ৰুছ-ইউক্ৰেইনীয় সংঘাতৰ নেপথ্যৰ কথা
ইউক্ৰেইন ৰাষ্ট্ৰৰ সৃষ্টি হ’ল ১৯৯১ চনত ছভিয়েট সংঘৰ পতনৰ পাচত– ইতিহাসত ইয়াৰ আগলৈকে এনে এখন ৰাষ্ট্ৰৰ কোনো অস্তিত্ব নাছিল৷ ইউক্ৰেইন সদায়েই আছিল অন্য ৰাষ্ট্ৰৰ বা সাম্ৰাজ্যৰ অংগ হৈ– প্ৰথমে ৰুছ, পাছত প’লিশ্ব-লিথুৱানীয় সাম্ৰাজ্যৰ আৰু তাৰ পাছত ছোভিয়েট সংঘৰ৷ অন্যহাতেদি ৰুছ আৰু ইউক্ৰেইনীয়সকল মূলতঃ একেটা জনগোষ্ঠীৰ [স্লাৱ গোষ্ঠী] লোক– তেওঁলোকৰ ভাষা প্ৰায় একে তথা সংস্কৃতি, মানসিকতা, ধৰ্মাচাৰ আদিতো তেওঁলোকৰ মাজত বিশেষ পাৰ্থক্য নাই৷ বৰ্তমানৰ ইউক্ৰেইন ৰাষ্ট্ৰখনৰ চাৰিসীমাৰ ভূখণ্ডটোৰ প্ৰথমে নাম আছিল ‘মালাৰাছিয়া’,অৰ্থাৎ ‘ক্ষুদ্ৰ ৰাছিয়া’৷ ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ বুনিয়াদ স্থাপিত হৈছিল এইটো অঞ্চলতে আৰু কিভ চহৰখনেই ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰথম ৰাজধানী আছিল৷ ১৯৮৮ চনত ৰজা ভ্লাডিমিৰ সৱিতাস্লাভিচে ৰাছিয়াৰ স্লাৱ গোষ্ঠীৰ সমগ্ৰ লোকক ৰুছ অৰ্থড’খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ অধীনলৈ আনি তথা বিভিন্ন সৰু-বৰ ৰজাৰ অধীনত থকা ৰাছিয়াৰ সমগ্ৰ ভূমিখণ্ডক একেটা শাসনতন্ত্ৰৰ আওতালৈ আনি ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ বুনিয়াদ স্থাপন কৰিছিল৷ গতিকে কিভ ৰুছ ৰাষ্ট্ৰৰ উৎসস্থলেই নহয়, ই ৰুছ সভ্যতাৰ উৎসভূমিও৷
কিন্তু দ্বাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে কিভে নিজৰ ৰাজনৈতিক গুৰুত্ব আৰু প্ৰভাৱ হেৰুৱাই পেলাইছিল, কিয়নো মস্কো হৈ উঠিছিল ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ নতুন ৰাজধানী৷ ইফালে ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ সমান্তৰালভাৱে লিথুৱানিয়াতো সাম্ৰাজ্য গঢ়ি উঠিছিল আৰু ১৫৬৯ চনত জন্ম হৈছিল ফেডাৰেল ৰাষ্ট্ৰ প’লিশ্ব-লিথুৱানিয়ান কমনৱেলথৰ৷ কিভৰ লগতে লৱ চহৰখনো এই কমনৱেলথৰ অন্তৰ্ভূক্ত হৈছিল৷ কিভ আৰু ল্ৱৰ বাসিন্দাসকলৰ [ৰুছ জাতি] ধৰ্ম যদি আছিল ৰুছ অৰ্থড’খ্ৰীষ্টান, তেন্তে প’লিশ্ব আৰু লিথুৱানীয়সকলৰ লগতে কমনৱেলথৰ সম্ৰাটো আছিল কেথলিক খ্ৰীষ্টান শাখাৰ৷ ফলত ৰুছ আৰু অৰ্থড’খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম