.jpg1737012970.jpg)
বিষাক্ত কৰ্মসংস্কৃতি আৰু ‘কাৰোছি’
শেহতীয়াকৈ ইনফ’ছিছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক নাৰায়ণ মূৰ্তিয়ে উৎপাদনশীলতা বঢ়াবৰ বাবে ৭০ ঘণ্টীয়া কৰ্মসপ্তাহৰ পোষকতা কৰিছিল৷ এই পৰামৰ্শ কেৱল অবাস্তৱেই নহয়, কৰ্মচাৰীৰ মংগল, সৃষ্টিশীলতা আৰু দীৰ্ঘম্যাদী উৎপাদনশীলতাৰ বাবেও ক্ষতিকাৰক৷ দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহৰ ভিতৰত ভাৰত প্ৰথম স্থানত আছে কাম কৰাৰ সময়ৰ হিচাপত– প্ৰায় ন-দহ ঘণ্টা গড়ে প্ৰত্যেকদিনে ভাৰতীয়ই কাম কৰে৷ কিন্তু আচৰিতভাৱে ইমান কাম কৰা সত্ত্বেও উৎপাদনশীলতাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আন বহু দেশতকৈ পিছপৰা, বিশেষকৈ চীন দেশৰ তুলনাত৷ ইমান কাম কৰাৰ ফল সুখকৰ নহয়, ই উৎপাদনশীলতা নবঢ়ায়, আনহাতে ই স্বাস্থ্যৰ হানি কৰে৷ ‘কাৰোছি’ (Karoshi) হৈছে জাপানী ভাষাৰ এটা শব্দ, যাৰ অনুবাদ হৈছে ‘ overwork death’৷ ই মৃত্যু বা গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত পৰিণতি– হাৰ্ট এটেক, ষ্ট্ৰ’ক আৰু কেতিয়াবা আত্মহত্যা আৰু উচ্ছ চাপৰ কৰ্ম-পৰিৱেশ আৰু অতি দীঘলীয়া কৰ্মসময়ৰ সৈতে প্ৰত্যক্ষভাৱে জড়িত৷ ১৯৮০ চনত জাপানত এই পৰিঘটনাই প্ৰাধান্য লাভ কৰাৰ বিপৰীতে আন দেশতো একে আৰ্হি দেখা গৈছিল, য’ত এনে অসুস্থ কৰ্ম-সংস্কৃতিয়ে দীৰ্ঘদিনীয়া মানসিক চাপৰ সৃষ্টি কৰে৷ পুঁজিবাদী ব্যৱস্থাত এনেদৰে কৰ্মচাৰীৰ শোষণ কোনো নতুন কথা নহয়৷ গৱেষণাই এই কথা আঙুলিয়াই দিয়ে যে প্ৰতিসপ্তাহত প্ৰায় ৩২-৪০ ঘণ্টা কাম কৰিলেই উৎপাদনশীলতাৰ শিখৰত উপনীত হ’ব পাৰি, তাতকৈ বেছি কাম কৰিলে কৰ্মক্ষমতা তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পায়৷ একেদৰে ষ্টেনফ’ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে ৫০ ঘণ্টাৰ পাছত উৎপাদনশীলতা হ্ৰাস পায়৷ যেতিয়া মানুহে অত্যধিক দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে কাম কৰে, তেতিয়া তেওঁলোকৰ মানসিক তীক্ষ্ণতা হ্ৰাস পায়৷ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ ক্ষমতা হ্ৰাস পায়, ভুলবোৰ বহুগুণে বৃদ্ধি পায় আৰু কাম লেহম হয়৷ বৰ্ধিত কৰ্মসপ্তাহৰ সৈতে হৃদযন্ত্ৰৰ ৰোগ, মধুমেহ আৰু মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ আশংকাৰ সম্পৰ্ক