মাটি-খিলঞ্জীয়া-অধিকাৰ
‘আনৰে লগতে অসমীয়া অসমতে যদিহে নাবাচে বাৰু ক’তনো বাচিব? মোৰ আইক ভাল পাওঁ বুলিলে আনৰ আইক জানো ঘিণ কৰাটো বুজাব?’ তাহানিতেই ভূপেন হাজৰিকাই কৈ গৈছে, প্ৰশ্ন কৰিছে৷ পৃথিৱীত অসমীয়াৰ একমাত্ৰ এখনেই ঘৰ আছে, সেইখন হ’ল এই অসম প্ৰদেশ৷ আকৌ পৃথিৱীৰ-মানুহৰ ইতিহাসেই হ’ল নিজৰ ঘৰ এৰি আন ঠাইত ঘৰ পতাৰ ইতিহাস, প্ৰব্ৰজনৰ ইতিহাস৷ আফ্ৰিকাৰ হাবিত ক্ৰমবিকাশৰ গতিত বিকশিত হোৱা হ’ম’ ছেপিয়েনছ বা মানুহ নামৰ প্ৰজাতিটো আজি প্ৰব্ৰজনৰ জৰিয়তে সমগ্ৰ পৃথিৱীতে বিয়পি পৰিছে আৰু কালক্ৰমত নানা জাতি-জনগোষ্ঠী-নৃগোষ্ঠীত বিভক্ত হৈ পৰিছে৷ জাতি-জাতীয়তা-জাতীয় পৰিচয় আজিৰ পৃথিৱীত এটা বাস্তৱ সত্য৷ পৃথিৱীত এতিয়া জাতি-ৰাষ্ট্ৰই আটাইতকৈ সফল আৰু শক্তিশালী ৰাজনৈতিক গোট৷ কিন্তু বাস্তৱক্ষেত্ৰত কোনো এখন জাতি-ৰাষ্ট্ৰ কেৱল এটা জাতিক লৈ গঢ়ি উঠা ৰাজনৈতিক গোট নহয়৷ গতিকে দুটা সংঘাত দেখা দিয়ে, এটা হ’ল এখন জাতি-ৰাষ্ট্ৰই পৃথিৱীৰ আন জাতি-ৰাষ্ট্ৰৰ স’তে নিজৰ অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে আৰু আনটো হ’ল এখন জাতি-ৰাষ্ট্ৰৰ ভিতৰতে বিভিন্ন জাতিয়ে, বিশেষকৈ সংখ্যাত ক্ষুদ্ৰ জাতিসমূহে নিজৰ অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰাৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে৷ ইউক্ৰেইনে ৰাছিয়াৰ আক্ৰমণৰ সন্মুখীন হৈ এখন জাতি-ৰাষ্ট˜ৰূপে অস্তিত্বৰ সংকটত ভুগিছে; আনহাতে অনেক সৰু জাতিয়ে একোখন জাতি-ৰাষ্ট˜ সীমাৰ ভিতৰতে নিজৰ অস্তিত্ব সংকটাপন্ন হোৱা বুলি অনুভৱ কৰিছে৷ তেনে অনুভৱ বহু সময়ত সঁচা, বহু সময়ত মনে গঢ়া৷ কিন্তু এটা জাতিৰ মনত অস্তিত্ব বিপদাপন্ন বুলি শংকা উৎপন্ন হ’লে সি এটা ৰাজনৈতিক সমস্যা আৰু ঐক্যৱদ্ধ কৰা শক্তি হৈ পৰিব পাৰে৷ অসম আৰু অসমীয়া তথা অসমৰ খিলঞ্জীয়া আজি তেনে সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে৷ এই ধাৰণা অতি প্ৰবল যে অসমত অসমীয়া তথা আন জনগোষ্ঠীৰ অস্তিত্ব বিপদাপন্ন হৈছে৷
প্ৰথমতে এই কথা অনুধাৱন কৰা ভাল যে ‘অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন’ আৰু ‘জাতীয় সমস্যাৰ সমাধান’ দুটা সুকীয়া আৰু বহু সময়ত পৰস্পৰবিৰোধী বিষয়৷ অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন হ’লেই জাতীয় সমস্যাৰ সমাধান নহ’বও পাৰে আৰু বহু সময়ত অৰ্থনৈতিক উন্নয়নে জাতীয় সমস্যা