সমাৰ্থক হৈ পৰিছিল৷ ৰুছসকলক গণ্য কৰা হৈছিল দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ নাগৰিক হিচাবে আৰু তেওঁলোকক অৰ্থড’খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম এৰিবলৈ তথা সাম্ৰাজ্যৰ পৰা প্ৰব্ৰজন নকৰিবলৈ আদেশ জাৰি কৰা হৈছিল৷ কিন্তু কেৱল আদেশ জাৰি কৰাতে ক্ষান্ত নাথাকি ১৫৯৬ চনত ৰুছসকলক বলপূৰ্বকভাবে কেথলিক খ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ ধৰ্মান্তৰিত কৰা হৈছিল তথা অৰ্থড’খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ যাজকসকলক হত্যা কৰা হৈছিল৷ ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাবে ধৰ্মান্তৰিত নোহোৱাকৈ ৰক্ষা পৰা ৰুছসকলৰ মাজত বিভিন্ন চহৰত ‘অৰ্থডীয় ভাতৃত্ব’নামৰ সংগঠনৰ জন্ম হৈছিল আৰু ইয়াত নেতৃত্ব লৈছিল ল্ৱ চহৰখনে৷
ৰুছসকলৰ সম্মুখত তিনিটা পথ খোলা আছিলঃ কেথলিক ধৰ্মলৈ ধৰ্মান্তৰিত হোৱা, পূবৰ ৰুছ সাম্ৰাজ্যলৈ পলাই যোৱা, অথবা জন্মভূমিত নিজৰ স্বকীয় অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে সশস্ত্ৰ সংগ্ৰামত লিপ্ত হোৱা৷ ৰুছসকলে বাছি লৈছিল তৃতীয় পথটো, আৰু বাগ্দান স্ম্যেলনিৎস্কিৰ নেতৃত্বত ১৬৪৮ চনত সশস্ত্ৰ সংগ্ৰামৰ সূচনা হৈছিল৷ ছবছৰীয়া ভয়ংকৰ যুদ্ধৰ অন্তত ১৬৫৪ চনত প’লিশ্ব-লিথুৱানিয়ান কমনৱেলথ আৰু ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ মাজত চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছিল৷ চুক্তি অনুসৰি কিভ চহৰৰ সৈতে কমনৱেলথৰ দ্বাৰা দখলীকৃত অঞ্চলৰ এটা অংশ ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ অন্তৰ্ভূক্ত হৈছিল, কিন্তু বাদ পৰি গৈছিল ল্ৱ চহৰখন৷
১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে কমনৱেলথখন দুৰ্বল হৈ পৰিছিল, আৰু ১৭৯২ চনত সাম্ৰাজ্যখনৰ অধিকাংশ ভূমি প্ৰুছিয়া, অষ্ট্ৰ-হাংগেৰী আৰু ৰুছ সাম্ৰাজ্যই নিজৰ মাজত ভগাই লৈছিল৷ ল্ৱ চহৰখন গৈছিল অষ্ট্ৰ-হাংগেৰীয় সাম্ৰাজ্যৰ অধীনলৈ৷ আৰু ১৭৯৫ চনত প’লেণ্ড প্ৰায় অস্তিত্বহীন হৈ পৰিছিল৷
