অৱক্ষয়ী মূল্যবোধ, বৃদ্ধাশ্ৰম আদি

বিখ্যাত গ্ৰীক দাৰ্শনিক এৰিষ্টটলে কোৱাৰ দৰে ‘মানুহ সামাজিক প্ৰাণী’ৰ ধাৰণাটোৱেই আচলতে একোখন সমাজৰ প্ৰগতিৰ দিশ নিৰূপন কৰে৷ একোখন সমাজৰ বিকাশৰ বাবে বৌদ্ধিক বিচক্ষণতাৰ লগতে সামাজিক দায়বদ্ধতাৰো নিতান্তই প্ৰয়োজন৷ কিন্তু শিক্ষাই যেতিয়া মূল্যবোধ আৰু দায়বদ্ধতাৰ পাঠ পঢ়োৱাত বিফল হয়, তেতিয়াই সমাজত কিছুমান বৰ্বৰ আৰু পশুৰ সৃষ্টি হয়, যাৰ উদ্ভণ্ডালিয়ে সমাজক ত্ৰস্তমান কৰি তোলে৷ বৌদ্ধিক দীনতাতকৈও এনে নৈতিকস্খলনে এখন সমাজক বিস্তৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে৷ সেয়েহে শিক্ষা আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাক যদি একলগ কৰিব পৰা নাযায়, সি একোখন সমাজৰ প্ৰগতিৰ ধাৰাক মন্থৰিত কৰি তোলাৰ সম্ভাৱনা দেখা যায়৷ কিন্তু লক্ষণীয়ভাৱে আজিৰ দেশৰ শিক্ষাৰ লগত সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ দিশটো বহুক্ষেত্ৰত সংযোজিত নহয়৷ শিক্ষাই সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ দিশটোক আওকাণ কৰাৰ ফলত সমাজৰ শিক্ষিত শ্ৰেণীৰ মাজত উচ্ছৃংখলতা আৰু ব্যক্তিকেন্দ্ৰিক মানসিকতাই গা কৰি উঠিছে৷ আজিৰ সমাজৰ বেছিসংখ্যক মানুহেই সামাজিকভাৱে দায়বদ্ধ নহয়৷ বহু উচ্ছ শিক্ষিতৰ ব্যক্তিকেন্দ্ৰিক মানসিকতাই প্ৰগতিশীল সমাজ এখনৰ গতিধাৰাক মন্থৰ কৰি তুলিছে৷ ছ’চিয়েল মিডিয়াত প’ষ্ট লিখি সামাজিক জাগৰণৰ সৃষ্টি কৰিব বিচৰা বহুজনেই বাস্তৱিক ক্ষেত্ৰখনত সমাজৰ প্ৰতি কিমান দায়বদ্ধ সেয়াও সন্দেহৰ আৱৰ্তত৷ কেইবছৰমান আগতে শিৱসাগৰত এটা কাণ্ড হৈছিল৷ মূল্যবোধৰ অৱক্ষয় ঘটি ব্যক্তিকেন্দ্ৰিক মানসিকতাৰ চূড়ান্ত নিদৰ্শন দাঙি ধৰা এহাল পুত্ৰ-বোৱাৰীৰ অৱহেলাৰ ফলত আত্মহনন কৰিবলগীয়া হোৱা এজন পিতৃৰ কাহিনীয়ে ব্যথিত কৰি তুলিছিল সমগ্ৰ ৰাজ্যবাসীকে৷ যদিও এই ঘটনা বিক্ষিপ্ত, তথাপি এনে এক ঘটনাই আমাৰ প্ৰগতিশীল সমাজৰ আন এক দিশ উন্মোচন কৰিছিল, যাৰ বাবে সমাজৰ সচেতন মহল যথেষ্ট চিন্তিত হৈ পৰিছিল৷ পুত্ৰ-বোৱাৰী, জী-জোঁৱাই আদিৰ পৰা উপেক্ষিত হৈ কোনোবাজনে যদি আত্মহত্যা কৰিছে, আন কোনোজনে বৃদ্ধাশ্ৰমৰ শেতেলীত চকুলোৰে গাৰু ভিজাই জীৱন অতিবাহিত কৰিছে৷ কাহিনী সকলোৰে একেই, মাথোঁ বেলেগ চৰিত্ৰ৷ কিন্তু কথা হ’ল, এনে কাহিনীবোৰৰ চৰিত্ৰবোৰ আমাৰ সমাজৰেই কিছুমান উচ্ছশিক্ষিত ব্যক্তি৷ নিজৰ জন্মদাতা পিতৃ-মাতৃকেই অৱহেলা কৰি বৃদ্ধাশ্ৰমত ৰাখিব পৰা এজন লোক দেশ আৰু জাতিৰ প্ৰতি