অসমীয়াৰ ঘৰৰ পৰা তাঁতশালবোৰ নোহোৱা হ’ল

ৰঙালী বিহু আহিল৷ অসমীয়া সমাজখনৰ পৰম্পৰা আছিল ৰঙালী বিহুৰ এমাহ-দুমাহ আগৰ পৰা অসমৰ গাঁওবোৰৰ বোৱনীসকলে তাঁতশালৰ কামত দিনে-ৰাতি ব্যস্ত হৈ পৰা৷ বিহুৱানৰ বাবে গামোচা,মেখেলা-চাদৰ ইত্যাদি বোৱা কামত তত্‌ নোহোৱা হৈ পৰে বোৱনীসকলৰ৷ পৰিতাপৰ কথা যে আজি সেই পৰিৱেশৰ অন্ত পৰিল অসমত৷ অসমৰ গাঁওবোৰৰ বৰ্তমান অধিকসংখ্যক লোকৰ ঘৰতে তাঁতশাল নাই৷ অনেক গাঁৱত তাঁতশালৰ প্ৰায় বিলুপ্তি ঘটিছে৷ মোৰ গাঁৱতে আমি হাইস্কুলত পঢ়ি থকা সময়ত [১৯৫৭-৬৪]প্ৰত্যেকৰ ঘৰতে তাঁতশাল আছিল আৰু প্ৰতিগৰাকী তিৰোতা আৰু ছোৱালীয়ে তাঁতৰ কাম জানিছিল,তাঁতত বহিছিল কাপোৰ ববলৈ৷ সেই সময়ত গাঁৱৰ শিপিনীসকলে বিশেষকৈ দুখীয়া পৰিয়ালৰ শিপিনীয়ে তাঁত কাপোৰ তৈয়াৰ কৰিছিল বিক্ৰীৰ বাবেও৷ এই কাপোৰবোৰ গাঁৱলীয়া সাপ্তাহিক বা তিনিদিনীয়া বজাৰত বিক্ৰী কৰিছিল আৰু পৰিয়ালবোৰৰ সংসাৰ চলোৱাত সহায়ক হৈছিল৷ সেই সময়ত গাঁৱলীয়া বজাৰবোৰত তাঁতৰ কাপোৰ ক্ৰয় কৰা কিছুমান বেপাৰী আছিল৷ বেপাৰীবোৰে এই কাপোৰবোৰ কিনি লৈ অসমৰ বিভিন্ন চাহ বাগনত বিক্ৰী কৰিছিল৷ এতিয়া গাঁৱলৈ গ’লে কোনো ঘৰতে তাঁতশাল চকুত নপৰে আৰু অধিকসংখ্যক ছোৱালীয়েও তাঁতৰ কাম নাজানে৷ পৰিকল্পিতভাৱে অসমৰ ঐতিহাসিক এই জাতীয় কুটিৰ উদ্যোগটো জীয়াই থকাৰ ব্যৱস্থা নকৰি অসমীয়াসকলে এই উদ্যোগটোৰ প্ৰায় মৃত্যু ঘটিবলৈ দিলে৷ এতিয়া গামোচা বজাৰত উভৈনদী৷ খবৰ পোৱা মতে ইয়াৰে ৭৫ শতাংশই বেলেগ ৰাজ্যত উৎপাদিত আমদানিকৃত গামোচা৷ অকল গামোচাই নহয়,মেখেলা-চাদৰকে ধৰি প্ৰায় সকলো বস্ত্ৰই আমদানিকৃত সামগ্ৰীৰে তৈয়াৰী৷ পাট-মুগা-এৰী আৰু কপাহী কাপোৰ উৎপাদনৰ পৰম্পৰা সমগ্ৰ অসমতে আছিল বহু শতিকাৰ আগৰে পৰা৷ তাঁতশালত কাপোৰ উৎপাদনত অসমৰ বিশেষত্ব হ’ল জাতি-ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সকলো পৰিয়ালৰ মহিলাই তাঁতশালত কাপোৰ তৈয়াৰ কৰিছিল৷ উচ্ছজাত নিম্নজাত বামুণ-কায়স্থ-কলিতাই হওক,অনুসূচিত জাতিৰ লোকেই হওক বা জনজাতিৰ লোকেই হওক বা মুছলমানেই হওক সকলো অসমীয়া মহিলাই তাঁতৰ কাম কৰিছিল৷ ভাৰতৰ আন ৰাজ্যবোৰত তাঁতী গোষ্ঠী বা তাঁতী জাতি আছে,তেওঁলোকেহে তাঁতৰ কাম কৰে৷ উচ্ছজাতৰ বা আন জাতৰ লোকৰ মাজত হস্ততাঁতত কাপোৰ তৈয়াৰ কৰা পৰম্পৰা নাই৷ মহাত্মা গান্ধীয়ে অসম ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত অসমত হস্ততাঁতত কাপোৰ বোৱা পৰম্পৰা দেখি আচৰিত হৈছিল আৰু খুব আনন্দ লভিছিল আৰু তেখেতে তেজপুৰত ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত বহি সুন্দৰ প্ৰবন্ধ এটা লিখিছিল৷ তেখেতে লিখিছিল, তাঁতৰ শালৰ কাম নাজানিলে অসমীয়া ছোৱালীৰ বিয়াই নহয়৷ আৰু কৈছিল,‘Assamese women weave dreams on their looms.’ আহোম ৰজাই পাটপলু মুগা-এৰী আদিৰ কাপোৰ অসমীয়া প্ৰজাই উৎপাদন কৰাত বিশেষ অৰিহণা আগবঢ়াইছিল৷ হিতেশ্বৰ বৰবৰুৱাই তেখেতৰ ‘আহোমৰ দিন’নামৰ গ্ৰন্থখনত এইদৰে লিখিছে,‘আহোম ৰজাসকলে পাটপলু,মুগা আৰু এৰী পুহি,তাৰ সূতাৰে কাপোৰ বোৱা শিল্পত বিশেষৰূপে মনোনিৱেশ কৰিছিল আৰু সেই দিনত এই শিল্প বৰ উন্নত আছিল৷ ৰজাই দেশৰ সকলোকে বাধ্য কৰিছিল পাটপলু,মুগা,এৰী উৎপাদন কৰিবলৈ৷ নুনীগছ ৰুবলৈ মাটি বিনা ৰাজহত আবণ্টন কৰিছিল৷’ৰেচম শিল্প ইমান উন্নত আছিল যে বুকানন চাহেবে লিখিছিল,‘ৰাণীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তললৈকে সকলো জাতিৰ তিৰোতাই এই দেশত প্ৰস্তুত চাৰি ৰকমৰ পাট আৰু মুগাৰ কাপোৰ বয় আৰু এই কাপোৰকে চাৰিভাগৰ তিনিভাগ মানুহে ব্যৱহাৰ কৰে৷ যথেষ্ট পৰিমাণে মুগা সূতা পাট সূতা  ৰপ্তানিও হয়৷ প্ৰত্যেক দগৰাকী তিৰোতাৰ ভিতৰত একোখনকৈ তাঁতশাল থাকিব পাৰে আৰু কোনো ডাঙৰ পৰিয়ালৰ ভিতৰত আঠ-দহখনকৈ থকা দেখা যায়৷ প্ৰত্যেক পৰিয়ালে নিজে পোহা মুগা সূতা আৰু পাট সূতা কাটে আৰু বয়৷ পাট আৰু মেখেলা কৰি ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু বেলেগ বেলেগ কামৰ উপযোগী কৰি বেলেগ বেলেগ জোখেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়৷’[‘আহোমৰ দিন’, পৃষ্ঠা ৪৭৫]অসমৰ পাট-মুগাৰ কাপোৰৰ উদ্যোগ বিশ্ববিখ্যাত আছিল৷ শুৱালকুছিক ইংলেণ্ডৰ মানচেষ্টাৰৰ লগত তুলনা কৰা হৈছিল৷ শুৱালকুছিৰ পাট-মুগা-এৰী কাপোৰ বিশ্ববিখ্যাত৷ অসমৰ পাট-মুগা-এৰী কাপোৰ উৎপাদনত শুৱালকুছি অসমৰ মুখ্য কেন্দ্ৰ,কাৰণ শুৱালকুছিত পাট-মুগা-এৰী কাপোৰ বাণিজ্যিক উদ্দেশ্যত উৎপাদন কৰা হয়৷ বৰ্তমান যুগটো বিশ্বায়নৰ যুগ৷ ইতিমধ্যে অৰ্থাৎ শিল্প বিপ্লৱৰ পাছত যন্ত্ৰৰ সহায়ত কাপোৰ বোৱা পদ্ধতি আৱিষ্কাৰ হৈছে আৰু কম মূল্যতে কাপোৰ যোগান দিব পৰা ব্যৱস্থাৰ সৃষ্টি হ’ল৷ মানুহৰ কাপোৰ পিন্ধাৰ ধৰণ-কৰণ বা পোছাকবোৰৰ ষ্টাইলৰো সলনি হ’ল৷ এই পৰিৱেশত অসমৰ হস্ততাঁতৰ কাপোৰে প্ৰতিযোগিতা কৰি জীয়াই থকাৰ প্ৰশ্নটো আহি পৰিছে৷ বিশ্বায়ন বা আধুনিক যুগটোৰ বজাৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ বাবে প্ৰতিযোগিতাৰ সন্মুখীন হ’ব লগা হৈছে৷ বজাৰৰ প্ৰতিযোগিতাৰ সন্মুখতো শুৱালকুছিৰ তাঁত উদ্যোগ জীয়াই আছে আৰু বজাৰৰ চাহিদা বা গ্ৰাহকৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুসাৰে পাট-মুগাৰ কাপোৰৰ ডিজাইনবোৰ উন্নত কৰি চাহিদা অটুট ৰাখিব পাৰিছে৷ বৰ্তমান তথ্য অনুযায়ী শুৱালকুছিত ১৭,০০০ তাঁতশাল আছে আৰু ইয়াৰ লগত ২৭,০০০ বোৱনী কামত জড়িত হৈ আছে৷ শুৱালকুছিৰ কাপোৰ বিক্ৰী দোকান আদি বিভিন্ন কামত ৫০,০০০ লোক জড়িত হৈ আছে৷ ইয়াৰ পৰা প্ৰতিফলিত হয় যে শুৱালকুছিত তাঁত উদ্যোগ ৫০,০০০টা অসমীয়া পৰিয়ালক জীৱন-জীৱিকাৰ পথ দিছে৷ প্ৰকাশিত তথ্যমতে শুৱালকুছিৰ সমস্ত কাপোৰৰ ব্যৱসায় বছৰি ১০০০ কোটি টকা আৰু বছৰি ৩১ লাখ মিটাৰ কাপোৰ উৎপাদন কৰে৷ শুৱালকুছি তাঁত উদ্যোগটোৰ দ্বাৰা আৰু অধিক লোকক কৰ্মসংস্থান দিব পৰা বা বৰ্তমান ব্যৱসায় হ্ৰাস নহৈ বৃদ্ধিৰ বাবে চৰকাৰে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগিছিল৷ বাহিৰৰ ৰাজ্যবোৰেও বৰ্তমান নকল কৰি পাটৰ মেখেলা-চাদৰ আৰু শুৱালকুছিৰ উৎপাদনক ফেৰ মাৰিব পৰা বিভিন্ন পোছাক  ৰপ্তানি কৰে অসমলৈ৷ মিলৰ কাপোৰেৰেও বিভিন্ন পোছাক চাদৰ-মেখেলা আদি তৈয়াৰ কৰে৷ বেনাৰসী পাটেৰেও চাদৰ-মেখেলাকে ধৰি অসমীয়া সাজপাৰ তৈয়াৰ কৰে৷ এই পৰিস্থিতিত অসমৰ পাট,মুগা,এৰী কাপোৰবোৰ উন্নত কৰি আন ৰাজ্যৰ বজাৰ বা বিদেশৰ বজাৰ দখল কৰিব পৰাৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাৰ অতি প্ৰয়োজন৷ দক্ষ লোক, যিসকলে বজাৰ চাহিদা অনুযায়ী ডিজাইন কৰি পোছাক তৈয়াৰ কৰিব পাৰে তেওঁলোকক জড়িত কৰিব লাগিব৷ তদুপৰি চৰকাৰে উদ্ভাৱনৰ (Innovation) ব্যৱস্থা কৰাৰ অতি প্ৰয়োজন৷ ইন’ভেশ্বনৰ প্ৰতিষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠা কৰিব লাগে আৰু পাট-মুগা-এৰীৰে বিশ্ব-বজাৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ জোখাৰে পোছাক উন্নত কৰাৰ বাবে উদ্ভাৱন কৰিব লাগে৷ ক’ভিডৰ লক্‌-ডাউনৰ বাবে ৰাজ্যৰ সকলো ক্ষুদ্ৰ-মজলীয়া উদ্যোগৰ লগতে অসমৰ হস্ততাঁত উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ ক্ষেত্ৰতো সংকট আহি পৰে৷ বিশেষকৈ শুৱালকুছিৰ উৎপাদিত পাট-মুগা আদি সামগ্ৰীৰ বিক্ৰী একেবাৰে হ্ৰাস হৈ ৭৫ শতাংশৰো অধিক পৰিমাণে বিক্ৰী নোহোৱাকৈ পৰি থাকে৷ সেইবাবে এই উদ্যোগত  নিয়োজিতসকল কৰ্মহীন হৈ পৰে৷ চৰকাৰে তেনেধৰণে সাহায্য আগবঢ়োৱা নাই তেওঁলোকলৈ৷ প্ৰায় ২০ হাজাৰৰো অধিক তাঁতকৰ্মী দৰিদ্ৰ অৱস্থালৈ গতি কৰে৷ মহামাৰীৰ বৰ্তমান অৱস্থাৰ উন্নতি হৈছে যদিও আজিলৈ উৎপাদনৰ পঞ্চাশ শতাংশও বিক্ৰীৰ ব্যৱস্থা কৰিব পৰা নাই৷ বৰ্তমান পাট সূতাৰ দাম বৃদ্ধি হোৱাত উদ্যোগটোৰ প্ৰতি সংকট আহি পৰিছে৷

তাঁত উদ্যোগে অসমৰ এক বৃহৎ সংখ্যক লোকক জীৱন-জীৱিকাৰ পথ দিব পাৰে৷ ইতিমধ্যে উল্লেখ কৰা হৈছে যে অসমৰ সকলো মহিলাই তাঁত বব জানিছিল৷ কিন্তু বৰ্তমান অসমত পাট সূতা আৰু কপাহী সূতা উৎপাদন কৰা পৰম্পৰা বন্ধ হৈ গৈছে৷ মুগা আৰু এৰী সূতা উৎপাদন কৰে যদিও যথেষ্ট নহয়৷ তদুপৰি নতুন প্ৰজন্মৰ মহিলাসকলে তাঁতৰ কাম নজনাই হৈছে৷ অসমৰ পাট কাপোৰৰ উদ্যোগ আমদানিকৃত সূতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷ অসমৰ পৰম্পৰা আছিল মুগা-পাট সূতা,কপাহী সূতা পৰিয়ালবোৰে নিজে উৎপাদন কৰা৷ যিটো পৰম্পৰা আহোম ৰজাই উৎসাহিত কৰিছিল আৰু আহোম ৰাজত্বৰ দিনত অসমৰ পাট,এৰী,মুগা সূতা ৰপ্তানি কৰিছিল৷ মুগা এনে এটা সূতা যে অসমৰ বাহিৰে আন ঠাইত ইয়াৰ উৎপাদন নহয় আৰু এই সূতাৰ কাপোৰ অতি মূল্যবান৷ মুগা যথেষ্ট পৰিমাণে উৎপাদন কৰি বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশলৈ ৰপ্তানিৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰিলে অসমৰ যথেষ্ট লোকৰ বাবে কৰ্মসংস্থান সৃষ্টি হ’লহেঁতেন৷ মুগাৰ বাবে চৰকাৰে গৱেষণা আৰু উন্নয়নৰ প্ৰতিষ্ঠান এটাও মুকলি কৰাৰ প্ৰয়োজন৷ চৰকাৰেই উদ্যোগ লৈ ৰাজ্যখনৰ চাৰিওফালে মুগা উৎপাদনৰ ফাৰ্ম মুকলি কৰিব পাৰে৷ প্ৰত্যেক অঞ্চলতে মুগা সূতা উৎপাদন কৰিবলৈ নূনীগছৰ বাগান সৃষ্টি কৰিব লাগে আৰু পাট সূতা উৎপাদন কৰিবলৈ অসমৰ গাঁওবোৰত পাট-পলু পোহাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷ অসমীয়া লোকসকল আজি প্ৰায় নিষ্কৰ্মা হৈ গ’ল৷ গাঁওবোৰত বয়ন উদ্যোগটোৰ প্ৰায় বিলুপ্তি ঘটিল৷ চহৰটো দূৰৰে কথা গাঁওবোৰতে তাঁতশাল প্ৰায় নোহোৱা হৈ গ’ল৷ অসমৰ দোকানবোৰ এতিয়া আমদানিকৃত গামোচাৰে ভৰ্তি৷ দেশৰ আন ৰাজ্যত বা চীন দেশত যদি পাট-সূতা উৎপাদন হ’ব পাৰে,অসম যিখন ৰাজ্যই পাট সূতা আৰু মুগা সূতা ৰপ্তানি কৰিছিল,সেই অসমত পাট সূতা কিয় উৎপাদন হ’ব নোৱাৰে৷ আমি শুৱালকুছি বা অসমৰ পাট উদ্যোগক লৈ গৌৰৱ কৰোঁ,কিন্তু এই পাট উদ্যোগ নিৰ্ভৰশীল আমদানিকৃত সূতাৰ ওপৰত৷ অসমৰ লোকসকল বিভিন্ন জাতীয় আন্দোলনতে ব্যস্ত থাকে৷ জাতীয়তাবাদী লোকসকলৰ নেতৃত্বত অসমৰ নিচিনা কোনো ঠাইতে নিৰৱচ্ছিন্ন আন্দোলন সংগঠিত নহয়৷ কিন্তু দুৰ্ভাগ্যজনক যে জাতীয়তাবাদী চিন্তাধাৰাৰে অসমীয়া লোকসকলে এই ঐতিহাসিক জাতীয় বয়ন উদ্যোগটো মৃত্যুৰ মুখলৈ ঠেলি দিলে৷ অসমৰ লোকসকলৰ জাতীয় চেতনা জাগ্ৰত হোৱাৰ জৰুৰী যাতে অসমৰ ঐতিহাসিক বয়ন উদ্যোগটোৰ বিলুপ্তি নঘটে৷ অসম চৰকাৰে অসমৰ গাঁৱৰ লোকসকলক জড়িত কৰি পৰিকল্পিতভাৱে ব্যক্তিগতভাৱে বা সমূহীয়াভাৱে ফাৰ্মৰ সৃষ্টি কৰি পাট,মুগা আৰু এৰী সূতাৰ উৎপাদনৰ ব্যৱস্থা কৰি কাপোৰ উৎপাদন কৰিব পাৰিলে বহু লাখ কৰ্মসংস্থান সৃষ্টি হ’লহেঁতেন৷ তদুপৰি আজিৰ বিশ্বায়নৰ যুগত উক্ত কাপোৰবোৰ বজাৰৰ চাহিদা অনুযায়ী বিভিন্ন সাজপাৰ উন্নত কৰি   চৰকাৰৰ উদ্যোগতে বিক্ৰীৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগিব৷ আজি অসমৰ বহু লাখ লোক পেটৰ দায়ত প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিক হিচাপে দেশৰ বিভিন্ন ৰাজ্যলৈ যাব লগা হৈছে,কিন্তু অসমৰ ঐতিহাসিক বয়ন উদ্যোগটো পুনৰুজ্জীৱিত কৰিলে বহু লাখ লোকে অসমতে জীৱন-নিৰ্বাহৰ পথ পাব৷ এইক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ উপৰি অসমৰ সচেতন তথা জাতিপ্ৰেমী লোকসকলে উদ্যোগ লোৱাটো অতি জৰুৰী৷ অসমৰ ঐতিহাসিক বয়ন উদ্যোগটো পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ এক আন্দোলনৰ সৃষ্টি কৰক জাতিপ্ৰেমী তথা জাতীয়তাবাদী লোকসকলে