নিজৰ দুৰ্ভাগ্যৰ বাবে প’লিশ্বসকলে নিজৰ সমস্ত ক্ষোভ-বেদনা, ক্ৰোধ-বৈৰিতা, ঘৃণা-বিতৃষ্ণা উজাৰি দিছিল ৰুছসকলৰ ওপৰত৷ তেওঁলোকে ৰাছিয়াই ইতিমধ্যে নিজৰ সাম্ৰাজ্যত অন্তৰ্ভূক্ত কৰা এসময়ৰ প’লেণ্ডৰ অঞ্চলটো ৰাছিয়াৰ পৰা বিচ্ছিন্ন কৰাৰ চক্ৰান্তত লিপ্ত হৈ পৰিছিলঃ অঞ্চলটো প’লেণ্ডৰ নহয় যেতিয়া ৰাছিয়াৰো হৈ থাকিব নালাগেক্ক তেওঁলোক প্ৰচাৰত নামি পৰিছিল এই বুলি যে ৰাছিয়াই দখল কৰা অঞ্চলটোৰ বাসিন্দাসকল ৰুছ নহয়, বৰঞ্চ ইউক্ৰেইনীয়হেক্ক অৰ্থাৎ নিজস্ব ভাষা-কৃষ্টিৰে ইউক্ৰেইনীয়সকল এটা সুকীয়া জাতি, আৰু সেয়ে এই অঞ্চলটোৰ ওপৰত ৰাছিয়াৰ কোনো অধিকাৰ নাই– ৰাছিয়াই বেআইনীভাবেহে অঞ্চলটো দখল কৰি আছে৷
দৰাচলতে প’লিশ্ব বুদ্ধিজীৱীসকলেই পোন প্ৰথমবাৰৰ বাবে ‘ইউক্ৰইনীয় জাতি’,‘ইউক্ৰইনীয় ভাষা’,‘ইউক্ৰেইনীয় কৃষ্টি’আদি কৃত্ৰিম ধাৰণাবোৰৰ সৃষ্টি কৰিছিল৷ ১৭৯৫ চনত প’লিশ্ব বুদ্ধিজীৱী য়ান পাত’ৎস্কিয়ে পোন প্ৰথমে মালাৰাছিয়া অঞ্চলটোক ‘ইউক্ৰেইন’আৰু তাৰ বাসিন্দাসকলক‘ইউক্ৰেইনীয়’হিচাবে অভিহিত কৰিছিল৷ ইয়াৰ পাছত ১৮০১ চনত আন এজন প’লিশ্ব বুদ্ধিজীৱী তাদেউশ্ব চ্ছাছৎস্কিয়ে নিজৰ গ্ৰন্থত স্পষ্টভাবে উল্লেখ কৰিছিল যে মালাৰাছিয়াৰ বাসিন্দাসকল ৰুছ নহয়, তেওঁলোক এটা সুকীয়া জনগোষ্ঠীৰ৷ তেওঁ‘তত্ত্ব’আগবঢ়াইছিল এই বুলি যে এই বাসিন্দাসকলে সপ্তম শতিকাতে ৱল্গা, উৰাল আদি অঞ্চলৰ পৰা মালাৰাছিয়ালৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল, কিন্তু কোনো ধৰণৰ তথ্য-প্ৰমাণ তেওঁ দিব পৰা নাছিল৷
ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ সম্ৰাট আলিকছান্দৰ প্ৰথমৰ শাসনকালত প’লিশ্বসকলে ৰাজকাৰ্যৰ লগতে শিক্ষা, বিজ্ঞান আদি ক্ষেত্ৰত দপদপাই আছিল৷ তেওঁলোকে মালাৰাছিয়াৰ সম্পূৰ্ণ শিক্ষাব্যৱস্থাকে নিজৰ হাতলৈ নিছিল আৰু পাঠ্যপুথিত এনেবোৰ কথা অন্তৰ্ভূক্ত কৰোৱাইছিলঃ মালাৰাছিয়া পশ্চিমৰহে [ইউৰোপৰ] অংগ [অৰ্থাৎ সভ্য দেশ], তাৰ বাসিন্দাসকল ৰুছ নহয়– তেওঁলোক সুকীয়া জনগোষ্ঠী; ৰুছসকল এছীয় আৰু বৰ্বৰ তথা আগ্ৰাসনকাৰী ইত্যাদি৷
