অসমীয়াৰ সংজ্ঞা, অসমৰ অস্তিত্বৰ শংকা আদি

অসম বিধানসভাৰ তৰুণ গগৈ চৰকাৰৰ শেষৰটো কাৰ্যকালৰ তদানীন্তন অধ্যক্ষ প্ৰণৱ গগৈয়ে ১৯৫১ চনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নাগৰিকপঞ্জীক আধাৰ কৰি অসমীয়াৰ সংজ্ঞা নিৰূপণৰ প্ৰস্তাৱ দি তাৰ এখন প্ৰতিবেদনেৰে দেশৰ প্ৰতি তেওঁৰ দায়বদ্ধতাৰ প্ৰমাণ দাঙি ধৰিছিল৷ কিন্তু  প্ৰস্তাৱটোৰ দুৰ্ঘোৰ প্ৰতিবাদ কৰিলে শাসনাধিষ্ঠিত কংগ্ৰেছ দলটোৱেই৷ কিন্তু লগে লগে ২০১৬ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতাৰ বাবে মেৰু বিভাজন প্ৰক্ৰিয়াও আৰম্ভ হৈ গ’ল৷ এটা মেৰুত কংগ্ৰেছ আৰু এআইইউডিএফ জোঁট, আনটো মেৰুত বিজেপি, এজিপি আৰু বিপিএফ মিত্ৰজোঁট৷ কংগ্ৰেছ দলে নিজৰ শক্তিৰে চৰকাৰ গঠন কৰিব নোৱাৰিব বুলি আত্মবিশ্বাস হেৰুৱাই এআইইউডিএফকে সাৰথি কৰি ২০১৬১ নিৰ্বাচনৰ পাছত চৰকাৰ গঠনৰ সপোন দেখি আছিল তদানীন্তন অসম কংগ্ৰেছৰ সভাপতি অঞ্জন দত্তই৷ প্ৰণৱ গগৈৰ প্ৰস্তাৱ নাকচ হোৱাৰ পাছত দত্তই তেওঁৰ স্বপ্ন সাৰ্থক কৰাৰ দিশত এখোজ আগুৱাইছিল৷ কিন্তু তেওঁৰ অকাল বিয়োগৰ লগে লগে ঘটনাই বেলেগ ৰূপ ল’লে৷

প্ৰথমতে ধৰ্মভিত্তিক জনগাঁথনিৰ কথালৈ আহোঁ৷  ২০১১ চনৰ লোকপিয়লত দেখা গৈছিল যে ইতিমধ্যে অসমৰ ১১খন জিলা মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ হৈ পৰিছে– বৰপেটা, কামৰূপ,  ধুবুৰী, গোৱালপাৰা, হাইলাকান্দি, নলবাৰী, কৰিমগঞ্জ, মৰিগাঁও, নগাঁও, বঙাইগাঁও আৰু দৰং৷ এইকেইখন জিলাত কংগ্ৰেছ, এআইইউডিএফ জোঁট আগবঢ়াৰ সম্ভাৱনা আছিল অধিক৷ আন জিলাত কংগ্ৰেছে প্ৰতিপক্ষৰ সৈতে অকলেই যঁুজিব লাগিব, এয়ে আছিল এই দুয়োটা দলৰ ৰণকৌশল৷ প্ৰণৱ গগৈৰ ফৰ্মূলা গ্ৰহণ নকৰাত অৱশেষত সমস্ত অসমৰ প্ৰেক্ষাপটত কোনপক্ষক সৰ্বাধিক সহায় কৰিলে সেইটো ২০১৬১ বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনে প্ৰতিপন্ন কৰিলে৷ প্ৰথম মেৰুবিভাজনৰো সৃষ্টি হ’ল তেতিয়াই৷

