‘বাপুকণ’ৰ বাবেই মেলি ল’লোঁ...

বাপুকণৰ বাবেই পুনৰ মেলি ল’লোঁ ‘সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়’৷ সাহিত্যিক, সাংবাদিক, সমালোচক হোমেন বৰগোহাঞিৰ উপন্যাস ‘সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়’৷ ১৯৮৭ চনত ©ু†ডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছৰ পৰা প্ৰকাশিত উপন্যাসখন তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰকাশিত উপন্যাস৷‘সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়’ শীৰ্ষক ১২৫ পৃষ্ঠাৰ এই উপন্যাসখনক লেখকে দুটা অধ্যায়ত  সজাই তুলিছে৷ প্ৰথম অধ্যায়ত লেখকে বাপুকণৰ জীৱনশৈলীৰ চমু আলোকপাত কৰিছে৷ বাৰ বছৰীয়া বাপুকণ পিতাকৰ অনুশাসন আৰু মাকৰ মৰম-আবদাৰৰ মাজত ডাঙৰ হোৱা ল’ৰা৷ পঢ়া-শুনাত স্বাভাৱিকতে  অতি তীক্ষ্ণবুদ্ধিৰ ছাত্ৰ বাপুকণৰ মনটোক পৃথিৱীৰ নান্দনিক সৌন্দৰ্যই ভৰাই ৰাখে৷ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্যৰ প্ৰতি থকা অত্যন্ত আকৰ্ষণৰ বাবে হেবাঙৰ দৰে বন্ধুৰ সংগত নদীৰ বুকুত সাঁতুৰি অথবা বৰষুণত তিতি বাপুকণে অনন্য সোৱাদ বুটলিছে৷ এফালে হেবাঙৰ সংগত প্ৰকৃতিৰ সৌন্দৰ্যৰ বুকুত সুখ বুটলাৰ আসক্তি, আনফালে পিতাকৰ কঠোৰ অনুশাসনৰ মাজত পঢ়া-শুনা৷ পিতাকৰ শাস্তিৰ ভয়ত হেবাঙৰ ঘৰৰ শোৱনি কোঠাৰ চাঙৰ তলিতে খঁুটা এটাত সাবটি বাপুকণে নিজৰ মৃত্যুৰ কল্পনা কৰিছে যদিও পিছমুহূৰ্ততে অতীতৰ ঘটনাই মৃত্যুৰ প্ৰতি বুকুত ভয় জন্মাইছে৷ লেখকে বাপুকণৰ অতীত জীৱনৰ নানা ঘটনা-পৰিঘটনাৰ নিটোল বৰ্ণনা কৰিছে৷ য’ত আছে শৈশৱত মহামাৰীৰ বশৱৰ্তী হোৱা, আকৌ সেই মহামাৰীতে নিজে সুস্থ হৈ উঠি সহোদৰক হেৰুওৱাৰ বিষাদগাথা৷ উপন্যাসখনৰ বৰ্ণনাশৈলীয়ে পাঠকক চুই যায়৷ অকলে শুবলৈ ভয় কৰা ভনীয়েক মাখনীয়ে নৈৰ পাৰৰ নিৰ্জন মৰিশালীত মাটিৰ তলত অকলে কেনেকৈ শুব বুলি ভাবি বাপুকণে কৰা আৰ্তনাদে কিছু সময়ৰ বাবে পাঠককো আৱেগিক কৰি তুলিছে৷

