অনায়াস গ্ৰহণৰ ক্লীৱতা
ৰাইজে সকলোখিনি সহজে মানি ল’বলৈ শিকিলে নেকি? কবিৰ ভাষাত ‘অনায়াস গ্ৰহণৰ ক্লীৱতা’ – সেই ক্লীৱতাই অধিকাৰ কৰি ল’লে নেকি জনগণৰ সকলো শৌৰ্য, বীৰ্য? কবিয়ে আকৌ কৈছে, ‘প্ৰকৃততে দুখবোৰ সজ, সহজ আৰু সুনিশ্চিত’৷ ৰাইজে শিকি ল’লে নেকি সেই সজ, সহজ আৰু সুনিশ্চিত দুখ জীৱন আঁকোৱালি ল’বলৈ? কিবাকৈ ‘মেনেজ’ কৰিবলৈ?
নে আচলতে ৰাইজৰ জীৱনত একো সমস্যা নাই? ৰাইজৰ জীৱন সুকলমে চলি আছে৷ ঔষধৰ পৰা পেট্ৰ’ললৈ, মিঠাতেলৰ পৰা পাচলিলৈ সকলো লাগতিয়াল বস্তুৰ দামে আকাশ চুৱাৰ পাছতো ৰাইজৰ বৰ বিশেষ সমস্যা হোৱা নাই৷
১৯৯ টকাত ৰাইজে ২৪-২৮ দিনৰ বাবে নিজৰ ম’বাইল ফোনত ‘আনলিমিটেড কল’ আৰু প্ৰতিদিনে ১ জিবি ডেটা পাইছে৷ আৰু দহ-বিছ টকা খৰচ কৰিলে অতিৰিক্ত ২-৪ জিবি ডেটা পাইছে৷ ৱাটছ্এপ বিশ্ববিদ্যালয়, ফেচবুক, ইউ-টিউব, ইন্ষ্টাগ্ৰামৰ জ্ঞানভাণ্ডাৰ, প্ৰচুৰ মনোৰঞ্জন এতিয়া হাতৰ মুঠিত৷ ব’ৰ হ’বলৈ সময় নাই, আনকি কাম কৰিবলৈও সময় নাই৷ সুন্দৰকৈ কাটি গৈছে দিন৷
ৰাজপথৰ প্ৰতিবাদ এখন জীয়া গণতন্ত্ৰৰ লক্ষণ৷ ৰাইজে সংগঠিত ৰূপত যেতিয়া ৰাজপথত নিজৰ অধিকাৰৰ বাবে, চৰকাৰখনৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰে, সি হৃদস্পন্দৰ দৰে গণতন্ত্ৰ বাচি থকাৰ ইংগিত দিয়ে৷ নিৰ্বাচনত ভোট দি চৰকাৰ নিৰ্বাচন কৰোঁতেই বা নিৰ্বাচনী ৰেলীত অংশগ্ৰহণ কৰোঁতেই নাগৰিকৰ দায়িত্ব আৰু কৰ্তব্যৰ অন্ত নপৰে৷ নিৰ্বাচিত চৰকাৰখনৰ কাম-কাজত অনবৰত চকু ৰখাৰ দায়িত্বও নাগৰিকৰ৷ এইক্ষেত্ৰত নাগৰিকক সচেতন কৰি ৰখাৰ দায়িত্ব প্ৰধানকৈ বিৰোধী ৰাজনৈতিক দল, গণমাধ্যম আৰু নাগৰিক সমাজৰ৷ কিন্তুৰ মূল দায়িত্ব বিৰোধী ৰাজনৈতিক দলৰ৷ ৰাজপথত প্ৰতিবাদ কৰা গণ-মাধ্যমৰ কাম নহয়, নাগৰিক সমাজে ৰাজপথত প্ৰতিবাদী সমদল উলিয়াব পাৰে যদিও তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক দল একোটাৰ সমান গণ-ভিত্তি নাথাকে৷ আজি যদি চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ স্তিমিত বা লুপ্ত হৈ গৈছে, তাৰ বাবে আটাইতকৈ দোষী বিৰোধী ৰাজনৈতিক দলবোৰ৷
