ৰাজনৈতিক দলে আৰক্ষীক নিজৰ স্বাৰ্থতহে ব্যৱহাৰ কৰে
শুনিবলৈ অপ্ৰিয় যেন লাগিলেও এই কথা সত্য যে দেশৰ সাধাৰণ ৰাইজে সহজে কাষ চাপিব নোখোজা চৰকাৰী বিভাগটোৱেই হ’ল আৰক্ষী বিভাগ৷ দেশে ইংৰাজৰ পৰা স্বাধীনতা লাভৰ সাতটাকৈ দশক পাৰ হৈ যোৱাৰ পাছতো আৰক্ষী বিভাগটোৰ পৰাই জনসাধাৰণ আঁতৰি বা দূৰে দূৰে থাকিব বিচৰাৰ কাৰণ কি হ’ব পাৰে বাৰু? আমাৰ বিশ্লেষণত এই কাৰণ মূলতঃ দুৰ্নীতি৷ সমাজত, ৰাইজৰ মাজত আইন বলৱৎ কৰাৰ ক্ষমতা দি থোৱা হৈছে আৰক্ষীক৷ খাকী পোছাকৰ ইউনিফৰ্ম পৰিধান কৰি লাঠী, আগ্নেয়াস্ত্ৰৰে সজ্জিত আৰক্ষীয়ে যেতিয়া মুকলিকৈ আইন বলৱৎকাৰীৰ ৰূপত নামি পৰে, তেতিয়া বহুক্ষেত্ৰতে সাধাৰণ ৰাইজ আশ্বস্ত হৈ পৰাৰ বিপৰীতে আতংকিত হৈ পৰাহে দেখা যায় আৰু এই আতংকৰ আধাৰতে ক্ৰমে দুৰ্নীতিৰ পোহাৰ মেলে আৰক্ষীয়ে৷ আৰক্ষী চকী, থানাবোৰৰ পৰা শীৰ্ষ আৰক্ষী কাৰ্যালয়লৈ সকলোতে ইটোৰ পাছত সিটো দুৰ্নীতি৷ অতি প্ৰতিপত্তিশীল লোক নহ’লে সাধাৰণ লোকে কোনো থানা বা আৰক্ষীৰ কাৰ্যালয়ত মুকলিকৈ নিজৰ কথা ক’ব নোৱাৰে৷ এয়া কোনো এখন ৰাজ্যৰ কথা নহয়, সমগ্ৰ দেশতে আৰক্ষী বিভাগৰ মাজত এনে পৰিস্থিতিয়েই বিদ্যমান৷ অনুমোদিত আগ্নেয়াস্ত্ৰৰে সজ্জিত খাকী পোছাকধাৰী আৰক্ষীৰ মাজত ৰাইজক ‘শাসন’ কৰিবলৈ ক্ৰমে গঢ়ি উঠে এক ‘দাদাগিৰি’ৰ মানসিকতা৷ একোটা ধমকিতে সকলো সম্ভৱ হয় বোলা ধাৰণা এটাই বশ কৰি পেলায় আৰক্ষীজনক৷ ইয়াতেই বিস্তাৰ লভিবলৈ লয় দুৰ্নীতিয়ে৷ তলখাপৰ আৰক্ষীসকলে ডকা-হকাৰে পইচা নিদিয়াকৈ চাহ দোকানত চাহ-মিঠাই খোৱাৰ পৰা, যাত্ৰীবাহী বাছত ভাৰা নিদিয়ালৈকে নানা দাদাগিৰিত লিপ্ত হয়৷ বাটৰ নিয়মীয়া তালাচীতে বাইক-বাহনৰ চালকক থাউকতে দুৰ্ব্যৱহাৰ কৰা, অনুমতি নোলোৱাকৈ বাহনৰ চাবি লৈ যোৱা কনিষ্টবলৰ আচৰণেই প্ৰতিফলিত কৰে আৰক্ষীৰ মানসিকতাক৷ তলখাপৰখিনিয়ে ৫০০-১,০০০ টকা আদায় কৰাৰ বিপৰীতে ওপৰখাপৰখিনিয়ে লাখ লাখ আদায় কৰে বিভিন্ন উৎসৰ পৰা৷ আৰক্ষীৰ এনে আচৰণ-দুৰ্নীতিৰ বাবেই ক্ৰমে বিস্তাৰ লাভ কৰে অপৰাধে৷ যি আৰক্ষী হ’ব লাগিছিল অপৰাধ নিৰ্মূলৰ অন্তিম স্তৰ, সেই আৰক্ষী হৈ পৰে অপৰাধ সৃষ্টিৰ উৎস৷ অপৰাধী চক্ৰৰ সৈতে গোপন বুজাবুজিত জেপ গধুৰ হয় আৰক্ষীৰ৷ ইয়াৰ বিপৰীতে বলাৎকাৰ, হত্যা, চোৰাং কাৰবাৰ সকলোধৰণৰ অপৰাধমূলক কাৰ্যই লাভ কৰে বিস্তাৰ৷ 
মাথোঁ সাধাৰণ আইন-শৃংখলাজনিত অপৰাধৰ আলমতে নহয়, আন যিমান দুৰ্নীতিৰ সুৰুঙা আছে, সকলো সুৰুঙা ব্যৱহাৰ কৰি দুৰ্নীতি কৰে আৰক্ষীয়ে৷ এই কাৰবাৰটো গোটেই ভাৰতজুৰি৷ আৰক্ষীয়ে কৰা সকলো দুৰ্নীতিৰ অতি শেহতীয়া উদাহৰণটোৱেই হ’ল অৱসৰপ্ৰাপ্ত ডি আই জি পি কে দত্ত! একোজন আৰক্ষীয়ে কিদৰে কি কৰিব পাৰে সেয়া পি কে দত্তৰ কাহিনীৰ পাছত আৰু অধিক বিশে¡ষণ কৰিব লাগে জানো? চাকৰি কালৰে পৰা এইজন পি কে দত্তৰ যোগসূত্ৰৰ জালখন এবাৰ মেলি চাওক৷ একেবাৰে গৃহমন্ত্ৰীসকলৰ পৰা আৰক্ষীৰ ডিজিপিসকললৈ, সম্পদশালী সতীৰ্থসকলৰ পৰা চক্ৰ বিষয়া, থানাৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত বিষয়াসকললৈ এখন যোগসূত্ৰৰ বিশাল জাল নহয়নে? সাধাৰণ ৰাইজে জানে, সেই যোগসূত্ৰৰ জালখনে চাৰিওফালে আৱৰি থকাৰ দ’মতে পি কে দত্তই এফালৰ পৰা দুৰ্নীতিৰ ডাম্পাৰ চলাই নিছিল৷ আৰক্ষীত কিমান সোমাই আছে এনে সৰু-বৰ পি কে দত্ত?
