ৰী দিৱস আদিতো নেতা-মন্ত্ৰী আৰু বিভিন্ন সংগঠনে গছপুলি ৰোপণতে নিজৰ দায়িত্ব সামৰাটো এটা সাধাৰণ ঘটনাত পৰিণত হৈছে৷
এটা কথা সকলোৰে জ্ঞাত যে জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন, বায়ুমণ্ডলৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে বনাঞ্চল ধবংস৷ গছ-গছনি সংৰক্ষণত কেইবাখনো দেশে অনুকৰণীয় পদক্ষেপ লৈছে৷ তাৎপৰ্যপূৰ্ণ যে বিশ্বৰ দ্বিতীয় সৰ্বাধিক জনসংখ্যাৰ দেশ চীনত প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বিপৰীতে গছৰ সংখ্যা ভাৰততকৈ অধিক৷ ভাৰতত প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বিপৰীতে গছ আছে ২৮জোপা৷ দ্ৰুত উদ্যোগীকৰণ আৰু নগৰীকৰণৰ বাবে ভাৰতত ক্ৰমাৎ সংকুচিত হৈ আহিছে বনাঞ্চল৷ সেইবাবেই দেশত সৃষ্টি হৈছে অনাবৃষ্টি, গ্ৰীষ্মপ্ৰৱাহ আদিৰ৷ অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে সকলোকে গছপুলি ৰোপণৰ আহ্বান জনোৱাটো এক ইতিবাচক বাৰ্তা৷ গছ-গছনি থাকিলেহে ৰাজ্যখনত সেউজ পৰিৱেশ থাকিব৷ এনে পৰিৱেশ থাকিলে সমস্ত জীৱকুলৰ ওপৰত তাৰ প্ৰতিকূল প্ৰভাৱ পৰিব৷ দুৰ্ভাগ্যজনক কথাটো হৈছে যে অসমত উন্নয়নৰ নামত শেহতীয়াকৈ গছ-গছনি কাটি পেলোৱাটো এটা সাধাৰণ ঘটনাত পৰিণত হৈছে৷ ৰাজধানী চহৰ গুৱাহাটীতে ছয়লেনযুক্ত ৰাষ্ট্ৰীয় পথ নিৰ্মাণৰ নামত কাটি পেলোৱা হৈছে বহু গছ-গছনি৷ কেৱল গুৱাহাটীয়েই নহয়, আন বহু ঠাইতো ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ বহলোৱাৰ নামত হাজাৰ হাজাৰ গছ কাটি পেলোৱা হৈছে৷ এনে কাৰ্যৰ প্ৰতিবাদো হৈছে৷ কিন্তু তাৰ কোনো সুফলহে দেখা নগ’ল৷ দুবছৰ পূৰ্বে এটা প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছিল যে পৃথিৱীত মুঠতে ৩.০৪ ট্ৰিলিয়নজোপা গছ আছে৷ আনহাতে, প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বিপৰীতে আছে ৪২২জোপাকৈ গছ৷ প্ৰতিবেদনটোত লগতে প্ৰকাশ কৰা হৈছিল যে কানাডাত প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বিপৰীতে সৰ্বাধিক ৮,৯৫৩জোপা গছ আছে৷ তাৎপৰ্যপূৰ্ণ কথাটো হৈছে, ভাৰতত প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বিপৰীতে আছে মাত্ৰ ২৮জোপা গছ৷ দেশৰ আন প্ৰান্তৰ লগতে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলতো শেহতীয়াকৈ দেখা গৈছে জলবায়ুৰ অস্বাভাৱিক তাৰতম্য৷ এয়া হৈছে মূলতঃ বনাঞ্চল সংকুচিত হৈ অহা বাবে৷ ভাৰতৰ মুঠ ভৌগোলিক এলেকাৰ ২২ শতাংশহে বনাঞ্চলেৰে আগুৰা৷ নগৰীকৰণৰ বাবে দ্ৰুত হাৰত দেশৰ বনাঞ্চল হ্ৰাস পাই আহিছে৷ তাৰ ফলত বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিছে গ্ৰীষ্মপ্ৰৱাহ৷
গোলকীয় উত্তাপ বৃদ্ধিয়ে সৃষ্টি কৰা জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত বেছিকৈ ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে এছিয়া মহাদেশ৷ ইয়াৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে বনাঞ্চলৰ সংকোচন আৰু গছ-গছনিৰ লগতে জলাশয় হ্ৰাস পোৱাটো৷ এটা কথা স্বীকাৰ কৰিবই লাগিব যে জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন মানৱসৃষ্ট আৰু এই সমস্যাৰ পৰা পৰিত্ৰাণৰ উপায় মানুহে উলিয়াবই লাগিব৷ পৃথিৱীখন বসবাসৰ উপযোগী কৰি ৰাখিবলৈ হ’লে বনাঞ্চল আৰু গছ-গছনি থাকিবই লাগিব৷ গছ-গছনি সংৰক্ষণত শেহতীয়াকৈ কেইবাখনো দেশে অনুকৰণীয় পদক্ষেপ লৈছে৷ কিন্তু এইক্ষেত্ৰত বহু পিছপৰি আছে ভাৰত৷ অপৰিকল্পিত উদ্যোগীকৰণ আৰু নগৰীকৰণৰ ফলত ভাৰতে লাহে লাহে হেৰুৱাবলগীয়া হৈছে সেউজ বনাঞ্চল৷ এনেদৰে চলি থাকিলে ভৱিষ্যতলৈ যে পৰিস্থিতি অধিক ভয়াৱহ নহ’ব তাৰ কোনো গেৰাণ্টী নাই৷ সেয়েহে মানৱসৃষ্ট এই সমস্যাৰ সমাধান মানুহেই উলিয়াব লাগিব৷ অসমত চাৰিলেনযুক্ত ৰাষ্ট্ৰীয় পথ নিৰ্মাণৰ নামত যিবোৰ গছ কটা হ’ল, তাৰ ঠাইত কিন্তু নতুনকৈ গছপুলি ৰোপণ কৰা নহ’ল৷ প্ৰয়োজনত কেতিয়াবা গছ কাটিবলগীয়াও হয়৷ কিন্তু প্ৰতিজোপা কটা গছৰ পৰিৱৰ্তে গছপুলি ৰোপণ কৰাৰ কথা ভাবিব নোৱাৰিনে? চীনৰ দৰে বহুল জনসংখ্যাৰ দেশ এখনেও গছ-গছনিৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সফলতা পাইছে যেতিয়া ভাৰতে নোপোৱাৰ কোনো কাৰণ নাই৷ কেৱল প্ৰচাৰ লাভৰ লক্ষ্যৰে গছপুলি ৰোপণৰ মানসিকতা ত্যাগ কৰি সম্ভাব্য ভয়াৱহ পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি গুৰুত্ব দিয়েই চৰকাৰ, সংগঠনবোৰে সময়োচিত পদক্ষেপ লোৱা উচিত৷