ধ্ৰুপদী সংগীত বনাম পেজ থ্ৰী

প্ৰখ্যাত তবলাবাদক ওস্তাদ জাকিৰ হুছেইনক নজনা মানুহ নাই৷ ভাৰত চৰকাৰে সংগীত নাটক অকাডেমি পুৰস্কাৰ, ফেল’শ্বিপ আদিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পদ্মশ্ৰী, পদ্মভূষণ, পদ্মবিভূষণ উপাধিৰে তেওঁক সন্মানিত কৰিছে৷ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়  পৰ্যায়তো তেওঁ আন বহুতো সন্মানৰ লগতে প্তটাকৈ গ্ৰেমী পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে৷ ভাৰতীয় ধ্ৰুপদী সংগীতৰ ভোটাতৰাসদৃশ হুছেইনে এঠাইত কৈছে যে বিশ্বৰ দেশে দেশে ভাৰতীয় সংগীতক সদায়েই উচ্ছ স্থান দি অহা হৈছে৷ তেওঁ কৈছে যে আমেৰিকাত যেতিয়া বলীউডৰ কোনো অনুষ্ঠান পৰিৱেশিত হয়, তেতিয়া আমেৰিকা নিবাসী ভাৰতীয়সকল সেই অনুষ্ঠান উপভোগ কৰিবলৈ সমৱেত হয়; যেতিয়া তাত ভাৰতীয় ধ্ৰুপদী সংগীতৰ অনুষ্ঠান পতা হয়, তেতিয়া ভাৰতীয়সকলৰ বাহিৰেও আন দেশৰ সংগীতপ্ৰেমীও একত্ৰিত হয়৷ ই নি(য়কৈ ভাৰতীয় সংগীতৰ বাবে এক গৌৰৱৰ বিষয়৷ কিন্তু ভাৰতৰ সাংবাদিকসকলৰ সীমাবদ্ধতালৈ ইংগিত কৰি তেওঁ কৈছে যে তেওঁলোকে কেৱল ‘পেজ থ্ৰী’ৰ খবৰহে সংগ্ৰহ কৰে আৰু পঢ়ুৱৈক জানিবলৈ দিয়ে৷ সম্প্ৰতি সামাজিক মাধ্যমৰ বিভিন্ন ‘এপ’ অথবা অন্যান্য উৎসৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰিব পৰা ভাৰতৰ ঐতিহ্যপূৰ্ণ ধ্ৰুপদী সংগীতৰ বিশ্বজয়ী যাত্ৰাৰ কথা জনসাধাৰণৰ মাজত প্ৰচাৰ নকৰে৷ সংগীতজ্ঞজনৰ এই কথাষাৰ বেছ মন কৰিবলগীয়া৷ ‘পেজ থ্ৰী’ৰ তথাকথিত জনপ্ৰিয়তাই ভাৰতীয় বা বলীউড-বলিয়াসকলকেই নহয়, অসমকো প্ৰভাৱিত কৰা দেখা যায়৷ ৰাজ্যখনত এচাম শিল্পীয়ে নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে ধ্ৰুপদী সংগীতৰ সাধনা কৰি আছে, অথচ তেওঁলোকৰ সেই সাধনাৰ মোল বুজোতাৰ সংখ্যা তেনেই তাকৰ৷ গুৱাহাটী মহানগৰী ভিন্ন-ক্ষেত্ৰৰ শিল্পী আৰু শিল্প অনুৰাগীৰে ভৰি আছে৷ বিহু-বিশ্বকৰ্মা পূজা আদিৰ সাংস্কৃতিক সন্ধিয়াবোৰ যিদৰে পুৱতিনিশালৈ শ্ৰোতা-দৰ্শকেৰে জীপাল হৈ থাকে, শাস্ত্ৰীয় সংগীতানুষ্ঠানবোৰ তাৰ বিপৰীতে যেন নিজান-নিমাওমাও হৈ থাকে৷ আনকি বিনামূলীয়াকৈ প্ৰদৰ্শন কৰা শিশু ছবি আদিৰ সমাৰোহতো শ্ৰোতা-দৰ্শক নাথাকেই৷ কোনো কোনো শিল্প-সাধকে, যিসকলৰ সৰু-সুৰাকৈ নিজা নৃত্য-গীতৰ স্কুল আছে, তেওঁলোকে বছৰটোত এবাৰকৈ হ’লেও ডাঙৰ প্ৰেক্ষাগৃহ ভাড়ালৈ লৈ ন-শিকাৰুৰ লগতে নিজৰো কলা প্ৰদৰ্শনৰ বাবে নৃত্যানুষ্ঠান আদিৰ আয়োজন কৰে৷

