ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰতিযোগিতা

মাঘ বিহুৰ কথা আহিলেই আমাৰ মনলৈ আহে এই বিহুৰ লগত সাঙোৰ খাই থকা দীৰ্ঘদিনীয়া পৰম্পৰা ৰক্ষাৰ বিষয়টোও৷ মুখ্যতঃ আঘোণ-পুহ মাহত পথাৰৰ উৎপাদিত শস্য চপাই উঠি বিহুৰ সময়ত সিবিলাকৰ পৰা বিধে বিধে প্ৰস্তুত দ্ৰব্য তৈয়াৰ কৰি নিজে উপভোগ কৰাৰ লগতে আনকো মাতি বিহু খুওৱাই হৈছে এই বিহুৰ মুখ্য উদ্দেশ্য৷ সেয়ে এই বিহুৰ আন এটা নাম ভোগালী৷ সেয়ে হ’লেও এই বিহুৰ লগত ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত হৈ আহিছে উৰুকাত ভেলাঘৰ নিৰ্মাণ, মেজি প্ৰতিষ্ঠাকৰণ আৰু ভোজ-ভাত খোৱাৰ পৰম্পৰা৷ ইবিলাক যুগ যুগ ধৰি ৰক্ষিত হৈ আহিছে আমাৰ মাজত সংস্কৃতিৰ ৰূপত৷ উল্লেখ্য, এইখিনিৰ লগত অতিৰিক্তভাৱে আন এটা পৰম্পৰাও এচাম লোকৰ মাজত ৰক্ষিত হৈ থকাৰ কথাটো আমাৰ জ্ঞাত৷ পিছে উক্ত পৰম্পৰা অদৰকাৰী তথা ক্ষতিকাৰক বুলি সমাজত বিবেচিত হ’বলৈ ধৰিছে৷ প্ৰকৃততে তাক অপসংস্কৃতিৰূপে অভিহিত কৰিয়েই যে বাদ দিবলৈ লোৱা হৈছে তাত সন্দেহ নাই৷ সেয়া হৈছে উৰুকাৰ ৰাতি মনে মনে আনৰ বাৰীত সোমাই বাৰীৰ কৃষিজাত সামগ্ৰী নিৰ্বিচাৰে উঠাই আনি খোৱাৰ উপায় কৰাতে ক্ষান্ত নাথাকি বাৰী-ঘৰত থকা জেওৰা-জপনা অদিকো উঠাই আনি জ্বলোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰা৷ সুখৰ বিষয় যে তেনে অপসংস্কৃতি এতিয়া পৰিত্যক্ত হৈ উঠিছে৷ ইয়াৰ বাহিৰে বাকী দুই সংস্কৃতি-ভেলাঘৰ নিৰ্মাণ আৰু ভোজভাত খোৱা পৰিৱেশ বৰ্তমানো আছে৷

ভেলাঘৰ সম্পৰ্কে আমাৰ ব্যক্তিগত জ্ঞান-অভিজ্ঞতা থাকিলেও সেই সন্দৰ্ভত অভিধানে কি কয় চোৱা যাওক৷ হেমকোষ অভিধানত ভেলাঘৰৰ বিষয়ে থকা উল্লেখ মতে ‘মাঘ বিহুৰ উৰুকাৰ নিশা মুকলি ঠাইত বা নদীৰ পাৰত ভোজভাত খাবলৈ ডেকাসকলে খেৰ-নৰা, কল-ঠৰুৱা আদিৰে সজা অস্থায়ী ঘৰ৷’ হয়, বাস্তৱতো আমাৰ কৈশোৰ অৱস্থাত তেনে ঘৰকে দেখিছিলোঁ বা আমিও নৰা, কল-ঠৰুৱা বা নাৰিকল-তামোলৰ পাতেৰে পৰ্ণকুটীৰসদৃশ ভেলাঘৰ সাজি তাৰ ভিতৰতে ৰাতি ভোজ-ভাত খাই নিশাটো উজাগৰে থাকি পুৱা ঘৰটো জ্বলাই উঠি উত্তাপ লোৱাৰ লগতে আনন্দ-উল্লাহ কৰা হৈছিল৷ বহু সময়ত তেনেঘৰৰ সমীপতে কমেও একোটা কাঠৰ মেজি সাজি তাকো বিহুৰ দিনা ব্ৰহ্মপুৱাতে তিতা গাৰে জ্বলোৱাৰ উপায়ো কৰা হৈছিল৷ তেনে কাম অৰ্থাৎ ভেলাঘৰ নিৰ্মাণ আৰু ভোজ-ভাতৰ যোগাৰত বয়োজ্যেষ্ঠৰ সহযোগিতা পোৱা নগৈছিল, সকলো সম্পন্ন হৈছিল আমাৰ সমনীয়াসকলৰ দ্বাৰাই৷ তাৰ পৰিৱৰ্তে বয়োজ্যেষ্ঠসকলে মহিলা-শিশু সমন্বিতে নামঘৰ বা ক্লাবঘৰ আদিৰ চৌহদত উৰুকাৰ ৰাতিৰ ভোজ-ভাত খোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল৷

