ৰাছিয়া-অলিগাৰ্কি-পুটিন
গণতন্ত্ৰ আৰু উদাৰবাদী ধ্যান-ধাৰণা সমগ্ৰ পৃথিৱীজুৰি সংকটাপন্ন৷ ইয়াৰ বিকল্পৰূপে কি গঢ় লৈছে? গণতন্ত্ৰ আৰু উদাৰবাদী ধ্যান-ধাৰণাতকৈও উন্নত, জনহিতকৰ কিবা ব্যৱস্থা গঢ় লৈছেনে বা গঢ়ি উঠাৰ প্ৰৱণতা দেখা গৈছেনে? দুৰ্ভাগ্যজনক কথাটো হ’ল, সমগ্ৰ পৃথিৱীজুৰি স্বৈৰতান্ত্ৰিক শাসনকৰ্তাই ক্ষমতা লাভ কৰিছে, যিবোৰক কোনো ফালৰ পৰাই গণতান্ত্ৰিক আৰু উদাৰবাদী ব্যৱস্থাতকৈ ভাল বুলিব নোৱাৰি৷ এইবোৰে পৃথিৱীৰ মানুহৰ আগত কোনো বিকল্প দাঙি ধৰিব পৰা নাই৷ বৰ্তমান যুগটোত বেছিভাগ স্বৈৰতান্ত্ৰিক শাসকেই নিজকে গণতান্ত্ৰিক বুলি দাবী কৰে আৰু গণতান্ত্ৰিক বুলি প্ৰতিপন্ন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে; কিন্তু বেছিভাগেই এমুঠিমান ধনকুবেৰ বা অলিগাৰ্কিৰ হাতত দেশৰ সমস্ত সম্পদ গটাই দিয়ে৷
ৰাছিয়াৰ শাসক পুটিনে ৰাছিয়াৰ সামৰিক শক্তি পুনৰ গঠন কৰিছে আৰু এক পৃথিৱীক এক বিকল্প দিয়াৰ দাবী কৰিছে৷ কিন্তু মতাদৰ্শগতভাৱে দেশখনৰ অৱস্থা অতি দেউলীয়া৷ ৰাছিয়া আৰু সমগ্ৰ বিশ্বৰ বিভিন্ন সোঁপন্থী আন্দোলনৰ মাজত পুটিন নিশ্চিতভাৱে জনপ্ৰিয়, কিন্তু তেওঁৰ এনে কোনো বিশ্ব-দৰ্শন নাই যি দৰ্শনে ইউৰোপৰ বা ভাৰতৰ নিবনুৱা নতুন পুৰুষক, ব্ৰাজিলৰ অসন্তুষ্ট জনতাক বা কেম্ব্ৰিজ বা গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্ব›Ÿবিলাসী-আদৰ্শবাদী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে৷
পুটিনে ৰাছিয়াত উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ ঠাইত এটা বিকল্প আৰ্হি গঢ়ি তুলিব পাৰিছে৷ কিন্তু এই আৰ্হিটো কোনো সুসংহত ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শ নহয়৷ বৰং ই এনে এক ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থা য’ত কেইজনমান অলিগাৰ্কিয়ে দেশ এখনৰ বেছিভাগ সম্পদ আৰু ক্ষমতা নিজৰ হাতলৈ আনে আৰু তাৰ পাছত সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত থকা তেওঁলোকৰ নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱহাৰ কৰি নিজৰ কাৰ্যকলাপ লুকুৱাই ৰাখি নিজৰ শাসন নিকপকপীয়া কৰি তোলে৷ গণতন্ত্ৰ আব্ৰাহাম লিংকনৰ এই নীতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে যে ‘আপুনি সকলো মানুহক কিছু সময়ৰ বাবে মূৰ্খ সাজিব পাৰে, কিছু মানুহক অনবৰত মূৰ্খ সজাই ৰাখিব পাৰে, কিন্তু সকলো মানুহক সৰ্বকালৰ বাবে মূৰ্খ সাজি ৰাখিব নোৱাৰে’৷ যদি এখন চৰকাৰ দুৰ্নীতিপৰায়ণ হয় আৰু জনসাধাৰণৰ জীৱনৰ মান উন্নত কৰাত ব্যৰ্থ হয়, তেতিয়া অৱশেষত গৈ যথেষ্টসংখ্যক মানুহে এই কথা উপলব্ধি কৰিব