দেহৰ বিনিময়ত চাকৰি ?

এই সুন্দৰ পৃথিৱীখন সৃজনৰ মূলতে আছে নাৰী আৰু পুৰুষৰ মিলিত প্ৰয়াস৷ আদিম কালৰে পৰা নাৰী আৰু পুৰুষ মিলি এই মানৱ সভ্যতা আগুৱাই নিছে৷  কিন্তু পৃথিৱীখনক সভ্যতাৰ সকলো প্ৰাচুৰ্যৰে উপচাই পেলোৱাৰ পাছতো নাৰীৰ ওপৰত উৎপীড়ন আৰু লাঞ্ছনাৰ অন্ত পৰা নাই কিয়, সেইটোহে ভাবিবলগীয়া বিষয়৷ এই কথা নতুনকৈ কোৱাৰ প্ৰয়োজন নাই যে ভাৰতত নাৰীৰ প্ৰতি অবিচাৰৰ এটা কাৰণ ব্ৰাহ্মণ্যবাদ৷ অতীতৰে পৰা ব্ৰাহ্মণ্যবাদী সমাজ ব্যৱস্থাই সতীদাহ, বৰ্ণপ্ৰথা,  যৌতুক প্ৰথা, বাল্য বিবাহ, দেবদাসী প্ৰথা আদিৰ প্ৰচলন কৰি আহিছে৷ পুৰুষপ্ৰধান সমাজত শোষণ আৰু নিৰ্যাতনৰ পৰা মুক্ত হ’বলৈ আত্মমৰ্যাদাৰে, স্বাধীন চিন্তাৰে যেতিয়ালৈকে নাৰীসমাজে বাস্তৱতাৰ সম্মুখীন হ’ব নোৱাৰে, তেতিয়ালৈ নাৰী অৱদমনৰ ছবিখন তেওঁলোকৰ মনত অস্পষ্ট হৈ থাকিব৷ নাৰী অধিকাৰৰ প্ৰশ্নত বহু পুৰুষ-নাৰী আজি আগবাঢ়ি আহিছে, কিন্তু শাসক পক্ষই তেওঁলোকৰ ওপৰত নানা ধৰণে অপবাদ জাপি দিয়াৰ চেষ্টা কৰিছে৷ একৈশ শতিকাৰ ভাৰতবৰ্ষত আজিও নাৰীমুক্তি আন্দোলন চলি থকা কথাটোৱেই নাৰী অৱদমনৰ ছবিখন স্পষ্ট ৰূপত দাঙি ধৰে৷ দেশে স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ পিছৰে পৰা নাৰী সৱলীকৰণৰ কিছু আঁচনি গ্ৰহণ কৰিছিল স্বাধীন চৰকাৰে, আৰু ধীৰ গতিত ই আগবাঢ়িছিল৷ প্ৰকৃততে গান্ধীজী, জৱাহৰলাল নেহেৰু আৰু আম্বেদকাৰে নাৰীৰ সমমৰ্যাদা আৰু সম-অধিকাৰৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিছিল৷ 

কিন্তু ব্ৰাহ্মণ্যবাদত বিশ্বাসী হিন্দুত্ববাদীসকলৰ দৃষ্টিভংগী আছিল সুকীয়া৷ ইয়াৰ মাথোঁ এটা উদাহৰণ যথেষ্ট৷ তেওঁলোকৰ আদৰ্শ পুৰুষ চাভাৰকাৰৰ দৰ্শন আছিল, ‘পাকঘৰ আৰু শিশু নাৰীৰ প্ৰধান কৰ্তব্য৷’  ‘নাৰীৰ সৌন্দৰ্য আৰু কৰ্তব্য’ নামৰ ৰচনাত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে যে নাৰীৰ মূল কৰ্তব্য হ’ল সন্তান, ঘৰ আৰু দেশৰ প্ৰতি৷ দেশৰ স্বাৰ্থত নাৰীয়ে সুস্থ সন্তান জন্ম আৰু প্ৰতিপালন কৰা উচিত৷ চাভাৰকাৰৰ দৃষ্টিত ঘৰুৱা কৰ্তব্যৰ পৰা আঁতৰি যোৱা যিকোনো মহিলাই ‘আস্থা ভংগৰ’ দোষত নৈতিকভাৱে দোষী৷ বাস্তৱিকতে আজিও নাৰীক হিন্দুত্ববাদীসকলে সেই দৃষ্টিভঙ্গীৰে চাই আহিছে৷ আৰু এই দৃষ্টিভঙ্গী লৈয়েই ৰাজ্যৰ মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে অলপতে ক’লে যে পূৰ্বৰ চৰকাৰৰ দিনত মহিলাসকলৰ বহুতে ‘দেহৰ বিনিময়’ত চাকৰি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ কি ভয়ানক আৰু ঘৃণনীয় বিচাৰ নাৰী সমাজৰ প্ৰতি এজন মুখ্যমন্ত্ৰীৰ/ পূৰ্বৰ চৰকাৰক বদনামী কৰিবলৈ নাৰীক পাশা খেলৰ মোহৰা সজালে৷ সেইখিনি সময়তো এই মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকী আছিল কংগ্ৰেছ মন্ত্ৰীসভাৰ হৰ্তা কৰ্তা বিধাতা৷ গতিকে তেখেতে সকলো জানে বুলি ধৰি লৈ এটা প্ৰশ্ন কৰিব পাৰোঁ নেকি যে তেনে ‘বাস্তৱ অভিজ্ঞতা’ তেখেতৰো হৈছিল নেকি? বা অন্য কোনোবাই তেনে অভিজ্ঞতা লাভ কৰাৰ তথ্য আছে নেকি হাতত? আছে যদি ৰাজহুৱা কৰক আৰু যদি নাই, আমি কেনেকৈ বিশ্বাস কৰিম যে এই কথা সত্য? মাননীয় মুখ্যমন্ত্ৰী ডাঙৰীয়া, নাৰীক কেৱল অবলা বুলি গণ্য কৰিয়েই নাৰী সম্পৰ্কে মনলৈ যি আহে তাকে কৈ দিব নেকি? আই বাই বুলি মুখত যিমানেই ভাল কথা নকওক কিয়, ভিতৰে ভিতৰে পুৰুষতন্ত্ৰ আৰু ৰক্ষণশীলতাৰ সেই মাৰাত্মক বীজাণু আপুনি বহন কৰি আছে নেকি? নাৰীৰ প্ৰতি পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগী এতিয়াও আপুনি মনুবাদৰ মাজত বিচাৰি পাইছে নেকি?  সুনীতা উইলিয়ামছে মহাকাশ ভ্ৰমণ কৰি অহাৰ পিছতো আপুনি এতিয়াও নাৰীক এটা চাকৰি পাব পৰাকৈ সক্ষম বুলি ভবা নাই নেকি? শেষত পুনৰ জানিব বিচাৰিম, নাৰীক ৰাজহুৱাভাৱে অপমান কৰাৰ অধিকাৰ মহিলা মূল লোকসকলে আপোনাক দিছে নেকি? 

ৰাজনৈতিক ক্ষমতা দখলৰ বাবে নাৰীৰ মৰ্যাদাৰ প্ৰশ্নত এনে কথাৰ অৱতাৰনাই দুঃশাসনৰ দ্বাৰা দ্ৰৌপদীৰ বস্ত্ৰহৰণৰ সেই আখ্যানলৈ মনত পেলাই দিয়ে৷ দুঃশাসন বাস্তৱত আছিল নে নাই নাজানো, মহাভাৰতৰ এই আখ্যান হয়তো আছিল প্ৰতীকধৰ্মী, যেতিয়াই শাসনকাৰ্যত দুৰ্নীতি আৰু দুষ্কাৰ্য অৱলম্বন কৰা হয়, সেয়াই দুঃশাসন৷ সঁচা ক’বলৈ হ’লে, আজিও তেনে এক সন্ধিক্ষণত দেশ-ৰাজ্য উপনীত হৈছে৷ যি শাসকৰ ৰাজকাৰ্যত নাৰীৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰা নহয়, সেয়া সুশাসন হ’ব নোৱাৰে৷ এনে ধৰণৰ সৰু যেন লগা কিছুমান কথা-কাণ্ডই শাসকৰ চৰিত্ৰ জনতাৰ আগত উদঙাই দিছে, জনগণে আৱেগৰ বশৱৰ্তী নোহোৱাকৈ কথাবোৰ যুক্তিপুৰ্ণভাৱে ভাবিবলৈ সক্ষম হ’লে এই কথাবোৰ বুজি পাব৷ বিগত দহবছৰে হিন্দুত্ববাদীসকলৰ শাসনকালত নাৰীৰ প্ৰতি কোনো ধৰণৰ সন্মান প্ৰদৰ্শন চকুত পৰা নাই৷ উদাহৰণ দিব লাগিলে তালিকা দীঘলীয়া হ’ব৷ তথাপি ইয়াৰে এটা জঘন্য উদাহৰণ হল গুজৰাট,  এগৰাকী নাৰীক এঘাৰজনকৈ উচ্ছবৰ্ণৰ লোকে একেসময়তে ধৰ্ষণ কৰিলে, তাৰ পিছত পৰিয়ালৰ ১৪জন সদস্যকক হত্যা কৰিলে, মহিলাগৰাকীৰ চকুৰ সমুখতেই কণমানি কন্যা সন্তানটিকো শিলেৰে খুন্দি হত্যা কৰিলে৷  সোতৰ বছৰ ধৰি এই মৰ্মান্তিক ঘটনাৰ  ন্যায়িক যুঁজৰ অন্তত নৰপিশাছকেইটাৰ যাবজ্জীৱন কাৰাদণ্ড হ’ল, কিন্তু কিছুবছৰ কাৰাবাসত থকাৰ পিছত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ হস্তক্ষেপত তেওঁলোক পুনৰ মুকলি হৈ আহিল ২০২২ চনত, ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱসৰ দিনটোতে৷ ইয়াত দেশৰ স্বাধীনতা আৰু নাৰীৰ স্বাধীনতা-ক’ৰবাত যেন এডাল নেদেখা সূতাই দুয়োপক্ষকে বান্ধি ৰাখিছে/ বেটি বছাওৰ কথা কোৱা দেশৰ চৰকাৰে কিহৰ তাড়নাত ধৰ্ষণকাৰীকেইটাৰ পক্ষত থিয় হ’ল? কোৱা হ’ল সিহঁত ধৰ্ষণকাৰী হ’ব নোৱাৰে, কাৰণ সিহঁত ব্ৰাহ্মণ সম্প্ৰদায়ৰ৷ আৰু সিহঁতক ফুলৰ মালাৰে আদৰণি জনোৱা হ’ল/  নাৰীৰ প্ৰতি হিন্দুত্ববাদীৰ ন্যায়বিচাৰৰ ইয়াতকৈ উৎকৃষ্ট উদাহৰণ আৰু কিবা আছেনে? আছে, আৰু আছে, হাথৰচ ধৰ্ষণ কাণ্ড, উন্নাও ধৰ্ষণ কাণ্ড, কাঠুৱা ধৰ্ষণ কাণ্ড আদি ঘটনাবোৰৰ পটভূমি নিৰ্মাণত জড়িত আছিল উচ্ছবৰ্ণ আৰু শাসকীয়দলৰ নেতা-পালিনেতা৷ কাঠুৱা কাণ্ডত ধৰ্ষণকাৰ্য সংঘটিত হৈছিল পৱিত্ৰ হিন্দু মন্দিৰৰ ভিতৰত আৰু ধৰ্ষণকাৰীৰ মুক্তিৰ দাবীত শাসকপক্ষৰ নেতাই সমদলৰ নেতৃত্ব দিছিল৷ ভিনেছ ফ’গাত, সাক্ষী মালিক, সংগীতা ফগাত আদি কেইবাগৰাকীও অলিম্পিক পদকপ্ৰাপক মহিলা মল্লযুঁজাৰু শাসকপক্ষৰ সাংসদ ব্ৰিজভূষণ চাৰণ সিঙৰ যৌন নিৰ্যাতনৰ বলি হৈছিল৷ প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে বহু দিনলৈ পুলিচে এজাহাৰ গ্ৰহণ কৰা নাছিল৷ লক্ষণীয় যে এইবোৰ দেখি শুনিও প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল নীৰৱ৷ মণিপুৰত দুগৰাকী যুৱতীক উলংগ কৰি সমদল উলিওৱা হল, নাৰকীয় অত্যাচাৰ চলিল, সুশাসনৰ সপোন দেখুওৱা আমাৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মহোদয় মণিপুৰলৈ যোৱা দূৈৰৰ কথা, তাৰ বিৰুদ্ধে এটা শব্দও উচ্ছাৰণ নকৰিলে।

