গৰমত দহিছে ৰাজ্য

গৰমে দহিছে ৰাজ্যবাসীক৷ প্ৰচণ্ড উত্তাপৰ বাবে বিদ্যালয়ৰ পাঠদানৰ সময় সলনি কৰিবলগীয়া হৈছে৷ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী ধলি পৰিছে গৰমত৷ গৰমত ৰাজ্য তথা দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত মৃত্যু হৈছে বহু লোকৰ৷ এনেবোৰ খবৰে গৰমৰ দিনত বিগত কিছু বছৰৰ পৰা সংবাদ মাধ্যমৰ শিৰোনাম দখল কৰি আছে৷ আগষ্ট-ছেপ্টেম্বৰৰ মাত্ৰাধিক উষ্ণতাই জীয়াতু ভোগায় ৰাজ্যবাসীক৷ আজিকালি ডিচেম্বৰমানলৈকে দিনত প্ৰায় ফুল ছাৰ্ট এটাৰেই হৈ যায়৷ কথাটো সাধাৰণ যেন লাগিলেও ইয়াৰ কাৰণ কিন্তু সাধাৰণ নহয়৷ বিষয়টো উলাই কৰিব পৰাবিধৰ একেবাৰেই নহয়৷ সেয়ে বিষয়টোৰ গুৰুত্ব আৰু প্ৰয়োজনীয়তাৰ খাতিৰত আকৌ এবাৰ আলোচনা কৰা হ’ল৷ ১৮৯৬ চনতেই নোবেল বঁটাপ্ৰাপক বিজ্ঞানী আৰ্হেনিয়াছে (১৮৫৯-১৯২৭)  ‘ফিল’ছ’ফিকেল মেগাজিন এণ্ড জাৰ্নেল অৱ ছায়েঞ্চ’ নামৰ গৱেষণা আলোচনীখনত উল্লেখ কৰিছিল যে কয়লা(কাৰ্বন)ৰ দহনৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইড গেছে এসময়ত পৃথিৱীৰ উত্তাপ বঢ়াই তুলিব৷ লক্ষণীয়ভাৱে আৰ্হেনিয়াছৰ এই ভৱিষ্যদ্বাণীৰ এশ বছৰ নোহোৱাৰ পৰাই বায়ুমণ্ডলত হোৱা কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ অস্বাভাৱিক হাৰ বৃদ্ধিয়ে গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি কৰি জলবায়ুৰ অভূতপূৰ্ব পৰিৱৰ্তন ঘটাইছে৷ কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ সমান্তৰালভাৱে মানুহৰ বিভিন্ন কৰ্মৰাজিৰ বাবে নিৰ্গমন হোৱা মিথেন, নাইট্ৰাছ অক্সাইড, কাৰ্বন মন’অক্সাইড, অজ’ন, ক্ল’ৰ’ফ্লুৰ’ কাৰ্বন আদি গেছেও গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগাই আহিছে৷ ভূপৃষ্ঠৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ বাবে জগৰীয়া এই গেছসমূহক সেউজগৃহ গেছ বুলি কোৱা হয়৷

গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি বা সেউজগৃহ প্ৰভাৱ প্ৰধানতঃ দুইধৰণে হ’ব পাৰে– প্ৰাকৃতিক আৰু অপ্ৰাকৃতিক বা মানৱসৃষ্ট৷ কিন্তু সাম্প্ৰতিক সময়ত মানৱসৃষ্ট কাৰকৰ পৰা উৎপন্ন হোৱা সেউজগৃহ গেছৰ মাত্ৰা বৃদ্ধিয়ে গোলকীয় উষ্ণতা অস্বাভাৱিক হাৰত বৃদ্ধি কৰিছে৷ আধুনিক বিশ্বৰ অপৰিহাৰ্য জীৱনশৈলীৰ বাবে ব্যৱহৃত বিভিন্ন কল-কাৰখানা, মটৰ গাড়ী, ইন্ধনচালিত যন্ত্ৰ আদিৰ লগতে শক্তি উৎপাদনৰ বিভিন্ন ব্যৱস্থাই কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ লগতে বিভিন্ন সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন দিনক দিনে বৃদ্ধি কৰিছে৷ তদুপৰি জনবিস্ফোৰণ আৰু আধুনিকীকৰণৰ বাবে বাঢ়ি যোৱা বনাঞ্চল ধবংস কাৰ্যই দিনক দিনে বায়ুমণ্ডলত কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰিছে৷ বিগত দুটা দশকত বায়ুমণ্ডলত এই সেউজগৃহ গেছসমূহৰ পৰিমাণ ৬০ শতাংশতকৈও অধিক বৃদ্ধি  পাইছে৷ প্ৰাপ্ত তথ্য মতে, সেউজ গৃহ গেছসমূহৰ উচ্ছ অৱস্থিতিৰ ফলত পৃথিৱীৰ উষ্ণতা ১৭৭৩ চনৰ প্ৰাক্‌শিল্পায়ন যুগতকৈ ১ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ বৃদ্ধি পাইছে আৰু অনাগত কেইবছৰমানৰ ভিতৰত ০.৭ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছপৰ্যন্ত বঢ়াৰ সম্ভাৱনা আছে৷ গোলকীয় উষ্ণতা ৫ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছতকৈ অধিক বৃদ্ধিয়ে পৃথিৱীৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ ৭৪ শতাংশ মানুহক ক্ষতি কৰিব বুলি জনা যায়৷সেউজগৃহ গেছৰ ধবংসমুখী প্ৰভাৱৰ পৰা মানৱ জাতিক ৰক্ষা কৰাৰ একমাত্ৰ উপায় হ’ল মানুহৰ কৰ্মৰাজিৰ দ্বাৰা সৃষ্ট সেউজগৃহ গেছসমূহৰ বিশেষকৈ কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰোৱা৷ কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইড গেছৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰাৰ উদ্দেশ্যে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ কাৰ্যক্ৰম চুক্তিৰ জৰিয়তে বিভিন্ন দেশে ঐক্যবদ্ধভাৱে এখন সংশি¡ষ্ট সন্মিলিত সভা (Conference of Parties, চমুকৈ COP বা ক’প) গঠন কৰে৷ ২০২২ বৰ্ষৰ ৩১ অক্টোবৰৰ পৰা ১২ নৱেম্বৰলৈকে স্ক’টলেণ্ডৰ গ্লাছগ’ত ইউৰোপিয়ান কেবিনেটৰ মন্ত্ৰী আলোক শৰ্মাৰ সভাপতিত্বত ক’পৰ ষষ্ঠ বিংশতিতম (ক’প-২৬) সন্মিলনখন অনুষ্ঠিত হৈছিল৷ ক’প-২৬ত ১৯৭ সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ দ্বাৰা গ্লাছগ’ জলবায়ু চুক্তি স্বাক্ষৰ হয়৷ উক্ত চুক্তি মতে, দেশসমূহত কয়লাৰ দহনৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষধৰণৰ প্ৰতিবন্ধকতা অনা হয়৷ ক’প-২৬ত ১৪০খন দেশে সেউজগৃহ গেছৰ শূন্য নিৰ্গমনৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে৷ ১০০ৰো অধিক দেশে ২০৩০ৰ ভিতৰত বনানীকৰণৰ যোগেদি কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰিব বুলি সংকল্পবদ্ধ হয়৷ ভাৰত আৰু চীনে কয়লাৰ দহন হঠাৎ বন্ধ কৰিবলৈ অমান্তি হয়; পৰিৱৰ্তে এই দুখন দেশে কয়লাৰ ব্যৱহাৰ কমাই আনিব বুলি কয়৷ ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০৭০ চনৰ ভিতৰত সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন ভাৰতত সম্পূৰ্ণৰূপে শূন্য কৰিব পৰা যাব বুলি শপত লয়৷ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ২০৩০ চনৰ ভিতৰত কাৰ্বন নিৰ্গমন ৰ বিলিয়ন টন হ্ৰাস কৰিবলৈ ব্যৱস্থা লোৱা হ’ব বুলিও কথা দিয়ে৷ 

কিন্তু কথা হ’ল ক’পে যিধৰণৰ পদক্ষেপেই নলওক কিয় ভাৰতৰ দৰে প্ৰায় ১৫০ কোটি জনতাৰ উন্নয়নশীল দেশ এখনত কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ নিৰ্গমন এশ শতাংশ ৰোধ কৰাটো এক ডাঙৰ প্ৰত্যাহ৩ান৷ বিশেষকৈ ক’ভিডে বিপৰ্যস্ত কৰা অৰ্থনীতি ঠন ধৰি উঠাত বিশেষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰা সূক্ষ্মৰ পৰা স্থূল সকলো উদ্যোগৰ বেছিভাগতেই কাৰ্বনক ইন্ধনৰ মুখ্য উৎস হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ কয়লা ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ স্থান বিশ্বৰ ভিতৰতে দ্বিতীয়৷ সেয়ে কাৰ্বন নিৰ্গমন ৰোধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ যথেষ্ট প্ৰত্যাহ৩ান আছে৷ কিন্তু  জনসচেতনতাই এই কাম বহুখিনি সহজ কৰি তুলিব পাৰে৷ দিনক দিনে বাঢ়ি অহা যান-বাহনৰ  বাবে নগৰাঞ্চলত সেউজ গৃহ গেছৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি পাইছে৷ সেয়ে যান-বাহন ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত নাগৰিকসকল সচেতন হোৱা দৰকাৰ৷ যিমান পাৰি ব্যক্তিগত যান-বাহন ব্যৱহাৰ নকৰি ৰাজহুৱা যান-বাহেনৰে যাতায়াতৰ অভ্যাস গঢ়ি তোলা দৰকাৰ৷ স্থূলৰ পৰা সূক্ষ্ম সকলো উদ্যোগেই ইন্ধন দহনৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা ধোঁৱা নিয়ন্ত্ৰণৰ একো ব্যৱস্থা নকৰে৷ আৰক্ষীৰ পৰা বাচিবলৈ প্ৰদূষণমুক্ত এখন মানপত্ৰ দিলেই দায়িত্ব শেষ বুলি ভবাসকলে এটা কথা জনা দৰকাৰ যে বিগত দশকটোত পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত ৰ গিগাটন (১০৯ টন) কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইড বৃদ্ধি পাইছে৷ বায়ুমণ্ডলত কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ মাত্ৰা এনে অভূতপূৰ্ব বৃদ্ধিয়ে পৃথিৱীৰ উষ্ণতা অস্বাভাৱিক হাৰত বৃদ্ধি কৰিব, যাৰ দুৰ্বিষহ যন্ত্ৰণা আমাৰ লগতে আমাৰ উত্তৰ পুৰুষেও ভুগিব লাগিব৷