পৰিৱৰ্তিত সমাজত ডিজিটেল ইণ্ডিয়া

আজিৰ সময়ত সামাজিক মাধ্যমে সমাজত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে৷ বহু ক্ষেত্ৰত এই ভূমিকা ইতিবাচক আৰু বহু ক্ষেত্ৰত নেতিবাচক৷ ইতিবাচকেই হওক বা নেতিবাচকেই হওক সমাজখনক এতিয়া সামাজিক মাধ্যমেহে প্ৰতিফলিত কৰে বুলি ক’লেও ভুল কোৱা নহ’ব৷ সমাজৰ বহুসংখ্যক ব্যক্তিয়েই হাতত থকা ম’বাইলটোৰ সহায়ত জ্ঞাতে-অজ্ঞাতে দিনটোৰ বহু সময় সামাজিক মাধ্যমক দিয়ে৷ কেৱল সামাজিক মাধ্যমটো ব্যৱহাৰৰ বাবেই নহয়, হাতত থকা ম’বাইলটো দিনটোৰ বিভিন্ন কামত বাৰেপতি ব্যৱহাৰ হয়৷  কিছুদিনৰ আগলৈকে ম’বাইল ফোনটো কথা পতাৰ বাদেও যে বেলেগ কামত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, মানুহে হয়তো ভাবিবই পৰা নাছিল/ মানুহে হয়তো ভাবিবই পৰা নাছিল যে হাতত এক টকাও নথকাকৈ কেৱল ম’বাইল ফোনটোৰ সহায়ত মোনা ভৰাই বজাৰ কৰি আহিব পাৰিব, পেট ভৰাই হোটেল-ৰেস্তোৰাঁত খাব পাৰিব, গাড়ীত তেল ভৰাব পাৰিব; ঘৰতে থাকি কেৱল ম’বাইল ফোন টিপিয়েই বিদ্যুৎ, ফোন, জীৱন বীমা, চিনেমাৰ টিকট, আৰ ডি, এফ ডিকে ধৰি সকলো বেংক লেনদেন কৰিব পাৰিব; ম’বাইল ফোনটোৰ সহায়তে পাচলিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সকলো প্ৰয়োজনীয় বস্তু কিনিব পাৰিব; ম’বাইল ফোনটোৰ সহায়তে ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ এখন বিশাল সাম্ৰাজ্যত প্ৰৱেশ কৰি বিশ্বৰ চুকে-কোণে থকা লোকৰ লগত সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিব পাৰিব/ মুঠতে সমগ্ৰ বিশ্ব যে এতিয়া হাতৰ মুঠিত আৰু প্ৰতিটো কামেই যে কেৱল আঙুলিৰ নিৰ্দেশত কৰিব পৰা যাব, কিছুদিনৰ আগলৈকে হয়তো কোনেও ভাবিবই পৰা নাছিল৷ মাত্ৰ কেইবছৰমানৰ ভিতৰতে ডিজিটেল ইণ্ডিয়াই ম’বাইল ফোনটোৰ ধাৰণাই সলনি কৰি দিলে৷ ম’বাইল ফোনটোক কথা পতাতকৈ ডেটাৰ ক্ষেত্ৰত যে বেছি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, সেই কথাৰ লগত আমি প্ৰত্যেকজন ব্যক্তিয়েই অভ্যস্ত হৈ পৰিলোঁ৷ বিশেষকৈ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ ব্যাপক৷ বছৰ বছৰ ধৰি ভাৰতীয় অৰ্থনীতিত নগদ ধনে বিশেষ স্থান অধিকাৰ কৰি আহিছিল৷ সমীক্ষা অনুসৰি দুবছৰমান