কৃষি আইনে ব্যাপক অশান্তি আনিব পাৰে
প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি কৃষিমন্ত্ৰী, বিত্তমন্ত্ৰী, নীতি আয়োগৰ অধ্যক্ষ, বিজেপিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সভাপতিলৈকে সকলোৰে ভাষ্যত কেবল এতিয়া এটাই সুৰ৷ তেওঁলোকৰ যুক্তিটো হ’ল যে কৃষকসকল এপিএমচিৰ ‘নাগপাশ’ত আৱদ্ধ হৈ আছে আৰু সেই নাগপাশৰ পৰা এতিয়া তেওঁলোকক মুক্ত কৰাৰ এক ৰক্ষা কৱচ আহি পৰিছে সেয়াই হৈছে কৃষি আইন৷ এই কৃষি আইনে কৃষকসকলক এপিএমচিৰ হাতোৰাৰ পৰা মুক্ত কৰি তেওঁলোকক এপিএমচিৰ নিৰ্ধাৰিত বজাৰৰ বাহিৰলৈ গৈ নিজৰ উৎপাদিত শস্য বিক্ৰী কৰিব পাৰিব বুলি এইসকল লোকে যুক্তি আগবঢ়াই আহিছে৷ অৱশ্যে লক্ষ্যণীয় কথাটো হৈছে যিটো সময়ত কৃষকসকলক এনে যুক্তিৰে পতিয়ন নিয়াবলৈ বিচৰা হৈছে সেই সময়তে পিছে তেওঁলোকে কৃষকক তেনে যুক্তিৰ সমৰ্থনত উপযুক্ত তথ্য দাঙি ধৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই৷ ইনফোচিচৰ সহ প্ৰতিষ্ঠাপক নাৰায়ণ মূৰ্তিয়ে কৈছিল ‘ভগৱানক আমি বিশ্বাস কৰো, কিন্তু সকলো কথা বিশ্বাস কৰাৰ বাবে মোক তথ্যও লাগে৷’
মানি ল’ব নোৱাৰা তথ্য
- এই তথ্যসমূহে কি সূচায়? এই তথ্যসমূহে এনেবোৰ কথাকেই প্ৰতিফলিত কৰিছে৷
- দেশৰ ৮৬ শতাংশ কৃষক ক্ষুদ্ৰ খেতিয়ক আৰু তেওঁলোকৰ মাটিৰ পৰিমাণ দুই হেক্টৰতকৈ কম৷
- তেওঁলোকৰ সেই মাটি ভাগ ভাগ হৈ আছে আৰু কৃষি জৰীপৰ তথ্য অনুসৰি ভাৰতত তেনে কৃষকৰ সংখ্যা ২০১০-১১ চনত ১৩৮ নিযুত আছিল যদিও ২০১৫-১৬ চনত সেই সংখ্যা ১৪৬ নিযুতলৈ বৃদ্ধি পাইছে৷
- ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলে বিক্ৰী কৰাৰ বাবে তেওঁলোকৰ উৎপাদিত শস্যৰ অতি সামান্য অংশহে ৰৈ যায় আৰু সেয়ে তেওঁলোকে অতি কম পৰিমাণেহে খাদ্য শস্য বিক্ৰী কৰিব পাৰে৷ তেওঁলোকে ধান বা ঘেঁহুৰ সামান্য অংশ বিক্ৰী কৰি পৰিয়ালৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয় খৰচ উলিয়াবলগীয়া হয়৷
- কেৰালা, চণ্ডীগড়ক বাদ দি অন্যান্য কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আৰু উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চলৰ কিছুসংখ্যক ৰাজ্যত এপিএমচি নাই৷ বিহাৰে কিছু বছৰ আগতে এপিএমচি আইনখন বিলোপ কৰিছে৷ এনেবোৰ ৰাজ্যত এপিএমচিৰ বজাৰৰ বাহিৰতে কৃষকসকলে ইমান বছৰে তেওঁলোকৰ উৎপাদিত শস্য বিক্ৰী কৰি আহিছে৷
