জীৱন-বীক্ষা

সময় বাগৰাৰ লগে লগে সকলো ক্ষেত্ৰতে ৰূপান্তৰ হোৱাৰ লগতে সমাজৰ স্পৰ্শকাতৰ অনুভূতিসম্পন্ন পৰিয়ালৰ ক্ষেত্ৰতো ৰূপান্তৰ পৰিলক্ষিত হয়৷ পুৰণিকালৰ সহজ-সৰল জীৱন ধাৰণ প্ৰণালী সময়ৰ পৰিক্ৰমাত সলনি হ’বলৈ ধৰিছে৷ এই পৰিৱৰ্তন স্বাভাৱিক আৰু ই গতিশীল৷ শৈশৱৰ স্মৃতিয়ে মানুহক জীয়াই থকাৰ প্ৰেৰণা দিয়ে৷ এতিয়াৰ প্ৰজন্মৰ বাবে শৈশৱৰ স্মৃতি সুঁৱৰিবলৈ একোৱেই নাই যেন লাগে৷ মাত্ৰ কিতাপ, ঘৰ আৰু বিদ্যালয়৷ কিন্তু বৰ্তমান অতিমাৰীৰ সময়ত সেয়াও হঠাৎ তচনচ অৱস্থা৷ তৰাই জিলমিলাই থকা, পথাৰৰ হালধীয়া, শাওনৰ সেউজীয়া পথাৰ, শেৱালি ফুলৰ সৌন্দৰ্যৰ মেলা, বৰষুণৰ পানী পৰি শুকান মাটিৰ পৰা ভাহি অহা সুগন্ধি, গাখীৰ খাবলৈ উদ্‌গ্ৰীব হৈ থকা পোৱালিটোৰ চিঞৰ, দূৰলৈ গুচি যোৱা পোৱালিটোক হেম্বেলিয়াই গাইজনীয়ে মতা দৃশ্য আজিৰ প্ৰজন্মৰ বাবে অচিনাকি হ’বলৈ ধৰিছে৷ ক্ৰমশঃ আজিৰ প্ৰজন্ম যান্ত্ৰিক হৈ পৰিছে৷ জীৱন নামৰ বৃক্ষজোপা বৰ নিষ্ঠুৰ৷ মনে নিবিচৰা বহু কথা, বহু কাম জীৱনে কৰিবলৈ বাধ্য কৰায়৷ এই বাধ্যতামূলক জীৱন গ্ৰহণ বৰ কষ্টকৰ, গোলাপৰ তলৰ কাঁইটৰ দৰে৷ সেই ব্যস্ততাৰে পৰিপূৰ্ণ জীৱন হঠাৎ অতিমাৰীয়ে অকামিলা কৰি দিলে যদিও পুনৰ মানুহৰ জীৱন-ধাৰণৰ শৈলী আগৰ অৱস্থালৈ লাহে লাহে আহিছে যেন অনুভৱ হয়৷ যান্ত্ৰিকতাৰ কবলত মানুহে মানুহৰ খবৰ ল’বলৈ আহৰি পোৱা নাছিল৷ মানুহৰ মুখত প্ৰায়ে শুনা যায়–কেৱল সময় নাই, সময় নাই৷ এৰিষ্টটলে কোৱাৰ দৰে মানুহ সামাজিক প্ৰাণী৷ প্ৰত্যেক মানুহে প্ৰত্যেকৰ লগত আন্তঃসম্পৰ্ক স্থাপন কৰে আৰু যিকোনো কাম বা উদ্দেশ্য সমূহীয়াভাৱে পূৰণ কৰিবৰ বাবে চেষ্টা কৰে৷ গতিকে সমাজৰ উপাদানসমূহ হ’ল দুই বা ততোধিক ব্যক্তিৰ সমষ্টি, য’ত ব্যক্তিসকলে উমৈহতীয়া উদ্দেশ্য পূৰণৰ বাবে প্ৰত্যেকেই প্ৰত্যেকৰ  সৈতে পাৰস্পৰিক বুজাবুজি আৰু সহযোগিতাৰ দ্বাৰা সম্পৰ্ক গঢ় লৈ উঠে৷ জন্মৰ পাছৰে পৰা মানুহে পৰিয়ালৰ দৰে প্ৰাথমিক উপাদানসমূহৰ সান্নিধ্যত জীৱন-প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰে৷ বিকাশ প্ৰক্ৰিয়াৰে আগবাঢ়ি যাওঁতে শিশুৱে পৰিয়ালৰ পাছত আন প্ৰাথমিক উপাদানসমূহ যেনে– ওচৰ-চুবুৰীয়া গাঁৱৰ লোক, স্থানীয় লোকসকল আৰু শিক্ষানুষ্ঠানৰ সান্নিধ্য লাভ কৰে৷ সমাজৰ প্ৰাথমিক উপাদানসমূহ হৈছে– সহযোগ, আৱেগ, অনুভূতি, সহৃদয়তা আদিৰ সমষ্টি৷ জীৱনত মানৱীয় সংগই যথেষ্ট! কান্ধত কাৰোবাৰ হাত এখনেই যথেষ্ট! দূৰত থাকক বা কাষত থাকক মূল্যৱান আৰু সঁচা সম্পৰ্কৰ মাথোঁ অনুভৱেই যথেষ্ট৷ প্ৰসংগক্ৰমে, Shirley Toulsonৰ ‘এ ফটোগ্ৰাফ’নামৰ কবিতাটোৰ বিষয়বস্তুলৈ মনত পৰিছে৷ কবিয়ে কাৰ্ডব’ৰ্ডৰ ফ্ৰেমত আবদ্ধ এখন পুৰণি ফটোলৈ চাইছে৷ ফটোখনত তিনিগৰাকী গাভৰু আছিল৷ তেওঁলোক হ’ল সাগৰৰ পাৰত তেওঁৰ মাকৰ স’তে খুৰাকৰ দুজনী ছোৱালী৷ এই মধুৰ ক্ষণটো খুৰাকে কেমেৰাত আবদ্ধ কৰি ৰখাৰ সময়ত তেওঁলোকে হাঁহি হাঁহি কেমেৰালৈ চাইছিল৷ ফটোখন কবিৰ জন্মৰ বহু আগৰ যদিও ফটোত তেওঁৰ মাকৰ মুখখন ধুনীয়া দেখা গৈছিল৷ সকলো পৰিৱৰ্তন হ’ল, কিন্তু তেওঁলোকৰ ভৰি ধুৱাই যোৱা সাগৰখন অপৰিৱৰ্তনীয় হৈয়েই ৰ’ল৷ নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে আহি থকা সাগৰীয় ঢৌবোৰে তেওঁলোকৰ ভৰিবোৰ পখালি নিছিল৷ এয়াও প্ৰকৃতিৰ স্থায়িত্ব আৰু মানৱ জীৱনৰ এটা প্ৰতীক৷ সাগৰখন পৰিৱৰ্তন হোৱা নাই, কিন্তু ভৰিবোৰ হেৰাই গ’ল৷ ঠিক তেনেধৰণে যান্ত্ৰিকতাৰ কবলত মানৱ সমাজত আত্মীয়তাৰ এনাজৰীডাল জহি-খহি পৰিছে৷ আমি কিহৰ পিছে পিছে দৌৰিছোঁ! অৱশ্যে অতিমাৰীয়ে মানুহক আকৌ কম পৰিমাণে হ’লেও পূৰ্বৰ অৱস্থালৈ ঘূৰাই নিছে৷ সময়ে আমাক শিকাই যায় নিজৰ পৰিয়ালৰ বাহিৰে নিজৰ বুলি ক’ব পৰা আমাৰ কোনো নাই৷ ৰিলেচনশ্বিপ বা সম্পৰ্ক টকা-পইচাৰ বান্ধোন নহয়৷ কিছুমান সম্পৰ্কই কোনো লাভাংশ নিদিয়ে, কিন্তু জীৱনটো সুন্দৰকৈ গঢ়ি তোলে৷ বৰ্তমান  আমি ঘৰলৈ গৈ বন্ধ কোঠাত আবদ্ধ হৈ ফেচবুককে আদি কৰি ইণ্টাৰনেট জগতখনৰ মাজতে যেন হেৰাই গৈছোঁ৷ আমাৰ মাজৰ সঁচা সম্বন্ধৰ আত্মীয়তাৰ এনাজৰীডাল আমি যেন ম’বাইলৰ স্ক্ৰীনৰ আঁৰৰ মাজত বেলেগ এখন নতুন পৃথিৱীৰ সন্ধানত ক্ৰমশঃ হেৰাই গৈছোঁ৷ এনেকৈ লাহে লাহে অতীতৰ আত্মীয়তাৰ এনাজৰীডালত যেন ঘুণে ধৰিছে৷ মানুহৰ জীৱনটো যদি কিছুমান বিষয়ৰ সমষ্টি বুলি ধৰা হয়, তেন্তে দুখ বা বিষাদবোধ ইয়াৰে এটা বৃহওম অংশ৷ পৃথিৱীৰ কোনো মানুহেই সুখৰ গেৰাণ্টী দিব নোৱাৰে৷ অৱধাৰিতভাৱে মনত থিতাপি লয় বিষাদে৷ বিষাদৰ এক কৰুণ সুৰে অহৰহভাৱে উদাস কৰি তোলে৷ কিবা এক নাই নাই ভাবে মানুহক অবিৰতভাৱে খেদি ফুৰে অথচ মানুহে নাজানে কি পালে হ’ব পাৰে সুখী৷ সুখৰ লগত টকা-পইচাৰ কোনো সম্পৰ্ক নাই; টকাই কেৱল চাহিদা পূৰণ কৰে৷ সকলো সুখ যদি টকাৰে পোৱা গ’লহেঁতেন, তেনেহ’লে সুখ নামৰ বস্তুটো দোকানতো পোৱা গ’লহেঁতেন৷ বৰ্তমানৰ যুৱপ্ৰজন্ম, বৈদু্যতিন মাধ্যম, ফেচবুক, ৱাটছএপ আদি মাধ্যমসমূহে অনুভূতিসম্পন্ন আত্মীয়তাৰ পৰা আঁতৰাই বেলেগ এখন নতুন পৃথিৱীত স্থিতি কৰাইছে৷ যুৱপ্ৰজন্মকে ধৰি সকলোৱে প্ৰাকৃতিক জগতখনৰ সৈতে একাত্মতাৰে পাৰস্পৰিক নিৱেদনসমূহ গ্ৰহণ কৰিব পাৰিলেহে নতুনৰ আশা কৰিব পাৰি৷ পাৰিবাৰিক আত্মীয়তা আৰু সামাজিক সমীক্ষাইহে জীৱন সুন্দৰ কৰি তোলে, তাৰবাবে মানৱীয় প্ৰমূল্যবোধ নিৰূপণ কৰিব পাৰিব লাগিব; যিয়ে পৰিয়াল আৰু সমাজৰ আত্মীয়তাৰ এনাজৰীৰ অন্বেষণত সাৰ্থক হ’ব৷