 

ভাৰতীয় সংবিধানৰ প্ৰণেতা ভীমৰাও আম্বেদকাৰে নাৰী সৱলীকৰণৰ ধাৰণাক এইদৰে ব্যক্ত কৰিছিল, ..‘পৃথিৱীখন তীব্ৰ গতিত সলনি হৈছে৷ ইয়াত জীয়াই থাকিবলৈ হ’লে, আমিও ইয়াৰ লগত সলনি হ’ব লাগিব৷ ... পুৰুষতান্ত্ৰিক দাসত্ত্বৰ চিন্তাধাৰাক আঁতৰ কৰিবলৈ এটা কঠিন পথ গ্ৰহণ কৰিব লাগিব৷’পিছে আজিৰ ভাৰতবৰ্ষত কন্যা সন্তানৰ আন এখন ভয়াৱহ ছবি হল, তেওঁলোক দহ-বাৰ বছৰ বয়স হ’লেই বিক্ৰী হৈ যায় পতিতালয়ত, কাৰণ দৰিদ্ৰতা আৰু ক্ষুধা,  আটছে দিনৰ ভাৰতবৰ্ষৰ ই এক চৰম ট্ৰেজেদি৷ 

হিন্দুত্ববাদীৰ এনে অপশাসন আৰু স্বৈৰতন্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধে দেশৰ মহিলাসকল ওলাই অহা নাই বুলি ক’লে সত্যৰ অপালাপ হ’ব৷ অলপতে লক্ষ্ণৌ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সহকাৰী অধ্যাপিকা মাদ্ৰি কাকতি[ডঃ মেদুছা]য়ে পেহেলগামৰ আক্ৰমণ সম্পৰ্কত কৰা মন্তব্যৰ বাবে আইনী মেৰপেচত সোমাবলগীয়া হৈছে৷ তেওঁ কৈছিল, ‘ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদী আৰু সাধাৰণ মুছলমানৰ মাজত একেই পাৰ্থক্য, যি পাৰ্থক্য আছে পৃথকতাবাদী সন্ত্ৰাসবাদী আৰু সাধাৰণ হিন্দুৰ মাজত৷ এই ফেচিবাদী চৰকাৰে ঘৃণা নামৰ সাপটোক গাখীৰ খুৱাই পোহপাল দি আছে৷ ধৰ্ম সুধি সুধি সন্ত্ৰাসবাদীয়ে চলোৱা হত্যাকাণ্ডৰ অন্তৰালত দেশবাসীৰ মাজত বিভাজন অনাটোৱেই উগ্ৰপন্থীৰ লক্ষ্য, ইয়াক প্ৰতিহত কৰা দৰকাৰ....৷’ চাবলৈ গলে এই মন্তব্যত অস্বাভাৱিকতা একো নাই, অসত্যও একো নাই৷  নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্ৰত গাফিলতি আছিল নেকি বুলি কৰা বহুতৰে প্ৰশ্নৰ চৰকাৰী স্থিতি এতিয়াও স্পষ্ট হোৱা নাই, কিন্তু উগ্ৰপন্থীৰ উদ্দেশ্য যে ভাৰতীয় মানুহৰ মাজত বিভাজন অনা, এই কথা স্পষ্ট হৈ পৰিছে৷ আন এগৰাকী ইউ টিউবাৰ নেহা সিং ৰাথোৰ পুলিচৰ জেৰাৰ সন্মুখীন হৈছে চৰকাৰক সমালোচনা কৰি ব্যংগ গীত পৰিৱেশন কৰা বাবে৷ দেশত এতিয়াও সামৰিক শাসন বলৱৎ হোৱা নাই যে চৰকাৰ সমালোচনা কৰিলে কোনো নাগৰিক অপৰাধী হৈ পৰিব।এনে পৰিস্থিতিত দেশৰ মহিলা সমাজৰ কৰিবলগীয়া বহুত আছে৷ এফালে ঋণগ্ৰস্ত চৰকাৰে হিতাধিকাৰী সৃষ্টি কৰি, মহিলাক মোবাইল দি, পৰীক্ষাৰ্থীক গাখীৰ খুৱাই, কৰ্মহীনক ধন দি তন্দ্ৰামগ্ন কৰি ৰখাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে, আনফালে মহিলাৰ যোগ্যতা সম্পৰ্কত অনধিকাৰ প্ৰশ্ন তুলিছে, নাৰীসমাজে এতিয়াও বুজিব পৰা নাই যে এনে মন্তব্যই সমগ্ৰ নাৰীসমাজৰ শ্লীলতাৰ প্ৰতিয়েই প্ৰত্যাহ৩ান আনিছে৷ 

