’৪২ৰ শ্বহীদকো অপমান কৰিছিল ছাদুল্লাই

দেশৰ স্বাধীনতাৰ সন্ধিক্ষণত অসমক পাকিস্তানত অন্তৰ্ভুক্তিৰে অসমীয়া জাতিক চৰম সংকটৰ মুখলৈ ঠেলি দিয়াৰ গভীৰ ষড়যন্ত্ৰত লিপ্ত হৈছিল মুছলীম লীগৰ বিতৰ্কিত নেতাদ্বয় মৌলবী চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লা আৰু মৌলানা ভাছানী৷ মুছলীম লীগৰ অসম শাখাৰ এই দুই শীৰ্ষ নেতাৰ অসমক পাকিস্তানৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ ভয়ানক ষড়যন্ত্ৰক মুকলি প্ৰত্যাহ্বান জনাই ভাৰতৰত্ন লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈয়ে সন্মুখৰ পৰা নেতৃত্ব দি ছাদুল্লা-ভাছানীৰ এই চক্ৰান্তক ব্যৰ্থ কৰি দিছিল৷ গ্ৰুপিঙৰ সময়ত সৰ্বভাৰতীয় কংগ্ৰেছ নেতৃত্বৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰুদ্ধে গৈয়ো মহাত্মা গান্ধীৰ আশীৰ্বাদ লৈ গোপীনাথ বৰদলৈয়ে অলংঘ্য প্ৰাচীৰৰূপে থিয় দি ছাদুল্লা-ভাছানীৰ এই ভয়ংকৰ ষড়যন্ত্ৰ ব্যৰ্থ কৰি অসমীয়া জাতিৰ স্বকীয়তা ৰক্ষা কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷

অসমৰ ইতিহাসৰ এই সংঘাতময় অধ্যায়ে মৌলবী চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লাৰ জাতিবিৰোধী চৰিত্ৰক প্ৰকট ৰূপত উদঙাই দিয়াৰ পিছতো ৰাজ্যৰ একাংশ বাওঁপন্থী বুদ্ধিজীৱীয়ে বিগত সময়ত গোপীনাথ বৰদলৈৰ গৌৰৱগাঁথাক ম্লান কৰাৰ অপচেষ্টাৰে বৰদলৈ আৰু ছাদুল্লাক একে শাৰীতে বহুওৱাৰ অবাঞ্ছিত প্ৰয়াস চলাই আহিছে৷ এইসকল বুদ্ধিজীৱীয়ে আনকি এনেদৰেও দাবী কৰিছে যে গ্ৰুপিং প্ৰস্তাৱৰ সময়ত ছাদুল্লাই কৌশলেৰে অসমক চি গ্ৰুপৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ প্ৰস্তাৱক সমৰ্থন দিও প্ৰকাৰান্তৰে ইয়াৰ বিৰুদ্ধে স্থিতি গ্ৰহণ কৰিছিল৷ এই ক্ষেত্ৰত ছাদুল্লাক ‘অসম দৰদী’ সজোৱাৰ ভয়ানক অপচেষ্টাক সন্মুখৰ পৰা নেতৃত্ব দিছে বিতৰ্কিত বাওঁপন্থী বুদ্ধিজীৱী ড॰ হীৰেন গোহাঁয়ে৷ ২২ জুলাই, ২০২৩ সংখ্যাৰ ‘আমাৰ অসম’ কাকতত প্ৰকাশিত এক লেখাত ড॰ গোহাঁয়ে চৰম স্ববিৰোধী বক্তব্যৰে ছাদুল্লাক মহান সজোৱাৰ অপচেষ্টাত ব্ৰতী হৈছে৷ নিজৰ স্ববিৰোধিতাক উদঙাই দি ড॰ গোহাঁয়ে লেখাটোত এঠাইত লিখিছে – ‘ক্ষমতাৰ বাবেই ১৯৪৫ চনত গুৱাহাটীত সৰ্বভাৰতীয় মুছলীম লীগৰ নেতা মহম্মদ আলী জিন্নাই তোলা পাকিস্তান প্ৰস্তাৱ ছাদুল্লাই সমৰ্থন কৰিছিল৷’ তাৰ পিছতে ছাদুল্লাই গ্ৰুপিং প্ৰস্তাৱৰ প্ৰকাৰান্তৰে বিৰোধিতাৰ কৌশল গ্ৰহণ কৰা বুলি দাবী কৰি ড॰ গোহাঁয়ে লিখিছে – ‘স্পষ্টকৈ কোনেও উল্লেখ নকৰিলেও মই ভাবো কৌশলটো আছিল এনেকুৱাঃ বিধানসভাত গ্ৰুপিঙৰ পৰা আঁতৰি থকা প্ৰস্তাৱৰ দুৰ্ঘোৰ বিৰোধিতা কৰা যেন দেখুৱালেও এটা সময়ত ছাদুল্লাই দলেবলে সভাগৃহ ত্যাগ কৰিব, কিন্তু তাৰ ফলতে বিধানসভাৰ ভোটত কংগ্ৰেছৰ [বৰদলৈহঁতৰ] জয় হোৱাটো সুনিশ্চিত হ’ব৷’