দ্বিতীয় অধ্যায়ত বাপুকণৰ কিতাপৰ প্ৰতি তীব্ৰ আকৰ্ষণ লেখকে উপস্থাপন কৰিছে৷ যিদিনাই পিতাকৰ কিতাপৰ আলমাৰিটোৰ চাবিটো বাপুকণৰ হাতত পৰিছে, সিদিনাই বাপুকণৰ হেবাঙৰ সংগৰ প্ৰতি কোনো আকৰ্ষণ নোহোৱা হৈ পৰিছে৷ কিতাপৰ সংগই বাপুকণক এনেভাৱে আচ্ছন্ন কৰি ৰাখিলে যে এদিনৰ বাবেও বাপুকণে হেবাঙৰ অভাৱ অনুভৱ নকৰা হৈ পৰিছে৷ দেউতাকে সাঁচি ৰখা পুথিভঁৰালটোৰ প্ৰতি বাপুকণে পুহি ৰাখিছিল তীব্ৰ আকৰ্ষণ৷ স্কুলৰ পুথিভঁৰালৰ সকলো কিতাপ পঢ়ি শেষ কৰি নতুন কিতাপ বিচাৰি হেড পণ্ডিতক বাপুকণে হায়ৰাণ কৰিছে৷ নিৰুপায় হৈ  হেড পণ্ডিতে পিতাকৰ ওচৰত বাপুকণৰ হৈ কৰা সেই মৰম লগা অভিযোগৰ বাবেই পিতাকৰ পৰা সহজে চাবিটো আদায় কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে৷ যিবোৰ কিতাপ পিতাকে ডাঙৰ হ’লেহে পঢ়িব পাৰিবি বুলি কৈছিল, সেই কিতাপবোৰ পঢ়িবলৈ পোৱাৰ অনুমতিয়ে বাপুকণক ডাঙৰ ল’ৰাৰ ৰূপত মুহূৰ্ততে গঢ়ি তুলিছে৷ এই কথাটোতে বাপুকণ ল’ৰাটোৰ ব্যক্তিত্বই পাঠকক অধিক আকৰ্ষিত কৰিছে৷ ইয়াৰ পাছতে বাপুকণৰ জীৱনলৈ আহে দুলালৰ দৰে মেধাৱী ছাত্ৰৰ সান্নিধ্য৷ হেবাঙৰ বনঘোষাই আচ্ছন্ন কৰি ৰখা বাপুকণে পাছত এই দুলালৰ কবিতা আবৃত্তিৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈ পৰে৷ কিতাপ পঢ়নৰ প্ৰতি তীব্ৰ হাবিয়াস থকা দুলালৰ ব্যক্তিত্বই বাপুকণক মুগ্ধ কৰিছে৷ এই দুলালৰ সান্নিধ্যতে পুথিভঁৰাল স্থাপন, সংঘ প্ৰতিষ্ঠা আৰু সংঘৰ পৰা হাতেলিখা আলোচনী উলিওৱাৰ দৰে সৃষ্টিশীল কাম কৰাৰ প্ৰতি বাপুকণৰ হেঁপাহ জাগি উঠিছে৷ কিতাপ কিনি পঢ়া গাঁৱখনৰ একমাত্ৰ ব্যক্তি যোগেন দদাইদেউৰ ওচৰত গাঁৱৰ পুথিভঁৰালৰ বাবে নাম এটি বিচাৰি বাপুকণ আৰু দুলালে পৰামৰ্শ কৰিছে৷ ইতিবাচক এই কথাবোৰ যথেষ্ট ভাল লগা৷

উপন্যাসখনত বাপুকণৰ জীৱনলৈও প্ৰেম আহিছে৷ নগেন দদাইদেউৰ ঘৰত থকা ‘ৰেণু’ৰ সৈতে বাপুকণৰ চাৰিচকুৰ মিলন ঘটিছে৷ সেই মিলনক প্ৰেমৰ নাম দি বাপুকণে প্ৰেমৰ কবিতা লিখিছে, আকৌ পিছমুহূৰ্ততে সেয়া ভুল বুলি গণ্য কৰি পিতৃ-মাতৃৰ  চকুৰ পৰা লুকুৱাই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিছে৷ প্ৰেমৰ সেই ভাৱনা  ‘ব্ৰহ্মচৰ্য’ শীৰ্ষক কিতাপখন পঢ়াৰ পাছতে ভুল বুলি পতিয়ন গৈ বাপুকণৰ মনলৈ আত্মগ্লানি আহিছে৷