ৰাজপথৰ প্ৰতিবাদে সকলোৰে লগতে গণমাধ্যমৰো দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে৷ দাঙি ধৰা ইছ্যুবোৰে গুৰুত্ব লাভ কৰে৷ চৰকাৰেও সেইবোৰত চকু দিবলৈ বাধ্য হয়৷ ছ’চিয়েল মিডিয়াত বিশেষ এটা প্ৰতিবাদে বহু লোকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিলেও সি ৰাজপথৰ প্ৰতিবাদী সমদল এটাৰ বিকল্প হ’ব নোৱাৰে৷ তাত ‘জীৱন’ নাথাকে৷ ৰাজনৈতিক দলবোৰে একোটা ৰেলী সংগঠিত কৰিবলৈ প্ৰচুৰ পৰিমাণৰ টকা আৰু মানৱ সম্পদ ব্যৱহাৰ কৰে৷ তাতকৈ বহু কম খৰচত ছ’চিয়েল মিডিয়াত দলবোৰে নিজৰ কথা ৰাইজৰ ওচৰলৈ নিব পাৰে৷ কিন্তু তথাপি এই ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ যুগটো, কৰ’না মহামাৰীৰ মাজতো ৰাজনৈতিক দলবোৰে বহু কোটি টকা একোটা ৰেলীত মানুহ গোটাবৰ বাবে খৰচ কৰে কিয়? কাৰণ তেনেবোৰ ৰেলীৰ ব্যাপকৰ প্ৰভাৱ পৰে৷
নিৰ্বাচনী ৰেলীত মানুহ হিলদল ভাঙি আহে, কিন্তু মূল্যবৃদ্ধিৰ প্ৰতিবাদ নহয় কিয়? কাৰণ ৰাজনৈতিক দলে প্ৰতিবাদী ৰেলী এটাৰ বাবে ধনবল আৰু জনবলেৰে প্ৰতিবাদ সংগঠিত নকৰে৷
আশা কৰা হয় যে ৰাইজ এসময়ত অতীষ্ঠ হৈ খঙত ফাটি পৰি ‘স্বতঃস্ফূৰ্ত’ভাৱে ৰাজপথলৈ ওলাই আহিব আৰু তেতিয়াই অধিষ্ঠানবিৰোধী ঢৌ আহি অধিষ্ঠিত চৰকাৰখনক ওফৰাই পেলাব৷ অধিষ্ঠিত চৰকাৰখনক ওফৰাই পেলাবলৈ ৰাইজে বিৰোধী দলক ভোট দিবলৈ বাধ্য হ’ব৷ একো নকৰিলেও ক্ষমতা এসময়ত নিজে নিজে তেওঁলোকৰ হাতলৈ আহিব৷ মাত্ৰ ধৈৰ্য ধৰি অপেক্ষা কৰিলেই হ’ল৷
প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ এটা বৃহৎ অংশ তোষামোদকাৰীত পৰিণত হৈছে, চৰকাৰ বিৰোধিতাক দেশদ্ৰোহিতা আখ্যা দি প্ৰতিবাদকাৰীক নানা ক’লা আইনৰ অধীনত বন্দী কৰা হৈছে, নিবনুৱা সমস্যাই ভয়াৱহ ৰূপ ধাৰণ কৰিছে, অৰ্থনীতি বিপৰ্যস্ত হৈছে৷ কিন্তু গণতান্ত্ৰিক দেশ এখনত আশা কৰাধৰণৰ প্ৰতিবাদ হোৱা নাই৷ চৰকাৰে ‘ইভেণ্ট মেনেজমেণ্ট’ আৰু ‘হেডলাইন মেনেজমেণ্ট’ৰে সকলোবোৰ ঢাকি-ঢুকি থোৱাৰ চেষ্টা চলাইছে৷ অপেছাদাৰী, এমেচাৰ ৰাজনীতি কৰা নাগৰিক সমাজে, বুদ্ধিজীৱীয়ে, গণমাধ্যমে চৰকাৰ এখনৰ বিৰুদ্ধে ৰাজনৈতিক সংগ্ৰাম গঢ়ি তুলিব নোৱাৰে৷ সেইটো পেছাদাৰী ৰাজনৈতিক দলৰ কাম৷ কিন্তু সেই কামটো কৰাত ভাৰতৰ সকলো বিৰোধী ৰাজনৈতিক দল সম্পূৰ্ণ ব্যৰ্থ হৈছে৷
১ জিবিৰ নেট পেকেৰে অনলাইন ভিডিঅ’ চাই আপ্লুত হৈ থকা সাধাৰণজনো বজাৰলৈ গ’লে এফালে জেপৰ ধনৰ নাটনি আৰু আনফালে বজাৰৰ জুই-চাই দামৰ বাবে উদ্বিগ্ন, ব্যতিব্যস্ত হয়৷ কিন্তু তেওঁ জানে যে তেওঁ কৰিব পৰা একো নাই৷ তেওঁৰ শক্তি একেবাৰে সীমিত, তেওঁৰ কণ্ঠ অনুচ্ছ৷ তেওঁ দহ-বিছ টকাৰে আৰু দুই জিবি ডেটা কিনি আকৌ অনলাইন মজাৰ ভিডিঅ’ চাই আপ্লুত হ’বলৈ চেষ্টা কৰে, নিজৰ জীৱনৰ বাস্তৱটো পাহৰি থাকিবলৈ৷