আছে৷ বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই সকীয়াই দিছে যে প্ৰতিসপ্তাহত ৫৫ ঘণ্টাতকৈ বেছি কাম কৰিলে ষ্ট্ৰ’কৰ সম্ভাৱনা ৩৫ শতাংশ আৰু হৃদৰোগৰ সম্ভাৱনা ১৭ শতাংশ বৃদ্ধি পায়৷ নাৰায়ণ মূৰ্তিৰ প্ৰস্তাৱিত অবাস্তৱ ৭০ ঘণ্টাৰ কৰ্মসূচীয়ে ‘বাৰ্ন-আউট’ৰ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা বেছি৷ অতিৰিক্ত কামৰ ফলত বাৰ্ন-আউট হয়, যাৰ ফলত ক্লান্তি আহে৷ জাপানৰ ‘কাৰোছি’ (অতিৰিক্ত কামৰ ফলত হোৱা মৃত্যু)ৰ অভিজ্ঞতাই অত্যধিক কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰাৰ ভয়াৱহ মানসিক আৰু শাৰীৰিক ক্ষতিৰ কথা আমাক সোঁৱৰাই থাকে৷ কমকৈ কাম কৰিলে এজন ব্যক্তিয়ে মানসিক বিশ্ৰাম ল’ব পাৰে, ফলত নতুন চিন্তা কৰিবলৈ তেওঁ সক্ষম হয়৷ অত্যধিক কামে তেওঁলোকৰ কৰ্মপ্ৰেৰণাও হ্ৰাস কৰিব পাৰে৷ ৭০ ঘণ্টা এজন ব্যক্তিয়ে যদি এটা কোম্পানীক দিয়ে, তেওঁৰ ব্যক্তিগত জীৱনত আৰু সম্পৰ্কবোৰতো আউল লাগিব৷ ইয়াৰ ফলত ব্যক্তিজনৰ জীৱন ভাৰসাম্যহীন হোৱাৰ লগতে দীৰ্ঘম্যাদী কৰ্প’ৰেট বা অৰ্থনৈতিক লাভকো লোকচানৰ ফাললৈহে ঠেলি দিব৷ মাইক্ৰ’ছফ্ট জাপানে চাৰিদিনীয়া কৰ্মসপ্তাহৰ বিষয়ে এক পৰীক্ষা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে পাইছিল যে উৎপাদনশীলতা ৪০ শতাংশ বাঢ়িছিল৷
বছৰ বছৰ ধৰি ‘কাৰোছি’ৰ বাবে বহু মানুহৰ ক্ষতি হোৱাৰ ফলত জাপানে ৱৰ্ক ষ্টাইল ৰিফৰ্ম বিল গৃহীত কৰে প্ৰতিমাহে অভাৰ টাইম ৪৫ ঘণ্টালৈ সীমিত কৰি৷ ভাৰতৰো ফেক্টৰিজ এক্ট-১৯৪৮ৰ অধীনত প্ৰতিসপ্তাহত ৪৮ ঘণ্টাতকৈ অধিক কামক অতিৰিক্ত সময় বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু নিয়মীয়া মজুৰিৰ দুগুণ দৰমহা দিয়া কথাৰ উল্লেখ আছে৷
কেৱল নাৰায়ণ মূৰ্তিয়েই নহয়, ইলন মাস্কেও টুইটাৰৰ কৰ্মচাৰীক কৈছিল, ‘কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰা, নহ’লে চাকৰি এৰা’৷ কৰ্মস্থলীত কৰ্মচাৰীৰ মানসিক স্বাস্থ্য হানি হোৱা এক বিষাক্ত কৰ্মসংস্কৃতি সৃষ্টিত এনেধৰণৰ মানসিকতাই মূল ভূমিকা পালন কৰে৷ ব্যক্তিগত কোম্পানীবোৰে যাতে কৰ্মচাৰীক শোষণ কৰি তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্য আৰু জীৱনলৈ ভাবুকি আনিব নোৱাৰে, তাৰ বাবে কঠোৰ আইন প্ৰণয়ন কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা নিশ্চয় আছে৷