২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক বাজেটত শিক্ষাখণ্ডৰ বাবে ৰাজ্য চৰকাৰে নিৰ্ধাৰণ কৰা ব্যয় হ’ব ১৭ শতাংশ, অৰ্থাৎ এটা বিত্তীয় বৰ্ষত ৰাজ্য চৰকাৰে যিমান টকা ব্যয় কৰিব, তাৰ ১৭ শতাংশ ব্যয় হ’ব শিক্ষা বিভাগত কৰ্মৰত উপাচাৰ্যৰ পৰা প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ চতুৰ্থ বৰ্গৰ কৰ্মচাৰী গৰাকীৰ দৰমহাত৷ ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগটোৱেই হৈছে অন্যতম বিভাগ য’ত চৰকাৰৰ ব্যয় হয় সৰ্বাধিক৷ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হৈছে যে বৰ্তমান ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগটোৰ অধীনস্থ ৰাজ্যিক বিশ্ববিদ্যালয় আৰু প্ৰাদেশীকৃত মহাবিদ্যালয়সমূহত বিৰাজ কৰিছে বিত্তীয় সংকটে৷ কিছুদিন পূৰ্বে কটন বিশ্ববিদ্যালয়ে পুঁজিৰ নাটনি মোকাবিলা কৰিবলৈ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভূমিত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ দোকান-বজাৰ খুলি আয়ৰ পথ মুকলিৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল৷ বিশ্ববিদ্যালয়খনৰ তেনে সিদ্ধান্তৰ ব্যাপক সমালোচনা হোৱাত ৰাজ্যৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই বিশ্ববিদ্যালয়খনক তেনে সিদ্ধান্ত প্ৰত্যাহাৰৰ আহ্বান কৰে৷

প্ৰকৃততে অসমৰ উচ্ছ শিক্ষাৰ প্ৰাণকেন্দ্ৰ বুলি গণ্য কৰি অহা প্ৰায়খিনি বিশ্ববিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয়ত আজি বিত্তীয় সংকটৰ মাজত আৱদ্ধ৷ শিক্ষানুষ্ঠান হৈছে সামাজিক অনুষ্ঠান আৰু এনেবোৰ অনুষ্ঠান লাভ অৰ্জনৰ লক্ষ্যৰে স্থাপন কৰা নহয়৷ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা মাচুলৰ টকাৰে অনুষ্ঠানটো চলাই নিবলৈ বহুখিনি কষ্ট কৰিব লাগে মুৰব্বী উপাচাৰ্য বা অধ্যক্ষসকলে৷ ১৯০১ চনত স্থাপিত কটন কলেজখনক অসমৰ এক স্বাভিমানৰ প্ৰতীক হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল৷ ২০১৭ চনত কটন কলেজক বিশ্ববিদ্যালয়লৈ উন্নীত কৰাৰ সিদ্ধান্তক অসমৰ বৌদ্ধিক মহলে কঠোৰভাৱে সমালোচনা কৰিছিল যদিও কেৰেপ কৰা নাছিল চৰকাৰৰ বৰমূৰীয়াসকলে৷ বিশ্ববিদ্যালয় এখনৰ গতিশীলতাৰ হেতুকে প্ৰয়োজন হয় এক বৃহৎ পুঁজিৰ৷ স্থাপনৰ পূৰ্বে বিশ্ববিদ্যালয়খনে কোন কোন ক্ষেত্ৰৰ পৰা প্ৰয়োজনীয় পুঁজি সংগ্ৰহ কৰিব তাৰ পৰিকল্পনা থকাটো বাধ্যতামূলক৷ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আলপিনটোৰ পৰা বিজ্ঞানাগাৰৰ ব্যয়লৈ প্ৰয়োজন হোৱা পুঁজিৰ কাৰণে চৰকাৰৰ দয়া-কামনা কৰা কাৰ্যৰ বহিঃপ্ৰকাশ ঘটিছে বিশ্ববিদ্যালয়খনত৷