দ্বিতীয়তে, ভাষাভিত্তিক অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ প্ৰসংগলৈ আহোঁ৷ এই সংক্ৰান্তত লোকপিয়লৰ তলৰ পৰিসংখ্যালৈ চাব লাগিবঃ ১৯১১ [২১.৬৯ শতাংশ], ১৯৩১ [৩১.৪০ শতাংশ], ১৯৫১ [৫৬.৬৯ শতাংশ], ১৯৭১ [৬০.৬৯ শতাংশ], ১৯৯১ [৫৭.৮১ শতাংশ], ২০০১ [৪৯.৪০ শতাংশ], ২০১১ [৪৮.৩৮ শতাংশ]৷ ১৯১১ চনত অবিভক্ত অসমৰ অসমীয়াভাষী পুতৌলগাকৈ মুঠ জনসংখ্যাৰ মাথোঁ প্ৰায় এক পঞ্চমাংশহে আছিল৷ ১৯৩১ চনত  ৩১.৪০ শতাংশৰ পৰা ১৯৭১ চনত ৬০.৬৯ শতাংশলৈ অসমীয়াভাষীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হ’ল৷ এই সময়ত সেউজ বিপ্লৱৰ নামত অসমলৈ আগমন হয় পূৰ্ববংগীয় মূলৰ লোকসকল৷ তেওঁলোকে অসমত নিজৰ ভাষা এৰি অসমীয়া ভাষা গ্ৰহণ কৰে আৰু চৰকাৰৰ ‘মাটিৰ বিনিময়ত ভাষা আঁচনি’ৰ সুবাদত অসমীয়া ভাষাকেই নিজৰ বুলি মানি লয়৷ অবিভক্ত অসমৰ মূল ভূখণ্ডৰ উপৰি তেওঁলোকে বিভিন্ন সময়ত অসমৰ চৰ-চাপৰিত বসতি স্থাপন কৰিবলৈ ল’লে৷ বৰ্তমান তেওঁলোকে চৰ-চাপৰিৰ বাহিৰত অসমৰ মূল ভূখণ্ডত সুচল ঠাইৰ সন্ধানত৷ বুৰঞ্জীয়ে ক’ব বিভিন্ন সময়ত অসমলৈ প্ৰব্ৰজন কৰা জাতিৰ মিলনভূমি অসম৷ প্ৰব্ৰজিত লোকসকল অসমৰ হাৱা-পানী, ভাষা-সংস্কৃতিৰ লগত সম্পূৰ্ণ জীণ যোৱাৰ এটা পৰিৱেশ দেখা গৈছিল৷ আনকি অসমীয়াভাষীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগাই অভিবাসী মুছলমানসকলেও অন্ততঃ অসমীয়া ভাষাক ৰাজ্যভাষা কৰাত বৰঙণি যোগাই অসমৰ প্ৰভূত উপকাৰ সাধিলে৷ এওঁলোক বৰ্তমানেও অসমৰ নৱাগত যদিও খিলঞ্জীয়া মিঞা বুলি পৰিচয় দি গৌৰৱ বোধ কৰে আৰু অসমৰ ভাষা-সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ উত্তৰোত্তৰ উন্নতিৰ বাবে অৰিহণা যোগাই আহিছে বুলি ক’ব খোজে৷ আনকি কলাক্ষেত্ৰত মিঞা মিউজিয়ামৰ কথাও কয়৷ বহু ভূমিপুত্ৰৰ মতে,  আকৌ এই কথা সন্দেহাতীত নহয়৷ লাহে লাহে চৰাঞ্চল এৰি চৰকাৰী ভূমি দখল কৰাকে ধৰি বিভিন্ন কাৰকৰ বাবে যেন তেওঁলোকক অসমীয়া মূলসুঁতিৰ পৰা আঁতৰাই ৰখাৰ প্ৰৱণতা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিছে অসমৰ মূল ভূখণ্ডত৷