কিন্তু বাস্তৱ সত্যটো হৈছে, সেই সময়ত অসম বিধাসভাত কংগ্ৰেছৰ একক সংখ্যাগৰিষ্ঠতা আছিল আৰু গোপীনাথ বৰদলৈৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছ চৰকাৰেই ৰাজ্যৰ শাসনভাৰ চলাই আছিল৷ এনে ক্ষেত্ৰত বিধানসভাৰ মজিয়াত বৰদলৈ চৰকাৰে গ্ৰুপিঙৰ বিৰুদ্ধে অনা প্ৰস্তাৱৰ মুছলীম লীগে বিৰোধিতা কৰিছিল যদিও সদনত সংখ্যাগৰিষ্ঠ ভোটেৰে প্ৰস্তাৱটো গৃহীত হোৱাটো নিশ্চিত হৈ পৰিছিল৷ এনে পৰিস্থিতিত নিশ্চিত পৰাজয়ৰ উমান পাই ছাদুল্লাই প্ৰস্তাৱটোৰ দুৰ্ঘোৰ বিৰোধিতা কৰিও একপ্ৰকাৰ বাধ্য হৈ সদনত ভোটদানৰ পৰা বিৰত আছিল৷ কিন্তু এই ভোট বৰ্জনৰ আলমতে ড॰ গোহাঁইৰ দৰে এচাম বুদ্ধিজীৱীয়ে ছাদুল্লাক অসমপ্ৰেমী সজোৱাৰ অপচেষ্টা চলাই আহিছে৷ এইচাম ‘বুদ্ধিভ্ৰষ্ট’ বুদ্ধিজীৱীয়ে ইয়াৰ আধাৰতে ছাদুল্লাক মহিমামণ্ডিত কৰাৰো ভয়ানক অপপ্ৰয়াস চলাইছে৷ ড॰ গোহাঁয়ে লেখাটোত নিজেও স্বীকাৰ কৰিছে যে এই কথা তেওঁ ভাবেহে৷ অৰ্থাৎ তেওঁৰ এই বক্তব্যৰ সমৰ্থনত ইতিহাস সমৰ্থিত কোনো তথ্য নাই৷ কিন্তু এনে বক্তব্যৰে ড॰ গোহাঁয়ে তেওঁ ভবা কথা এটাকে ইতিহাসৰূপে বৰ্ণনা কৰিবলৈ যোৱা কাৰ্য ইতিহাসৰ চৰম বিকৃতি নহয়নে? এনে বক্তব্যৰে ড॰ গোহাঁয়ে অসমৰ ইতিহাসকে বিকৃত ৰূপত ব্যাখ্যা কৰিবলৈ যোৱা কাৰ্যই অসমৰ ভৱিষ্যতৰ পক্ষে অতি অশুভ ইংগিত বহন কৰা নাইনে?

ছাদুল্লাক সংবিধান সভালৈ মনোনীত কৰা বিষয়টোকো ড॰ গোহাঁয়ে অতি বিকৃতভাৱে ব্যাখ্যা কৰিছে৷ প্ৰকৃত সত্যটো হৈছে – সংবিধান সভালৈ অসমৰ দহজন সদস্য মনোনীত কৰা হৈছিল৷ ইয়াৰে সাতজন কংগ্ৰেছ সদস্য হোৱাৰ বিপৰীতে তিনিজন আছিল মুছলীম লীগৰ সদস্য৷ অৰ্থাৎ, সংবিধান সভাত ছাদুল্লাৰ উপৰি আৰু দুজন মুছলীম লীগৰ সদস্য আছিল৷ তেনে ক্ষেত্ৰত এই বিষয়টোকে ড॰ গোহাঁইৰ দৰে বুদ্ধিজীৱীয়ে মহিমামণ্ডিত কৰিবলৈ যোৱাটো নিতান্তই হাস্যকৰ৷ তদুপৰি দেশৰ স্বাধীনতাৰ পিছত মইনুল হক চৌধুৰী, নুৰুল হুছেইন আদি মুছলীম লীগৰ নেতাসকলে কংগ্ৰেছত যোগ দি সাংসদ, মন্ত্ৰী-বিধায়ক হোৱাৰ সমান্তৰালভাৱে ছাদুল্লায়ো কংগ্ৰেছৰ সমৰ্থনত সাংসদ হোৱাৰ যৎপৰোনাস্তি চেষ্টা চলাইছিল৷ কিন্তু কংগ্ৰেছ নেতৃত্বই ছাদুল্লাৰ এই প্ৰস্তাৱ পোনছাতেই প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল৷ ইয়াৰ পিছতো ড॰ গোহাঁয়ে ইতিহাসৰ বিকৃতিৰে ছাদুল্লাক মহান সজাবলৈ যোৱা কাৰ্যই এক জাতিবিদ্বেষী চৰিত্ৰৰ ইংগিতহে বহন কৰিছে৷

