‘ভাইমনদা’ স্বপ্নসন্ধানী অসমীয়া ছবিৰ মেগনাম অ’পাছ
অসমীয়া চিনেমাৰ সুদীৰ্ঘ যাত্ৰাত বহু উল্লেখযোগ্য কৃচ্ছ্ৰ সাধনা দেখা গৈছে, ইয়াৰ বিপৰীতে চিনেমাৰ নামত বহু কেৰিকেচাৰো সুলভ হৈছে৷ কিন্তু এটা কথা মানি ল’ব লাগিব যে আৰ্দেশিৰ ইৰানী, হিমাংশু ৰাই আদিৰ সৈতে প্ৰায় একেলগে চলচ্চিত্ৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰা জ্যোতিপ্ৰসাদৰ অসমীয়া চিনেমা আজিও উদ্যোগ বা অৰ্থনীতি হিচাপে ঠন ধৰি উঠিব নোৱাৰিলে৷ দুই-এটা বিক্ষিপ্ত সাফল্যৰ বাদে অসমীয়া চলচ্চিত্ৰই আজিও চিনেমা জগতত মাৰাঠী, বাংলা বা দক্ষিণৰ ছবিৰ দৰে নিজৰ উপস্থিতি বা চৰিত্ৰ প্ৰমাণ কৰিব নোৱাৰিলে৷ বুধবাৰে চানমাৰিৰ নিৰ্মীয়মাণ ফ্লাইঅভাৰৰ প্ৰসৱ যন্ত্ৰণাৰ মাজে মাজে ‘ভাইমনদা’ চাবলৈ ‘অনুৰাধা’ অভিমুখে গৈ থাকোঁতে এফালে বিৰক্তিকৰ যান-জঁট-ধবংসস্তূপৰ বৰ্তমান, আনফালে এখন সুন্দৰ প্ৰশস্ত উৰণসেতুৰ স্বপ্নিল ভৱিষ্যৎ দেখাৰ দৰে এক মিশ্ৰিত অনুভৱ হৈছিল৷ আশা আৰু আশাভংগৰ স্বাভাৱিক দোমোজাৰ সেই যাত্ৰা, কিন্তু ‘অনুৰাধা’ৰ পৰা উভতি আহি মই ক’বলৈ বাধ্য, চিনেমা হিচাপে ‘ভাইমনদা’ যিমান সফল, তাতকৈও ডাঙৰ কথা, যি আগ্ৰহ-আন্তৰিকতা আৰু শ্ৰদ্ধাৰে চলচ্চিত্ৰখন নিৰ্মাণ কৰিছে, যান-জঁট ভেদি তাৰ সাক্ষী হৈ থাকিব পৰাটোও আমাৰ বাবে এক ডাঙৰ প্ৰাপ্তি৷
‘ভাইমনদা’ ঠিক ‘ফিল্ম উইদিন এ ফিল্ম’জাতীয় ছবি নহয়, বা ই বায়’পিক জৰঁৰ চিনেমাও নহয়৷ গতিকে আপুনি ৰবাৰ্ট অল্টমেনৰ ‘দ্য প্লেয়াৰ’ বা ক্ৰুফ’ৰ ‘ডে’ এণ্ড নাইট’ ইয়াত বিচাৰি নাপাব, অনীক দত্তৰ ‘অপৰাজিত’ বা জেম্ছ মেনগ’ল্ডৰ ‘ৱাক দ্য লাইন’ও বিচাৰি নাপাব৷ ‘ভাইমনদা’ আচলতে যোৱা দশকৰ অসমীয়া চিনেমাৰ উত্থান-পতন, আশা-হতাশা, সাফল্য-ব্যৰ্থতাৰ এক দস্তাবেজ৷ আৰু ইয়াক শিল্পসন্মত বা নান্দনিকভাৱে তুলি ধৰাৰ বাবে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছে নবীন পৰিচালক শশাংক সমীৰকে ধৰি তিনি শতাধিক অভিনেতা-অভিনেত্ৰীয়ে৷ ইয়াৰে অধিকাংশই নতুন মুখ, যি ছবিখনত এটা ফ্ৰেছনেছো আনি দিছে৷ চেন্নাইৰ চিত্ৰগ্ৰাহক বংশীনাথনে ‘ভাইমনদা’ক এক লাৰ্জাৰ দেন লাইফ পৰ্যায়লৈ উত্তৰণ হোৱাত সহায় কৰিছে, কেমেৰাৰ সুচিন্তিত ব্যৱহাৰেৰে৷ বিশেষকৈ ব্ৰিজিং শ্বট, ডেফ্ট অৱ ফিল্ড আৰু ক্ৰছ কাটিঙৰ কাম খুবেই সুন্দৰ৷ মাজে মাজে কিছু পৰিহাৰযোগ্য ড্ৰোন শ্বট আৰু গিমিকৰ কথা নধৰিলে বংশীনাথনে ‘ভাইমনদা’ক এক বিশেষ মাত্ৰা দিছে৷