আগলৈকে দেশৰ প্ৰায় ৭৫ শতাংশ লেনদেন নগদ ব্যৱস্থাৰে হৈছিল৷ এই বৃহৎ শতাংশ নগদ লেনদেনৰ সুবিধা লৈয়েই দেশত এক সমান্তৰাল অৰ্থনীতিয়ে গা কৰি উঠিছিল৷ সন্দেহ কৰা অনুসৰি ভাৰতৰ সমান্তৰাল অৰ্থনীতিত অৰিহণা যোগোৱা ধনসমূহৰ গৰিষ্ঠসংখ্যকেই নগদ লেনদেনৰ যোগেদি হয়৷ কৰ ফাঁকি বা অন্যান্য অসৎ উপায়েৰে সংগ্ৰহ কৰা ধন বেংক একাউণ্টৰ মাধ্যমেৰে লেনদেন নহ’লে আয়কৰ বিভাগৰ চকুত পৰাৰো উপায় নাই৷ তদুপৰি দেশজুৰি বিয়পি থকা ক’লাধনৰ বৃহৎ চক্ৰটো উৎখাত কৰিবলৈ দেশৰ নগদ ধন নিৰ্ভৰশীল অৰ্থনীতিক নগদবিহীন অৰ্থনীতি বা ডিজিটেল অৰ্থনীতিলৈ ৰূপান্তৰ কৰাটো অতিকৈ জৰুৰী হৈ পৰিছিল৷ সেয়েহে বিমুদ্ৰাকৰণৰ পাছত নগদবিহীন লেনদেন বা ডিজিটেল লেনদেনৰ বাবে চৰকাৰে সৰ্বতোপ্ৰকাৰে চেষ্টা চলাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল৷ দেশত ডিজিটেল লেনদেনক আদৰি লোৱাৰ পূৰ্বে সকলোৱে ইয়াৰ লগত জড়িত আশংকা আৰু উপযোগিতাক নানাধৰণে সমালোচনা কৰিছিল৷ যিখন দেশত ৬৬ শতাংশ লোক গাঁৱত বাস কৰে, যিসকলৰ অধিকাংশই খেতি-বাতি, দিন হাজিৰা বা সৰু-সুৰা ব্যৱসায়ৰ লগত জড়িত, সেইসকল লোক ডিজিটেল অৰ্থনীতিৰ বাবে কিমান প্ৰস্তুত? তদুপৰি চাইবাৰ নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্ৰতো দেশবাসী সমূলি নিৰাপদ নহয়৷ কিন্তু দেশৰ মানৱ সম্পদ উন্নয়ন মন্ত্ৰণালয়ে ৰাষ্ট˜ীয় সেৱা আঁচনিৰ কেডেটসকলৰ জড়িয়তে বিত্তীয় সাক্ষৰতা অভিযানৰ যি পাতনি মেলিলে, সিয়ে দেশখনক নগদবিহীন অৰ্থনীতিৰ দিশে ভবাতকৈ বহু সোনকালে আগুৱাই লৈ গ’ল৷ চাইবাৰ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত অতি শক্তিশালী হৈ পৰিল৷ গাঁৱে-ভূঁয়ে, চহৰে-নগৰে সকলোতে সহজলভ্য আৰু বিনামূলীয়া ইণ্টাৰনেট সেৱাৰ প্ৰৱৰ্তনে বিষয়টো আৰু সহজ কৰি পেলালে৷ সাধাৰণ চহা কৃষক এজনেও বা গাঁৱৰ সৰু দোকানখনেও ডিজিটেল মাধ্যমৰ যোগেদি টকাৰ লেনদেন কৰিব পৰা হ’ল৷ ইউ পি আইৰ ব্যৱহাৰ অতি সুৰক্ষিত আৰু সুনিশ্চিত হৈ পৰিল৷ কম দিনৰ ভিতৰতে ডিজিটেল ইণ্ডিয়াই ভাৰতক সমৃদ্ধিৰ দিশত খৰটকীয়াকৈ আগবঢ়াই লৈ গ’ল৷ মুঠতে ডিজিটেল অৰ্থনীতিয়েই হওক বা সামাজিক মাধ্যমেই হওক, হাতত থকা ম’বাইল ফোনটোৰ মহিমাই সকলো সম্ভৱ কৰি তুলিলে৷