সমগ্ৰ প্ৰেক্ষাপটত বাস্তৱ সত্যটো হৈছে – ছাদুল্লাই দেশৰ স্বাধীনতাৰ পিছতো আনকি বিধানসভাৰ মজিয়াত বিভিন্ন সময়ত অসমৰ স্বাৰ্থৰ বিৰুদ্ধে থিয় দি অহাৰ লগতে পাকিস্তান পন্থী বক্তব্য উত্থাপন কৰি আহিছিল৷ ছাদুল্লাৰ স্পৰ্দ্ধা ইমানেই বৃদ্ধি পাইছিল যে তেওঁ ১৯৪২ চনৰ গণ আন্দোলনত গহপুৰ আৰু ঢেকীয়াজুলিত মৃত্যুবৰণ কৰা কনকলতা, মুকুন্দ কাকতি, মনবৰ নাথ আদি শ্বহীদসকলৰ প্ৰতিও অপমানসূচক মন্তব্য কৰিছিল৷ তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে স্বাধীনতা আন্দোলনকাৰীক নিৰ্মমভাৱে গুলীয়াই হত্যা কৰা গহপুৰ, ঢেকীয়াজুলিৰ  এই ঘটনাৰ সময়ত ছাদুল্লাই অসমৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ দায়িত্বত আছিল৷ অসম বিধানসভাৰ মজিয়াত লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈৰ পৰা লোকনায়ক অমিয় কুমাৰ দাসলৈ বিভিন্নজনে ছাদুল্লাক কৰা ক্ষুৰধাৰ সমালোচনাই ছাদুল্লাৰ অসম তথা অসমীয়া বিৰোধী চৰিত্ৰক প্ৰকট ৰূপত উদঙাই দেখুৱাইছে৷

১৯৪৯ চনৰ ১৭ মাৰ্চত তদানীন্তন বিৰোধী দলপতি চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লাই বাজেট বিতৰ্কত অংশ লৈ ১৯৪২ চনৰ গহপুৰ আৰু ঢেকীয়াজুলিৰ শ্বহীদসকলৰ প্ৰতি অৱমাননাসূচক মন্তব্য কৰাৰ লগতে পূব পাকিস্তানত নিৰ্যাতিত হৈ ভাৰতলৈ প্ৰব্ৰজন কৰা হিন্দু শৰণাথ¹সকলৰ সন্দৰ্ভতো নেতিবাচক মন্তব্য কৰিছিল৷ এই সন্দৰ্ভত ছাদুল্লাক ক্ষুৰধাৰ সমালোচনা কৰি ১৯৪৯ চনৰ ১৮ মাৰ্চত তদানীন্তন যোগান মন্ত্ৰী অমিয় কুমাৰ দাসে সদনৰ মজিয়াত কৈছিল – ‘কালি সদনৰ বাজেট আলোচনাত বিৰোধী দলপতিয়ে ৰাজনৈতিক নিৰ্যাতিতসকললৈ বিত্তীয় সাহায্য আগবঢ়োৱা প্ৰসংগত ১৯৪২ চনৰ শ্বহীদসকলৰ প্ৰতি অৱমাননাসূচক মন্তব্য আগবঢ়াইছে৷... এয়া অত্যন্ত দুৰ্ভাগ্যজনক যে যাৰ বাবে আজি ভাৰত স্বাধীন হ’ল, সেই ১৯৪২ চনৰ শ্বহীদসকল সন্দৰ্ভত বিৰোধী দলপতিয়ে এনে মন্তব্য দিছে৷ এই সদনে পাহৰি যোৱা নাই যে ১৯৪১ চনৰ ডিচেম্বৰত অনাস্থা প্ৰস্তাৱৰ জৰিয়তে চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লা চৰকাৰক ওফৰাই দিয়াৰ পিছত ১৯৪২ চনৰ আগষ্ট পৰ্যন্ত বিধানসভা নিলম্বিত কৰি ৰখা হৈছিল৷ কিন্তু সদনৰ কমেও ১৬ জন বিধায়কক কাৰাগাৰলৈ নিক্ষেপ কৰাৰ পিছত ১৯৪২ চনৰ ২৫ আগষ্টত ছাদুল্লাই পিছ দুৱাৰেৰে পুনৰ চৰকাৰ গঠন কৰিছিল৷ ইয়াৰ পিছতো ছাদুল্লাই তেওঁৰ কাৰ্যকালত ১৯৪২ চনত আন্দোলনকাৰীৰ ওপৰত তেওঁৰ চৰকাৰে নমাই অনা ভয়ংকৰ নিৰ্যাতনৰ ঘটনাৱলীক ন্যায্যতা প্ৰদানৰ বাবে চলোৱা প্ৰয়াসে মোক হতভম্ব কৰিছে৷ ঢেকীয়াজুলি আৰু গহপুৰৰ ঘটনাৰ ন্যায়ালয়ত বিচাৰ হৈছিল৷ ন্যায়াধীশে এই গুলীচালনাৰ ঘটনাক মান্যতা প্ৰদান কৰা নাছিল৷ কনকলতা, মুকুন্দ কাকতি, মনবৰ নাথ, মাহী কোচ, সৰু নাথ, তিলেশ্বৰ আৰু আন বহুজনক ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা উত্তোলন কৰা বাবেই গুলীয়াই হত্যা কৰা হৈছিল৷ মণিৰাম কছাৰীৰ হত্যাকাণ্ড আৰু অধিক ভয়ংকৰ৷ তেওঁৰ মৃতদেহ ঢেকীয়াজুলি থানাৰ পৰা দুই মাইল নিলগত পথৰ দাঁতিত উদ্ধাৰ কৰা হৈছিল৷ তেতিয়াৰ ছাদুল্লা চৰকাৰৰ অধীনত কেপ্টেইন ফিয়েঞ্জে প্ৰদৰ্শন কৰা আচৰণ দেশে মনত ৰাখিছে৷ সেই সময়ত অসম প্ৰাদেশিক কংগ্ৰেছে গঠন কৰা তদন্ত কমিটীৰ সদস্য হিচাপে আমি এই তথ্যও পাইছিলো যে গুলীবিদ্ধ আহত সত্যাগ্ৰহীক চিকিৎসা কৰিবলৈ যোৱা চিকিৎসকলৈ ৰিভলভাৰ টোৱাই আৰক্ষীয়ে হুংকাৰ দিছিল – তেওঁ কংগ্ৰেছৰ সদস্য, মোক তেওঁক মাৰিবলৈ দিয়া৷... এসময়ত ভাৰত বিভাজনৰ অন্যতম হোতা তথা পাকিস্তানৰ দৃঢ় সমৰ্থকজনে ভাৰতলৈ অহা হিন্দু শৰণাৰ্থী সন্দৰ্ভতো এতিয়া বিভিন্ন নেতিবাচক মন্তব্য কৰিছে৷’