পূৰ্ববংগীয় নৱাগতসকলৰ উপৰি চাহ খেতিৰ বাবে ঊনবিংশ শতিকাত ব্ৰিটিছে অনা চাহ-জনগোষ্ঠীয় লোকসকলেও নিজকে অসমীয়া বুলি পৰিচয় দাঙি ধৰে আৰু আমি এওঁলোকক মূলসুঁতিৰ অসমীয়া বুলি মানি ল’লোঁ যদিও মাজে মাজে দুই-এটা সংঘাতৰ কথা নুই কৰিব নোৱাৰি৷ এইদৰে অসমলৈ প্ৰব্ৰজন কৰা এই দুটা জনগোষ্ঠী অসমৰ এৰাব নোৱৰা অংগ হৈ পৰা যেন ধাৰণাৰ সৃষ্টি হ’ল৷ ১৯৩১ চনৰ পৰিসংখ্যাৰে অসমীয়াক ৰাজ্যভাষাৰ মৰ্যাদা দিয়া কঠিন হ’লহেঁতেন৷  উক্ত সময়ত অসমীয়াভাষীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ অন্তৰালত  চাহ-জনগোষ্ঠী আৰু পূৰ্ববংগীয় মূলৰ মুছলমানসকলে নিজকে অসমীয়াভাষী অসমীয়া বুলি পৰিচয় দিয়াৰ প্ৰৱণতা যদি নাথাকিলহেঁতেন৷ অসমীয়া ভাষা তথা জাতি গঠনত বিংশ শতিকাৰ তৃতীয় দশকত অহা পূৰ্ববংগীয় মূলৰ মুছলমানসকলে নিজকে অসমীয়াভাষী বুলি পৰিচয় দাঙি ধৰি অসমৰ লগত একাত্ম হ’বলৈ কৰা অৱদান নুই কৰিব নোৱাৰি৷ কিন্তু এটা কথা স্বীকাৰ কৰিব লাগিব যে অসমীয়া এটা ভাষিক গোষ্ঠীয়ে নহয়; বিভিন্ন ভাষা-ভাষীৰ জনগোষ্ঠীৰ সমন্বয়তহে গঢ়ি উঠিছে বৃহৎ অসমীয়া জাতি৷ অসমীয়া ভাষাটোক আদান-প্ৰদানৰ সমূহীয়া বা সংযোগী ভাষা হিচাপে লৈ জাতি গঠন প্ৰক্ৰিয়াও আগবাঢ়িছে৷ হিন্দু, মুছলমান, শিখ, খ্ৰীষ্টান আৰু অসমৰ ভূমিপুত্ৰসকলেও দীঘলীয়া সংগ্ৰামৰ যোগেদি শ্ৰীবৃদ্ধি কৰি এই ভাষাক অফুৰন্ত জীৱনীশক্তি দি আছে৷ সকলো জাতি-গোষ্ঠীৰ সমূহীয়া, অসাম্প্ৰদায়িক, ধৰ্মনিৰপেক্ষ, সমৃদ্ধ ভাষা হিচাপে অসমৰ জাতি গঠনৰ প্ৰক্ৰিয়াকো আগুৱাই নিছে অসমীয়া ভাষাই৷ এনেদৰেই আগবাঢ়ি গৈ থাকিলে কোনো অসুবিধা নাছিল৷ কিন্তু সংঘাত আৰম্ভ হ’ল ১৯৭১ চনৰ ৬০.৬৯ শতাংশৰ পৰা ২০১১ চনত ৪৮.৩৮ শতাংশলৈ অসমীয়াভাষী অৱনমিত হোৱাৰ পাছত৷ তাৰ মূলতে আছে অসমলৈ অহা অসমৰ হাৱা-পানী খাই জীয়াই থকা এক শ্ৰেণী উগ্ৰ বাঙালী জাতীয়তাবাদীৰ লগতে বহিৰাগত বিহাৰী, ৰাজস্থানী আদিৰ ভাষিক আগ্ৰাসন, তেওঁলোকৰ অসমীয়া ভাষাবিৰোধী ষড়যন্ত্ৰ আৰু এচাম নৱাগত অভিবাসী মুছলমানৰো ওলোটা