সৌদাগৰৰ সাহিত্য যাত্ৰা
সাহিত্য অকাদেমিয়ে ২০১১ চনৰ পৰা ‘যুৱা সাহিত্য অকাদেমি’ পুৰস্কাৰ দি আহিছে দেশৰ ২৪টা প্ৰধান ভাষাত৷ এই বছৰ, অৰ্থাৎ ২০২৪ বৰ্ষৰ অসমীয়া ভাষাত এই পুৰস্কাৰ নয়নজ্যোতি শৰ্মাই লাভ কৰাৰ কথা সংবাদ মাধ্যমযোগে আমি সকলোৱেই জানিব পাৰিছোঁ৷ তেওঁৰ ‘জাল কটা জুই’ নামৰ গল্প সংকলনৰ বাবে এই বঁটা দিয়া হৈছে, যিখনৰ বাবে ২০২৩ বৰ্ষত তেওঁক মুনীন বৰকটকী বঁটাও দিয়া হৈছিল৷ ইয়াতকৈ বেছি গল্পকাৰ নয়নজ্যোতি শৰ্মা অথবা ‘জাল কটা জুই’ৰ গল্পবোৰৰ বিষয়ে হোৱা আলোচনা-চৰ্চা আমাৰ দৃষ্টিগোচৰ হোৱা নাই, বিশেষকৈ দৈনিক বাতৰিকাকতবোৰত৷ আচলতে ৰাজনীতি, দুৰ্নীতি, হত্যা-বলাৎকাৰ, চুৰি-ডকাইতিৰ খবৰ তথা বিজ্ঞাপনৰ পয়োভৰ ইমান বেছি যে বাতৰিকাকতবোৰত এনে চৰ্চা-আলোচনাৰ বাবে ঠাইৰ অভাৱো হয়গৈ৷ তদুপৰি, আগ্ৰহৰ অভাৱতো থাকেই৷ সি যি নহওক, পুৰস্কৃত লেখক আৰু তেওঁৰ লেখাৰ বিষয়ে জানিবলৈ কিন্তু পাঠকসকল আগ্ৰহী হৈ থাকে৷ আকৌ, উদীয়মান লেখকৰ সাহিত্য পৰিচিতি যদি ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰলৈ বিয়পাই দিব পৰা যায়, তেন্তে আঞ্চলিক ভাষাৰ লেখক তথা সাহিত্যও ভৱিষ্যতে উপকৃত হোৱাৰ অৱকাশ থাকে৷ ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰৰ কাকত-আলোচনীৰ স্থানীয় সংবাদদাতাসকলে নিশ্চয় এনে কাম কৰিব পাৰে৷ ‘টাইম্ছ অৱ ইণ্ডিয়া’ত প্ৰকাশিত তেনে এটা বাতৰিয়ে কঢ়িয়াই আনিছে ২০২৪ চনত মাৰাঠী ভাষাত যুৱা-পুৰস্কাৰ পোৱা দেৱীদাস সৌদাগৰ নামৰ অখ্যাত যুৱ লেখকজনৰ সাহিত্য-চৰ্চাৰ কাহিনী৷ সৌদাগৰে ‘উছৱান’ নামৰ মাৰাঠী উপন্যাসৰ বাবে এই পুৰস্কাৰ পাইছে৷ সৌদাগৰ পেছাত এজন দৰ্জী৷ তেওঁৰ নিজৰ জীৱনেই উপন্যাসৰ কাহিনীৰ দৰে৷ আধাতেই স্কুল সামৰি দৰ্জীৰ কাম কৰিবলৈ লোৱা যুৱকজনে নিজৰ কামলৈ অহা প্ৰত্যাহ৩ান হূদয়ংগম কৰিছিল৷ বুজি পাইছিল কিদৰে ‘ৰেডীমেড’ পোছাকবোৰে বজাৰত দৰ্জীৰ কামৰ চাহিদা হ্ৰাস কৰিছিল৷ ক’ভিড কালত দৰ্জীবোৰ প্ৰায় কৰ্মহীন হৈ পৰিছিল৷ তেতিয়াই যুৱকজনে সৰুৰে পৰা পুহি অহা আগ্ৰহক বাস্তৱায়িত কৰাৰ সময় পাইছিল আৰু এজন লেখক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল৷ তেওঁৰ কিতাপখনৰ নামৰ অৰ্থই তেওঁৰ দৰ্জী জীৱনৰ সংগ্ৰামকেই ইংগিত কৰে৷ দৰিদ্ৰতা আৰু জীয়াই থকাৰ কঠোৰ সংগ্ৰামে তেওঁক কবি আৰু ঔপন্যাসিকলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিলে আৰু এসময়ত কুৰিতকৈও অধিক প্ৰকাশকৰ ওচৰলৈ গৈ বিফল হৈ ঘূৰি অহা কিতাপখনে তেওঁক দিলে সাহিত্য অকাদেিমৰ দৰে ৰাষ্ট্ৰীয় অনুষ্ঠানৰ স্বীকৃতি– ‘যুৱা পুৰস্কাৰ’৷দেৱীদাস সৌদাগৰৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ উত্থানৰ কাহিনী নিঃসন্দেহে উঠি অহা প্ৰজন্মৰ বাবে অনুপ্ৰেৰণাৰ উৎস৷ কিন্তু, সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু মন কৰিবলগীয়া কথাটো হৈছে, কেনে প্ৰতিকূল অৱস্থানৰ মাজত থাকি সৌদাগৰে সাহিত্য-চৰ্চা কৰিবলৈ ল’লে৷ আধাতে স্কুল এৰা সৌদাগৰে অৱশ্যেই নিশাৰ স্কুলত পঢ়িছিল আৰু শেষপৰ্যন্ত মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীও লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ তেওঁ আছিল ভূমিহীন, স্থায়ী গৃহহীন অত্যন্ত দুখীয়া পৰিয়ালৰ ল’ৰা৷ অ’ত-ত’ত থেকেচা খোৱাৰ পাছতো নিজকে পোনকৈ থিয় কৰাই সংগ্ৰামী জীৱন-গাথাৰে উপন্যাস লিখি পুৰস্কাৰেৰে স্বীকৃতি অনা যুৱকৰ সংখ্যা অতি বিৰল৷ এইক্ষেত্ৰত অৱশ্যেই অসমৰ ৰুবুল মাউতৰ কথাও মনলৈ আহে৷ অৱশ্যেই ৰুবুলৰ যাত্ৰা ভিন্ন আৰু অনন্য৷ প্ৰত্যাহ৩ান-প্ৰতিকূলতাৰ ওচৰত হাৰ মানি জীৱন জীয়াবলৈ এৰি দিয়া অসংখ্য যুৱক-যুৱতী আমাৰ চৌপাশে আছে৷ প্ৰতিকূল অৱস্থাৰ মাজত থাকি কিতাপ লিখা দূৰৈৰ কথা, কিতাপ পঢ়াটোও বেছিসংখ্যকেই অসম্ভৱ কথা বুলি গণ্য কৰে৷ পঢ়া-শুনা কৰাটো এক অভ্যাস৷ আমাৰ বহুতৰ বাবে ই এক অপ্ৰয়োজনীয় কথা৷ দৰ্জী, মিস্ত্ৰী, বিভিন্ন হস্তশিল্পৰ কাৰিকৰ অথবা যন্ত্ৰপাতিৰ মেকানিকৰ বাবে কিতাপ পঢ়াটো যেন এক নিষিদ্ধ কৰ্ম৷ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা নথকা পুৰুষ-মহিলাসকলৰতো কথাই নাই, শিক্ষিতচামৰো বৃহৎসংখ্যকেই কিতাপ-আলোচনীৰ পাত লুটিয়াই পোৱা নাই৷ শ্ৰেণীৰ পাঠ্যপুথিৰ বাহিৰে আন কিতাপ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে পঢ়াতো বহুতো শিক্ষিত মাক-দেউতাই পছন্দ নকৰে৷ তেনে পিতৃ-মাতৃসকল যোত্ৰবান হ’লেও পইচা খৰচ কৰি বাতৰিকাকত অথবা গল্প-উপন্যাসৰ কিতাপ কিনি নপঢ়ে৷ এসময়ত প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিৰ মাজতো যিসকল মহিলাই স্কুল-কলেজলৈ যোৱাৰ সুযোগ পাইছিল, সেইসকলে পৰৱৰ্তী সময়ত গৃহকতৃৰ্য়েই হওক বা ঘৰৰ বাহিৰত কৰ্মৰতাই হওক অসমীয়া নাপালে বাংলা কিতাপ-আলোচনীকেই পঢ়িছিল৷ কিন্তু, এতিয়া যেন তেওঁলোকৰ কিতাপ পঢ়াৰ সময়েই নাই৷ আন নালাগে, ‘শিক্ষকতা’ক বৃত্তি হিচাপে লোৱা মহিলাৰো অতি কমসংখ্যকেহে নিজৰ পঢ়ুৱাব লগাখিনিৰ ওপৰঞ্চি কিছুমান কিতাপ পঢ়ে৷ পঢ়াৰ অভ্যাস নাই বাবেই আমাৰ সমাজত এনে ব্যৱস্থা এটা বৰ্তি আছে৷ শেহতীয়াকৈ একাংশৰ মাজত ফেচবুকতেই সাহিত্য-চৰ্চাৰ অনুশীলন চলা পৰিলক্ষিত হৈছে৷ ই অৱশ্যেই এক যোগাত্মক কথা যদিও ইয়াৰ যথেষ্ট সীমাবদ্ধতা আছে৷ কিন্তু, ছপা-সাহিত্যৰ জীৱন মুক্ত আৰু অসীম৷ যুৱক দৰ্জীৰ অকাদেমি পুৰস্কাৰে তাকেই পুনৰ প্ৰমাণ কৰিলে৷