প’লিশ্বসকলৰ চেষ্টাই ফল দিছিল– কিতাপত লিখিত মিথ্যাক বহু সময়ত সত্য বুলি গণ্য কৰা হয়৷ ১৮৪৮ চনত মালাৰাছিয়াৰ বাসিন্দা নিক’লাই কাস্তামাৰভে কিভৰ বুদ্ধিজীৱী আৰু শিক্ষকসকলৰ মাজত গঢ়ি তোলা সংগঠন এটাই ঘোষণা কৰিছিল যে ইউক্ৰেইন ৰাছিয়াও নহয় আৰু মালাৰাছিয়াও নহয়, বৰঞ্চ এখন সুকীয়া দেশ আৰু তাত বাস কৰে বিশেষ এটা জাতিয়ে– ইউক্ৰেইনীয় জাতিয়ে৷ মালাৰাছিয়াত প্ৰচলিত কথিত ৰুছ ভাষাটোক [দোৱান] স্বয়ংসম্পূৰ্ণ ভাষা হিচাবে ঘোষণা কৰা হৈছিল তথা ৰুছ আৰু ৰোমান লিপিৰ সংমিশ্ৰনত ভাষাটোৰ বাবে ততাতৈয়াকে এটা নতুন লিপিৰো সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ কথিত ভাষাটোৰ শব্দবোৰ সংগ্ৰহ কৰি এখন অভিধানো লিখি উলিওৱা হৈছিল– ইউক্ৰেইনীয় ভাষাৰ অভিধান ! ল্ৱ চহৰৰ সৈতে অষ্ট্ৰ-হাংগেৰীয় সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত থকা তথা এসময়ত প’লিশ্ব-লিথুৱানীয় কমনৱেলথৰ পৰা কাঢ়ি লোৱা ৰুছ বসতিপূৰ্ণ অঞ্চলটোক বোলা হৈছিল গালিচিয়া৷ মালাৰাছিয়াৰ বুদ্ধিজীৱীসকলে‘ইউক্ৰেইনীয় ভাষাৰ’সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে এই ভাষাত কিতাপো প্ৰকাশ কৰিবলৈ লাগিছিল, কিন্তু কিতাপবোৰ মালাৰাছিয়াত নছপাই গালিচিয়াতহে ছপোৱা হৈছিল৷
গালিচিয়াত ৰুছসকলক বোলা হৈছিল ৰুছিন বা ৰুতেন, আৰু তেওঁলোক ইতিমধ্যে কেথলিক ধৰ্মাৱলম্বী হৈ পৰিছিল৷ প’লিশ্ব-লিথুৱানীয় কমনৱেলথত যিহেতু ৰুছসকলে দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ নাগৰিক হৈ তথা প’লিশ্বসকলৰ নিপীড়ন ভুগি থাকিবলগীয়া হৈছিল,গালিচিয়াৰ ৰুছসকলে, বিশেষকৈ অভিজাত শ্ৰেণীটোৱে, সেয়ে অষ্ট্ৰ-হাংগেৰীয় সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰতি নিজকে উৎসৰ্গিত কৰিছিল৷ কিন্তু সম্ৰাটে তেওঁলোকক সম্পূৰ্ণ বিশ্বাসত লোৱা নাছিল আৰু ১৮৪৮ চনত তেওঁ চৰ্ত বান্ধি দিছিলঃ সম্ৰাটৰ সহায়-সমৰ্থন পাবলৈ হ’লে ৰুছসকলে নিজকে এটা সুকীয়া আৰু স্বয়ংসম্পূৰ্ণ জাতি বুলি গণ্য কৰিব লাগিব তথা ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ নাগৰিকত্ব প্ৰত্যাখান কৰিব লাগিব৷ এই‘সুকীয়া তথা স্বয়ংসম্পূৰ্ণ’জাতিটোৱেই আছিল‘ইউক্ৰেইনীয়’৷ অৱশ্যে ৰুতেনসকলৰ এচামে ৰুছ মূলৰ পৰা আঁতৰি আহিব খোজা নাছিল, কিন্তু আনটো চামে ‘ইউক্ৰেইনীয়’হ’ব বিচাৰিছিলঃ এওঁলোকক বোলা হৈছিল ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদী৷ অৱধাৰিতভাবেই