আচলতে সাতটা দশক সামৰি লোৱা এনে এখন ছবিৰ চিত্ৰনাট্য, সংলাপ, ডিটেইল্ছ আদি সাজু কৰা সহজ কথা নহয়৷ এটা এটা পিৰিয়ড নিৰ্মাণ কৰাটোও যথেষ্ট ব্যয়সাপেক্ষ আৰু বহু কৃচ্ছ্ৰ সাধনাৰো প্ৰয়োজন৷ সেই ষাঠি-সত্তৰৰ দশকৰ পৰা একৈছ শতিকাৰ প্ৰথম দশকলৈ মুনীন বৰুৱাৰ শিল্পীচেতনা আৰু অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ সামগ্ৰিক যাত্ৰা ‘ভাইমনদা’ত সাকাৰ হৈছে৷ প্ৰতীয়মান হৈছে ষাঠিৰ দশকত যি সপোন মুনীন বৰুৱাহঁতে দেখিছিল, সেই সপোনৰ অংশীদাৰ হ’ব বিচাৰিছে প্ৰযোজক শ্যামন্তক গৌতম আৰু পৰিচালক শশাংক সমীৰেও৷ ইয়াকে কৰোঁতে তেওঁলোকে বহু প্ৰলোভন সত্ত্বেও আশ্চৰ্য পৰিপক্বতা আৰু পৰিমিতিবোধৰ পৰিচয় দিছে, এক পপুলিষ্ট কৌশলৰ আশ্ৰয় ল’ব খোজা নাই৷ কিংবদন্তী জয়ন্ত হাজৰিকা আছে, দ্বিতীয়াৰ্ধজুৰি জুবিন গাৰ্গ আছে, নিপন গোস্বামী, বিজু ফুকনৰ পৰা যতীন বৰা, ৰবি শৰ্মালৈকে সকলো চৰিত্ৰ আছে; কিন্তু সেই অভিনেতাসকলৰ পূৰ্বৰ ছবিৰ জনপ্ৰিয় দৃশ্য বা জুবিনৰ বহুপ্ৰচলিত গানৰ সহায় ল’ব খোজা নাই পৰিচালকে (অৱশ্যে ক’পী ৰাইটজনিত সমস্যাও থাকিব পাৰে!)৷ ‘ভাইমনদা’ক পৰিচালকে এক সাৱলীল গতিৰে নতুন পথেৰে নিয়াৰ চেষ্টা কৰিছে, যি অসমীয়া ছবিত অভিনৱ৷ হয়তো মাজে মাজে সত্তৰৰ দশকৰ সংলাপত ‘লাফাংগা’, ‘মাল’টো খুৱাব, ‘নিজৰ আত্মমৰ্যাদা’ আদি উচ্চাৰণে ছন্দপতন ঘটাব পাৰে, হয়তো ধনশিৰিপাৰত ‘ধনশিৰিঘাট’ বুলি নতুন ছাইনব’ৰ্ড এখন লগোৱাৰ প্ৰয়োজন নাথাকিব পাৰে, হয়তো প্ৰতিটো দশকৰ বিভিন্ন দৃশ্যত সুৰাপানৰ আধিক্যই এটা ভুল বাৰ্তা দিব পাৰে, হয়তো ‘ঘৰ সংসাৰ’ ছবিখনৰ জনপ্ৰিয়তা বুজাবলৈ গৈ ৰিক্সাচালকজনৰ ঘৰত কন্দলৰ দৃশ্যটোত ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ চাপ পৰিছে (ফলত সেয়া নিৰ্মল উপভোগ্য আনন্দ নহৈ ক্লিশে ‘কমিক ৰিলিফ’ যেন লাগিছে); কিন্তু ‘ভাইমনদা’ অসমীয়া ছবি জগতত এক ছিৰিয়াছ পদক্ষেপ– তাৰ আৱেগ, সৃষ্টিশীলতা, চলচ্চিত্ৰবোধ আৰু বিশালত্বৰ মাপকাঠীত৷ মোৰ বোধেৰে ‘ভাইমনদা’ যিমান মুনীন বৰুৱাৰ জীৱনক লৈ কৰা ছবি, তাতোকৈ বেছি সেই সাত দশকৰ অসমীয়া সমাজ-সংস্কৃতি আৰু বন্ধুৰ সময়ৰ ছবি৷ এই অপাৰ বিস্তাৰে ‘ভাইমনদা’ক উত্তীৰ্ণ কৰিছে৷