আশ্চৰ্যজনকভাৱে, ইমানৰ পিছতো ১৯৪৯ চনৰ ২৪ মাৰ্চত ছাদুল্লাই পুনৰ বিধানসভাত দাবী কৰিছিল যে ১৯৪২ চনত তেওঁৰ প্ৰশাসনৰ নিৰ্দেশ অমান্য কৰা বাবেহে ঢেকীয়াজুলি, গহপুৰ আদিত সেনা আৰু আৰক্ষীয়ে আন্দোলনকাৰীৰ ওপৰত গুলী চলাবলৈ বাধ্য হৈছিল৷ আইন-শৃংখলা ৰক্ষা কৰাৰ স্বাৰ্থতে তেওঁৰ চৰকাৰে এনে পদক্ষেপ ল’বলৈ বাধ্য হৈছিল৷ ছাদুল্লাই সদনত এই অভিযোগো উত্থাপন কৰিছিল যে কংগ্ৰেছে প্ৰতিবাদী শোভাযাত্ৰাৰ সময়ত সৰু ল’ৰা-ছোৱালীবোৰক সমদলৰ সন্মুখভাগত ৰাখিছিল, যাতে শিশুবোৰক দেখি আৰক্ষীয়ে কোনোধৰণৰ পদক্ষেপ গ্ৰহণৰ পৰা বিৰত থাকে৷ 

ছাদুল্লাই আৰু অভিযোগ কৰিছিল যে ১৯৪৭ চনৰ প্ৰথম ভাগত মানকাচৰত মুছলীম লীগ নেচনেল গাৰ্ডে মানকাচৰ থানাত মুছলীম লীগৰ পতাকা উত্তোলন কৰিবলৈ যাওতে কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ শাসন কালত লীগ কৰ্মীৰ ওপৰত বৰ্বৰ অত্যাচাৰ চলোৱা হৈছিল৷ ছাদুল্লাৰ মতে, লীগৰ আইন অমান্য আন্দোলনৰ অংশ হিচাপে শোভাযাত্ৰাত অংশ লোৱা আন্দোলনকাৰীৰ ওপৰত মানকাচৰৰ আৰক্ষী জপিয়াই পৰিছিল আৰু বেয়নেটৰ খোচত কমেও ২৫ জন লোক আহত হৈছিল৷ ছাদুল্লাৰ অভিযোগ – পৰৱৰ্তী সময়তো আৰক্ষী আৰু আন্দোলনকাৰীৰ সংঘাতৰ পটভূমিত কংগ্ৰেছ চৰকাৰে লীগৰ ‘শান্তিপূৰ্ণ’ আন্দোলনকাৰীসকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিৰ্যাতনৰ পৰিণতিত দুজন লোক নিহত আৰু ১১ জন লোক গুৰুতৰভাৱে আহত হৈছিল৷ ছাদুল্লাৰ মতে, মানকাচৰৰ এই লীগ কৰ্মীসকলেও ঢেকীয়াজুলি আৰু গহপুৰৰ শ্বহীদৰ দৰে মৰ্যাদা পোৱা উচিত৷

ইমানতে ক্ষান্ত নাথাকি ছাদুল্লাই অসমত অবাধ বেদখল চলোৱা পূৰ্ব বংগীয় মুছলমান বেদখলকাৰীক উচ্চেদ কৰা কাৰ্যৰ তীব্ৰ বিৰোধিতা কৰি সদনত কৈছিল যে কিছু লোকে ভুলক্ৰমে চৰকাৰী মাটিত বেদখল চলোৱাটো সঁচা৷ ঘৰ-দুৱাৰ সাজি বসবাস কৰা এই লোকসকলে প্ৰফেচনেল গ্ৰেজিং ৰিজাৰ্ভৰ পৰা আঁতৰি যাব নিবিচৰাটোৱেই স্বাভাৱিক৷ কিন্তু কংগ্ৰেছ চৰকাৰে এই লোকসকলৰ বিৰুদ্ধে অভিযান চলাবলৈ সশস্ত্ৰ সেনা প্ৰেৰণ কৰিলে, যাৰ পৰিণতিত বৰপেটা আৰু তেজপুৰত কেইবাজনো লোক মৃত্যুমুখত পৰিল৷