- এপিএমচিৰ সংখ্যা ৰাজ্যভেদে বেলেগ বেলেগ৷ হাৰিয়ানাত ১০৬ খন এমপিএমচিৰ বজাৰ থকাৰ বিপৰীতে পাঞ্জাৱত ১৪৫ খন [ইয়াৰে বহু বজাৰ দৰাচলতে উপ বজাৰহে], তামিলনাডুত ২৮৩ খন এপিএমচিৰ বজাৰ আছে৷ অথচ পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানাৰ দৰে ৰাজ্যৰ ৭০ শতাংশ ঘেঁহু তথা ধান চৰকাৰী এজেন্সীয়ে [প্ৰধানকৈ ভাৰতীয় খাদ্য নিগম] ক্ৰয় কৰি আহিছে৷ তামিলনাডুৰ দৰে ৰাজ্যত এপিএমচিয়ে ২০১৯-২০ বৰ্ষত মাত্ৰ ১২৯.৭৬ টকাৰ শস্য ক্ৰয় কৰিছে৷
- মহাৰাষ্ট্ৰৰ দৰে ৰাজ্যত কৃষকে এপিএমচিৰ বজাৰলৈ আহিবলৈ কমেও ২৫ কিলোমিটাৰ বাট অতিক্ৰম কৰিব লাগে৷
ৰাজ্যৰ ক্ষমতাৰ প্ৰসংগ
কোনো এখন ৰাজ্যত এপিএমচিৰ বজাৰ আছে নে নাই বা এপিএমচিৰ বজাৰসমূহ কিমান দূৰত আছে সেই বিষয়সমূহক লৈ ৯৪ শতাংশ কৃষকেই মূৰ ঘমাই নাথাকে৷ এই বৃহৎসংখ্যক কৃষকে এপিএমচিৰ বজাৰত তেওঁলোকৰ শস্য বিক্ৰী কৰাৰ সলনি অনিয়ন্ত্ৰিত বজাৰ এখনলৈ তেওঁলোকৰ শস্য বিক্ৰী বাবে নিয়াটো মুঠেও পচণ্ড নকৰে৷ কৃষকসকলে অনিয়ন্ত্ৰিত পৰিৱেশ এটাত তেওঁলোকৰ শ্ৰমৰ ফচল এৰি দিব নিবিচাৰে৷ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ পৰা চৰকাৰৰ মুখপাত্ৰলৈকে কোনেও এই কথা স্পষ্টভাৱে ব্যাখ্যা কৰা নাই যে কৃষকসকলক কিয় কোনো এটা ব্যৱস্থাৰ মাজত আৱদ্ধ থকা বুলি মানুহক বুজাব বিচৰা হৈছে৷ কৃষকসকল কাৰ হাতোৰাত বন্দী সেই কথা চৰকাৰে ব্যাখ্যাসহকাৰে এতিয়াও বুজাব পৰা নাই৷ সেইবাবেই ৯৪ শতাংশ কৃষকে এতিয়াও অনুভৱ নকৰে যে এপিএমচি অথবা মধ্যভোগীয়ে তেওঁলোকৰ হাত-ভৰি বান্ধি ৰখা নাই৷ নতুন কৃষি আইনে এতিয়া কৃষকসকলক তেওঁলোকৰ ফচলৰ ওপৰত থকা অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত হ’ব৷ অথচ এনেবোৰ কথা চৰকাৰে লুকুৱাই ৰাখি তথ্যৰ বিকৃতি ঘটোৱাহে পৰিলক্ষিত হৈছে৷ নতুন কৃষি আইনে কৃষি খণ্ডত থকা ৰাজ্যৰ ক্ষমতা নোহোৱা কৰি পেলাব৷
মই কৃষকসকলক তেওঁলোকৰ পচন্দ অনুসৰি তেওঁলোকৰ শ্ৰম উৎপাদিত ফচল বিক্ৰী কৰাটো বিচাৰো৷ [এই বিষয়ত মই ২০২০ চনৰ ২৭ ছেপ্টেম্বৰত ‘দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ ’কাকতত সকলো সময়তে সকলো লোকক বুৰ্বক সজাই ৰখা হৈছে বুলি এটা নিবন্ধ লিখিছিলো] মই ভাবো যে এপিএমচি কৃষকৰ বাবে এক সুৰক্ষা কৱচ হিচাপে ব্যৱহাৰ হৈছিল৷ এপিএমচিৰ বজাৰত কেতবোৰ বাণিজ্যিক বাধ্যবাধকতা আছিল৷ সেইবাবেই কৃষকৰ অধিকাৰ কিছু পৰিমাণে হ’লেও সুৰক্ষিত হৈছিল৷ এপিএমচিক সুন্দৰভাৱে পৰিচালিত কৰিব পাৰিলে কৃষকসকল প্ৰৱঞ্চিত হোৱাৰ আশংকা হ্ৰাস পালেহেঁতেন৷ কিন্তু এপিএমচিক সুন্দৰভাৱে গঢ় দিয়াৰ সলনি কৃষকসকলক এক অনিশ্চিত ভৱিষ্যতৰ দিশে ঠেলি দিয়া হ’ল৷ কৃষকসকলক তেওঁলোকৰ মন পচন্দ অনুসৰি ফচল বিক্ৰীৰ সুবিধা দিয়া নহ’ল৷ দেশৰ বৃহৎ গাঁও অথবা সৰু চহৰসমূহত বহুমুখী বজাৰ স্থাপন কৰি কৃষকৰ উৎপাদিত শস্য সহজে বিক্ৰীৰ ব্যৱস্থা কৰিব পৰা গ’লহেঁতেন৷ এই ব্যৱস্থাটো নিয়ন্ত্ৰণৰ ভাৰ ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ হাতত অৰ্পণ কৰিব পৰা গ’লহেঁতেন৷ সামগ্ৰীৰ মূল্য, ওজন আদি চোৱাৰ দায়িত্বও ৰাজ্য চৰকাৰৰ হাততে দিব পৰা গ’লহেঁতেন৷ এনে কৰিলে কৃষকসকলে এনে বিকল্প বজাৰলৈ গৈ তেওঁলোকৰ শস্য ন্যূনতম সমৰ্থন মূল্য অথবা তাতকৈ ওপৰত বিক্ৰী কৰিব পাৰিলেহেঁতেন৷ ইয়াৰ ফলত কৃষকে তেওঁলোকৰ উৎপাদিত শস্যৰ উচিত মূল্য পালেহেঁতেন৷ এয়া ভুলকৈ বুজোৱা হৈছে যে ন্যূনতম সমৰ্থন মূল্যৰ ক্ষেত্ৰত কৃষকসকলে কেতবোৰ আইনী প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজলৈ যাবলগীয়া হ’ব পাৰে৷ কিন্তু সেয়া সঁচা নহয়৷ মোদীৰ চৰকাৰে যি নতুন কৃষি আইন কৰিছে সেই আইনে কৃষকৰ বাবে হাজাৰ হাজাৰ বিকল্প বজাৰৰ সৃষ্টি নকৰে৷ ইয়াৰ বিপৰীতে ব্যক্তিগত খণ্ডৰ ব্যৱসায়ীৰ লগতে কৰ্প’ৰেটক কৃষকৰ শ্ৰমৰ ফচলৰ ওপৰত অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰাৰহে সুবিধা কৰি দিব৷ এই নীতি সম্পূৰ্ণ কৃষক বিৰোধী নীতি৷ যেতিয়া এপিএমচিৰ বাহিৰত কৰ্প’ৰেটক অনিয়ন্ত্ৰিত বজাৰ চলাবলৈ দিয়া হ’ব তেতিয়া কৃষকসকল প্ৰাপ্যৰ পৰা বঞ্চিত হ’ব আৰু তেওঁলোকৰ অধিকাৰ খৰ্ব হ’ব৷
ৰাজ্যসমূহক আইন প্ৰণয়ন কৰিবলৈ দিয়ক
শস্যৰ উৎপাদন, ইয়াৰ বিপণন, ক্ৰেতাৰ আচৰণ আদি সন্দৰ্ভত প্ৰতিখন ৰাজ্যকে আন আইন প্ৰণয়ন কৰিবলৈ দিয়া উচিত৷ কৃষিজাত শশ্যৰ বিপণনৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰতিখন ৰাজ্যই নিজস্বভাৱে নীতি নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ অধিকাৰ পোৱা উচিত৷ প্ৰথমে এই ক্ষেত্ৰত পঞ্জাবৰ আৰ্হি আৰু পিছত বিহাৰৰ আৰ্হি বহন কৰা ভাল হ’ব৷ কৃষক আৰু কোনো এখন ৰাজ্যৰ বাসিন্দা তেওঁলোকৰ ৰাজ্যখনৰ বাবে কেনে সিদ্ধান্ত সঠিক হ’ব সেয়া নিৰ্ণয় কৰাৰ অধিকাৰ দিয়ক৷ সেয়াই হ’ব প্ৰকৃতাৰ্থত সঁচা যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থা৷ সংসদত কোনো এটা বিষয়ক লৈ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিলেই সকলো ৰাজ্যৰ আশা-আকাংক্ষাবোৰ সঠিকভাৱে প্ৰতিফলিত হয় বুলি কেতিয়াও ক’ব নোৱাৰি৷ কৃষি আইনৰ ক্ষেত্ৰত যি তৎপৰতাৰে বিধেয়ক আইনত পৰিণত কৰা হ’ল সেইক্ষেত্ৰত কেন্দ্ৰই কোনো ৰাজ্যৰ সৈতে বিশেষ আলোচনা নকৰিলে অথবা বিতৰ্কৰো অৱতাৰণা নকৰিলে৷ গৰিষ্ঠসংখ্যক লোকে এতিয়া কি বিচাৰে সেই বিষয়ত কেন্দ্ৰই কোনো গুৰুত্ব নিদিলে৷ সেইবাবেই কৃষি আইনৰ ক্ষেত্ৰত কেন্দ্ৰৰ উদ্দেশ্য কি সেয়া এতিয়াও ঘোৰ ৰহস্যৰ মাজতে আছে৷