খৰ৷ লগতে অসমৰ সন্মিলিত আন জনগোষ্ঠীৰ বাবে অতি উদ্বেগৰ বিষয় হৈ পৰিল  নৱাগত পূৰ্ববংগীয় শক্তিসমূহৰ উত্থান, এই শক্তিবিলাকৰ দ্বাৰা নতুন মৌলবাদী দল গঠন আৰু শাসনৰ গাদী দখল কৰি আন খিলঞ্জীয়াক কব্জাত ৰখাৰ হুংকাৰ৷ দুটা স্পষ্ট মেৰুত অৱস্থান কৰিবলৈ ল’লে দুয়োটা পক্ষই৷ দুয়ো পক্ষৰ যুদ্ধংদেহি মনোভাবৰ প্ৰকাশত দেশখনৰ ভৱিষ্যৎ শান্তি-সম্প্ৰীতি বিঘ্নিত হোৱাৰ সংকেত স্পষ্ট হ’ল৷ তেওঁলোক ইতিমধ্যে বহু জিলাত সংখ্যাগুৰুত পৰিণত হ’ল৷ এনে লগা হ’ল যেন সেই জিলাসমূহত আগৰ সংখ্যাগুৰু খিলঞ্জীয়াসকল সংখ্যালঘুলৈ অৱনমিত কৰি তেওঁলোকে পৰিকল্পিতভাৱে ৰাজনৈতিক ক্ষমতা দখলৰ দিশে গৈ আছে৷

অসমীয়া এটা ভাষিক গোষ্ঠী বুলি ধৰি লৈ এনে আগ্ৰাসনৰ ফলত অসমীয়াভাষীৰ সংখ্যা নিম্নগামী হ’লে অসমীয়াৰ অস্তিত্বও বিপন্ন হ’ব বুলি ধাৰণা কৰিব পাৰি৷ এই কথা জানিও অসমৰ অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে অসমীয়াৰ সংজ্ঞা নিৰূপণ কৰিবলৈ গৈ একাংশ পূব-বংগীয় মূলৰ লোকক অসমীয়া মূলৰ পৰা বাদ দিয়াৰ প্ৰৱণতা সৃষ্টি হৈছে৷ তাৰ মূলতে কি মানসিকতাই ক্ৰিয়া কৰিবলৈ ল’লে তাৰ উত্তৰ পাবলৈ আমি ৰাজনৈতিক দিশটোলৈ চাব লাগিব৷ তাৰ বাবে সামগ্ৰিকভাৱে ২০১১ চনলৈকে জনগাঁথনিৰ পৰিৱৰ্তনৰ তলত দিয়া পৰিসংখ্যালৈ চালে এটা কথা স্পষ্ট হ’ব যে বিগত ১১০ বছৰত অসমত হিন্দুৰ জনসংখ্যা ৭১.০৩ শতাংশৰ পৰা ৬১.৪০ শতাংশলৈ কমিল আৰু মুছলমানৰ জনসংখ্যা ১২.৪০ শতাংশৰ পৰা ৩৪.২২ শতাংশলৈ বাঢ়িল আৰু এনে বৃদ্ধি অব্যাহত আছে৷ তাৰ বিপৰীতে আকৌ আন জনগোষ্ঠীৰ সংখ্যা ১৬.৫৭ শতাংশৰ পৰা ৪.৩৮ শতাংশলৈ হ্ৰাস হ’ল আৰু হ্ৰাস হৈ গৈ আছে৷ তাৰ ফলত অসমত বেলেগ এটা ৰাজনৈতিক সমীকৰণ আৰম্ভ হৈছে৷ যি কংগ্ৰেছে অকলেই শাসনৰ গাদী যুগমীয়াকৈ দখল কৰি থাকিবলৈ মুছলমানৰ ভোটেৰে ভোটবেংক বনোৱাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল, সেয়ে কংগ্ৰেছৰ বাবে বুমাৰেং হৈ   এতিয়া নৱগঠিত মৌলবাদী গোটৰ দুৱাৰত টুকুৰিয়াব লগা হৈছে৷ ক্ষমতা হেৰুওৱাৰ আশংকাত ভুগিছে অসমৰ খিলঞ্জীয়া গোষ্ঠীসমূহে আৰু অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে ৰাজনৈতিক ক্ষমতা লাভকহে ভাষাতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি ভবাৰ প্ৰয়োজন অনুভৱ কৰিছে অধিকাংশই৷ শাসন কৰাৰ ক্ষমতা হেৰুওৱা মানে জাতিটোক অৱহেলা আৰু বঞ্চনাৰ বলি হ’ব লগা জাতিলৈ ঠেলি দিয়া বুলি ভাবিবলৈ লোৱাত কোনো অস্বাভাৱিকতা বিচাৰি পোৱা নাযায়৷ সেয়ে হ’লেও সাম্প্ৰতিক সময়ৰ ধৰ্মভিত্তিক জনগাঁথনিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এই ধাৰণা অমূলক যেন লাগে৷ কাৰণ শাসন ক্ষমতা দখলৰ বাবে প্ৰতিপক্ষক এতিয়াও প্ৰয়োজন আছে প্ৰায় ২০ শতাংশ বৃদ্ধিৰ৷ এইখিনি জনসংখ্যা বঢ়াবলৈ  তেওঁলোকক  হয়তো আৰু ২০-২৫ বছৰমান লাগিব৷ সেই অৱস্থা প্ৰাপ্তি যাতে হ’ব নোৱাৰে তাৰ বাবে অসমৰ ভূমি-পুত্ৰসকলৰ লগতে স্বাধীনতা প্ৰাপ্তিৰ পাছৰ চাৰি বছৰত ১৯৫১ চনলৈ যিখিনি লোক অসমৰ স্থায়ী বাসিন্দা হ’ল তেওঁলোকে প্ৰণৱ গগৈৰ ১৯৫১ চন সময়সীমাৰ প্ৰস্তাৱক আদৰণি জনাইছিল বুলি ভাবিব পাৰি৷ কাৰণ এই সংজ্ঞা মানি ল’লে ১৯৭১ চনক ভিত্তি কৰি ৰাষ্ট্ৰীয় নাগৰিকপঞ্জীৰ উন্নীতকৰণ কৰি ভাৰতীয় নাগৰিকত্ব পোৱা নৱাগতসকল স্থানীয় নিকায়সমূহ, বিধানসভা, সংসদ আদিত স্থান লাভৰ পৰা আঁতৰি থাকিব লাগিব আৰু খিলঞ্জীয়া অসমীয়াৰ প্ৰভুত্ব থাকিব ৰাজনীতিৰ পথাৰখনত৷ অসমীয়াৰ অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে তদানীন্তন অধ্যক্ষ গগৈক সমৰ্থন কৰিবলৈ সকলো অসমপ্ৰেমী ওলাই আহিছিল৷ কিন্তু ১৯৭১ চনক ভিত্তি কৰি নাগৰিকপঞ্জী উন্নীত কৰাৰ লগে লগে অসমীয়া ভাষাবিৰোধী শক্তিসমূহ অধিক সক্ৰিয় হৈ নাগৰিকত্ব সংশোধনী আইন, ২০১৯১ যোগেদি সৃষ্টি হ’ব পৰা জনগাঁথনিয়ে অসমীয়া ভাষাক পুনৰ আঘাত হানি বিপদগ্ৰস্ত কৰিব পাৰে, সেই ভয়ে আচ্ছন্ন ৰাখিছে অসমীয়া সমাজক৷ কিন্তু অৱশেষত ১৯৭১ চনক সময়সীমাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় নাগৰিকপঞ্জী উন্নীত কৰা হ’ল যদিও