ছাদুল্লাৰ এই প্ৰতিক্ৰিয়াশীল আৰু প্ৰৰোচনামূলক বক্তব্যৰ কঠোৰ সমালোচনা কৰি বিজয় চন্দ্ৰ ভাগৱতীয়ে বিধানসভাৰ মজিয়াত কৈছিল – ‘বিৰোধী দলৰ নেতা ছাদুল্লা চাহাবে আজি দুদিনমান ধৰি ১৯৪২ চনৰ ঘটনাৱলীৰ সংশ্ৰৱত কেইটামান মন্তব্য কৰিছে, যিকেইটা মন্তব্য সম্পৰ্কে আমি উত্তৰ নিদিয়াকৈ কেতিয়াও থাকিব নোৱাৰো৷ ১৯৪২ চনৰ অৱস্থাৰ লগত, তেখেতৰ সেই সময়ৰ কাৰ্যাৱলীৰ লগত তেখেতে কেনেকৈ যে আজিৰ গভৰ্ণমেণ্টৰ দিনত ঘটা ঘটনাৱলীৰ তুলনা কৰিব খোজে আমি বুজি নাপাও৷ ১৯৪২ চনৰ সময়ত যিবিলাক ঘটনা ঘটিছিল সেইবিলাক ঘটনাৰ সোঁৱৰণিয়ে কেৱল এই পৰিষদৰ সভ্যসকলৰ অন্তৰতেই নহয়, সমগ্ৰ ভাৰতবাসীৰ অন্তৰত গভীৰ আঘাত কৰিব পাৰে৷ বিৰোধী দলৰ মাননীয় নেতাৰ অন্তৰত কেনেভাৱে প্ৰতিক্ৰিয়া কৰে আমি নাজানো, কিন্তু ভাৰতবৰ্ষৰ সমূহ ৰাইজৰ অন্তৰত ইযে বিষম আঘাত কৰে সেই বিষয়ে অলপো সন্দেহ নাই৷... ১৯৪২ চনৰ ঘটনাৰ লগত মানকাচৰৰ ঘটনা কোনোৰকমে তুলনা হ’ব নোৱাৰে৷ ১৯৪২ চনৰ ঢেকীয়াজুলিৰ ঘটনা সম্পৰ্কে মেজিষ্ট্ৰেটে যি ৰায় দিছিল সেই ৰায়ৰ প্ৰতি মই এই পৰিষদৰ মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিব খোজো৷ সেই ৰায়ত পৰিস্কাৰকৈ কোৱা হৈছিল – ই এটা আন্দোলনকাৰী দলৰ কথা নহয়, এজন নিৰপেক্ষ বিচাৰকৰ কথা – যে শোভাযাত্ৰা কৰিবলৈ যোৱা কিছুমান নিৰুপদ্ৰব লোকৰ ওপৰত পুলিচে গুলী চলাইছিল৷ যিসকলে শোভাযাত্ৰা কৰিছিল তেওঁবিলাকৰ হাতত কোনো অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ নাছিল৷ মাননীয় বিৰোধী দলৰ নেতা ডাঙৰীয়াই ক’ব খুজিছে যে ল’ৰা-ছোৱালীবিলাক শোভাযাত্ৰাৰ আগত আছিল আৰু ডাঙৰ মানুহ মুনিহ-তিৰোতাবিলাক পিছত লুকাই আছিল৷ এই কথা যে সম্পূৰ্ণ ভুল তাক এটা কথাই প্ৰমাণ কৰি দিব, যিসকল পুলিচৰ গুলীৰ আঘাতত ঢুকাল সেইসকল সৰু সৰু ল’ৰা-ছোৱালী নাছিল৷ যিসকল ঢুকাল সেইসকলৰ আটাইকেইজনেই বয়সীয়া ডেকা আৰু বয়সীয়া তিৰোতা আছিল৷ কাজেই কি যুক্তিৰ বলত তেখেতে ক’ব পাৰে যে অকণি অকণি ল’ৰা-ছোৱালী আগত ৰাখি ডাঙৰ মানুহবিলাক পিছত লুকাই আছিল৷ মুছলীম লীগে পাকিস্তানৰ নিমিত্তে যি আন্দোলন কৰিছিল আৰু মানকাচৰত যিহৰ কাৰণে এই অভিযান হৈছিল, তাৰ লগত ঢেকীয়াজুলিৰ ঘটনাৰ কোনোৰকম তুলনা হ’ব নোৱাৰে৷ এই দুটা অৱস্থাৰ মৌলিক পাৰ্থক্য আছে৷ মুছলীম লীগে অহিংসা নীতি কেতিয়াও গ্ৰহণ কৰা নাই৷ মুছলীম লীগে হিংসা নীতিক আশ্ৰয় কৰিয়েই পাকিস্তানৰ নিমিত্তে যুঁজ কৰিছিল৷ মই ক’ব খোজো যে পাকিস্তানৰ যুঁজ আৰু ভাৰতবৰ্ষৰ স্বাধীনতাৰ যুঁজ এই দুটাৰ ভিতৰত মৌলিক পাৰ্থক্য আছে৷ এই দুটাৰ ৰিজনি কেতিয়াও খাপ খাব নোৱাৰে৷ কাজেই মই নিবেদন কৰিব খুজিছো যে পৰিষদৰ মাননীয় বিৰোধী দলৰ নেতা ডাঙৰীয়াই এই পৰিষদৰ আগত কিছুমান তিতালগা কথা শুনাই অকল সদস্যসকলৰেই নহয়, সমগ্ৰ দেশবাসীৰ মনত আঘাত দিবলৈ যি চেষ্টা কৰিছে সি সঁচাকৈয়ে দুখৰ কথা হৈছে৷’