পিছে যোৱা এটামান দশকৰ ভিতৰত ভেলাঘৰ নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়াটোত পৰিৱৰ্তন অহা দেখিবলৈ পোৱা গৈছে৷ পূৰ্বতে কিশোৰ-চেঙেলীয়া ডেকাসকলেহে ভেলাঘৰ নিৰ্মাণত জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে বৰ্তমান গাঁৱৰ জীয়ৰী-বোৱাৰীসকলো নিয়োজিত হোৱা পৰিলক্ষিত হ’বলৈ ধৰিছে৷ বিশেষকৈ খেতি-বাতি কৰাৰ প্ৰতি সততে অনীহা থকা অথবা খেতিৰ প্ৰতি বিৰাগী যুৱতী-মহিলাকো সুন্দৰ সাজপাৰ কৰি আনন্দ মনেৰে হাতত একোখন কাঁচি লৈ টিভি চেনেলৰ কেমেৰাৰ সন্মুখত বিহুগীত গাই নাচি-বাগি পূৰ্ণোদ্যমে পথাৰত নৰা কটা কাৰ্যত প্ৰবৃত্ত হোৱা দেখিবলৈ পোৱা গৈছে৷ বিহুলৈ এপষেক থকাৰ আগৰপৰাই মহিলাসকলে ঘৰৰ সমস্ত কাম এৰি পথাৰত নৰা কটা কাৰ্য উৎসৱত পৰিণত কৰাৰ দৰে লগা হৈছে৷ পূৰ্বে মহিলাৰ নাচ কেৱল কোনো কোনো সম্প্ৰদায়ৰ মাজত ব’হাগ বিহুৰ সময়তহে দেখিবলৈ পোৱাৰ বিপৰীতে আজিকালি পুহত নৰা কটা কাৰ্যত গাঁৱৰ বৃদ্ধাসকলকো নাচি-বাগি লগা দেখিবলৈ পোৱা যায়৷ তেনে বিৰল দৃশ্য দেখিলে আনন্দ পোৱা যায় যদিও দিনক দিনে বাঢ়ি অহা কাৰ্যটোৱে কিন্তু আমাক চিন্তিত কৰি তোলে৷ কিয়নো যি সময়ত পথাৰত ধান দাবলৈ দাৱনীৰ অভাৱ ঘটে, তেনে সময়তে আকৌ নৰা কটাত খদমদম লগাবলৈ হ’লে পথাৰত জীয়ৰী-বোৱাৰীৰ কোনো অভাৱ নাই৷ তাকো টিভি কেমেৰাৰ আগত একেবাৰে নাচি নাচি/ উদ্দেশ্য নৰা কাটি ভেলাঘৰ নিৰ্মাণত সহায় কৰানে? বাস্তৱত দেখা যায়, কেৱল ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ লক্ষ্যৰেই পথাৰৰ নৰাবোৰ কাটি পথাৰৰ তালু উলিয়াই দিয়া হয়৷ একেদৰে গাঁৱৰ চেমনীয়া ডেকাসকলকো হাতত দা-কটাৰী লৈ ধুমধাম কেঁচা বাঁহৰ কাঠী-কামি সাজি খেৰ-নৰাৰ সমন্বয়ত আটকধুনীয়া ঐতিহ্য বহনকাৰী স্মৃতিবিজড়িত বস্তু যেনে ৰংঘৰ, কাৰেংঘৰ, তলাতল ঘৰ আদিৰ উপৰি অসমৰ দৌল-দেৱালয়ৰ আৰ্হি প্ৰকাশ কৰা দেখিবলৈ পোৱা গৈছে৷ সিবিলাকৰ উপৰি জাহাজ, এৰোপ্লন, ৰে’ল, লগত টাইটানিক, আইফেল টাৱাৰ অথবা উপগ্ৰহ আদিৰ আৰ্হিত ভেলাঘৰ নিৰ্মাণত থলুৱা শিল্পীৰ পাৰ্গতালিও দেখিবলৈ পোৱা হৈছে৷ এনে কামত যে টিভি চেনেলসমূহৰ উদাৰ প্ৰচাৰে কৰ্মৰাজিৰ সম্প্ৰসাৰণত প্ৰচুৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে, তাত সন্দেহ নাই৷