কিমান সচেতন বা দায়িত্বশীল হ’ব পাৰে তাক হয়তো নক’লেও হ’ব৷ কিন্তু কথা হ’ল এনে সামাজিকস্খলনৰ কেৰোণটো ক’ত? মূল্যবোধৰ এনে অৱক্ষয় কিয় হ’বলৈ পাইছে? কিছুবছৰ পূৰ্বে মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰে শিক্ষাবিষয়ক এটা বিতৰ্কিত কিন্তু গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত লৈছিল৷ ৰাজ্য চৰকাৰে তাত ঘোষণা কৰিছিল যে ‘ৰাষ্ট্ৰীয় স্কুলীয়া শিক্ষাৰ গাঁথনি’ অনুসৰি মৌলিক বিষয়বোৰৰ পাঠদান নকৰোৱা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানবোৰক ‘বিদ্যালয়’ৰূপে স্বীকৃতি দিয়া নহয় আৰু তেনে প্ৰতিষ্ঠানত শিক্ষালাভ কৰি উত্তীৰ্ণ হোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীকো ‘শিক্ষিত’ বুলি গণ্য কৰা নহ’ব৷ শিক্ষালাভ কৰিলেও শিক্ষিত বুলি স্বীকৃতি দিবলৈ অমান্তি হোৱা এই আচহুৱা ঘোষণাটোৰ বিৰুদ্ধে বহু যুক্তি-তৰ্কৰ অৱতাৰণা হৈছিল যদিও ঘোষণাটোৰ বাস্তৱিক ভিত্তি কিন্তু একেবাৰে উলাই কৰিব নোৱাৰি৷ সময় থাকোঁতেই শিক্ষাৰ লগত সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ দিশটো সংযোজিত কৰিবৰ হ’ল৷ প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ পৰা উচ্ছ শিক্ষালৈকে শিক্ষাৰ সকলো পাঠ্যক্ৰমত নীতিশিক্ষা আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ পাঠ বাধ্যতামূলকভাৱে অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলেহে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বৌদ্ধিক উৎকৰ্ষ সাধনৰ লগতে সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ দিশটোও সমানে আগুৱাই নিব পৰা যাব৷ লগতে এনে কাৰ্যত অভিভাৱকৰ ভূমিকা অপৰিসীম৷ সন্তানৰ এনে অৱক্ষয়ী মূল্যবোধৰ বাবে প্ৰত্যক্ষভাৱে আৰু মূলতেই জগৰীয়া অভিভাৱকৰ লালন-পালন পদ্ধতি৷ অত্যধিক মৰম আৰু নিজৰ সন্তানক সকলো ক্ষেত্ৰতে ভাল দেখা মানসিকতাই সন্তানৰ এনে অধঃপতনৰ কাৰণ৷ সংস্কৃতি আৰু আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ আদিপাঠ ঘৰখনতেই আৰম্ভ হয়৷ পাঠ্যক্ৰমৰ যিমানেই সলনি কৰা নহওক কিয় ঘৰখন সংস্কৃতিৱান আৰু শিষ্টাচাৰী নহ’লে সন্তানৰ মানসিক স্থিতিত ই প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিবই৷ ল’ৰা আৰু ছোৱালীৰ মাজত অসমতা, পুত্ৰক সকলোতে আগত ৰখা স্বভাৱ আৰু মাত্ৰাধিক ব্যক্তিকেন্দ্ৰিক প্ৰতিযোগিতাৰে সন্তানক ডাঙৰ কৰা প্ৰক্ৰিয়াবোৰেই এনেবোৰ কাৰ্যত উদগনি যোগাই আহিছে৷