মৌলানা চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লাৰ প্ৰতিক্ৰিয়াশীল বক্তব্যৰ তীব্ৰ বিৰোধিতা কৰি মুখ্যমন্ত্ৰী গোপীনাথ বৰদলৈয়ে সদনৰ মজিয়াত কৈছিল যে বিৰোধী দলপতিজনে ১৯৪২ চনৰ গণ আন্দোলন আৰু মুছলীম লীগৰ সদস্যসকলে স্বাধীনতাৰ প্ৰাকক্ষণত তথা স্বাধীনতাৰ পিছ মুহূৰ্তত চলোৱা দেশবিৰোধী কাৰ্যকলাপক এনে শাৰীত ৰখাৰ অপচেষ্টা চলাইছে৷... এখন স্বাধীন দেশৰ সকলো নাগৰিকে কিছুমান নীতি-নিয়ম নিশ্চিতভাৱে মানি চলিব লাগিব৷ স্বাধীন দেশত দেশবিৰোধী কাৰ্যকলাপ চলোৱা আৰু চৰকাৰৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰোধিতা কৰা একে কথা নহয়৷ এই কথা সকলো দল-সংগঠনে মনত ৰখা উচিত৷ দেশবিৰোধী তৎপৰতা চলোৱা যিকোনো দল-সংগঠনৰ বিৰুদ্ধে চৰকাৰে ব্যৱস্থা ল’বই লাগিব৷

ছাদুল্লাৰ বক্তব্যত আশ্চৰ্য প্ৰকাশ কৰি মুখ্যমন্ত্ৰী বৰদলৈয়ে আৰু কৈছিল যে বিৰোধী দলপতিজনে এই দুয়োটা বিষয় একাকাৰ কৰাৰ অপচেষ্টা চলাইছে৷ দেশে স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ মুহূৰ্তত স্বাধীনতাৰ আগে-পিছে মুছলীম লীগে চলোৱা দেশবিৰোধী তৎপৰতাৰ বিষয়ে সকলো অৱগত৷ কিন্তু ছাদুল্লাই ১৯৪২ চনৰ শ্বহীদসকলৰ আন্দোলন আৰু ১৯৪৭ চনত মুছলীম লীগে চলোৱা তৎপৰতাক একে শাৰীতে ৰখাই অপচেষ্টা চলাইছে৷ নিশ্চিতভাৱে এই দুয়োটা বিষয়ক তুলনা কৰিব নোৱাৰি৷ ইয়াৰে এটা হৈছে – বিদেশী শাসনৰ পৰা দেশক মুক্ত কৰাৰ মহান প্ৰয়াস৷ আনটো হৈছে – সাম্প্ৰদায়িক শক্তিৰ দ্বাৰা দেশৰ স্বাধীনতা আহৰণৰ প্ৰয়াসৰ সংগঠিতভাৱে বিৰোধিতা কৰা আৰু স্বাধীনতা লাভৰ পিছত দেশক ভাঙি টুকুৰা টুকুৰ কৰা, যি শক্তিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল বিৰোধী দলপতি ছাদুল্লাই৷ সেয়ে এই চৰকাৰে দেশবিৰোধী শক্তিৰ বিৰুদ্ধে গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপ সম্পূৰ্ণ যুক্তিসংগত৷... দেশে বহু দীঘলীয়া সংগ্ৰামৰ অন্তত এই স্বাধীনতা অৰ্জন কৰিছে আৰু ইয়াক যিকোনো মূল্যৰ বিনিময়ত ৰক্ষা কৰিবই লাগিব৷

