উক্ত শিৰোনামেৰে বিষয়টোক লৈ আগতেও আলোচনা কৰা হৈছে৷ প্ৰয়োজনীয়তাৰ খাতিৰত আকৌ এবাৰ আলোচনা কৰা হ’ল৷ কাৰণ এই শব্দ দুটাৰ মহিমা অপাৰ৷ এই শব্দ দুটাই কাৰোবাৰ জীৱনলৈ যদি নমাই আনিছে অমানিশা, আন কাৰোবাৰ বাবে ই হৈ পৰিছে ভোগ্য জীৱনৰ আহিলা৷ বান পৰিস্থিতি, বান সাহায্য, বানপীড়িত এলেকা, বান নিৰীক্ষণ আদি বিষয়ক লৈ দশক দশক ধৰি কেৱল ৰাজনীতি আৰু ৰাজনীতি৷ আঁচনিৰ ফুলজাৰিৰে টকাৰ শৰাধ কৰি এচাম নেতাই লাহ-বিলাহত মত্ত হোৱাৰ বিপৰীতে ভুক্তভোগী দুৰ্ভগীয়াজনে কিন্তু সদায়ে ককবকায়েই থাকিবলগীয়া হৈছে৷ যি সময়ত মাজুলীৰ ক্ৰন্দনত সমগ্ৰ ৰাজ্যবাসী ম্ৰিয়মাণ হৈ থাকে, সেই মাজুলীয়েই কিন্তু আন বহুতৰ বাবে হৈ পৰে সোণৰ কণী পৰা হাঁহ৷ বান এতিয়া এচামৰ বাবে বছৰেকীয়া উৎসৱ৷ এই উৎসৱৰ বাজেট বহুত৷ উদ্ধাৰ, সাহায্য, পুনৰ সংস্থাপনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি মথাউৰি নিৰ্মাণলৈকে কেৱল প্ৰকল্প আৰু বাজেট৷ এই বাজেটেৰেই বহুতে আমোদ-প্ৰমোদ কৰিছে আৰু আন বহুতে পৰিয়াল পোহপাল দি আছে৷ ৰাইজে কেৱল দেখিছে, ভুগিছে আৰু পাঁচ বছৰৰ অন্তত বুকুত অযুত আশা লৈ ভোটটো দিছে৷ মাজুলী সুৰক্ষাৰ নামত নেতাৰ গগন ফলা চিঞৰ আৰু প্ৰতিশ্ৰুতি ৰাইজে দশক দশকজুৰি দেখি আহিছে৷ কেন্দ্ৰৰ বান সাহায্য, দিল্লীৱালাৰ বান নিৰীক্ষণ আদি বিষয়ক লৈ বিৰোধী, বুদ্ধিজীৱী আৰু জাতীয় সংগঠনৰ নেতাৰ হুলস্থূল এটা বছৰেকীয়া কাৰ্যসূচী মাত্ৰ৷ দিল্লীৱালাই বান নিৰীক্ষণ কৰকেই বা নকৰকেই, কেন্দ্ৰই বান সাহায্য দিয়কেই বা নিদিয়কেই, অসমৰ বান পৰিস্থিতি কিন্তু সদায় অপৰিৱৰ্তিত৷ এই অপৰিৱৰ্তিত পৰিস্থিতিয়ে এচাম নেতা-পালিনেতা, বিষয়া আৰু ঠিকাদাৰৰ কেৰিয়াৰ আৰু অৰ্থনৈতিক বিকাশৰ গ্ৰাফডাল ঊধবৰ্গামী হোৱাত বিশেষভাৱে সহায় কৰি আহিছে৷ সেয়ে আশা কৰা মতে এনে পৰিস্থিতি সদায়েই অপৰিৱৰ্তিত হৈয়েই থাকিব৷ আনহাতে, ‘বাংলাদেশ’৷ ১৯৭৯ চনৰ পৰা এই দেশখনে অসমৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক জীৱনৰ প্ৰেক্ষাপট যে কিমান সলনি কৰি পেলালে নেতাৰ সৃষ্টিৰে এচামক ভোগ্য জীৱন উপহাৰ দিয়াৰ বিপৰীতে আলফা সৃষ্টি কৰি আইমাতৃৰ বুকু ৰাঙলী কৰিলে৷ ৮৫৫জনক বলিৰ পঠা বনাই আন এচামে ক্ষমতা আৰু অৰ্থৰ ৰাগীত মতলীয়া হৈ যেতিয়া অট্টহাস্য কৰে, তেতিয়া অসমী আয়ে নিৰলে চকুলো টোকে৷ আন্দোলনৰ নামত অসমৰ কেইবাটাও উঠি অহা প্ৰজন্ম ধবংস হোৱাৰ বিপৰীতে অসমে কি পালে? যি সামান্য দুই-এপদ বস্তু পাই অসম চুক্তিৰ সফল ৰূপায়ণ হোৱা বুলি দম্ভালি মৰা দেখা যায়, সেই বস্তুকেইপদত কিন্তু অধিকাংশ বহিৰাগতৰে দপ্‌দপনি৷ যি সময়ত অসমৰ মেধাৱী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অসমত এটা চাকৰি নাপাই দেশৰ বিভিন্ন ঠাইলৈ ঢাপলি মেলিবলগীয়া হৈছে, সেই সময়তে কিন্তু বেলেগ ৰাজ্যৰ সমপৰ্যায়ৰ বা তাতোকৈ তলৰ মেধাসম্পন্ন ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে অসম চুক্তিৰ আধাৰত অসমলৈ অহা প্ৰতিষ্ঠানকেইটাত চাকৰি কৰি আছে৷ দেশৰ আটাইতকৈ মেধাসম্পন্ন ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু অধ্যাপকেৰে ভৰপূৰ আই আই টিখনে কিন্তু আজিলৈ অসমৰ বান বা গুৱাহাটীৰ কৃত্ৰিম বান ৰোধ কৰিব পৰা এটা বাস্তৱিক প্ৰকল্প প্ৰস্তুত কৰিব নোৱাৰিলে৷ হয়তো সেইখন আই আই টিৰ পৰাই বহুজন ছাত্ৰই অসমৰ বানক লৈ পি এইচ ডিও পাইছে৷ সেয়ে কাৰ লাভ হৈছে? আজি অসম চুক্তিৰ আধাৰত অহা অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা অসমৰ বিশেষ লাভ হৈছে কি? যদি হোৱাই নাই, অসম চুক্তি ৰূপায়ণ হৈছে বুলি কৈ জানো লাভ আছে? বাংলাদেশী সমস্যা আছিল, আছে আৰু থাকিবই৷ ৰ,৬০০ কোটিৰো অধিক বাজেটেৰে প্ৰস্তুত কৰা এন আৰ চি আজি ফুটুকাৰ ফেন৷ গতিকে বাস্তৱিকতে এই বাংলাদেশী সমস্যাটোৰো ‘বান’ৰ দৰে কোনো সমাধান কোনেও কেতিয়াও হ’বলৈ নিদিয়ে; মাত্ৰ যুগে যুগে ই সৃষ্টি কৰি যাব নেতা-পালিনেতা, মন্ত্ৰী-বিধায়ক ইত্যাদি৷