জুলাইত নিটি আয়োগে বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য পূৰণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতে লাভ কৰা অগ্ৰগতিৰ খতিয়ান প্ৰকাশ কৰি উলিয়াইছে৷ দৰিদ্ৰতাৰ বিনাশ, শূন্য বুভুক্ষা, সুস্বাস্থ্যৰ সুৰক্ষা, গুণগত শিক্ষা, লিংগ-সমতা, বিশুদ্ধ খোৱাপানী, পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ শক্তি, মৰ্যাদাপূৰ্ণ কৰ্মস্থিতি আৰু আৰ্থিক উন্নয়ন, অসমতা দূৰীকৰণ, জলবায়ু সুৰক্ষাকে ধৰি মুঠ সোতৰটা বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য পূৰণৰ সময়সীমা উকলিবলৈ আৰু পাঁচ বছৰ চাৰি মাহ বাকী আছে৷ অৰ্থাৎ, পোন্ধৰ বছৰৰ আধাতকৈ বেছি সময় কেতিয়াবাই পাৰ হৈছে৷ নিটি আয়োগে ভাৰতৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত এই লক্ষ্য পূৰণৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা কৰ্ম-পৰিকল্পনাসমূহৰ ৰূপায়ণ নিৰীক্ষণ কৰি মাজে-সময়ে বা-বাতৰি বিলাই আছে৷ এতিয়ালৈকে আয়োগে মুঠ চাৰিখন প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰি উলিয়ালে৷ আয়োগৰ ভাষ্য অনুসৰি, ২০১৮ চনত প্ৰকাশ পোৱা প্ৰথম প্ৰতিবেদনৰ সময়ৰ তুলনাত শেহতীয়া এই প্ৰতিবেদনত দেশৰ অগ্ৰগতি বেছ সন্তোষজনক৷ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে দৰিদ্ৰতা নিৰ্মূলকৰণ, মৰ্যাদাপূৰ্ণ কৰ্মস্থিতি, আৰ্থিক উন্নয়ন আৰু জলবায়ু সম্পৰ্কীয় কাৰ্যক্ৰমণিকাত ভাৰতৰ অগ্ৰগতি বিশেষভাৱে লক্ষণীয় হৈছে৷ পৰিতাপৰ কথা এয়ে যে লিংগ-সমতাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ অগ্ৰগতি তেনেই লেহেমীয়া৷ আকৌ ৰাষ্ট্ৰসংঘই প্ৰকাশ কৰা ২০২৪ চনৰ শেহতীয়া প্ৰতিবেদন মতে, ভাৰত বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য পূৰণৰ ক্ষেত্ৰত ৩০ শতাংশহে সঠিক দিশত আগবাঢ়িছে বা সফল হোৱাৰ দিশত আছে৷ আনহাতে, ৪০ শতাংশ লক্ষ্যৰ ক্ষেত্ৰত অতি সীমিত সফলতাৰ দিশত আগবাঢ়িছে৷ বাকী ৩০ শতাংশ লক্ষ্য আহৰণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ স্থিতি অতিকে শোচনীয়৷ পিছে, নিটি আয়োগৰ প্ৰতিবেদনত আশাব্যঞ্জক মন্তব্য কিয়? বোধহয় এই বাবেই যে সমগ্ৰ বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপটত যদি চোৱা হয়, তেন্তে মাথোন ১৬ শতাংশ লক্ষ্যহে পূৰণ হোৱাৰ ইংগিত পৰিলক্ষিত হয়, বাকী ৮৪ শতাংশই সীমিত হাৰৰ অগ্ৰগতি বা অসফল হোৱাৰ পথত৷ কোৱা হৈছে যে ২০২০ চনৰ পাছত এই লক্ষ্যসমূহ পূৰণৰ বাবে লোৱা কাৰ্যসমূহ সম্পাদনৰ গতি লেহেম হোৱাৰ বাবেই প্ৰায়বোৰ লক্ষ্যই সঠিক দিশত আগবাঢ়িব পৰা নাই৷ এই কথাৰ আঁৰত যে ক’ভিড মহামাৰীক টানিব খোজা হৈছে, তাত সন্দেহ নাই৷ পিছে, এনেবোৰ অজুহাত বিতৰ্কৰ বাহিৰত নহয়, যদিওবা ক’ভিড কালৰ সাময়িক স্থবিৰতাক কোনেও অস্বীকাৰ নকৰে৷ একেদৰে, সফলতাৰ দিশত আগবঢ়া বুলি উল্লেখ কৰা