মুছলীম লীগৰ একাংশ নেতাই স্বাধীনতাৰ পিছতো অসম ভাৰতৰ অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাটো মানি ল’ব নিবিচৰা সন্দৰ্ভত ১৯৫০ চনৰ ১৭ মাৰ্চত বিধানসভাত এক উদাত্ত ভাষণ দিছিল শৰৎ চন্দ্ৰ সিংহই৷ ছাদুল্লা আৰু তেওঁৰ সংগীসকলক কটাক্ষ কৰি লীগ পন্থীসকলক অসম এৰি পাকিস্তানলৈ গুচি যাবলৈও মুকলি আহ্বান জনাইছিল সিংহই৷ লীগ পন্থীসকলক কঠোৰ সমালোচনা কৰি সিংহই সদনত কৈছিল – ‘মুছলীম লীগে ভাৰতবৰ্ষক দুভাগ কৰি পাকিস্তান ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ কাৰণে যি আপ্ৰাণ চেষ্টা কৰিছিল, সেই চেষ্টাত লীগ জয়ী হ’ল৷ আৰু ভাৰতবৰ্ষ দ্বিখণ্ডিত হৈ এখণ্ড পাকিস্তান ৰাষ্ট্ৰত পৰিণত হ’ল৷ আজি পাকিস্তান এখন সাম্প্ৰদায়িক ৰাষ্ট্ৰ৷ এই সাম্প্ৰদায়িক ৰাষ্ট্ৰ গঠন হোৱাৰ পিছত, যিসকলে এই পাকিস্তান ৰাষ্ট্ৰৰ কাৰণে যুঁজ কৰিছিল, যত্ন কৰিছিল – আনকি প্ৰাণ দিবলৈও সাজু আছিল, সেইসকল আজিও আমাৰ ৰাষ্ট্ৰৰ ভিতৰতেই আছে৷ মই এই কথা তেওঁলোকক সুধিব পাৰোনে যে সিদিনা যিসকলে এটি সাম্প্ৰদায়িক ৰাষ্ট্ৰৰ কাৰণে প্ৰাণ দিবলৈ সাজু আছিল, আজি হঠাতে সিসকলে  পুৰণি দৃষ্টিভংগী আৰু মনোবৃত্তি পৰিৱৰ্তন কৰিবলৈ সক্ষম হৈছেনে? ধৰ্মনিৰপেক্ষ এই ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি আনুগত্য তেওঁলোকে অন্তৰৰ পৰা স্বীকাৰ কৰিব পাৰিছেনে? কোনেও অস্বীকাৰ কৰিব নোৱাৰে যে এইবিলাক প্ৰশ্নই আজি জটিলতাৰ সৃষ্টি কৰি অশান্তিৰ মূল কাৰণত পৰিণত হৈছে৷ পাকিস্তানত বিশ্বাস কৰাসকলে ভাৰত ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি যি আনুগত্য প্ৰকাশ কৰা আমি দেখিছো, সি যদি প্ৰকৃততে অন্তৰৰ আনুগত্য হয় তেন্তে মোৰ বিশ্বাস আমাৰ এই দেশত কেতিয়াও অশান্তি থাকিব নোৱাৰে৷ আৰু যদি সি অন্তৰৰ আনুগত্য নহয় তেন্তে Press Communique, বক্তৃতা আৰু আবেদন নিবেদনৰ দ্বাৰা কোনোৰকমে এই অশান্তি দূৰীভূত নহয়৷ আকৌ এই কথা সুধিব লাগিব – তেওঁলোকে যি সাম্প্ৰদায়িকতাৰ দৃষ্টিভংগী লৈ সাম্প্ৰদায়িক ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানৰ কাৰণে চেষ্টা কৰিছিল, সেই সাম্প্ৰদায়িকতাৰ ভাৱ আজি অন্তৰৰ পৰা হঠাতে নিৰ্মূল কৰিব পাৰিবনে? যদি পাৰে তেন্তে আমাৰ এই ৰাষ্ট্ৰত থাকিবৰ তেওঁলোকৰ অধিকাৰ আছে, ইয়াৰ অন্যথা হ’লে তেওঁলোকে এই ৰাষ্ট্ৰৰ পৰা ওলাই যোৱাই শ্ৰেয়৷ তেতিয়াহে এই ৰাজ্যত শান্তি বিৰাজ কৰিব৷ নহ’লে শান্তি স্থাপন হোৱা অসম্ভৱ৷ তেওঁলোকে আগৰ সাম্প্ৰদায়িকতাৰ ভাৱ পোষণ কৰি থাকিলে এই ৰাষ্ট্ৰৰ শান্তি-শৃংখলা আৰু প্ৰজাবৃন্দৰ নিৰাপত্তা অক্ষুণ্ণ থকাটো দূৰৰ কথা, আভ্যন্তৰীণ পৰিস্থিতি সদায় বিষাক্ত হৈহে যাব৷ মই তেওঁলোকক কওঁ যে তেওঁলোক এই ৰাষ্ট্ৰৰ পৰা ওলাই যাওক – গভৰ্ণমেণ্টেও তাৰেহে ব্যৱস্থা কৰা উচিত৷ নহ’লে ওপৰা-উপৰিভাৱে শান্তিৰক্ষাৰ পুৰণি ব্যৱস্থাবিলাক লৈ থাকিলে কোনো কাম নহ’ব৷ ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি আনুগত্যটো অন্তৰৰ কথা – মুখৰ কথা নহয়৷ আজি গাঁৱে গাঁৱে অনুসন্ধান কৰিলে গম পোৱা যাব যে এইসকলৰ বহুতে ষড়যন্ত্ৰকাৰীৰ কাম কৰি আছে – কেনেকৈ এই ৰাজ্যক পাকিস্তানৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পাৰে আৰু কেনেকৈ পাকিস্তান ৰাষ্ট্ৰৰ সীমা বঢ়াব পাৰে৷ আমাৰ গভৰ্ণমেণ্টেও তেওঁলোকক ধৰি উলিয়াই দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে৷’

