একাকীত্বৰ আশ্ৰয় ‘বৃদ্ধাশ্ৰম’
বাঢ়ি অহা বয়সৰ ডেওনাই কেতিয়াবা মনলৈ প্ৰশ্ন আনে– বৃদ্ধাশ্ৰমৰ প্ৰয়োজনীয়তা সঁচাকৈ আছেনে৷ আমিও সেই প্ৰয়োজনক স্বীকাৰ কৰিবলগীয়া হ’ব নেকি অদূৰ ভৱিষ্যতে, যদিও সেই অনাকাংক্ষিত সময়লৈ মোৰ এতিয়া বহু বাকী আছে৷ তথাপি মাজে মাজে শংকা হয় বৃদ্ধাশ্ৰমৰ বৰ্ধিত চাহিদাৰ বাতৰিবোৰ পঢ়ি পঢ়ি৷ নিঃসংগতা, একাকীত্বৰ শেষ আশ্ৰয় বৃদ্ধাশ্ৰম নেকি চহৰ-নগৰবোৰত? দুখন সম্পূৰ্ণ বিপৰীত ছবি গাঁও আৰু ব্যস্ত চহৰৰ৷ গাঁওবিলাকত বাৰ্ধক্যই পৰিয়ালত হেঙাৰ সৃষ্টি নকৰে পুত্ৰ-বোৱাৰীৰ মাজত৷ একোটা জীপাল, আব্দাৰবহুল জীৱনশৈলীৰে বৃদ্ধসকলে জীৱনৰ বিয়লিবেলাৰ সময়খিনি পাৰ কৰে গাঁৱতে থকা পুত্ৰ-বোৱাৰী, পৰিয়ালৰ শুশ্ৰূষাত৷ কিন্তু চহৰৰ ছবিখন এতিয়া সম্পূৰ্ণ বেলেগ৷ বিদেশমুখী উচ্ছাকাংক্ষী পুত্ৰ-কন্যাৰ আবদাৰ আৰু মৰমৰ পৰা বঞ্চিত হয় অধিকাংশ বৃদ্ধ-বৃদ্ধা৷ কোনো কোনো লোক জীৱনসংগী অবিহনে অকলশৰীয়া জীৱন অতিবাহিত কৰিবলগীয়া হয়৷ কাৰণ তেওঁলোকৰ সন্তান ভৱিষ্যৎ গঢ়াৰ তাগিদাত বহিঃৰাজ্য অথবা বিদেশলৈ উৰা মাৰিবলগীয়া হৈছে৷ মাতৃভূমিৰ দিনক দিনে বাঢ়ি অহা নিবনুৱা সমস্যাৰ সদস্য তেওঁলোক হ’ব নোখোজে৷ তেওঁলোক নিৰুপায়৷ লোভনীয় বেতনৰ কৰ্মক্ষেত্ৰখনত বিদেশ বা বহিঃৰাজ্যত যে তেওঁলোক নিগাজী হ’বই লাগিব সেয়া সত্য৷ স্বদেশত এৰি অহা অতি বুঢ়া পিতৃ-মাতৃৰ কাষৰলৈ উভতি অহাৰ সময় আৰু আহৰি তেওঁলোকৰ নাই, যদিও একান্ত ইচ্ছা থাকে৷ কাৰণ প্ৰতিযোগিতাৰ পৃথিৱীত এয়া আত্মসংস্থাপনৰ প্ৰত্যাহ৩ান সেইসকল উচ্ছাকাংক্ষী, উচ্ছশিক্ষিত পুত্ৰ-কন্যাৰ৷ ফলত তেওঁলোক অপাৰগ পিছলৈ ঘূৰি চাবলৈ৷ এয়া আজিৰ সমাজৰ এখন গতানুগতিক ছবি, য’ত আৱেগৰ ঠাই নাই৷ যৌথ পৰিয়াল আজিকালি নাই, পৰিয়াল সীমিত হৈছে৷ বহু পিতৃ-মাতৃ নিজৰ নাতি-নাতিনীৰ সংগসুখৰ পৰাও বঞ্চিত হ’বলগীয়া হৈছে৷ নিজক প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ পৃথিৱীখনত যুৱতীসকল ইমানেই ব্যস্ত হৈ পৰিছে যে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ শেষ হোৱা সময়লৈ বিবাহ, মাতৃত্ব আদিৰ কল্পনা বহু দেৰি হৈ যায়৷ ফলত কেতিয়াবা এটা মাত্ৰ সন্তানতে পৰিয়াল সীমিত হয় আৰু কেতিয়াবা এটা সন্তানৰ মাতৃত্বৰ পৰাও বঞ্চিত হ’বলগীয়া হয়৷ কাৰণ তেতিয়ালৈ সন্তান জন্মৰ উৰ্ব্বৰতা হয়তো কমি যাবও পাৰে৷ অলপতে মহানগৰীত সংঘটিত কেইটামান