পুনৰীক্ষণৰ দাবীৰ  কাৰ্যকৰীকৰণ হোৱা নাই বাবে সেইখন গৃহীত হোৱা নাই৷ জাতি-গোষ্ঠীৰ মিশ্ৰণৰ যোগেদি শক্তিশালী জাতি গঠনৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰব্ৰজনৰ ভূমিকা সন্দেহাতীত৷ কিন্তু পূৰ্ববংগীয় লোকসকলে যি মনোবৃত্তিৰে নিজকে এটা স্বকীয় ৰাজনৈতিক শক্তি হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰি বিভাজনৰ ৰাজনীতি কৰিছে, সেয়ে পৰিচয় হেৰুওৱাৰ আশংকাত ভোগাইছে অসমীয়া সমাজক৷ এতিয়া কাক অসমীয়া বুলি স্বীকৃতি দিব লাগিব তাৰো প্ৰয়োজন আহি পৰিল, যিটো অতি দুৰ্ভাগ্যজনক৷ এনে পৰিস্থিতিয়ে নিশ্চিতভাৱে অসমৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মলৈ অশনি সংকেত কঢ়িয়াই আনিছে আৰু অসম চুক্তিৰ ৬নং দফা [সাংবিধানিক, আইনগত আৰু প্ৰশাসনিক নিৰাপত্তা] কাৰ্যকৰীৰ প্ৰাসংগিকতা আহি পৰিছে৷ বিপ্লৱ শৰ্মা কমিটীৰ প্ৰাসংগিকতাও আহি পৰিছে এইখিনিতে৷ বিধানসভাৰ অধিৱেশনত এই বিষয়ৰ আলোচনাত চৰকাৰী পক্ষৰ পৰা বিবৃতি দিয়া হৈছে যে ৬নং দফা অনুসৰি অসমীয়াৰ সংজ্ঞা কি হ’ব সেয়া এই চৰকাৰৰ কাৰ্যকালত চূড়ান্ত কৰা হ’ব৷ অসমীয়াৰ সংজ্ঞা নিৰূপণৰ বাবে ২০১৬ চনতেই মন্ত্ৰীগোট গঠন কৰি দিছিল অসম চৰকাৰে৷ কিন্তু অসমৰ বহু দল-সংগঠনে প্ৰতিবেদন দাখিল নকৰাৰ ফলত প্ৰক্ৰিয়াটো স্থবিৰ হৈ পৰিল৷ বহুতৰে ধাৰণা যে যিটো ৰাজনৈতিক শক্তিয়ে যুদ্ধংদেহি মনোভাবেৰে অসমৰ জনগাঁথনিৰ  পৰিৱৰ্তন  সাধিবলৈ উদ্যত হৈছে, অধিক প্ৰব্ৰজন আৰু প্ৰজননৰ বাবে স্বগোষ্ঠীক প্ৰৰোচিত কৰি আহিছে, তেওঁলোকে নিজৰ ভুল স্বীকাৰ কৰি লৈ তেওঁলোকে গঠন কৰা মৌলবাদী দলটো ভংগ কৰি বৃহত্তৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষ অসমীয়া সমাজ এখন গঠনৰ প্ৰচেষ্টাত ব্ৰতী হ’লেহে সকলোৰে মংগল হ’ব আৰু অসমৰ ভৱিষ্যৎ উজ্জ্বল হ’ব৷ এয়া জানো সম্ভৱ? তেওঁলোকে মূলসুঁতিৰ লগত একাত্ম নহৈ সুকীয়া অস্তিত্ব বজাই ৰাখিবলৈ চেষ্টা চলাই থকা মানেই ধৰ্মীয় মেৰুকৰণক আগুৱাই নিয়া৷ এয়া অসমৰ বাবে অশনি সংকেত৷