অষ্ট্ৰিয়াৰ সম্ৰাটে জাতীয়তাবাদীসকলৰ পক্ষ লৈছিল৷ অষ্ট্ৰিয়াৰ সহায়-সমৰ্থনৰে পুষ্ট হৈ ইউক্ৰেইনীয় ভাষা গঠনৰ বিকাশ-ক্ৰম লিখি উলিউৱা হৈছিল– ইয়াত প্ৰধান ভূমিকা পালন কৰিছিল ল্ৱ বিশ্ববিদ্যালয়ে৷ কিন্তু ফলাফলত দেখা গৈছিল যে ইউক্ৰেইনীয় কোনো স্বয়ংসম্পূৰ্ণ ভাষা নহয়– ই ৰুছ, প’লিশ্ব আৰু মালাৰাছিয়া-গালিচিয়াৰ কথিত ভাষাটোৰ [দোৱান] শব্দসম্ভাৰ আৰু প্ৰকাশভংগিৰ মিশ্ৰিত ৰূপ মাত্ৰ৷
অথচ অষ্ট্ৰীয় সাম্ৰাজ্যই কঠোৰ পদক্ষেপেৰে‘নতুন জাতিৰ’গঠন প্ৰক্ৰিয়া আগবঢ়াই নিছিল৷ নতুন ভাষাটো ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ অনিচ্ছুক লেখক-সাংবাদিকসকলক‘মস্কোৰ চৰ’আখ্যা দিয়া হৈছিল৷ পাঠ্যপুথি নতুন ভাষাত ছপোৱা হৈছিল, আৰু ইয়াত অসন্তুষ্ট হোৱা শিক্ষকসকলক কামৰ পৰা বৰ্খাস্ত কৰা হৈছিল৷ ১৮৯২ চনত ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদী ইঅ’ছিপ মান্শ্বিল’ৱস্কিয়ে নিজৰ কিতাপত লিখিছিলঃ ‘...ইউক্ৰেইনত্বৰ অৰ্থ হ’ল নিজৰ অতীতক প্ৰত্যাখান কৰা, নিজৰ ৰুছ শিপা তথা ইতিহাসৰ প্ৰতি লজ্জা অনুভৱ কৰা ... নিজস্ব ৰুছ বৈশিষ্ট্যবোৰ দলিয়াই ইউক্ৰেইনত্বৰ প্ৰসাৰৰ বাবে কামত লাগিব লাগে! ...’৷ অষ্ট্ৰীয় সাম্ৰাজ্যই ইউক্ৰেইনত্বৰ বিৰোধীসকলক নিৰ্মূল কৰাৰ সুযোগ পাইছিল প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত৷ ১৯১৪ চনত গালিচিয়াৰ কাৰাগাৰত আৱদ্ধ হৈ থকা ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ ২০০০ যুদ্ধবন্দীৰ লগতে গালিচিয়াৰ ইউক্ৰেইনত্বৰ বিৰোধী অনেক শিক্ষক, চিকিৎসক, আনকি কৃষককো হত্যা কৰা হৈছিল৷ ৩০০ যাজকক হত্যা কৰা হৈছিল মাত্ৰ এই সন্দেহত যে তেওঁলোকে হেনো ৰুছ অৰ্থড’ধৰ্মৰ প্ৰতি গুপুত সহানুভূতি ৰাখিছিল! ৰুছ ভাষা কোৱা, ৰুছ নাম থকা অথবা ঘৰত ৰুছ ভাষাৰ কিতাপ-আলোচনী আদি উদ্ধাৰ হোৱা অনেক নিৰীহ-নিৰ্দোষ ৰুতেনক‘ৰুছ চৰ’আখ্যা দি আটক কৰি পাছত হত্যা কৰা হৈছিল৷ দুৰ্ভাগ্যজনক কথা এয়ে যে এই দানৱীয় কাৰ্যত তথাকথিত ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদীসকলেও অংশ লৈছিল– তেওঁলোকে নিজেই নিজৰ প্ৰতিৱেশী, বন্ধু, ভাতৃ, আনকি সম্বন্ধীয়ক ফাঁচী দিছিল, গুলীয়াই হত্যা কৰিছিল !