আৰু অসন্তুষ্ট নাগৰিকে চৰকাৰখন সলনি কৰিব৷ কিন্তু অলিগাৰ্কি শাসন ব্যৱস্থাত সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত থকা চৰকাৰৰ প্ৰায় সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ থাকে৷ ইয়াৰ ফলত লিংকনৰ যুক্তি দুৰ্বল হৈ পৰে৷ কাৰণ নাগৰিকেপ্ৰকৃত সত্য উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰে৷ তেওঁলোক কিছুমান কাল্পনিক সমস্যাক লৈ ব্যস্ত থাকে৷ তেনে নাগৰিকক অনন্ত কালৰ বাবে মূৰ্খ সজাই ৰাখিব পাৰি৷ সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত থকা একচেটিয়া নিয়ন্ত্ৰণৰ জৰিয়তে শাসক অলিগাৰ্কিসকলে নিজৰ সকলো ব্যৰ্থতাৰ বাবে আনৰ ওপৰত দোষ জাপি দিব পাৰে, আৰু জনগণৰ মনোযোগ বাহিৰৰ পৰা অহা ভাবুকিৰ ফালে আকৰ্ষিত কৰিব পাৰে, সেই ভাবুকি সঁচাই হওক বা কাল্পনিক হওক৷ যদি দেশখন বাহিৰা শত্ৰুৰ আক্ৰমণ বা দেশৰ ভিতৰৰে ভয়ংকৰ শক্তিৰ কূটাঘাতৰ সন্মুখীন হয়, তেতিয়া ৰোগীৰে ঠাহ খাই থকা হাস্পতাল বা প্ৰদূষণৰ চিন্তা কৰিবলৈ কাৰ সময় থাকে? এটাৰ পাছত আনটোকৈ সংকটৰ এক অন্তহীন সোঁত সৃষ্টি কৰি দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত অলিগাৰ্কিৰ শাসনে নিজকে অনিৰ্দিষ্টকাললৈ শাসন ক্ষমতাৰ অধিকাৰী কৰি ৰাখিব পাৰে৷
কাৰ্যক্ষেত্ৰত দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে বৰ্তি থাকিলেও তেওঁলোকে নিজকে অলিগাৰ্কি বা অভিজাততন্ত্ৰ বুলি স্বীকাৰো নকৰে৷ সেইবাবেই পুটিনৰ ৰাছিয়াই এখন গণতান্ত্ৰিক দেশৰ ভাও ধৰে৷ ৰাছিয়াৰ নেতাসকলে অলিগাৰ্কিৰ প্ৰতি আনুগত্য ঘোষণা নকৰে, বৰং ৰাছিয়াৰ জাতীয়তাবাদ আৰু ৰাছিয়াত প্ৰচলিত অৰ্থ’ডক্স খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ মূল্যবোধৰ প্ৰতিহে নিজৰ আনুগত্য ঘোষণা কৰে৷ ৰাছিয়াত দুৰ্নীতি হ’ল শাসন ব্যৱস্থাটোৰ এৰাব নোৱৰা অংগ৷ তাত প্ৰায় সকলো ৰাজহুৱা সেৱা বিকল আৰু আইনৰ শাসন, নাগৰিকৰ গণতান্ত্ৰিক বা ব্যক্তি স্বাধীনতা বুলিবলৈ একো নাই৷ ৰাছিয়াত অভাৱনীয় পৰিমাণৰ অৰ্থনৈতিক বৈষম্য আছে৷ পুটিন ২০০০ চনৰ পৰা যোৱা ২৫ বছৰে ৰাছিয়াৰ প্ৰায় একচ্ছত্ৰী শাসক হৈ আছে; কিন্তু নিয়মীয়াকৈ নিৰ্বাচনৰ ভেঁকো-ভাওনা অনুষ্ঠিত কৰি আছে, যিবোৰ নিৰ্বাচনত পুটিনৰ জয় আগতেই নিশ্চিত হৈ থাকে৷
পুটিনৰ অলিগাৰ্কিয়ে ৰাছিয়াক দিনে দিনে ৰসাতললৈ নি আছে৷ কিন্তু পুটিন থকালৈ অলিগাৰ্কিৰ পৰা নিস্তাৰ পোৱাৰ কোনো সম্ভাৱনা অন্তত অদূৰ ভৱিষ্যতে ৰাছিয়াৰ জনসাধাৰণৰ হাতত নাই৷ ভাৰতকে ধৰি গণতান্ত্ৰিক দেশৰ মানুহে কেনেকুৱা শাসন আৰু শাসক প্ৰতিষ্ঠা হ’ব দিব নালাগে, ৰাছিয়া আৰু পুটিন তাৰেই উদাহৰণ৷