উপন্যাসখনৰ শেষত পুথিভঁৰালৰ সম্পাদক আৰু সংঘৰ সম্পাদকৰ দায়িত্ব লোৱা বাপুকণক পিতাকে চহৰৰ স্কুলত পঢ়োৱাৰ সিদ্ধান্তৰ কথা জনাইছে৷ বাপুকণে পিতাকৰ সেই সিদ্ধান্তত সুখী হৈছে যদিও পিছ মুহূৰ্ততে নিজৰ চৌপাশৰ চিনাকি গছ-গছনি আৰু নৈখনেৰে ভৰাই ৰখা বিনন্দীয়া প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ সংগ এৰিব লাগিব বুলি ভাবি সেইবোৰৰ পৰা বিদায় মাগিছে৷ নতুন পৰিৱেশ এটাক আপোন কৰি ল’ব পৰাকৈ মন এটি বান্ধি বাপুকণে নিজকে সাজু কৰি তুলিছে৷

উপসংহাৰ ঃ উপন্যাসখন লেখকৰ শৈশৱ-কৈশোৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত৷ সৰল, সুখপাঠ্য বৰ্ণনাই উপন্যাসখনক অনন্য মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছে৷ একোটা বৰ্ণনাত গ্ৰাম্যজীৱনৰ ছবিবোৰ পাঠকৰ দৃষ্টিত জীৱন্ত হৈ ধৰা দিছে৷ উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ বাপুকণ ওৰফে বিক্ৰমৰ মাজেৰে লেখকে শৈশৱ-কৈশোৰৰ মনঃস্তত্ত্ব সুন্দৰ ৰূপত অংকন কৰিছে৷ বাপুকণ চৰিত্ৰৰ মাধ্যমত কিশোৰ এজনৰ  মনোজগতত উন্মেষ ঘটা নানা কৌতূহলী চিন্তা-ভাৱনাৰ অৱতাৰণা কৰাত লেখক সঁচা অৰ্থত সফল হৈছে৷

প্ৰকাশৰ আঁৰৰ কথা ঃ লেখকৰ কলেজীয়া বন্ধু নৱকান্ত বৰুৱাৰ তত্ত্বাৱধানত প্ৰকাশিত ‘সীৰলু’ নামৰ আলোচনীত হোমেন বৰগোহাঞিৰ ‘বাপুকণ’ নামৰ লেখা এটা প্ৰকাশ হৈছিল৷ ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত সেই লেখাৰ জনপ্ৰিয়তাৰ খবৰ ৰখা বিজয় কুমাৰ দত্তই নৱকান্ত বৰুৱাৰ সহায়ত বৰগোহাঞিৰ লগত ©ু†ডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছৰ হৈ জিতেন দত্তক কিতাপ প্ৰকাশৰ কথা পাতিবলৈ পঠিযাইছিল যদিও পোনতে ‘মোৰ এয়া অপৈণত ধাৰাবাহিক লেখা...’ বুলি বৰগোহাঞিয়ে ‘বাপুকণ’ৰ খণ্ডসমূহক লগ কৰি কিতাপ প্ৰকাশ কৰিব বিচৰা নাছিল৷ যি নহওক পাছত এই ‘বাপুকণ’ ‘সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়’ নামেৰে প্ৰকাশ হয়৷

প্ৰথম উপন্যাস হ’লেও ‘সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়’ লেখকৰ  বহুসমাদৃত উপন্যাসৰ অন্যতম৷ মূল চৰিত্ৰ বাপুকণে আজিও পাঠকৰ হৃদয় অধিকাৰ কৰি আছে আৰু চিৰকাল থাকিব৷ 

প্ৰিন্সটন, আমেৰিকা যুক্তৰাজ্য

ই-মেইল ঃ manashisivasagarঞ্ঝgmail.com