পূৰ্বেও কৈছোঁ, এনে বিশাল সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত চিত্ৰনাট্য তথা ট্ৰিটমেণ্ট খুব সহজ কাম নহয়৷ যেনে কিশোৰ পুত্ৰক মৌজাদাৰ দেউতাকে গোলাঘাটৰ পৰা দিল্লীৰ ৰামযশ কলেজলৈ পঠিওৱা, মঞ্জুলাক মাকৰ ঘৰলৈ পঠিয়াই দিয়া আদিত ভাইমনক সময় দিয়া হোৱা নাই৷ এই গুৰুত্বপূৰ্ণ ঘটনা হৈ পৰিছে আচম্বিত৷ তাত ভাইমনৰ প্ৰতিক্ৰিয়া নাই, মনৰ সংঘাতো দেখুওৱা হোৱা নাই৷ ফৰকাটিঙৰ পৰা দিল্লীমুখী ৰে’লত উঠিবলৈ লোৱা দৃশ্য সুপৰিকল্পিত (যিটো ট্ৰেইলৰতো ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে), কিন্তু ভাইমন ঘৰ এৰি ৰাজ্যৰ বাহিৰলৈ যোৱা দীৰ্ঘ ৰে’লযাত্ৰাটো পৰিচালকে গ্ৰাফিক্স এনিমেচন দি সামৰিছে৷ অথচ সেই যাত্ৰা ভাইমনদাৰ কাৰণে বিভিন্ন ধৰণে গুৰুত্বপূৰ্ণ, তেওঁ এখন নতুন পৃথিৱীলৈ গৈছে, অচিনাকি পৰিৱেশ, অচিনাকি মানুহ পাইছে, বিভিন্ন চলচ্চিত্ৰ চোৱাৰ সুযোগ পাই নিজকে সাজু কৰিছে৷ ভাইমনৰ সেই দীৰ্ঘ ৰে’লযাত্ৰাক পৰিচালকে মণ্টাজ আৰু বিভিন্ন ক্ল’জ-আপেৰে অৰ্থবহ কৰি তুলিব পাৰিলেহেঁতেন৷ ছবিৰ শেষত গোলাঘাটৰ ‘চিত্ৰলেখা’ প্ৰেক্ষাগৃহৰ দৃশ্যটোও দীৰ্ঘায়িত, অৱশ্যে দৰ্শকক ইয়াৰে ছবিৰ ক্লাইমেক্সৰ বাবে সাজু কৰা হৈছে৷ যি প্ৰলম্বিত দৃশ্যৰে ছবিখনৰ সামৰণিত স্বপ্নপূৰণৰ বাবে সাজু হৈছে, সেই স্বপ্ন মাথোঁ মুনীন বৰুৱাৰে নহয়, অসমীয়া চিনেমাৰ দৰ্শকৰো৷ গতিকে ‘ৰামধেনু’ৰ সফল প্ৰজেক্চনৰ সময়ত কেমেৰাই তৃপ্ত ভাইমনদাক কেন্দ্ৰ কৰাৰ উপৰি ছবি উপভোগ কৰা আপ্লুত দৰ্শকৰ মুখো চুই যাব লাগিছিল৷
কাৰণ দৰ্শকেই সকলো৷ চিনেমা এক পণ্য আৰু তাৰ বাবে উপভোক্তাই ভগৱান৷ আজি এই শ্যামন্তক গৌতম, শশাংক সমীৰহঁতে যে প্ৰচলিত ধাৰাৰ নিৰাপদ বাণিজ্যিক ছবি কৰিবলৈ নগৈ ‘ভাইমনদা’ নিৰ্মাণ কৰাৰ সৎসাহস দেখুৱালে, অসমৰ দৰ্শকে সেই ছবি চাবলৈ ওলাই আহক৷ ‘ভাইমনদা’ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগতত মেগনাম অ’পাছ৷ মই গ্যেৰাণ্টী দিছোঁ, আপোনালোক হতাশ নহ’ব, হৈ পৰিব নষ্টালজিক, নিজৰ অতীত-বৰ্তমানক জুখি চাব পাৰিব৷ সততে সমালোচনাৰ সন্মুখীন হোৱা নতুন প্ৰজন্মৰ এচামে আজি নিজৰ সৃষ্টিশীলতাৰে আপোনালোকক দুহাত মেলি সুন্দৰৰ আহ্বান জনাইছে, সঁহাৰি দিয়ক, চিনেমা হললৈ আহক৷ আমি জীল ক্ৰিয়েশ্যনৰ পৰৱৰ্তী ছবিখনৰ বাবে আগ্ৰহেৰে বাট চাম৷