ৰাছিয়াৰ পৰা পলাই অহা মিসায়িল গ্ৰুশ্বেৱ্স্কিৰ দ্বাৰা অষ্ট্ৰিয়াই ‘ইউক্ৰেইন আৰু ইউক্ৰেইনীয় জাতিৰ’১০টা খণ্ডৰ ইতিহাস লিখোৱাইছিল৷ ল্ৱত লিখা এই ইতিহাসত গ্ৰুশ্বেৱ্স্কিয়ে উল্লেখ কৰিছিল যে প্ৰথমে কিভক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাছিয়াৰ সৃষ্টি হৈছিল, পাচত মস্কোক কেন্দ্ৰ কৰি; –কিভীয় ৰাছিয়াৰ বাসিন্দাসকলেই হ’ল ইউক্ৰেইনীয় জাতি৷ গালিচিয়াৰ ৰুতেন ছাত্ৰসকলে এই ইতিহাস অধ্যয়ন কৰি নিজকে বিশেষ জনগোষ্ঠীৰ তথা অ-ৰুছ বুলি ভাবিবলৈ লৈছিল– সিহঁতৰ প্ৰৱণতা পূবৰ ৰাছিয়াৰ পৰিবৰ্তে পশ্চিম, অৰ্থাৎ ইউৰোপৰ প্ৰতি বৃদ্ধি হৈছিল৷ আমোদজনক কথা হ’ল এয়ে যে ১৯৯১ চনত ইউক্ৰেইন চৰকাৰৰ শিক্ষা বিভাগে আদেশ জাৰি কৰি গ্ৰুশ্বেৱস্কিৰ ‘তত্ত্বক’মান্যতা প্ৰদান কৰিছিল!
উল্লেখযোগ্য যে ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদ আৰু জাৰ্মানীৰ ফেশ্বিবাদ প্ৰথমৰে পৰা ইটোৱে সিটোৰ পৰিপূৰক আছিল৷ ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদী নিকালাই মিস্ন’ৱস্কিয়ে শ্লোগান দিছিলঃ ‘ইউক্ৰেইন– ইউক্ৰেইনীয়ৰ বাবে ! মস্কো-লিথুৱানিয়াৰ ৰুছ, প’লিশ্ব, হাংগেৰীয়, ৰোমানীয়, ইহুদী– আমাৰ শত্ৰু!’৷ আন এজন ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদী দ্মিত্ৰি দানৎছৱে অষ্ট্ৰিয়াৰ সম্ৰাটৰ তত্ত্বাৱধানত‘ইউক্ৰেইন মুক্তি সংঘৰ’নেতৃত্ব দিছিল৷ তেওঁৰ ‘তত্ত্বতো’ফেচিবাদী সুৰ স্পষ্ট৷ ১৯২৬ চনত তেওঁ লিখিছিলঃ ‘নিজৰ দেশ সৃষ্টিৰ বাবে প্ৰবল আকাংক্ষা নাথাকিলে, উপপাদ্যবোৰ স্বতঃসিদ্ধ সত্যলৈ আৰু হথকাৰী মতবাদলৈ ৰূপান্তৰিত নহ’লে, লাজুকতা হিংস্ৰতালৈ পৰিৱৰ্তিত নহ’লে ইউক্ৰেইনৰ জন্ম সম্ভৱ নহ’ব৷ ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদৰ মূলমন্ত্ৰ হ’লঃ ইউক্ৰেইন হৈছে ইউৰোপ [সভ্য] আৰু ৰাছিয়া হৈছে এছিয়া [অসভ্য], গতিকে দুয়োৰে মাজত বন্ধুত্ব অসম্ভৱ ...’৷