‘women have the right to their own bodies’ সংবিধানে দিয়া এই মৌলিক অধিকাৰৰ অৰ্থ হ’ল নাৰীয়ে নিজৰ শৰীৰৰ বিষয়ে সিদ্ধান্ত লোৱাৰ অধিকাৰ আছে, ইয়াত কোনেও জোৰ-জবৰদস্তি বা হস্তক্ষেপ কৰিব নোৱাৰিব৷ ই হল নাৰীৰ শাৰীৰিক স্বায়ত্তশাসন, হিংসাৰ সন্মুখীন নোহোৱাকৈ নিজৰ শৰীৰৰ বিষয়ে বাছনি কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান৷ এনেস্থলত যদি কথাবোৰ সঁচাও হয, নাৰীৰ মৌলিক অধিকাৰত কোনেও হাত দিব নোৱাৰে, মানিবলৈ টান পালেও এই কথা সত্য৷ 

ভাৰতবৰ্ষৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠ নাৰীৰ কথা বাদেই দিলো, শিক্ষিতসকলৰ বহুতেই নাজানে নাৰীৰ বাবে সংবিধানত লিপিবদ্ধ মৌলিক অধিকাৰৰ অনুচ্ছেদসমূহ৷  ইয়াৰ বিপৰীতে বেছিভাগ নাৰীয়ে নিজকে অবলা হিচাপেই গণ্য কৰি আহিছে, সিদ্ধান্ত লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে তেওঁলোকে নিৰ্ভৰ কৰে পুৰুষৰ ওপৰত৷ গতিকে পুৰুষে নাৰীক যিভাৱে বিচাৰিব, সেইভাৱেই থাকিব লাগিব৷ সভ্যতা গঢ় লৈ উঠাত নাৰীৰ অৱদান ইতিহাসসমৃদ্ধ, তথাপিও কোৱা হয় নাৰী অবলা/ 

এনেস্থলত সাময়িক সুবিধা লাভৰ চেষ্টাত আত্মমৰ্যাদা পৰিহাৰ কৰি নাৰী সদায় অবলা হৈ থকা উচিতনে? 

বছৰ বছৰ ধৰি বিশ্বজুৰি নাৰীবাদী আন্দোলনসমূহে পৰম্পৰাগত ভূমিকাৰ বিৰুদ্ধে সমতাৰ পোষকতা কৰিছে৷  গভীৰভাৱে শিপাই থকা পিতৃতান্ত্ৰিক নীতি-নিয়মসমূহক প্ৰত্যাহবান জনাব নোৱাৰিলে নাৰী আন্দোলন কেতিয়াও শক্তিশালী নহ’ব৷ 

‘Not everything that is faced can be changed, but nothing can be changed until it is faced.’– জেমছ বল্ডৱিন [James Baldwin] নামৰ এই আফ্ৰিকান মূলৰ আমেৰিকান মানৱ অধিকাৰ কৰ্মী, লেখক গৰাকীৰ মৰ্ম উপলব্ধি কৰিবনে সচেতন নাৰীসমাজে?