এটা কথা সত্য, আৰক্ষীৰ কৰ্তব্য নিশ্চিতভাৱেই কষ্টকৰ৷ কিন্তু কষ্টকৰ হোৱা সত্ত্বেও নানা ৰূঢ় আচৰণ আৰু দুৰ্নীতিৰ বাবে সাধাৰণ ৰাইজৰ স্বীকৃতি নাপায় আৰক্ষীয়ে৷ এই কথাও সমানেই সত্য৷ একেলগে এই কথাও সত্য– সকলো আৰক্ষীয়েই আৰক্ষীৰ এই সামগ্ৰিক ধাৰণাটোৰ ভিতৰত নপৰে৷ সেইসকল ব্যতিক্ৰম৷ এই ব্যতিক্ৰমসকল আছে বাবেই ৰাইজে সকলো আৰক্ষী একে বুলি নকয়৷ সেইসকলৰ মুখলৈ চায়েই আৰক্ষী বিভাগত সংস্কাৰ হ’ব বুলি ৰাইজে আশা কৰি থাকে৷
প্ৰায় দুই দশক পূৰ্বে আমি ‘আমাৰ অসম’ত কৰ্মৰত হৈ থকা সময়ৰে এটা দিনৰ ঘটনা৷ উক্তদিনা কাকতখনৰ নৈশ সংস্কৰণৰ দায়িত্বত আছিলোঁ আমি৷ নিশা প্ৰায় এঘাৰ বজাত এফালৰ পৰা গুৱাহাটী মহানগৰীৰ প্ৰতিখন থানালৈ ফোন কৰিলোঁ৷ৰুটিন ফোন৷ কিবা ঘটনা ক’ৰবাত ঘটিছে নেকি? সেইবোৰ জানিবলৈকে ফোন৷ শেষত পাণবজাৰ থানা৷ কোনোবা এজনে ফোন ধৰিলে৷ মধ্যম স্তৰৰ কোনো আৰক্ষী বিষয়া৷ আমি নিয়মমাফিক প্ৰশ্ন কৰিলোঁ৷ কিবা খবৰ? ‘নাই একো নাই৷ বহুদিনৰ বিৰতিত অলপ শান্তিত আছোঁ ৰ’ব৷ আপোনালোকো শান্তিত থাকক৷ ৰাইজো শান্তিত থাকক৷ আমিও শান্তিত থাকোঁ৷’ সেই মাজৰাতি এখন থানাৰ পৰা আৰক্ষী বিষয়া এজনে বিৰক্তিৰ পৰিৱৰ্তে অতি বিনয়েৰে কথাখিনি এনেকৈ ক’লে যে আমি নিজে কথা ক’বলৈ গৈ ৰৈ গ’লোঁ৷ কিন্তু আমাৰ বাবে তাৰ পাছতো ৰৈ আছিল আন এক বিস্ময়৷ আমি কৈছিলোঁ– ক’তো যদি একো ঘটাই নাই, তেন্তে থানাৰ এই নৈশ কৰ্তব্য নিশ্চয় আমনিদায়ক হৈ পৰিছে? ‘নাই নাই, মই এখন কিতাপ পঢ়ি আছোঁ!’ বিপৰীত ফালৰ পৰা আমালৈ এইটোৱেই আছিল উত্তৰ৷ আমি অবাক হৈ ৰওঁতেই ফোনটো ৰাখি দিছিল আৰক্ষী বিষয়াজনে৷ নামটো সোধাই নহ’ল৷ তেওঁ আছিল ব্যতিক্ৰম৷ আজিও নিশ্চয় ক’ৰবাত কৰ্মৰত হৈ আছে তেওঁ৷
এনে ব্যতিক্ৰমসকলক লৈয়েই আমাৰ আশা৷ আৰক্ষী বিভাগত থকা পি কেহঁতক নিৰ্মূল কৰিবলৈ এইসকলেই আগভাগ ল’ব লাগিব৷ এটা কথা মনত ৰখা উচিত– ৰাজনৈতিক দলৰ চৰকাৰসমূহে আৰক্ষী বিভাগত কেতিয়াও সংস্কাৰ অনাৰ চেষ্টা নকৰে, নিজৰ স্বাৰ্থত ব্যৱহাৰহে কৰে৷