এনে অনুষ্ঠানৰ পৃষ্ঠপোষক সাধাৰণতে নাথাকে৷ শিল্পী-আয়োজকে বৰ কষ্টেৰে ৰাইজৰ সঁহাৰিৰ বাবে বিনামূলীয়া প্ৰৱেশৰ সুবিধা ৰাখি অনুষ্ঠানৰ যো-জা কৰে৷ কিন্তু, এনে অনুষ্ঠানৰ দৰ্শক হয়গৈ মাথোন আয়োজক-শিল্পী তথা প্ৰদৰ্শনকাৰীসকলৰ পৰিয়াল বা আত্মীয়-স্বজনহে৷ বিশেষভাৱে আমন্ত্ৰিত গুৰুস্থানীয় শিল্প-সাধকৰ বাদে স্থানীয় শিল্পীসকলকো বা তথাকথিত শিল্পপ্ৰেমীসকলকো তাত দেখা নাযায়৷ প্ৰেক্ষাগৃহৰ আধাতকৈ অধিক আসন খালী হৈয়েই পৰি থাকে৷ ‘পেজ থ্ৰী’ উপাসকসকলে এইবোৰ চাবলগীয়া বা উপভোগ কৰিবলগীয়া অনুষ্ঠান বা প্ৰচাৰ পাবলগীয়া খবৰ বুলি অনুভৱ নকৰে৷ গুৱাহাটী মহানগৰীৰ স্থানীয় শিক্ষানুষ্ঠানবোৰতো শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ চৰ্চা আৰু কদৰ কমকৈ অনুভূত হয়৷ সত্ৰীয়া নৃত্য, কথক, ভাৰত নাট্যম আদি শাস্ত্ৰীয় নৃত্য যিসকলে আনুষ্ঠানিকভাৱে শিকিছে, অথবা, যিসকলে এই নৃত্য চৰ্চাৰ পৰম্পৰা ভৱিষ্যতলৈ আগবঢ়াই নিবৰ বাবে চৰ্চা-কেন্দ্ৰ খুলি চলাই আছে, কেৱল তেওঁলোকৰ পৰিমণ্ডলতেই এই শিল্প সীমিত হৈ আছে৷ এনে শিল্পৰ দৰ্শক-অনুৰাগী অথবা চমজদাৰ অনুসৰণকাৰী কিয় নাই ! এনে শাস্ত্ৰীয় অনুষ্ঠানবোৰৰ প্ৰচাৰ কম নে এনে অনুষ্ঠান উপভোগ কৰিব পৰাকৈ ৰসবোধ থকা দৰ্শকৰ অভাৱ ! ওস্তাদ জাকিৰ হুছেইনে ঠিকেই কৈছে, যি পাশ্চাত্যৰ সংস্কৃতিক আমি ‘অপসংস্কৃতি’ বুলি কওঁ, তেনে ঠাইত ভাৰতৰ শাস্ত্ৰীয় সংগীতে মান-সন্মান পায়৷ আৰু আমি ‘পেজ থ্ৰী’ৰ চৰ্চা-আলোচনাৰে সময়ৰ অপব্যৱহাৰ কৰোঁ৷ অৱশ্যে, মানুহে কিধৰণৰ সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান চাব, কি গান শুনিব, কি নৃত্য উপভোগ কৰিব তাত সম্পূৰ্ণ নিজা স্বাধীনতা আছে৷ কোনেও কাকো নিৰ্দিষ্ট কিবা এটাহে অনুসৰণ কৰিবলৈ বাধ্য কৰাব নোৱাৰে৷ কিন্তু, আমাৰ এইধৰণৰ নিৰ্বাচিত মানসিকতা আৰু আচৰণে আমাৰ ৰুচিৰ পৰিচয় দিয়ে৷ ৰুচিবান মানুহেৰে ভৰপূৰ সমাজখনো সংস্কৃত হয়, অসূয়া-অপ্ৰীতি-অশান্তি কমকৈ হয়৷ সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান উপভোগ কৰিবলৈ গৈ বোকাই-মাটিয়ে লেটি লোৱা, চকী দাঙি মঞ্চলৈ দলিওৱা, মঞ্চত আয়োজক-পৰিৱেশকে নিচাসক্ত হৈ বিৰক্তিকৰ ধেমালি কৰা, ইত্যাদি যিবোৰ এতিয়া আমাৰ সমাজত সংস্কৃতি ৰক্ষাৰ নামত চলিবলৈ ধৰিছে, সেইবোৰ ৰুচিহীন, সংস্কৃতিহীন কাৰবাৰ৷ বিশ্বৰ শীৰ্ষ পাঁচবিধ ধ্ৰপদী সংগীতৰ শাৰীত স্থান পোৱা যি ভাৰতীয় সংগীতৰ কথা জাকিৰ হুছেইনে কৈছে, সেই সংগীতৰ সূক্ষ্ম লহৰ এটায়ো আমাৰ এই ওৰেৰাতি চলা জনপ্ৰিয় অনুষ্ঠানবোৰক চুই নাযায়৷ বৰঞ্চ, এইবোৰে ‘পেজ থ্ৰী’ৰহে শোভা বঢ়ায়৷