অসমত চলি থকা প্ৰায়খিনি ৰাজ্যিক বিশ্ববিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয়ত সাম্প্ৰতিক চলি থকা বিত্তীয় সংকটৰ বাবে দায়ী কোন? অসমৰ তিনিশৰো অধিক প্ৰাদেশীকৃত মহাবিদ্যালয়ৰ ভিতৰত সৰহসংখ্যক মহাবিদ্যালয়ত পুঁজিৰ অভাৱত ব্যাহত হৈছে শৈক্ষিক কাৰ্যসূচী৷ ক্ৰমবদ্ধৰ্মান ব্যয়ৰ ভিতৰত বিজ্ঞানাগাৰ, গ্ৰন্থাগাৰ, পৰীক্ষা, চেমিনাৰ, ছাত্ৰ-ছাত্ৰীকেন্দ্ৰিক ব্যয় বৃদ্ধি হৈছে যদিও বৃদ্ধি পোৱা নাই আয়ৰ উৎস৷ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বিনামূলীয়া নামভৰ্তি প্ৰক্ৰিয়াই যদিও ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক উপকৃত কৰিছে তথাপিও প্ৰভাৱ পেলাইছে মহাবিদ্যালয়ৰ পুঁজি ব্যৱস্থাত৷ বছৰৰ জুন-জুলাই মাহত নামভৰ্তি প্ৰক্ৰিয়া সমাপ্ত হয় যদিও চৰকাৰৰ পৰা পুঁজি পাবলৈ ছমাহ অপেক্ষা কৰিব লাগে মহাবিদ্যালয়সমূহে৷ পুঁজিৰ অভাৱত ‘নাক’ৰ দ্বাৰা মূল্যাংকন প্ৰক্ৰিয়া ধাৰ কৰি অনা টকাৰে সমাপন কৰাৰ মহাবিদ্যালয়ৰ উদাহৰণ বহুতো আছে৷ প্ৰতিখন মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দাপোন  স্বৰূপ ‘প্ৰস্পেক্টাছ’খনৰ বিক্ৰীত বাধা আহিল চৰকাৰীভাৱে৷ কাৰ্যতঃ এখন মহাবিদ্যালয় বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ তথ্য মোবাইলতে চাই নামভৰ্তিৰ সিদ্ধান্ত ল’বলৈ বাধ্য হয় ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকল৷ প্ৰস্পেক্টাছৰ টকাৰে মহাবিদ্যালয়ৰ দৈনন্দিন ব্যয়ৰ মোকাবিলা কাৰ্যখিনিৰ প্ৰতি যেন সচেতন নহয় চৰকাৰী পক্ষ৷ অতীতৰ মহাবিদ্যালয়ৰ পৰিচালনা সমিতিখনত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্যৰ মনোনীত দুজন সদস্য স্থানীয়ভাৱে নিযুক্ত কৰাৰ পৰম্পৰা আছিল যদিও বৰ্তমান বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপকসকলক দিয়া হয় তেনে সুবিধা৷ সুদূৰ গুৱাহাটী বা ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা সভালৈ অহা সদস্যসকলৰ গাড়ী ভাড়াৰ নামত হোৱা ব্যয়ৰ বহন মহাবিদ্যালয়েই কৰিব লাগে৷

নতুন শিক্ষানীতিৰ অধীনত অধ্যাপকসকলৰ মাজত সভা-সমিতি অনুষ্ঠিত কৰা, ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক মহাবিদ্যালয়ৰ শ্ৰেণীকোঠাৰ পৰা বহিঃশিক্ষাৰ বাবে বিভিন্ন স্থানলৈ প্ৰেৰণ কৰা, ওচৰৰ এখন গাঁৱক তোলনীয়া কৰি লৈ বিভিন্ন উন্নয়নমূলক কাম কৰা, বাৰ্ষিক ক্ৰীড়া বা নৱাগত আদৰণি সভাৰ সামৰণি অনুষ্ঠানলৈ জনপ্ৰিয় শিল্পী এজনক লাখ টকাৰ মাননি দি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আনন্দিত কৰা, মহাবিদ্যালয়ত খালী হোৱা অধ্যাপক বা অধ্যক্ষৰ পদটো পূৰণৰ বাবে লাখ টকা খৰচ কৰি বিজ্ঞাপন দিয়া আৰু সাক্ষাৎকাৰ অনুষ্ঠিত কৰা ইত্যাদি কৰ্মতেই সৰ্বাধিক ব্যয় হয় মহাবিদ্যালয়সমূহত৷

প্ৰকৃততে অসম চৰকাৰে সিদ্ধান্ত লোৱাৰ সময় সমাগত৷ বিশ্ববিদ্যালয় বা মহাবিদ্যালয় সমূহে প্ৰতিটো খোজতে চৰকাৰৰ মুখলৈ সহায়ৰ আশা কৰিব নে নিজস্বভাৱে আয়ৰ উৎস বিচাৰিব৷ অত্যাধিক চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণে শিক্ষাৰ গুণগত নীতি বা দিশক বিপথে নিব পাৰে৷ মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যাপকসকলৰ প্ৰমোচনৰ তাৰিখ এটা আৰু বিত্তীয় সুবিধাৰ তাৰিখ অন্য এটা হোৱাৰ কাৰণটো চৰকাৰে স্পষ্টকৈ বুজাই কোৱা উচিত৷ মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ বা অধ্যাপকৰ দৰমহাৰ সুৰক্ষাৰ (Pay protection) কামবোৰ কিয় সময়মতে বিত্ত বিভাগে নকৰে তাৰো ব্যাখ্যাৰ প্ৰয়োজন৷ ৰাজ্যৰ মুখ্যমন্ত্ৰীজনে বিভিন্ন সময়ত শিক্ষানুষ্ঠান, শিক্ষক আৰু ছাত্ৰৰ উন্নয়নৰ কথা কয় আৰু বিভাগীয় কামবোৰ কিয় সচিবালয়ত স্তব্ধ হৈ থাকে– তাৰো এক অনুসন্ধানৰ প্ৰয়োজন আছে৷