লোমহৰ্ষক হত্যাকাণ্ডৰ ঘটনা বাতৰিত পঢ়িবলৈ পালোঁ, য’ত নিজৰ অতি বিশ্বাসীজনেও অকলশৰীয়া বৃদ্ধ-বৃদ্ধাক হত্যা কৰিবলৈ কুণ্ঠাবোধ নকৰিলে৷ পুত্ৰ-কন্যা দূৰৈত থকাৰ সুযোগতে বিশ্বাসীজনে নিৰ্মমভাৱে হত্যা কৰিলে অকলশৰীয়া বৃদ্ধ-বৃদ্ধাক ধন-সম্পত্তিৰ লোভত মানৱতাক ভূলুণ্ঠিত কৰি৷ আচৰিত৷ এনে অনেক ঘটনা দিনে দিনে বাঢ়িবলৈ ধৰিছে৷ মানৱতাই যেতিয়া শেষ হৈ গৈছে, দুৰ্বল, অকলশৰীয়া, বাৰ্ধক্যৰ হেঁচাত থকাসকলৰ নিৰাপত্তা ক’ত? তেওঁলোকৰ শেষ আশ্ৰয় ক’ত?কেতিয়াবা আকৌ কোনো কোনো বৃদ্ধ দম্পতী অথবা অকলশৰীয়া বৃদ্ধ-বৃদ্ধা পুত্ৰ-বোৱাৰীৰ ওচৰত অনাদৃত হৈ চৰম হতাশাত ভোগে৷ তেতিয়া তেওঁলোকে নিজেই ‘বৃদ্ধাশ্ৰম’ৰ আশ্ৰয় বিচাৰি যায়৷ বহু বছৰ আগতে প্ৰথম বাতৰিকাকতত যেতিয়া পঢ়িবলৈ পাইছিলোঁ ‘বৃদ্ধাশ্ৰম’মুকলি হোৱাৰ কথা, তেতিয়া চমকি উঠিছিলোঁ৷ আচৰিত! পৃথিৱীত এনে সন্ধানো থাকিব পাৰেনে যিসকলে জীৱনৰ শেষ সময়ত উপস্থিত হোৱা বৃদ্ধ পিতৃ-মাতৃৰে যত্ন ল’ব নোৱাৰি বৃদ্ধাশ্ৰমৰ চাৰিবেৰৰ মাজত থ’বলৈ কুণ্ঠবোধ নকৰে৷ তেতিয়া মনত ক্ষোভ জাগিছিল৷ তেতিয়া বুজি পোৱা নাছিলোঁ যে আকাশ চুই চোৱাৰ এক অদম্য হেঁপাহে কেতিয়াবা মাতৃৰ অনন্য ঈশ্বৰপ্ৰদত্ত চেনেহ আৰু পিতৃৰ মৰমকো নেওচা দি গুচি যাব পাৰে সন্তান বহু দূৰলৈ৷ তেওঁলোকৰ অবিহনে সেই পিতৃ-মাতৃৰ শেষ দুৰ্বল নিঃসংগ সময়ত কি হ’ব সেয়া তেওঁলোকে ভাবিবলৈ সময় নাপায়, আৰু সেয়ে হয়তো বহু দূৰৈত আত্মপ্ৰতিষ্ঠিত সন্তানে অকলশৰীয়া পিতৃ-মাতৃক বৃদ্ধাশ্ৰমতে সুৰক্ষিত হ’ব বুলি বিবেচনা কৰি বৃদ্ধাশ্ৰমৰ পোষকতা কৰে৷ সময়ে, বয়সে সকলোকে গৰকি আহিছে৷ এদিন বাৰ্ধক্যও আহিব সকলোৰে জীৱনলৈ, দুৰ্বলতাও আহিব৷ অক্ষমতাও আহিব৷ সেই সময় নীৰৱ সময়৷ মোৰো কেতিয়াবা ভয় লাগে সেই সময়ত উপস্থিত হোৱাৰ পাছত মই কি কৰিম যদিও মই নিজাকৈ ঘৰ-দুৱাৰ সাজি এঠাইত নিগাজি হৈছোঁ? সন্তানক সুশিক্ষিত কৰি আত্মনিৰ্ভৰশীল কৰিছোঁ৷ কিন্তু সময় আৰু পৰিস্থিতি বৰ নিষ্ঠুৰ হৈ পৰে কেতিয়াবা, যাক বিশ্বাসত ল’বলৈ শংকা হয়৷ মোৰ সন্তানহঁত আজিৰ প্ৰজন্মৰ সদস্য, প্ৰতিযোগিতাৰ পৃথিৱীৰ সদস্য, সিহঁত আন সদস্যৰ পৰা ব্যতিক্ৰম নহ’বও পাৰে, সিহঁতৰো কেতিয়াবা কিছুমান আকাংক্ষা থাকিব, তাগিদা থাকিব পাৰে সুখৰ একোখন সংসাৰৰ আৰু কেতিয়াবা সিহঁতৰো বিবেক দংশন হ’ব পাৰে, কাৰণ আমি সকলো পৰিস্থিতিৰ দাস৷ ভাবি ভাবি মনত শংকা হয়৷ গাঁৱৰ ঘৰলৈ সময়ে সময়ে যাওঁ৷ ৯৫ বছৰীয়া শহুৰ দেউতাৰ জীৱনশৈলী অনুধাৱন কৰোঁ৷ বোৱাৰীহঁতে দেউতাৰ শুশ্ৰূষা কৰে, অথচ আজি ১৫ বছৰমান আগতে অৰ্ধাংগিনীক হেৰুৱাই দেউতা একেবাৰে নিঃসংগ যেন হৈ পৰিছে৷ গাঁৱৰে জেঠা-জেঠী, পেহীহঁতৰ জীৱনশৈলীৰ মাদকতা মই অনুভৱ কৰোঁ৷ পুত্ৰ-বোৱাৰীৰ মৰমত প্ৰতিটো ক্ষণ পাৰ কৰিছে৷ ভাল লাগে৷ এয়াইতো জীৱনৰ ৰং৷ জীৱনৰ বিয়লি বেলাত পৰিয়াল, ওচৰ-চুবুৰীয়াৰ মৰমে কাকো নিঃসংগ, একাকীত্বৰ উপলব্ধি কৰিবলৈ দিয়া নাই৷ এইখন যেন এখন বেলেগ পৃথিৱী৷ লাহে লাহে গাঁৱৰ জীৱনশৈলীৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিলোঁ৷ এসময়ত মই ভাবিবলৈ বাধ্য হৈছিলোঁ যে চৰকাৰী চাকৰিৰ অৱসৰৰ পাছত মই গাঁৱলৈকে যাম৷ গাঁৱতে থকা বোৱাৰী, ভতিজাহঁতৰ লগত পাছৰ সময়খিনি পাৰ কৰিম৷ নিঃসংগতাক অন্তত দূৰৈত ৰাখিব পাৰিম৷ পুত্ৰ-বোৱাৰী চাকৰিয়াল, চহৰৰ ব্যস্ততাপূৰ্ণ জীৱনত হয়তো আমাক সময় দিবলৈ সময়েই নাপাব৷ সিহঁতৰ ব্যস্ততাক মই মানি ল’ব লাগিব৷ গতিকে বহুত ভাবনাই মনত অগা-দেৱা কৰাৰ সময়ত অলপ বিচলিত হৈছিলোঁ৷ তদুপৰি গাঁৱৰ বৃদ্ধাৱস্থাৰ মন মুহিব পৰা ছবিখনে মোক বাৰে বাৰে আকৰ্ষিত কৰিছিল৷ কিন্তু বহু কাৰণত সেয়া হৈ নুঠিল৷ মোৰ ভয়াতুৰ, বিচলিত মনটোক মই লাহে লাহে বুজাবলৈ ল’লোঁ৷ বাৰ্ধক্যৰ সেই হাতোৰাত পৰিবলৈ মোৰ অৱশ্যে এতিয়াও বহু সময় বাকী আছে৷ আৰু সেই পৰিস্থিতিৰ দাস হ’বলৈ বাধ্য হ’লে মই মনে-প্ৰাণে ‘বৃদ্ধাশ্ৰম’ক আঁকোৱালি ল’ম, এয়া মোৰ সিদ্ধান্ত৷ অপ্ৰিয় হ’লেও সত্য যে আজিৰ অপৰাধপ্ৰৱণতা বৃদ্ধি হোৱা সমাজত, মানৱতা ভূলুণ্ঠিত হোৱা সমাজত, বৰ্বৰতাই অস্থিৰ কৰি তোলা সমাজত, নিৰাপত্তা শেষ হ’ব খোজা সমাজত বাৰ্ধক্যই হেঁচা মৰা অকলশৰীয়া বৃদ্ধ-বৃদ্ধাৰ একমাত্ৰ আশ্ৰয়স্থল এই বৃদ্ধাশ্ৰম, যিসকলৰ সন্তান বহিঃৰাজ্য বা বিদেশৰ নিগাজী বাসিন্দা হ’বলগীয়া হৈছে কৰ্তব্যৰ তাড়নাত৷ সম্পূৰ্ণ নিৰাপত্তাৰে, শংকাহীন হৈ জীৱনৰ বিয়লিবেলাৰ মুহূৰ্তবোৰ অন্ততঃ অকণমান হাঁহি, শান্তিৰে পাৰ কৰিব পাৰিব আৰু সুদূৰত থকা সন্তানসকলেও পিতৃ-মাতৃ সুৰক্ষিত হৈ থকাৰ আনন্দ আৰু শান্তি অনুভৱ কৰিব পাৰিব৷ সময়ে সময়ে খবৰ-বাতৰি লৈ মৰমৰ বান্ধোনেৰে বান্ধ খুৱাই ৰখাৰ বিকল্প পথ আৰু নাই তেওঁলোকৰ বাবে৷ এখন উন্নত, সুচাৰুৰূপে পৰিচালিত বৃদ্ধাশ্ৰমৰ চাহিদা আৰু প্ৰয়োজনীয়তা আজিৰ পৃথিৱীত কোনেও নুই কৰিব নোৱাৰে৷