সমাধান কৰাতকৈ তাক অধিক ব্যাপকহে কৰি তুলিব পাৰে৷ সহজ ভাষাত কোনো জাতিয়ে নিজৰ অস্তিত্ব বিপন্ন কৰি অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন নিবিচাৰে৷ পৃথিৱীত এনে বহু উদাহৰণ আছে য’ত একোটা সৰু নিশকতীয়া জাতি বাহিৰৰ পৰা হোৱা প্ৰব্ৰজন আৰু বাহিৰৰ পৰা অহা ‘অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন’ৰ খুন্দাত নিঃশেষ হৈ গৈছে৷ জাতি এটা বহু মানুহৰ কল্পিত বাস্তৱ৷ অসমীয়াৰ সামূহিক কল্পনাৰ বাহিৰে অসমীয়া জাতিৰ কোনো বস্তুগত অস্তিত্ব নাই৷ কিন্তু সামূহিক কল্পনাৰে এটা অসমীয়া জাতি গঢ়ি তোলা অসমীয়াসকল শূন্যত ওপঙি নাথাকে, তেওঁলোক এডোখৰ মাটিত থাকে, য’ত তেওঁলোকে সামূহিক কল্পনাৰে এটা অসমীয়া জাতি গঢ়ি তোলে আৰু সামূহিক সহযোগিতাৰে সেই কল্পিত অসমীয়া জাতিটোক বাস্তৱ ৰূপ দিয়ে৷ ধুবুৰীৰ অসমীয়াজনে জীৱনত কোনোদিন লগ নোপোৱা ধেমাজীৰ অসমীয়াজনৰ স’তে সহযোগিতা গঢ়ি তুলিব পাৰে, কাৰণ দুয়োৰে সামূহিক কল্পিত বাস্তৱত অসমীয়া জাতি এটা জীৱন্ত সত্তা৷ সামূহিক কল্পিত বাস্তৱটো বাস্তৱতকৈও অধিক সঁচা, অধিক শক্তিশালী৷ কিন্তু ধুবুৰীৰ পৰা ধেমাজীলৈ অসমীয়া নামৰ সামূহিক কল্পিত বাস্তৱটো গঢ়ি উঠিবলৈ ধুবুৰীৰ পৰা ধেমাজীলৈ মাটিডোখৰ লাগে৷ মাটি অবিহনে জাতি হ’ব নোৱাৰে৷
এই পটভূমিত অসমৰ ভূমিৰ অধিকাৰৰ কথা বিবেচনা কৰিলে প্ৰথমতেই চকুত পৰে যে অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল অসমীয়া বা খিলঞ্জীয়াই এখন মুকলি বজাৰত নিজৰ মাটি নিজৰ হাতত ৰাখিব নোৱাৰে বা ৰাখিবলৈ অনেক প্রত্যাহবানৰ সন্মুখীন হয়৷ ষষ্ঠ অনুসূচীৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰি মেঘালয়ত বাহিৰৰ মানুহে মাটি কিনাটো যদি বন্ধ কৰা নহ’লহেঁতেন, তেনেহ’লে শ্বিলংখনত আজি হয়তো একঠা মাটিও খাছী মানুহৰ হাতত নাথাকিলহেঁতেন৷ ‘উন্নতি’ৰ খুন্দাত এমুঠিমান খাছী মানুহৰ অস্তিত্ব নোহোৱা হ’লহেঁতেন৷ গুৱাহাটীৰ কাষৰ সোণাপুৰখন গুৱাহাটীৰ দৰে জঘন্য হৈ পৰা নাই, কাৰণ জনজাতীয় অঞ্চলত মাটি কিনিব নোৱৰাৰ বাবে ধনী লোকসকলে সোণাপুৰখন কিনি সেইখন ‘উন্নত’ কৰি গুৱাহাটীৰ দৰে গাহৰিৰ গঁৰাল কৰিব পৰা নাই৷