লক্ষ্যৰ ক্ষেত্ৰতো সন্দেহৰ অৱকাশ থাকে৷ ভাৰতৰ ক্ষেত্ৰত নিটি আয়োগে কৈছে যে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিষয়টোত লোৱা কাৰ্যসূচীৰ অগ্ৰগতি সবাতোকৈ অধিক লক্ষণীয়৷ কাগজে-পত্ৰই বহু আঁচনি-প্ৰকল্প ৰূপায়ণৰো কথা দেখুওৱা হৈছে৷ জৈৱ-ইন্ধনক সেউজীয়া ইন্ধনৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে লোৱা প্ৰকল্প, ক্লীন ইণ্ডিয়া ফাণ্ড, নেচনেল ৰিভাৰ কনজাৰ্ভেচন প্ৰগ্ৰাম, নমামি গংগা প্ৰকল্প, স্বচ্ছ ভাৰত অভিযান আদি অলেখ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ আঁচনি ৰূপায়ণৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত আৰু ইতিমধ্যে ব্যয় হোৱা ধনৰ পৰিমাণ আদিৰ তথ্য সদৰী কৰি জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ লক্ষ্যত কৃতকাৰ্য হোৱা বুলি কোৱা হৈছে৷ কিন্তু প্ৰকৃততে এই আঁচনিবোৰ কিমানদূৰ সততাৰে ৰূপায়ণ কৰা হৈছে? যদি সততাৰে ৰূপায়ণ কৰা হৈছে, তেন্তে প্ৰশ্ন হয়– নদী পৰিষ্কাৰ হ’লনে? পৰিৱেশ বিনষ্টকাৰী উপাদানসমূহৰ সঠিক ব্যৱস্থাপনা কৰা হ’লনে? ভাৰতৰ জাবৰ নিষ্কাশন আৰু প্লাষ্টিক আৱৰ্জনাৰ স্থিতি কেনেধৰণৰ? অলপতে প্ৰকাশিত তথ্যানুসৰি প্লাষ্টিক আৱৰ্জনা সৃষ্টিত হেনো ভাৰতে বিশ্বত প্ৰথম স্থান লাভ কৰিছে৷ এই তথ্য ব্ৰিটেইনৰ লীডছ ইউনিভাৰ্ছিটীৰ গৱেষকৰ দ্বাৰা প্ৰকাশ কৰা হৈছে৷ এনে তথ্য ভিত্তিহীন বুলি উৰুৱাই দিব নোৱাৰি৷ প্লাষ্টিক আৰু অন্যান্য আৱৰ্জনাৰে ভৰা নৈ-বিলৰ মাছ খাই ৰুগীয়া হৈছে অনেক গৰ্ভৱতী মাতৃ, যাৰ ফলত সন্তান জন্ম লৈছে দেহত অনেক বিসংগতি লৈ৷ বিনষ্ট পৰিৱেশে কেঞ্চাৰকে ধৰি অনেক দুৰাৰোগ্য বেমাৰ বিয়পাই দিছে৷ তেনেহ’লে কিহৰ সুস্বাস্থ্যৰ লক্ষ্য অথবা বিশুদ্ধ খোৱাপানীৰ লক্ষ্য পূৰণ হোৱাৰ কথা কোৱা হৈছে! দৰিদ্ৰতা নিৰ্মূলকৰণৰ ক্ষেত্ৰতো চৰকাৰবোৰে বছৰ বছৰ ৰূপায়ণ কৰি অহা হিতাধিকাৰী সৃষ্টি কৰা আঁচনিবোৰৰ কথা কয়৷ এই ভোট কিনা আঁচনিবোৰে দৰিদ্ৰতা অথবা ভোক দূৰ কৰিব পৰা হ’লে ভাৰতে বিগত দশকবোৰত ৰূপায়ণ কৰি অহা একেবোৰ আঁচনিকে নাম সলাই সলাই কাৰ্যকৰী কৰি থাকিব নালাগিলহেঁতেন৷ এনে আঁচনিবোৰ ‘বহনক্ষম’ শব্দ বা ধাৰণাটোৰ লগত কোনোপধ্যেই খাপ নাখায়৷ এনে হ্ৰস্বকালীন সকাহৰ আঁচনিবোৰৰ নাম কৈ বহনক্ষম ক্ষমতাসম্পন্ন বিকাশৰ লক্ষ্যত অগ্ৰগতি লাভ কৰাৰ কথা কোৱা মানে নিজকে ফাঁকি দিয়া৷ আচলতে, জনসাধাৰণৰ সচেতনতা, উপলব্ধি আৰু সহযোগিতা অবিহনে কেৱল চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাত ধন ব্যয় কৰা দেখুৱাই বিকাশ সাধন কৰিব নোৱাৰি৷ চৰকাৰে জনসাধাৰণক ‘অংশীদাৰিত্ব’ নিদিয়ে বাবেইতো দলং ভাগে, ৰাস্তাত গাঁত হয়, মেনহ’লত মানুহ সোমায়, নলা-নৰ্দমা আৱৰ্জনাৰে ভৰে, মহানগৰী পানীত ডুব যায়৷ কিন্তু, চৰকাৰ নিৰ্বিকাৰ, কাগজী কৃতকাৰ্যতাৰ আনন্দতেই বিজয় উৎসৱ পাতে৷ সেয়েহে, বহনক্ষম বিকাশ দূৰতে বিদূৰ হয়৷