১৯৪৭ চনৰ মাৰ্চ মাহত পাকিস্তানৰ উগ্ৰ সমৰ্থক অসম প্ৰদেশ মুছলীম লীগৰ সভাপতি মৌলানা ভাছানী ওৰফে মৌলানা আব্দুল হামিদ খানৰ গ্ৰেপ্তাৰৰ ঘটনা সন্দৰ্ভতো ছাদুল্লাৰ পাকিস্তান প্ৰেম প্ৰকট ৰূপত উন্মোচিত হৈ পৰে৷ উল্লেখ্য যে সেই সময়ত মৌলানা ভাছানীয়ে গোৱালপাৰা, দৰং, বৰপেটা, কাছাৰ আদি জিলাত পাকিস্তানৰ সমৰ্থনত ব্যাপক হিংসাত্মক তৎপৰতা চলোৱাৰ বাবে অসমত নতুনকৈ আহি থিতাপি লোৱা পূৰ্ববংগীয় মুছলমানসকলক ব্যাপক উচতনি দিছিল৷ ভাছানীৰ উচতনিত এইবোৰ অঞ্চলত মুছলীম লীগৰ Direct Action কাৰ্যসূচীৰ অংশ হিচাপে হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ হাজাৰ হাজাৰ লোক সমবেত হৈ হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত কৰিছিল৷ এনে প্ৰেক্ষাপটত চৰকাৰে সতৰ্কতামূলক ব্যৱস্থা হিচাপে তৎকালীনভাৱে মৌলানা ভাছানীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰে৷ ১৯৪৭ চনৰ ১১ মাৰ্চত ছাদুল্লাই বিধানসভাত ভাছানীৰ গ্ৰেপ্তাৰৰ বিৰুদ্ধে তীব্ৰ প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰে৷ ছাদুল্লাৰ নেতৃত্বত মুছলীম লীগ বিধায়িনী দলে বিধানসভাৰ সদন কক্ষও ত্যাগ কৰে৷

এই সামগ্ৰিক প্ৰেক্ষাপটে পাকিস্তানৰ উগ্ৰ সমৰ্থক ছাদুল্লাই স্বাধীনতাৰ পিছতো যে অসম আৰু অসমীয়াৰ স্বাৰ্থৰ বিৰুদ্ধে ষড়যন্ত্ৰ অব্যাহত ৰাখিছিল, তাক নিশ্চিতভাৱে প্ৰতিপন্ন কৰে৷ এনে মানসিকতাৰ বাবেই ছাদুল্লাই দেশৰ বাবে প্ৰাণ আহুতি দিয়া কনকলতা, মুকুন্দ কাকতি, মনবৰ নাথ আদি শ্বহীদসকলৰ আত্মত্যাগক অসন্মান কৰাৰ দুঃসাহস দেখুৱাব পাৰিছিল৷ আমাৰ বাবে গৌৰৱৰ বিষয় এয়ে যে গোপীনাথ বৰদলৈৰ সৱল নেতৃত্বত অসমে ছাদুল্লা বাহিনীৰ এনে ষড়যন্ত্ৰ কলিতেই ওফৰাই পেলাবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ 

দুৰ্ভাগ্যৰ বিষয় এয়ে যে দেশৰ স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ পিছত আজি আমাৰ এচাম ‘বুদ্ধিভ্ৰষ্ট’ বুদ্ধিজীৱীয়ে এই ছাদুল্লাকে গোপীনাথ বৰদলৈৰ সৈতে একে শাৰীতে বহুৱাব বিচাৰে৷ তেওঁলোকে পদ্ধতিগতভাৱে স্বাধীনতাপ্ৰাপ্তিৰ সন্ধিক্ষণত অসমক সুৰক্ষিত কৰি ৰখাৰ ক্ষেত্ৰত গোপীনাথ বৰদলৈৰ ভূমিকাৰ গুৰুত্ব আৰু বৰঙণিৰ অৱমূল্যায়ণ কৰি কৌশলেৰে ছাদুল্লাৰ গুৰুত্ব বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰে৷ নিশ্চিতভাৱে দেশৰ স্বাধীনতাৰ ক্ষণত মৌলবী ছাদুল্লা অসমৰ জাতীয় জীৱনৰ বাবে যিমান বিষাক্ত আছিল, আজিৰ প্ৰেক্ষাপটত এইচাম ‘বুদ্ধিভ্ৰষ্ট’ বুদ্ধিজীৱীও অসমৰ জাতীয় জীৱনৰ বাবে সিমানেই বিষাক্ত৷ বৌদ্ধিক ব্যাভিচাৰেৰে ইতিহাসৰ বিকৃতি ঘটাই এইচাম বুদ্ধিজীৱীয়ে অসমৰ ভবিষ্যতক চৰম দুৰ্যোগৰ মুখলৈ ঠেলি দিব বিচাৰে৷ নিশ্চিতভাৱে এওঁলোকৰ এনে চক্ৰান্তৰ বিৰুদ্ধে ইতিহাসৰ সঠিক মূল্যায়ণেৰে এই ধৰণৰ ষড়যন্ত্ৰ মষিমূৰ কৰাৰ দায়িত্ব অসমক ভালপোৱা প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে মূৰ পাতি ল’ব লাগিব৷