এইদৰে অষ্ট্ৰীয় সাম্ৰাজ্যৰ আৰ্থিক-ৰাজনৈতিক সাহায্যত ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদ প্ৰস্ফূতিত হৈছিল৷ ৰুছ সাম্ৰাজ্যৰ উপেক্ষায়ো হয়তো এই ক্ষেত্ৰত সহায় কৰিছিল– গালিচিয়াৰ ৰুছসকলে ৰুছ সম্ৰাজ্যৰ পৰা কোনো ধৰণৰ আৰ্থিক সাহায্য বা ৰাজনৈতিক সমৰ্থন পোৱা নাছিল৷ ইউক্ৰেইনত্বই আধিকাৰিক স্তৰত সাৰ-পানী পাইছিল ছোভিয়েট সংঘতঃ গালিচিয়া পৰৰাষ্ট্ৰৰ অধীনত থাকি গৈছিল যদিও ইতিমধ্যে স্পষ্ট ৰূপ লোৱা ইউক্ৰেইনত্ব আৰু ইউক্ৰেইনীয় ভাষাক আধাৰ কৰি মালাৰাছিয়াৰ বাকী অংশত ইউক্ৰেইনীয় ছোভিয়েট গণৰাজ্য গঠন কৰা হৈছিল৷ কিন্তু গালিচিয়াত ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদীসকলে‘ইউক্ৰেইন জাতীয় ৰাষ্ট্ৰ’গঠনৰ বাবে তেতিয়াও চেষ্টা অব্যাহত ৰাখিছিল৷ ১৯২৯ চনত এই জাতীয়তাবাদীসকলৰ সংগঠনে সন্মিলন অনুষ্ঠিত কৰি ইউক্ৰেইন ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল৷ ৩০১ দশকৰ শেষৰ ফালে তেওঁলোক জাৰ্মান ফেচিবাদীসকলৰ কাষ চাপিছিল আৰু জাৰ্মান গুপ্তচৰৰ শিক্ষা-প্ৰতিষ্ঠানত সন্ত্ৰাসবাদী কাৰ্যকলাপ সংঘটিত কৰাৰ প্ৰশিক্ষণ লৈছিল৷ তেওঁলোকে ভাবিছিল যে জাৰ্মানীয়ে ইউক্ৰেইনীয় গণৰাজ্যখন দখল কৰি তেওঁলোকৰ হাতত অৰ্পণ কৰিব আৰু তেওঁলোক‘সাৰ্বভৌম ইউক্ৰেইন’গঠন কৰিবলৈ সমৰ্থ হ’ব, অথচ জাৰ্মানীৰ তেনে কোনো উদ্দেশ্য নাছিল– ইউক্ৰেইনীয় গণৰাজ্যখনৰ লগতে সমগ্ৰ ছোভিয়েট সংঘক উপনিৱেশলৈ পৰিৱৰ্তিত কৰাহে তেওঁলোকৰ লক্ষ্য আছিল৷ ফেচিবাদৰ সহযোগী হৈ ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদীসকলে [ইয়াৰে এটা সংগঠনৰ নেতা আছিল স্তিপান বান্দেৰা] নিজৰ নৃসংশতা-নিষ্ঠুৰতাৰ স্বাক্ষৰ ৰাখি গ’ল– দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে ল্ৱ চহৰত ৰুছ, প’লিশ্ব, ইহুদী আৰু আৰ্মেনীয়সকলক সংহাৰ কৰিলে তথা বেলাৰুছৰ ‘সাতীন’নামৰ গাঁওখন সম্পূৰ্ণ জ্বলাই দিলে৷ প’লেণ্ডৰ ৱলীনিয়া নামৰ স্থানত তেওঁলোকে ৭০ হাজাৰ প’লিশ্ব নাগৰিকক হত্যা কৰিলে– শিশু, মহিলা, বৃদ্ধ কোনো বাদ নপৰিল৷ অথচ সেই সময়ত ইউক্ৰেইনীয় ছোভিয়েত গণৰাজ্যৰ হাজাৰ হাজাৰ নাগৰিকে সংঘৰ পক্ষত জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধত লিপ্ত হৈছিল, আঘাতপ্ৰাপ্ত হৈছিল আৰু মৃত্যুবৰণ কৰিছিল, কিয়নো ছোভিয়েট সংঘইহে সৰ্বপ্ৰথমে ইউক্ৰেইনত্বক আধিকাৰিক স্তৰত স্বীকৃতি দিছিল৷ ছোভিয়েট সংঘৰ সহায়-সমৰ্থন অবিহনে