গুৰুত্বপূৰ্ণ যে বৰ্তমানে চলিব ধৰা ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰক্ৰিয়াটো কিন্তু ক্ষতিকাৰক, বিশেষকৈ দুটা দিশত৷ প্ৰথমতে, কৰ্মটোৱে অযথা জ্বলাই নিঃশেষ কৰিবলৈ যোৱা খেৰ, নৰা আৰু বাঁহৰ যে অপব্যয় কৰিব তাত সন্দেহ নাই৷ তেনেকৈ নিৰ্মাণকাৰ্যত নিয়োজিত ডেকা শিল্পীসকল প্ৰকৃতাৰ্থত উপকৃত হোৱাৰ ব্যৱস্থাও ইয়াৰ দ্বাৰা সম্ভৱ হোৱাৰ আশা নাই৷ অৰ্থাৎ এদিনৰ ক্ষন্তেকীয়া আমেজৰ বাবে সময় আৰু কষ্টৰ অপব্যৱহাৰ হ’ব৷ দ্বিতীয়তে, পথাৰৰ নৰাবোৰ কটা কাৰবাৰটোৱে মাটিৰ উৰ্বৰা শক্তি হ্ৰাস কৰি শস্য উৎপাদনত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলোৱাটো নিশ্চিত কৰিব৷ কিয়নো অৰ্থৰ অভাৱত ৰাসায়নিক সাৰৰ ক্ৰয় আৰু পথাৰত ব্যৱহাৰ কৰাটো বেছিভাগ কৃষকৰে সম্ভৱ নোহোৱাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত পথাৰৰ সাৰ বুলিবলৈ থকা নৰাখিনিৰ ওপৰতে বহুলাংশে নিৰ্ভৰশীল হ’বলগা হয়৷ কিয়নো পথাৰৰ নৰাবোৰ প্ৰাকৃতিকভাৱে পচি মাটিত মিহলি হৈয়েই মাটিক সাৰুৱা কৰাত সুপ্ৰভাৱ পেলায়৷ গতিকে পথাৰত নৰা নথকা মানে যে সাধাৰণ কৃষকৰ পক্ষে বিপদ, সেয়া নিশ্চিত৷ তেন্তে লাভ কি হ’ব সি জানো চিন্তনীয় বিষয় নহয়?

ইমানৰ পাছতো পৰিতাপ আৰু আশ্বৰ্যৰ বিষয় যে ইতিমধ্যে অঘোষিত ৰূপত চলিব ধৰা ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ [বৰ্তমানৰ] প্ৰক্ৰিয়াটোকে চৰকাৰীভাৱে প্ৰতিযোগিতাৰ ৰূপত অনুষ্ঠিত কৰোৱাৰ নিদৰ্শন পোৱা গৈছে বজালী জিলাত৷ তাৰ জিলা প্ৰশাসনৰ ফালৰ পৰা সদ্যপ্ৰকাশিত ‘আমাৰ ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰতিযোগিতা’ শীৰ্ষক বিজ্ঞাপনৰ জৰিয়তে সেই জিলাত ভেলাঘৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰতিযোগিতা পাতি নিৰ্মাণশৈলীৰ মান নিৰূপণ কৰাৰ নিদৰ্শন পোৱা গৈছে৷ গতিকে এনে চৰকাৰী ব্যৱস্থাই অসমত অদূৰ ভৱিষ্যতে এনেয়ে বুঢ়ী নাচনী, তাতে আকৌ নাতিনীয়েক বিয়া’ৰ অৱস্থাত অৱতীৰ্ণ হোৱাত যে সহায় কৰিব তাত সন্দেহ নাই৷ কিন্তু তাৰ ফলত পথাৰৰ নৰা নোহোৱা পৰিৱেশ এটা সৃষ্টি কৰাটোও আশাব্যঞ্জক৷ সেয়ে তেনে ক্ষতিকাৰক ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি সকলো সজাগ হোৱাৰ প্ৰয়োজন আছে বুলি ভবাৰ স্থল আছে৷