প্ৰশ্ন উঠিব পাৰে, কলকাতাৰ কিমান মাটি বাঙালীৰ হাতত আছে? মুম্বাইৰ কিমান মাটি মাৰাঠীৰ হাতত আছে? কিন্তু কলকাতাৰ মাটি বহিৰাগতৰ হাতলৈ যোৱাৰ ফলত পশ্চিমবংগৰ ৰাজনীতিত বহিৰাগতৰ দপ্দপনি হোৱা নাই, কাৰণ ৯ কোটি জনসংখ্যাৰে বাঙালী এটা বৃহৎ জাতি৷ খাছী জনসংখ্যা মাত্ৰ ১১ লাখ, আমাৰ বড়োসকলৰ জনসংখ্যা মাত্ৰ ১৪ লাখ৷ গতিকে বিশ্বৰ অভাৱনীয়ভাৱে শক্তিশালী পুঁজি আৰু বজাৰৰ স’তে, আনকি ভাৰতৰ বৃহৎ পুঁজি আৰু বজাৰৰ শক্তিৰ স’তে এই ক্ষুদ্ৰ জনগোষ্ঠীবোৰক নিজৰ শক্তিৰে যুঁজিবলৈ এৰি দিলে তেওঁলোকৰ প্ৰতি সাংঘাতিক অন্যায় কৰা হ’ব৷ তেওঁলোকক ৰাষ্ট˜ই সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব লাগিব৷ এই সুৰক্ষাৰ এটা প্ৰধান সুৰক্ষা হ’ল তেওঁলোকৰ মাটিৰ অধিকাৰ সু-নিশ্চিত কৰা৷ ‘অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন’ৰ নামত তেওঁলোকৰ অস্তিত্ব লোপ পাবলৈ দিয়াটো সঠিক সিদ্ধান্ত হ’বনে?
অসমত অসমীয়াভাষীৰ সংখ্যা প্ৰায় ৰ কোটি ৫০ লাখ৷ অসমীয়াৰ অৱস্থান খাছী বা বড়োসকল আৰু বাঙালীৰ মাজত৷ অসমীয়াক কিমানখিনি সংৰক্ষণ লাগে আৰু কিমানখিনি মুকলি বজাৰৰ সুবিধা ল’বলৈ বা বজাৰৰ স’তে প্ৰতিযোগিতাত নামিবলৈ দিব লাগে, তাক নিৰ্ণয় কৰিব লাগে৷কৃষিভূমি আন কামৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰাৰ অনুমতি প্ৰদান কৰাৰ বাবে মাটি বহিৰাগত ব্যৱসায়ীৰ হাতলৈ যোৱা বুলি অভিযোগ উঠিছে৷ এনেদৰে কিমান মাটি হস্তান্তৰিত হৈছে চৰকাৰে প্ৰতিখন জিলাৰ তথ্য ৰাজহুৱা কৰিব লাগে, যাতে সমস্যাটোৰ প্ৰকৃত গভীৰতা বুজিব পৰা যায়৷
ভৱিষ্যতে কৃষিক্ষেত্ৰ বৃহৎ কৰ্প’ৰেটৰ হাতলৈ যোৱাৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনা আছে৷ এনে এটা দিন আহিব যেতিয়া বৃহৎ কৰ্প’ৰেটে মাটিৰ মালিক খেতিয়কসকলক কৰ্প’ৰেটে ধাৰ্য কৰাধৰণে খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰাব, অৰ্থাৎ মাটিৰ মালিক খেতিয়কসকল প্ৰকৃততে কৰ্প’ৰেটৰ ৰায়তত পৰিণত হ’ব৷ ইতিমধ্যে ভাৰতত এই প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হৈছে৷ আলু খেতিয়ক আলু চিপছ উৎপাদন কৰা কৰ্প’ৰেটৰ মৰ্জিত খেতি কৰা ৰায়তত পৰিণত হৈছে৷ কিন্তু ইয়াৰ ফলত তেওঁলোক অৰ্থনৈতিকভাৱে লাভৱান হৈছে৷ জাতীয় অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ দোহাই দি অৰ্থনৈতিক লাভালাভৰ প্ৰশ্নটোক সদায় আঁতৰাই ৰাখিব পৰা নাযাব৷ বিষয়টো জটিল আৰু ইয়াৰ কোনো সহজ সমাধান নাই৷ কিন্তু সমাধান নিবিচাৰিলে ই অৱশ্যম্ভাৱীভাৱে সংকট আৰু সংঘাতলৈ লৈ যাব আৰু তেতিয়া শক্তিশালী পক্ষটোৱে জয়লাভ কৰিব৷ প্ৰশ্ন হ’ল, কোন শক্তিশালী বুলি প্ৰমাণ হ’ব?