ইউক্ৰেইনীয় ভাষা-সংস্কৃতি হয়তো বিলুপ্ত হ’লহেঁতেন৷ সংঘই সকলোকে নিৰাপত্তা আৰু স্থিৰতাৰ অনুভূতি প্ৰদান কৰিব পাৰিছিল; সংঘৰ পতনৰ পাছত এই নিৰাপত্তা আৰু স্থিৰতাৰ অনুভূতি লোপ পালে, ফলত আনবোৰ পূৰ্বৰ গণৰাজ্যৰ লগতে ইউক্ৰেইনতো সৃষ্টি হৈছে অস্থিৰতা তথা নিৰাপত্তাহীনতাৰ৷ শীতল যুদ্ধৰ কালছোৱাত আমেৰিকাৰ লগতে পশ্চিমে সংঘত এই অস্থিৰতা সৃষ্টিৰ বাবেই অনবৰতে চেষ্টা কৰি আছিল৷ আমেৰিকা তথা পশ্চিমৰ উদ্দেশ্য আছিল স্পষ্টঃ সংঘৰ পৰা ইউক্ৰেইনক আঁতৰোৱা, কিয়নো দেশখনত আছে বিস্তীৰ্ণ উৰ্বৰ ভূমিৰ লগতে প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ বিপুল ভাণ্ডাৰ আৰু আছে সস্তীয়া শ্ৰমিক– আমেৰিকাৰ লগতে পশ্চিমৰ বিকাশৰ বাবে এইবোৰ অত্যাৱশ্যকীয়৷ ইউক্ৰেইনৰ বিশিষ্ট ভৌগোলিক অৱস্থানো এই ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ, কিয়নো ইয়াৰ পৰা বিশ্বক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি৷ সেয়ে আমেৰিকা, কানাডা আৰু ইউৰোপত ইউক্ৰেইনীয় জাতীয়তাবাদী সংগঠনবোৰক আৰ্থিক-ৰাজনৈতিক সহায়-সমৰ্থনৰে পোহপাল দি ৰখা হৈছিল তথা সমগ্ৰ বিশ্বত ‘ছোভিয়েট সংঘই ইউক্ৰেইনত কৰি থকা আগ্ৰাসনৰ’অপপ্ৰচাৰ চলোৱা হৈছিল৷ আনহাতেদি ইউক্ৰেইন ৰাষ্ট্ৰৰ সৃষ্টি হ’ল যদিও দেশখনৰ ভাষিক, সাংস্কৃতিক, আনকি ধৰ্মীয় মূলটো ৰৈ গ’ল ৰাছিয়াত৷ ফলত নিজৰ অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবেই ইউক্ৰেইন লিপ্ত হৈ থাকিবলগীয়া হৈছে ৰাছিয়া-বিৰোধিতাত৷ এই পৰিস্থিতিৰে সুযোগ লৈছে পশ্চিমে– ইউক্ৰেইনৰ প্ৰতি সহানুভূতি প্ৰদৰ্শন কৰি পতিয়ন নিওৱাব বিচাৰিছে যে পশ্চিম দেশখনৰ পক্ষত আছে৷ অথচ আনৰ উন্নতি সাধন কৰাটো পশ্চিমৰ উদ্দেশ্য নহয়, বৰঞ্চ বিশ্বত শোষণ-নিপীড়ন-বঞ্চনা অব্যাহত ৰখাটোহে ইয়াৰ মূল লক্ষ্য; – যিমান সোনকালে ইউক্ৰেইনে এই কথা উপলব্ধি কৰিব তথা ভাষিক, সাংস্কৃতিক, ধৰ্মীয় আৰু সভ্যতাৰ একে উৎস তথা ৰক্তৰ সম্বন্ধ থকা ৰাছিয়াৰ ওচৰ চাপিব, সিমান সোনকালে দেশখনলৈ সুস্থিৰতা আহিব তথা নিৰাপত্তা অনুভূত হ’ব৷ ইউক্ৰেইনৰ বাবে তেতিয়া নিজৰ অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰাটোও সহজসাধ্য হৈ পৰিব৷